آيين‌هاي نوروز در مناطق كردنشين ايران...

آنها با نواختن سازهاي محلي مانند 'سورنا'، 'دهول' و ' دف'، به در خانه ها رفته و كوسه با رقصيدن و اجراي حركات نمايشي از صاحب خانه درخواست هديه مي كند و بقيه افراد هم با سردادن شعار،' كوسه هاتوه بو هيلكه خاوه ن مال زو به ريي كه'، به معني كوسه براي گرفتن هديه آمده صاحب خانه هديه را بهش بده'، عيدي خود را گرفته و بعدا آن را تقسيم مي كنند.

عيد نوروز، عيدي كهن و ايراني است كه اقوام مختلف ازجمله كردها آن را گرامي مي دارند، آيين هاي آن در باورها و عقايد مردم به شيوه هاي گوناگون نمايان بوده و در تاريخ اين سرزمين كهن، ريشه دارد.

به گزارش خبرنگار ايرنا، يكي از جلوه هاي خاص عيد نوروز درمناطق كردنشين اين است كه در تمام اين منطقه برپا مي شود و كردهاي ديگر كشورها همزمان با ايرانيان اين عيد را گرامي داشته و هر سال در شهرهاي 'دياربكر'(آمد) تركيه، 'قاميشلو' سوريه و 'اربيل' و 'سليمانيه' عراق، هزاران نفر آيين هاي خاص اين عيد از جمله برپايي آتش و پايكوبي پيرامون آن را انجام مي دهند.

برپايي آتش در نوروز در كردستان، نمادي از آيين زرتشت است كه از دوران قديم به يادگار مانده و به پايان رسيدن فصل سرد زمستان طبيعت، شروع شدن سال نو و زنده شدن دوباره طبيعت بهانه هاي خوبي براي شادي و خوشحالي مردم است.

در باورهاي قديم مردم كردستان، نوروز تنها پايان يافتن فصل سرد و آغاز سال نو نيست، بلكه بعضي ها براين باورند، اين شور شادي مردم به مناسبت پيروزي 'كاوه آهنگر' و برافراشته شدن درفش كاوياني در اين سرزمين و نابودي 'ضحاك' پادشاه ظالم و ستمگر است.

مردم كردستان نيز مانند ديگر اقوام ايراني در آخرين چهارشنبه سال با برپايي آتش و رقص و پايكوبي پيرامون آن، آيين 'چهارشنبه سوري'، را اجرا مي كنند.

كلمه 'سوري' در زبان كردي به معني 'سرخ' است و اين صفت سرخي را از آتشي گرفته كه هر سال بر بلنداي قله هاي كردستان برپا مي شود.

برپايي آتش چهارشنبه سوري و آتش نوروز شباهت زيادي به هم دارند و در هر دو رقص و پايكوبي خاص مناطق كردستان به دور آتش انجام مي گيرد و در قديم كه ارتباطات مناطق مختلف بسيار كم بود، با برپايي آتش در بلنداي قله هاي مرتفع اين گونه پيام فرارسيدن عيد نوروز را به مردم مي دادند.

يكي ديگر از آيين هاي مردم كه از چند روز قبل عيد نوروز شروع و تا روز عيد ادامه دارد، آييني مرسوم به 'هه لاوه مه لاوه'، است كه در آن خردسالان به صورت فردي يا گروهي به خانه ها رفته و از آنها هداياي نوروزي خود را مي گيرند.

خانواده ها نيز كه از قبل تدارك خاصي را ديده اند، هدايا را در ميان كودكان تقسيم مي كنند و آنها بدون آنكه در خانه ها را بزنند با صداي بلندي فرياد مي زنند: 'هه لاوه مه لاوه، شتيك مان بو بخه نه بن تاوه، كوره كه تان ببي به زاوا'، به معني 'هديه نوروزي را برايمان بياوريد و اميدواريم پسرتان داماد شود'.

خانواده ها برايشان از هديه هاي نوروزي كه اغلب تخم مرغي است كه با پوست پياز يا رنگ هاي ديگر رنگ آميزي شده و يا هديه هاي ديگري همانند پول، كيك، تنقلات و يا چيزهايي از اين قبيل را مي آورند.

جوانان اين كار را در شب هنگام انجام مي دهند و در مناطق كوهستاني كه خانه ها بدون حياط بوده يا بر اثر شيب خانه ها از پشت ديوار ندارند، سطل هايي تزيين شده اي را از سقف خانه آويزان مي كنند و خانواده ها هداياي را برايشان در داخل سطل گذاشته و شخص آن را بالا مي كشد.

اين آيين با همان شعار و هم به صورت فردي و هم به صورت دسته جمعي اجرا مي شود.
يكي ديگر از آيين هاي نوروز كه در كردستان در شب عيد برگزار مي شود به 'كوسه'، مشهور است كه در آن دسته اي جوانان با هم جمع شده و با قيد قرعه يكي را به نام كوسه انتخاب و لباس خاصي را به او مي پوشانند و روي صورتش را نقاشي كرده و يا او را شبيه حيواني مانند ميمون يا روباه در مي آورند.

انها با نواختن سازهاي محلي مانند 'سورنا'، 'دهول' و ' دف'، به در خانه ها رفته و كوسه با رقصيدن و اجراي حركات نمايشي از صاحب خانه درخواست هديه مي كند و بقيه افراد هم با سردادن شعار،' كوسه هاتوه بو هيلكه خاوه ن مال زو به ريي كه'، به معني كوسه براي گرفتن هديه آمده صاحب خانه هديه را بهش بده'، عيدي خود را گرفته و بعدا آن را تقسيم مي كنند.

البته هداياي بهتر و ارزشمندتر از هداياي آيين هه لاوه و مه لاوه خردسالان است و اگر هديه نوروزي تخم مرغ باشد به تعداد افراد گروه بايد تخم مرغ را به مسوول جمع آوري هدايا داد.
بعد از برپايي اين آيين ها بيشتر مردم با پوشيدن لباسهاي نو براي تبريك سال تازه به ديدن اقوام و دوستان خود مي روند و ميزبان با شيريني و شربت از آنها پذيرايي مي كند.

آخرين آيين سال نو كه در روز سيزدهم برگزار مي شود، آيين 'سيزده بدر' است، در اين روز مردم به دامن طبيعت رفته و يك روز را مهمان طبيعت مي شود، از آيين هاي خاص مردم كردستان در سيزده بدر به آب انداختن سبزه هايي است كه قبلا آنها را كاشته بودند.

بعضي ها بر اين باورند با به آب انداختن اين سبزه ها آرزوهايشان دراين سال برآورده خواهد شد و برخي ديگر 13سنگ كوچك را برداشته و آنها را به سوي شيء اي پرتاب و به اصطلاح سيزده را كه در باور عامه عدد نحسي است را از خود به در مي كنند.

آيين‌هاي نوروز در مناطق كردنشين ايران...

مطالب مشابه :

اتاق عقد .. عروسی و ازدواج

ایده:درست کن از قنادی ها سفارش بگیر نترس امتحان کن سر توتـــــ فرنگي با كافي‌ميتــــــــــ

قلک قلاب بافی

‹ مهندسي مواد قديمي ترين هنر و جديد ترين علم ›

آيين‌هاي نوروز در مناطق كردنشين ايران...

شب یلدا در آذربایجان شرقی