فرش تبریز
فرش تبريز تبلور پويايي زندگي
خبرگزاري فارس: فرش آذربايجان از ديرباز به نام فرش ايراني در جهان آوازه عام و خاص بوده است.
به گزارش خبرگزاري فارس از تبريز، قاليبافى سرچشمه زاينده‌اى از خلاقيت، ابتكار، هنر و كوشش انسان‌هايى بود كه بسيار بيشتر از آنكه چاه‌هاى قيرى رنگ نفت يك سده پيش در مسجد سليمان پيدا شود، تبلور تلاش و پويايى زندگى روى زمين بوده است.
خطه آذربايجان به دليل وسعت مراتع، زمين‌هاي كشاورزي، آب و هواي دلنشين طبيعي و كوهستاني همواره در توليد قالي از موقعيتي ممتاز بهره‌مند بوده است.
شهر تبريز نيز در ميان تمام مراكز قاليبافي اين خطه، داراي مقام و اعتبار بسزايي است.
تبريز از زمان جانشينان هلاكو مركز مهم داد و ستد قالي بوده است. به خصوص در زمان حكومت صفويان با ايجاد كارگاه‌هاي بزرگ قاليبافي، قاليبافان طراز اول در اين شهر گرد آمدند و به بافت فرش‌هاي بسيار نفيسي پرداختند كه امروزه بسياري از آنها زينت بخش موزه‌هاي بزرگ جهان است.
در واقع پس از انتقال پايتخت صفويان از هرات به تبريز، مكتب هنري ايران (مكتب تبريز) بنيان نهاده شد و به دنبال آن استقرار بي‌شماري از هنرمندان، از هر صنف و حرفه‌اي موجب شد كه شهر تبريز به عنوان كانون هنر، مورد توجه بسياري قرار گيرد و در اين ميان هنر فرشبافي نيز با استقرار نقاشان و طراحان زبده‌اي چون بهزاد و سلطان محمد دو چندان رشد يافت.
تبريز كه در بسياري موارد همواره پرچمدار بسياري از نهضت بود، در اعتلا و گسترش جهاني نام فرش ايران نقش مهمي را ايفا كرد و رونق و احياي هنر قاليبافي ايران در اواخر دوره قاجار و اوايل سلطنت پهلوي و راهيابي فرش ايران به بازارهاي جهان و گسترش اين حرفه در ساير نقاط ايران تا حدود زيادي مرهون بازرگانان و تجار و قاليبافان آذربايجاني به ويژه تبريزي است و اين موضوع بيش از سوابق تاريخي آذربايجان در قاليبافي براي آذربايجاني‌ها مايه فخر و مباهات است.
در واقع فرش ايران كه در زمان سلسله صفويان به اوج شهرت رسيده بود، به دنبال هجوم افغان‌ها و آشفتگي‌هاي پس از آنها تنزل يافت و تنها در زمان قاجار تا حدي خود را بازيافت و صدور فرش ايران به عنوان كالاي تجارتي از راه آذربايجان و تركيه به اروپا آغاز شد و آنگاه كه ذخيره فرش ايران به ويژه در آذربايجان رو به پايان بود، با همت بازرگانان تبريزي در ساير شهرهاي بزرگ، قاليبافي عمري دوباره يافت كه در اين ميان مشهد، كرمان، كاشان، اراك و همدان نقش مهمي را به عهده داشتند.
صادرات قالي ايران از طريق تبريز تا آن حد براي دولت ايران پر افتخار و مهم جلوه كرد كه تصاويري از اين رويداد روي نخستين كارت پستال‌هاي زيبايي كه در اواخر دوره قاجار چاپ شده بود، نقش بست و به اقصي نقاط جهان ارسال شد.
همزمان با آغاز اقدامات بازرگانان تبريز در امر صادرات قالي به بازارهاي جهاني، تجار و بازرگانان شهرهاي مختلف كشور براي وسعت بخشيدن به فعاليت‌هاي خود و استفاده از امكانات و تسهيلات تجاري پايتخت به تهران مراجعت نمودند و در قسمت‌هاي مختلف بازار تهران موجبات ترويج و توسعه هنر قاليبافي را فراهم آوردند.
از بزرگ‌ترين صادركنندگان فرش تبريز كه نخستين پرچمدار صادرات فرش ايران نيز بودند و برخي خود در توليد فرش نيز دستي داشتند مي‌توان به حاج يوسف قاليچي، حاج عبدالله قاليچي، حاج ميرزا جعفراسلامبولچي، حاجي صمدقره قاليچي، ميرزا علي اصغر و ميرزا علي اكبر و اسماعيل قاليچي (فرزندان شادروان حاج عبدالله قاليچي)، صدقياني، ايپكچي، حاج محمد ممقاني، محمد اف، ديلمقاني، آواكيان، كاسباريان و اردوبادي اشاره كرد.
فرش دستباف آذربايجان شرقي را در يك طبقه‌بندي كلي مي‌توان به سه گروه با ويژگي‌هاي خاص تقسيم كرد، گروه قالي‌هاي شهري باف آذربايجان كه اغلب در غرب اين استان قرار دارند و مهم‌ترين آنها عبارتند از تبريز و اطراف آن مانند اسكو، مرند، مراغه.
گروه قالي‌هاي محلي و روستايي كه مهم‌ترين آنها عبارتند از روستاهاي اطراف هريس، سراب، اهر و بستان آباد، گراوان، بخشايش، شربيان و مهربان.
فرش‌هاي عشايري آذربايجان كه در راس آنها مي‌توان فرش‌هاي عشاير شاهسون را نام برد. هر چند در كنار اين عشاير، ساير كوچندگان استان به ويژه عشاير ارسباران نيز به توليد انواع دستباف‌ها و زيراندازهاي زيبا مانند گليم و ورني اشتغال دارند، اما دستباف‌هاي گره‌دار عشاير شاهسون، (همچنين تا حدودي عشاير افشار آذربايجان) از شهرت بالايي برخوردارند.
با اين تاريخچه به راحتي مي‌توان پي به تاثيرگذاري هنرمندان قالي باف خطه آذربايجان شرقي پي برد. نقش اين هنرمندان كه با نور چشم خود ميليون‌ها گره را بر دار قالي مي‌زنند، در حفظ، انتقال و ترويج تاريخ ايرانيان بي‌بديل است.
پير و جوان، زن و مرد در اقصي نقاط اين استان پهناور پشت‌دار قالي گره مي‌زنند تا معيشتي آبرومندانه داشته باشند.
زن عشايري آذربايجان كه خود را فائزه معرفي مي‌كند، مي‌گويد: ما با فرش زندگي مي‌كنيم، خداوند روزي ما را در دار قالي و با گره‌هايي كه بر آن مي‌زنيم مي‌دهد.
وي مي‌افزايد، فرش بافتن دشوار است ولي براي من كه 40 سال است پشت‌دار قالي هستم، شيرين‌ترين لحظات گره زدن بر دار قالي است.
كمر خميده، صورت چين و چروك‌دار و دستان كم توان اين زن عشايري آذربايجان در واقع چنان كاري مي‌كند كه در جهان همتا ندارد.
آري، فرش با نور چشم، دستان پرتوان و صرف سال‌ها عمر حاصل مي‌شود، ولي آيا قدر چنين هنرمنداني ارج نهاده مي‌شود.
برگزاري سومين دوره جشنواره گره زرين قالي آذربايجان فرصتي مناسب بود تا پاي صحبت مسئولان و فعالان اين هنر صنعت بنشينيم.
* كاهش صادرات فرش
رئيس مركز ملي فرش ايران به عنوان ميهمان ويژه اين جشنواره در گفتگويي از كاهش از كاهش هشت درصدي ارزش فرش دستباف ايران در بازارهاي جهاني خبر داد.
فيصل مرداسي كه اصرار داشت كمتر به اين كاهش‌ها پرداخت شود، اظهار داشت: با وجود اين كاهش در طولاني مدت، در 11 ماه اخير ميزان صادارت فرش دستباف از مرز 429 ميليون دلار گذشت كه اين ميزان از رشد 12.8 درصدي حكايت مي‌كند.
وي سهم فرش دستباف ايرانت را در جهان بي رقيب خواند و تصريح كرد: بر اساس آمارهاي بين‌المللي فرش دستباف ايران در بازارهاي جهاني از 40 درصد به 32 درصد كاهش يافته است.
مرادسي ادامه داد: با وجود اين ميزان كاهش هنوز رتبه نخست بين‌المللي در دست هنرمندان ايراني است، البته از لحاظ حجم توليد فرش جهان نيز ايرانيان حرف نخست را مي‌زنند.
معاون وزير بازرگاني با بيان اينكه روند افزايش سهم فرش ايراني در بازارهاي جهاني در حال افزايش است، تاكيد كرد: در 10 سال اخير از حيث افزايش سهم در سايه حمايت‌هاي دولت و اتخاذ برنامه‌هاي ويژه روند مثبتي داشته‌ايم.
وي گفت: در 11 ماه اخير ميزان صادارت فرش دستباف از مرز 429 ميليون دلار گذشت كه اين ميزان از رشد 8.12 درصدي حكايت مي‌كند.
* كم تجهي ها به فرش آذربايجان
فرش آذربايجان به ويژه تبريز با توجه به تاثيرگذاري كه در بازارهاي جهان داشته است، مواره در كنار نام فرش ايران تلالو مي‌كند، ولي جاي تعجب و تاسف دارد كه خبرها از كم توجهي مسئولان مركز ملي فرش ايران به اين خطه از ميهن اسلامي دارد.
اسماعيل چمني، رئيس اتحاديه توليد‌كنندگان و بافندگان قالي تبريز با تاكيد بر اين كم توجهي‌ها مي افزايد: در حالي شاهد برگزاري جشنواره‌هاي و سمينارهاي مختلف با موضوع فرش در كشور هستيم كه اثري از نمايندگان فرش آذربايجان نيست.
وي ابراز داشت: فرش آذربايجان همواره شهره عام و خاص بوده است، ولي نگاه‌هاي تبعيض‌آميز و كم توجهي به فعالان فرش آذربايجان موجب سرخوردگي و نااميدي بين اين قشر شده است.
چمني تاكيد كرد: در حال حاضر بيش از 40 درصد توليدات فرش كشور سهم آذربايجان شرقي است، به همين دليل ضرورت دارد مركز ملي فرش ايران توجهي دو چندان به اين استان داشته باشد.
چمني با بيان اينكه قاليبافي يكي از پاك‌ترين، زيباترين و اشتغال‌زاترين رشته‌ها به شمار مي‌رود، افزود: فرش هنر، فرهنگ و پيشينه تاريخ ما ايرانيان است و به همين دليل توجه دولتمردان و نمايندگان مجلس را مي‌طلبد.
رئيس اتحاديه توليد‌كنندگان و بافندگان قالي تبريز با بيان اينكه فعاليت بيش از يك دهم جمعيت كشور در هنر ـ صنعت قاليبافي را دليلي بر اهميت توجه به فعالان اين بخش خواند و اظهار داشت: با وجود فعاليت اين تعداد در رشته فرش ولي در برنامه پنجم توسعه كشور كمترين توجهي به مقوله قاليبافي نشده است.
وي تاكيد كرد: انتظار داريم دولت و نمايندگان مجلس با درك اهميت موضوع بيش از پيش به مطالبات قاليبافان به عنوان ميراث‌داران تاريخ و فرهنگ كشور توجه كنند.
* توليد براي صادرات
در حال حاضر يكي از دغدغه‌هاي مديران بخش‌هاي مختلف اقتصادي بحث افزايش صادرات غيرنفتي است و در اين ميان فرش به عنوان كالايي هنري و اقتصادي بيشترين نقش را در صادرات غيرنفتي بر عهده دارد.
صادق نجفي، رئيس سازمان بازرگاني آذربايجان شرقي نيز با تاييد اين موضوع اظهار داشت: هنرمندان قاليباف آذربايجان شرقي بيش از 70 درصد توليدات خود را به كشورهاي مختلف جهان صادر مي‌كنند كه اين موضوع نشانگر ظرفيت بالاي امر صادرات در اين بخش است.
وي فرش آذربايجان را هنري‌ترين، صنعتي‌ترين، متنوع‌ترين قالي در جهان خواند و افزود: با اين اوصاف اغراق نيست اگر تبريز را پايتخت فرش جهان بخوانيم.
نجفي همدلي و وحدت بخش خصوصي و تشكل‌هاي مختلف فرش را اهرم توسعه فرش آذربايجان خواند و افزود: بخش خصوصي و تشكل‌هاي مردمي در صورتي كه با اتحاد و همدلي در كنار يكديگر باشند، زمينه بهره‌مندي از فرصت‌هاي جهاني براي كشورمان بيش از پيش افزايش مي‌يابد.
*ثبت طرح ايراني
رشد اقتصادى چين و فتح بازارهاى صادراتى در سال‌هاى گذشته بيش از آنكه برپايه پيشينه اقتصادى و صنعتى اين كشور باشد، مبتنى بر حركت سريع و رشد قارچى توليد و صادرات از طريق اقتباس از صنايع پيشگام و نام‌هاى بزرگ تجارى و اقتصادى جهان بوده است.
در حال حاضر كشورهاي چين، پاكستان و نپال به عنوان كشورهايي كه نام فرش ايران را بر محصولات خود ثبت مي‌كنند، تاثير فراواني بر صادرات فرش دستباف ايراني گذاشته‌اند.
فرش ايران و آذربايجان به دليل بالا بودن قيمت و كيفيت در بازارهاي جهاني مشتريان خاصي دارد، ولي در بازارهاي رقابتي كيفيت تنها يكي از شاخصه‌ها است، بنابر اين براي دستيابي به بازارهاي بايد چاره‌انديشي كرد.
مرداسي، رئيس سازمان ملي فرش معتقد است: با وجود چالش‌هاي موجود سر راه هنر ـ صنعت فرش ايران اگر برنامه‌ريزي و پيگيري‌هاي لازم صورت گيرد به راحتي مي‌توان جبران گذشته‌ها را كرد.
وي مي‌گويد: تمام توان خود را به كار مي‌گيريم تا طراحان و نقاشان ايراني آثار خود را ثبت ملي كنند.
با همه اين اوصاف آنچه بسيار دردآور است عدم برخورد بين‌المللي با كشورهايي است كه دست به سرقت فرهنگي و هنري ايرانيان مي زنند و بدون كمترين توجهي در بازارهاي جهاني خود را با نام فرش ايراني معرفي مي‌كنند، در صورت تداوم شرايط موجود بسيار محتمل خواهد بود كه در كمتر از يك دهه آينده فرش‌هايي در بازارهاي جهاني به فروش برسند كه با نام فرش ايراني تنها از آسمان ايران ترانزيت شوند.
* ايجاد نمايشگاه و موزه بين‌المللي فرش در تبريز
رضا رحماني، نماينده مردم تبريز در مجلس، آذربايجانيان را مدافعان خوبي براي حراست از تماميت ارضي كشور در تمامي زمينه‌ها در طول تاريخ دانسته و مي‌گويد: براي حفظ جايگاه فرش شايسته است تبريز به عنوان پايتخت فرش دستباف در كشور انتخاب شود و يقينا در اين صورت بافندگان فرش دستباف بيشترين بهره را از اين انتخاب خواهند برد.
وي گزينش تبريز به عنوان پايتخت فرش جهان را نيازمند يك عزم ملي دانست و افزود: براي سرعت بخشيدن جهت دستيابي تبريز به عنوان پايتخت فرش جهان، نمايندگان استان آذربايجان شرقي در مجلس شوراي اسلامي جلسه‌اي را با وزير بازرگاني و دست اندركاران هنر صنعت فرش برگزار خواهند كرد و براي تحقق اين مهم از هيچ كوشش و تلاشي فروگذاري نخواهند كرد.
نماينده تبريز، آذرشهر و اسكو در مجلس شوراي اسلامي ضمن درخواست براي بيمه كامل قاليبافان ،حمايت از بافندگان فرش و قالي را حمايت از صادرات غيرنفتي كشور دانسته و با اشاره به سهم مهم فرش از صادرات غيرنفتي بر ايجاد پايگاه هاي صادراتي فرش در آذربايجان تاكيد كرد.
عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس شوراي اسلامي با اشاره به نقش تبليغات در اقتصاد جهاني،حمايت از تبليغات فرش داخلي را يك ضرورت اساسي براي احياي جايگاه از دست رفته فرش دستباف ذكر كرده و شناسنامه دار كردن فرش را يكي از راهكارهاي مهم در جلوگيري از عرصه فرش كشورهاي چين عضو هئيت مديره اتحاديه فرش دستباف روستايي استان آذربايجان شرقي پاكستان به نام فرش ايران در بازارهاي جهاني دانست.
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8812190806
مطالب مشابه :
علامت تجاری برای فرش اصفهان، تبریز، آذرشهر، خوی و تکاب ثبت شده
روزنامه الکترونیکی آوای تکاب - علامت تجاری برای فرش اصفهان، تبریز، آذرشهر، خوی و تکاب ثبت
وان یکاد گل کوچک،
فروشگاه فرش و تابلو فرش دستباف آنا - وان یکاد گل کوچک، - عرضه مستقیم نفیس ترین فرش و تابلو فرش
فرش تبریز
فرش دستباف آذربايجان شرقي را در يك نماينده تبريز، آذرشهر و اسكو در مجلس شوراي اسلامي
سردرود
آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی طی نمایشگاه فرش دستباف تهران زنگ بیدار باش برای
کلبه عشق
آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی طی شركت تعاونی تابلوفرش و فرش دستباف روناس نقش گل .
صنایع دستی و سوغاتی ها
فرش و گليم از دوزى و سوزن دوزى در آذرشهر، كنده كارى و چوبى و ريزه كارى فرشهاى دستباف.
سوغات و ره آورد مناطق مختلف ایران
فرش و گليم از دوزى و سوزن دوزى در آذرشهر، كنده كارى و چوبى و ريزه كارى فرشهاى دستباف.
سوغات وصنایع دستی استانها
فرش و گليم از دوزى و سوزن دوزى در آذرشهر، كنده كارى و چوبى و ريزه كارى فرشهاى دستباف.
صنایع دستی
گليم ، فرش، گبه و سوزن دوزى در آذرشهر، كنده فرش ابريشم دستباف قم از نفيس
سوغات شهر های ایران
فرش و گلیم. از دوزى و سوزن دوزى در آذرشهر، کنده کارى و ریزه کارى فرشهاى دستباف.حلوای
برچسب :
فرش دستباف آذرشهر