مصاحبه با دکتر خدابخش جوانشیر، رئیس دپارتمان فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل

با دکتر جوانشیر، رئیس دپارتمان فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل

آینده درخشانی در انتظار فیزیوتراپی است

بابل- مهدی جعفری، جعفر فرهاد نژاد، فاطمه حصاری، مهیا پناهی

آقای دکتر جوانشیر لطفا یک رزومه ساده از خودتان بیان کنید.

من درسال 1364 وارد دوره کارشناسی فیزیوتراپی در دانشگاه علوم پزشکی ایران شدم. سال 1369 در دانشگاه تربیت مدرس در مقطع کارشناسی ارشد پذیرفته شدم. بعد از فارغ التحصیلی از مقطع کارشناسی ارشد، در سال 1372، به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه علوم پزشکی بابل شروع به کار کردم. در سال 1369 دانشگاه علوم پزشکی بابل تصمیم به راه اندازی رشته فیزیوتراپی گرفته بود. منتها متأسفانه در آن زمان با مشکلی مواجه شدیم به نام سیاست منع گسترش رشته های علوم پزشکی. این موضوع باعث شد که راه اندازی این رشته در بابل تا سال 1387 به تعویق بیفتد.

***

در سال 1383 نیز در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در مقطع دکترای فیزیوتراپی پذیرفته شدم. درسال 1388قبل از دفاع از پایان نامه خود ،از دانشگاه خوان کارلوس اسپانیا در شهر مادرید پذیرش گرفتم که بعد از انجام دادن چند کار تحقیقاتی به مدت شش ماه به ایران برگشتم و در سال 1389 فارغ التحصیل شدم.

در جشنواره فرآیندهای آموزشی شهید مطهری دانشگاه علوم پزشکی بابل که درسال 1389 برگزار شد، دپارتمان فیزیوتراپی برنامه راهبردی ارائه کرد که بر سه محور استوار بود: جذب آقای دکتر قدمعلی طالبی به عنوان عضو هیئت علمی، راه اندازی مقطع کارشناسی ارشد مدیریت توانبخشی و مقطع کارشناسی گفتار درمانی. تا چه اندازه در این مسیر پیش رفتید؟

گروه با جذب آقای دکتر طالبی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، موافقت کرد و هیئت رئیسه دانشگاه هم استخدام ایشان را به تصویب رساند. خود آقای دکتر طالبی هم پیگیر انتقالشان به بابل بودند. فکر می کنم مشکلات اداری پیش آمده بین دانشگاه بابل و تبریز مانع انتقال ایشان تا حال حاضر شده است. البته دانشگاه برای جذب هیئت علمی فراخوان داده است و ما از اساتید هیئت علمی خارج از گروه هم استفاده می کنیم. قطعاً ما به اعضای هیئت علمی بیشتری نیاز داریم. راه اندازی مقطع کارشناسی ارشد مدیریت توانبخشی و کارشناسی گفتار درمانی و شنوایی سنجی هم جزو برنامه های دانشگاه هست که پذیرش در رشته گفتار درمانی در مراحل نهایی به سر می برد.

دانشجویان فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل در دانشکده پزشکی تحصیل می کنند. احداث دانشکده علوم توانبخشی چقدر به طول می انجامد؟

احداث دانشکده توانبخشی جزو برنامه های دانشگاه هست. برای احداث یک دانشکده مجزا وجود حداقل سه رشته ضروری است. امیدواریم با راه اندازی رشته های گفنار درمانی و شنوایی سنجی، شاهد راه اندازی دانشکده توانبخشی هم باشیم.

استاد اگر مایل باشید وارد بحث در مورد فیزیوتراپی شویم. فیزیوتراپی در نظام درمان و سلامت دنیا چه جایگاهی دارد؟ جایگاه فیزیوتراپی در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته کجاست؟

در کشورهای پیشرفته فیزیوتراپی صرفا به عنوان یک رشته پیراپزشکی و توانبخشی مطرح نیست. بحث دکترای حرفه ای فیزیوتراپی (DPT) و ارزیابی کاملاً متفاوت فیزیوتراپیست ها در فرآیند تشخیص باعث شده است که فیزیوتراپی به یک حیطه مجزا و با نقش غیر قابل انکار هم در درمان و هم در ارزیابی تبدیل شود. در کشورهای پیشرفته پذیرش دانشجوی فیزیوتراپی از مقطع پایه DPT صورت می گیرد و انشاالله در آینده نزدیک شاهد راه اندازی این مقطع در ایران هم خواهیم بود.

استاد به نظر شما چه آینده ای در انتظار فیزیوتراپی است؟

بدون تردید آینده بسیار درخشانی در انتظار فیزیوتراپی است. یک موقعی برای گرفتن مجوز کلینیک فیزیوتراپی باید حتما با یک پزشک متخصص همراه می بودیم. اما الآن این مسئله کاملاً پشت سر گذاشته شده است. فیزیوتراپی به دلیل نقش واقعی که در زندگی مردم دارد جایگاه خودش را پیدا خواهد کرد و تمام این موانع برطرف خواهد شد. منتها کمی زمان و حوصله و کار علمی نیاز است. با اطمینان به شما می گویم که آینده ای عالی در انتظار فیزیوتراپیست ها و بیمارانشان هست.

آقای دکتر، موقعی که رشته داروسازی در ایران دکترای حرفه ای شد خیلی از کشورهای پیشرفته چنین مقطعی را نداشتند. اما این این طرح در ایران اجرا شد و نظام سلامت و درمان از مزایای آن بهره مند گردید. اما اجرای طرح دکترای حرفه ای رشته علوم آزمایشگاهی به طرز عجیبی بعد از فقط یکی دو ترم پذیرش دانشجو متوقف شد. دکترای حرفه ای فیزیوتراپی به کدام سرنوشت دچار خواهد شد؟

من معتقدم DPT سرنوشت علوم آزمایشگاهی را تجربه نخواهد کرد. چون رشته علوم آزمایشگاهی مستقیم با با بیماران سروکار ندارد. بنابراین به راحتی نمیتوان چنین سرنوشتی را برای فیزیوتراپی رقم زد.

استاد، تا حالا دانشگاه های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، شیراز، مشهد، زاهدان، اصفهان برای اجرای DPT اعلام آمادگی کردند. آیا دانشگاه علوم پزشکی بابل هم به این جمع می پیوندد؟

تا زمانی که برنامه اجرای DPT به طور دقیق ترسیم نشود نمی توان گفت که ما آمادگی لازم را داریم یا نداریم. با این حال فکر می کنم دانشگاه علوم پزشکی بابل هم این پتانسیل را داشته باشد. منتها باید منتظر اعلام دقیق برنامه اجرای DPT ماند.

وظیفه دانشجو ها برای تسریع اجرای DPT چیست؟

بهترین کاری که شما در حال حاضر می توانید انجام دهید همان درس خواندن است. اما اگر می توانید جایی در مورد توانایی علمی و بالینی فیزیوتراپیستها اظهار نظر کنید حتماً این کار را انجام دهید.

با شیوه ای که برای جذب دانشجو DPT مطرح شده موافقید؟

در مورد شکل اجرای DPT هنوز بحث وجود دارد. به نظر من اگر قرار است که کسی با مدرک DPT در ایران کار کند باید حتما شرایط برای او ایجاد شود. مثلا باید دوره های آموزشی مناسبی برای این افراد گذاشته شود و یا اگر لازم بود یک آزمون ورودی برای آنها برگزار شود. ضمن اینکه بحث سرعت عمل هم مهم است. باید این موارد در کنار هم گذاشته شود و بهترین تصمیم اتخاذ گردد. اگر مثلاً روش پودمانی با تردید هایی همراه باشد اجرای آن صحیح نیست. ما عملاً هم به سرعت عمل نیاز داریم و هم توجه به این نکته که افراد فارغ التحصیل باید از نظر علمی ایرادی در کارشان نباشد.

در امریکا مدتهاست که با به وجود آمدن مقطع DPT پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد متوقف شده است. اما قبل از اجرای این طرح کارشناسان فیزیوتراپی امریکایی، ظاهراً حق پذیرش مستقیم بیماران، تجویز دارو و مداخلات تشخیصی درمانی داشته اند. منتها در ایران حتی افراد دارای PhD فیزیوتراپی هم چنین اجازه ای ندارند.

در DPT تشخیص مستقیم مد نظر نیست. در واقع ارزیابی ما در حیطه فیزیوتراپی هست. تشخیص پزشکی بر عهده افرادی است که دروه پزشکی عمومی را گذرانده باشند. تشخیص بیماری هایی مثل RA، AS و بسیاری از بیماری ها نیازمند دانشی است که بخش عمده آن در حیطه پزشکی عمومی است. در امریکا فیزیوتراپیست های دارای مدرک DPT با اینکه حق پذیرش مستقیم دارند فقط تشخیص در حیطه فیزیوتراپی را انجام می دهند. با اجرای DPT در ایران هم قطعاً چنین حقی برای فیزیوتراپیست های ایرانی ایجاد می شود. البته باید این نکته را در نظر گرفت که سیستم درمان در امریکا و ایران بسیار متفاوت است.

در امریکا بعد از راه اندازی مقطع DPT، مقاطع Residency و Fellowship نیز برای فیزیوتراپی راه اندازی شده است. اما در ایران برای اجرای DPT به شدت از سوی بعضی گروه ها مقاومت می شود. گاهاً هم اهانت های بسیار شرم آوری نسبت به فیزیوتراپیست ها می شود. علت چیست؟

در مسائل حرفه ای و علمی چنین مسائلی وجود دارد. البته نباید از روی احساسات بحثی مطرح شود و تمام گفته ها باید مستند باشد. در بحث DPT هم چنین است. کاملاً واضح است افرادی که به این اهانت ها دامن زده اند نمی توانند یک اقدام ساده فیزیوتراپی را هم انجام دهند. به نظر من نباید وارد فاز تقابل با این افراد شد. باید اجازه داد تا همه چیز به شکل عادی پیش برود. انشاالله هم افردی که تصمیم گیرنده هستند کاملاً منطقی در این زمینه اقدام می کنند.

فیزیوتراپیست ها به عنوان یک Practitioner مجاز به مداخله در درمان هستند. اما گروهی از این افراد فیزیوترایپیست ها را تکنیسین خطاب می کنند.

فیزیوتراپیستها هرگز تکنیسین نیستند. کسانی که این حرف ها را مطرح میکنند حتی اگر در مورد تاریخ فیزیوتراپی دنیا هم بی اطلاع باشند، با تحقیق و پرسش از جانبازان و بازمانده های جنگ تحمیلی متوجه تأثیر کاملاًچشم گیر و ویژه فیزیوتراپی در برگشت آنان به زندگی عادی می شوند. در مورد سلامت عمومی مردم هم چنین است.در این طور اظهار نظر ها احساسی است و در هیچ کجای دنیا این بحث پذیرفتنی نیست.

چیزی که بسیار عجیب است این است کسی که قبلا عهده دار پست وزارت بهداشت بوده قطعاً می داند که فیزیوتراپیست ها تکنیسین نیستند. اما بعد از مطرح شدن DPT در داخل کشور در یک مصاحبه ای با یکی از خبرگزاری های رسمی چنین ادعایی را مطرح میکند.

وظیفه دانشجویان این است که با تلاش بسیار در تحصیل جواب این افراد را بدهند.

اما یکی از نمایندگان تبریز در مجلس شورای اسلامی قصد دادن یک تذکر کتبی به شخص وزیر بهداشت را داشت فقط به خاطر اجرای DPT! حتی این تذکر در صحن علنی مجلس هم قرائت شد. متخصصین طب فیزیکی استان آذربایجان شرقی هم با نوشتن نامه ای به وزیر خواستار توقف این طرح شدند. دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم در اقدامی مشابه همچین نامه ای را به وزیر ارائه کردند. اما در این شرایط دپارتمان فیزیوتراپی تبریز هیچ واکنشی نشان نداد.

بحث، بحث علمی است و اصلا نباید سیاسی باشد و کسانی که دست به این اقدامات می زنند چندان به این موضوع احاطه ندارند. تداخل حرفه ای بین دو بخش خاص پزشکی امری طبیعی است و نباید سیاسی شود. به نظر من بهترین کار ارزیابی رشته فیزیوتراپی توسط کسانی است که مدعی هستند DPT نباید در ایران اجرا شود تا اگر سندی دارند نشان دهند. ولی سابقه فیزیوتراپی در ایران و در کشورهای پیشرفته نشان داده است که فیزیوتراپی این قابلیت را دارد که بعنوان یک رشته کاملاً مستقل و موثر در نظام سلامت و درمان مطرح شود.

آیا شما با این سیاست سکوتی که دپارتمان های فیزیوتراپی در قبال اهانت ها در پیش گرفتند موافقید؟

زمانی شما باید واکنش نشان دهید که از جانب طرف مقابلتان حرف منطقی بشنوید تا پاسخ منطقی بدهید. با این حال من با سکوت کامل موافق نیستم. ما باید مدارکی را که تعدادشان هم کم نیست ارائه کنیم تا نشان دهیم فیزیوتراپی این پتانسیل را دارد که به عنوان یک رشته مستقل و در مقطع دکترای حرفه ای تدریس شود. دپارتمان های کشور باید با هم همکاری کنند تا در برابر ادعاهای گروه های مخالف با مدرک و به طور مستند ظاهر شوند.

دانشجویان فیزیوتراپی مشتاقانه منتظر این همکاری هستند. استاد با تشکر از شما به خاطر این که با وجود مشغله های فراوانی که دارید این وقت را به ما دادید تا مصاحبه ای را با شما داشته باشیم.

هدف ما تربیت دانشجویانی است که کاملاً به حیطه خود به عنوان یک فیزیوتراپیست آگاهند و در این راستا از هیچ کوششی دریغ نمی کنیم.

http://www.physioclinic.ir/post-39.aspx

مصاحبه با دکتر خدابخش جوانشیر، رئیس دپارتمان فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل

مطالب مشابه :

معرفی کتاب - 8 ( دهه ی فجر انقلاب اسلامی )

عکس سینا از دریچه دوربین پویا در هفتمین جشنواره سراسری عکس کودک

مصاحبه با دکتر خدابخش جوانشیر، رئیس دپارتمان فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی بابل

عدم پذیرش کارشناسی فیزیوتراپی در دانشگاه علوم پزشکی تهران+جدول

بخش دشمن زیاری ممسنی

کارگزاران معتمد بورس