تجهیزات130- استريليزاسيون در دندان پزشكي

اتوكلاو دستگاهي است كه در دندان پزشكي عموما به صورت روميزي بوده و با ايجاد محيط دمايي با فشار متناسب شرايط استريل كردن ابزار را فراهم مي آورد. اتوكلاو كردن سريع ترين و مؤثرترين روش براي استريل سازي پك هاي پارچه اي وسايل جراحي و پارچه ها است.

اندازه هاي اتوكلاو
اتوكلاو با حجم 9 ليتري
اتوكلاو با حجم 12 ليتري
اتوكلاو با حجم 16 ليتري
اتوكلاو با حجم 22 ليتري
با توجه به نوع ابزار آلات، اتوكلاوها به سه كلاس N,S,Bطبقه بندي مي شوند. اين طبقه بندي به منظور صحت عملكرد استريليزاسيون با توجه به نوع وسايل صورت مي گيرد.

نوعN: بر اساس استاندارد اين اتوكلاو قادر است ابزارآلات جامد بدون پوشش را استريل كند. بدين ترتيب تضميني براي استريل وسايل پوشش دار (اعم از پارچه يا كاغذهاي مديكال) و نيـز وسـايل حفره دار وجود ندارد. اين سيستم فاقد پمپ Vacuumاست. اما در طراحي بعضي از كــارخـانجـات سـازنـده در ايـن نـوع اتـوكـلاو سيستم خشك كن و نيز امكان استريل وسايل پك شده در كاغذهاي مديكال وجود دارد.
نوعS: وسايلي كه در اين نوع اتوكلاو مي توان اسـتـريـل كرد توسط كارخانه سازنده مشخص مي شود. اين اتوكلاو مي تواند ابزار آلات بدون پوشش جامد يا پوشش دار جامد، مواد نساجي مثل پارچه، گاز تك لايه و وسايل سوراخ دار نوع Bرا استريل كند. يك اتوكلاو كلاس Sمي تواند با پمپ وكيوم يا بدون آن تجهيز شود و قطعا داراي سيكل خشك كن است.
‌نــــوعB: ايــــن اتــــوكــــلاو مــــي تـــوانـــد انـــواع ايـنستـرومنـت هـا بـراي مثـال پـك شـده و نشـده جامد، مواد نساجي و اينسترومنت هاي سوراخ دار نوع Bو نوع A را استريل كند. اتوكلاوهاي كلاس Bداراي پمپ وكيوم قدرتمندي هستند.

معايب اتوكلاوها
‌وسايل حساس به درجات حرارت بالا قابل اتوكلاو كردن نيست. استفاده از اتوكلاو موجب احتمال بروز زنگ زدگي در وسايل فولاد كربني و فرزهاي از اين جنس مي شود. بخار ظاهرا موجب خوردگي نواحي فولادي گردن و ساقه برخي از وسايل الماسي و فرزهاي كار مي شود.

فور دندانپزشكي
فور وسيله اي بسيار مناسب براي استريل كردن وسايل است. اين دستگاه داراي يك حرارت سنج بوده كه هواي درون آن را به 160 تا170 در جه سانتي گراد مي رسانند و اشيا‌ء را به مدت يك تا دو ساعت درون آن نگه مي دارند، وسايل پارچه اي را نمي توان در فور قرار داد ، وسايلي را كه در فور قرار مي دهند بايد قبلا كاملا شسته و خشك شده باشد و معمولا از فور براي ضد عفوني وسايل فلزي و شيشه اي مثل سرنگ مي توان استفاده كرد.
‌اجزاي تشكيل دهنده اين دستگاه به شرح زير است:
1- محفظه داخلي : اين محفظه كه محل قرار گيري وسايل جهت استريل شدن است عموما از جنس استيل ضد زنگ و مقاوم در برابر حرارت بالا است. همچنين محل قرار‌گيري سنسور دما و ترموكوپل در داخل اين محفظه است.
2- المنت هاي گرم كننده : اين اجزاء كه براي تامين حرارت مورد نياز فور پيش بيني شده اند عموما در مجاورت جداره خارجي فور و در تماس با آن جاي داده مي شوند تا دماي داخل فور را به ميزان مورد نياز بالا ببرد . در يك فور بسته به مدل و توان الكتريكي آن يك يا دو المنت قرار مي گيرد . اين المنت ها عموما از نوع فنري بوده كه در يك پوشش سراميكي نسوز قرار مي گيرد تا از انتقال جريان الكتريكي به محفظه و متصل كردن آن جلوگيري شود.
3- عايق هاي حرارتي : اين عايق ها براي جلوگيري از حدر رفتن انرژي حرارتي و سرد شدن سريع محفظه داخلي و همچنين جلوگيري از گرم شدن بيش از حد محفظه خارجي و مدارهاي الكتريكي و نيز محيط بيرون تعبيه مي شود و عموما از جنس پشم شيشه است.
4- سيستم كنترل و نمايش دماي داخل محفظه: بسته به نوع فور مورد استفاده اين دو سيستم مي توانند كاملا مجزا يا در يك سيستم يكپارچه تامين شده باشد. سيستم نمايش دماي داخل محفظه مي تواند يك دماسنج عقربه اي، دمـاسنـج جيـوه اي يـا يك برد الكتريكي به هـمــراه سـنـسـور حـرارتـي و نمـايشگـر ديجيتـال باشد. سيستم كنترل دما نيز بسته به نوع دستگاه مي تواند به صورت ترموكوپل هاي فلزي ، جيوه اي يا سيستم هاي ميكروپروسسوري مشتمل بر سنسورهاي دقيق باشد. در اين صورت سيستم نمايش و كنترل دما مي تواند در هم ادقام شود.
5- سيستم هاي حفاظتي: بسته به نوع دستگاه سـيـسـتـم هـاي حـفـاظـتـي الـكـتـريـكي و حرارتي جهت حفاظت كاربران و دستگاه و محتويات آن پـيـش بـيـني مي شود. فيوزهاي الكتريكي براي قطع جريان در موارد اضطراري ، سيستم قطع جـريـان در زمـان بالا رفتن بيش از حد دما ( به هنگام عمل نكردن سيستم كنترل دما ) و ... از جمله اين سيستم ها است.

فور
فـور وسيله اي است كه در عين سادگي، از كارآمدترين تجهيزاتي است كه درآزمايشگاه ها و دندانپزشكي ها جهت انجام استريليزاسيون خـشـك تـجـهـيـزات پـزشـكـي، آزمـايـشـگـاهـي و دندانپزشكي مورد استفاده قرار مي گيرد . اساس كــــار ايــــن وســيــلــــه بــــر مــبــنــــاي از بــيـــن بـــردن ميكروارگانيسم هاي موجود در وسايل مختلف به وسيله حرارت است. لذا همانطور كه حتما مي دانيد جداي از تنوعي كه در نحوه پياده سازي سيستم ‌هاي كنترلي در اين وسيله مي توان ديد ، در مجموع چهار سيستم كلي در آن وجود دارد:
1- المنت يا گرمكن الكتريكي كه وظيفه ايجاد حـرارت لازم براي سيكل حرارتي را به عهده دارد.
2-ســيــســتـــم تـــايــمـــر جــهـــت كــنــتـــرل زمـــان حرارت‌دهي مناسب
3-سـيستـم تنظيـم حـرارت كـه وظيفـه تـاميـن حرارت ثابت درون فور را به عهده دارد.
4- دماسنج يا ترمومتر
البته بايد متذكر شد كه بسته به نوع فوري كه در اختيار داريد ممكن است كه دو يا سه مورد از اين سيستم ها با هم ادغام شده و به صورت يك سيستم واحد ديجيتالي و بر روي يك برد ارائه شده باشد.

عيوب
در اغلب موارد عيوب زير در فورها مشاهده مي شود:
1- سوختن فيوز محافظ دستگاه
2- سوختل المنت دستگاه
3- خراب شدن سنسورهاي سيستم تنظيم حرارت
4- خرابي كابل برق دستگاه

نكات ايمني در هنگام استفاده از فور
1- از استاندارد بودن دستگاه و نيز كاليبره شدن آن توسط آزمايشگاه هاي مرجع مطمئن شويد . چرا كه استفاده از فوري كه كاليبره و استاندارد نباشد هيچ فايده اي ندارد.
2- سعي كنيد جهت اتصال هر وسيله برقي از جمله فور به برق، از پريزهايي استفاده كنيد كه سيم اتصال به زمين earth ()داشته باشند.
3- حتي الامكان در هنگام استفاده از فور و با توجه به برنامه استريليزاسيوني كه مد نظر داريد از زمان‌سنج دستگاه استفاده كنيد. اين كار باعث مي شود تا از روشن ماندن بيهوده دستگاه و سوختن زودهنگام المنت آن جلوگيري شود.
4- از اتصال دو يا چند فور به يك پريز خودداري كنيد.
5- در هنگام قطع برق ، هرگز فور را به پريزهايي كه از سيستم برق اضطراري يا منبع تغذيه بدون وقفه UPS (uninterruptible power supply) استفاده مي كنند وصل نكنيد. اين كار باعث افتادن بار اضافي بر روي سيستم و خرابي آن مي شود.
6- براي جلوگيري از سوختگي هاي احتمالي ، در هنگام باز كردن درب فور هيچگاه صورت وديگر اعضاي حساس بدن خود را به درب آن نزديك نكنيد.

تميز كننده اولتراسونيك (Ultrasonic Cleaner)
اين دستگاه ها داراي لگن يا ظرفي براي آب يا مايع مخصوص است كه وسايل استفاده شـده در دنـدان پـزشكـي درون آن قـرار مـي گيـرنـد و بـا ايجـاد ارتعـاش تـوسـط امـواج ماوراءصوت (اولتراسوند) جرم و مواد اضافي مانند خون را از روي آن ها حذف مي كند. اندازه ظرف و توانايي هاي دستگاه مي تواند بسيار متنوع باشد. از جمله امكانات دستگاه مي توان به تايمر (تنظيم زمان) و قابليت تنظيم حرارت اشاره كرد.شستشو با دستگاه اولتراسونيك از ايمن ترين و بهترين راه هاي پاكيزه سازي وسايل تيز است. شستشو به كـمـك اولـتـراسـونـيـك مـي تـوانـد حـدود 9 بـرابـر شـسـتشوي دستي تاثير داشته باشد. دستگاه‌هاي تميز كننده اولتراسونيك در حجم ها و مارك هاي مختلف موجود هستند كه بر اساس نياز هر مركز درماني مي توانند مورد استفاده قرار گيرند. توجه به اين نكته ضروري است كه شايد با افزودن مواد ضدعفوني به مايع درون دستگاه بتوان آلودگي وسايل را كاهش داد ولي توانايي آن صرفا به عنوان "تميز كننده" قابل ارزيابي است نه استريل يا ضدعفوني كننده.

منبع: نشریه مهندسی پزشکی شماره ۱۲۳

تجهیزات130- استريليزاسيون در دندان پزشكي

مطالب مشابه :

نحوه گزینش دانشجو در سنجش پزشکی

منابع ارشد علوم پزشکی - هماتولوژی

نحوه ثبت نام برای کنکور پزشکی و غیرپزشکی دانشگاه ازاد در سال 92

برنامه 8 ترمه رشته مهندسی پزشکی (بیو الکتریک)و پیش نیازها

مصاحبه و گفتگو با پگاه پزشكی قهفرخی نفر اول کنکور سراسری انسانی 89

تعدادی کارنامه پذیرفته شدگان دانشگاه ازاد در مهر88رشته دندانپزشکی و مهندسی فن آوری اطلاعات

ثبت نام مهندسين ناظر توليدات كشاورزي

تجهیزات130- استريليزاسيون در دندان پزشكي

دفترچه راهنماي انتخاب رشته چهلمين دوره آزمون دستياري