مدل و مدلسازی

اگر میخواهید وارد دنیای ماکت شوید ابتدا به این سئوال پاسخ دهید
هدف شما چیست؟
1- میخواهم یک یا چند ماکت خوب و با کیفیت مطلوب از هواپیما یا تانک یا... که دوست دارم در اختیار داشته باشم
2- میخواهم کلکسیونی از انواع ماکتها را در اختیار بگیرم (یک ارتش کوچک)
3- میخواهم ماکت سازی را بصورت یک تفریح و سرگرمی سالم و مفید یاد بگیرم
4- میخواهم بصورت کاملا تخصصی وارد این قضیه شوم اگر پاسخ شما گزینه یک است با فرض اینکه از مهارت ساخت و رنگ آمیزی برخوردار باشید اگر هزینه تهیه ابزار الات ورنگوچسب مورد نیاز را در نظر بگیریم ، بهتر است از مدلهای آماده در بازار استفاده کنید و یا از یکی از دوستانی که در ساخت یا مونتاژ ماکت مهارت دارند کمک بگیرید در این صورت هم در زمان وهم هزینه صرفه جویی کرده اید.در هر حال اگر خواستید مدل مونتاژ پذیر تهیه کنید و بکمک دوستان آنرا بسازید، برای انتخابی بهتر به به نکات زیر دقت کنید. نکاتی در مورد نمونه های موجود در بازار نمونههای آماده موجود در بازاررا میتوان به چند دسته تقسیم کرد که هر دسته دارای مزایا ومعایبی به شرح زیر هستند. 1- مدلهای فلزی که بروش دایکاست تهیه شده اند . عموما از جنس زاماک و ندرتاً آلومینیم هستند.مزیت این مدلها استحکام بسیار بالای آنهاست . همچنین چون امکان پخت در کوره را دارند لذا از ثبوت رنگ و علائم زیاد ی برخوردارند. چون در پروسه تولید این نوع از ماکتها نیاز به فالبهای فلزی با کیفیت بالا، میباشد هزینه تولید فقط در تیراژ بسیار بالا ارزان در می آید ودر تیراژ های چند هزار عددی گران قیمت هستند(معمولاً تیراژ ماکتها کم است). دقت و ظرافت این نوع مدلها زیاد نیست اما نسبتاً مطلوب است .عموماً شرکت های سازند برای رفع این نقیصه از قطعات پلاستیک کمک میگیرند تا هم ظرافت بیشتری را بدست آورند هم هزینه تولید بالاتری را نپردازند نتیجه گیری : عیب گرانی بها ،ظرافت معمولی ، عدم دسترسی به مدلهای با اندازه بزرگ ، محدودیت شدید در تنوع مزیت استحکام بالا ثبوت رنگ و دیکال 2- مدلهای فلزی که بروش ریخته گری وزنی تهیه شده اند . عموما از جنس آلومینیم هستند.مزیت این مدلها استحکام نسبتاً بالای آنهاست .آلومینیم کلاً رنگ پذیر خوبی نیست لذا ثبوت رنگ بالائی را انتظار نداشته باشید.عموماً برای تولید این نوع از مدلها از روش فوران ویا ریخته گری ماسه ای Co2 استفاده میشود . روش تولید هزینه اولیه سنگین مثل روش قبلی را ندارد .لذا از قیمت بسیار پائینی برخوردارند.دقت و ظرافت را هم بهتر است فراموش کنید.
نتیجه گیری : عیب ظرافت بسیار پائین مزیت استحکام بالا قیمت پائین 3- مدلهای کامپوزیتی : در ساخت این نوع مدلها معمولا از پلی استر بعنوان ماتریس واز فیبرهای شیشه که عموما بصورت chob هستند بعنوان الیاف استفاده میشود . از این روش بیشتر برای مدلهائی با ابعاد بزرگ استفاده میشود. روش قالب گیری دستی بوده لذا نمونه های خارجی آن نسبتا گران هستند. سالهاست در ایران تولید میشوند گو اینکه کیفت پائینتری بخصوص از نظر دیکال را دارند اما از قیمت پائینتری برخوردار هستند. نتیجه گیری : عیب گرانی بها ،ظرافت نازل مزیت استحکام نسبتا خوب 4- مدلهای رزینی: این مدلها عموماً از ریختن رزینهای اپوکسی ویا ارالدیت ویا امثالهم در قالبهای سیلیکونی ساخته میشوند.معمولا از این روش برای تهیه قطعات و یا مدلهای کوچک استفاده میکنند بعلت ایجاد حرارت زیاد، در هنگام ترکیب هاردنر،تهیه مدلهای بزرگ در این روش مشکلات زیادی را بهمراه دارد . در مواقعی که مجبور به ساخت قطعات ضخیم وجود داشته باشد معمولا مدل یا قطعه بصورت پوستهای ساخته میشوند.یکی از معایب بسیار بزرگ تولید این روش این است که نمیتوان مثل روشهای قبلی قالب رابصورت مستقیم ساخت وباید حتماً در ابتدا یک نمونه یک به یک با تمامی دقت مورد نظر از طرح خود را تهیه کنید بعد اقدام به ساخت قالب نمائِد . بهمین دلیل از این روش در دنیا بیشتر بعنوان روشی جهت کپی برداری و تکثیر یاد میکنند و در پروسه تولید مدل فقط برای ساخت قطعات تکمیلی مدل از آن استفاده میکنند . گو اینکه در ایران با قالب گیری از مدلهای پلاستیکی اقدام به تهیه ماکت کامل از این روش امری متداول شده است. بعلت دقت بسیار بالا که در این روش وجود دارد معمولاً قطعات تکمیلی را با آن تهیه میکنند تا هم جوابگوی قطعاتی که تولید آنها با روشهای دیگر بسیار سخت ویا غیر ممکن است ،باشند هم هزینه بالای تولید توجیه پذیر 5- مدلهای چوبی: این مدلها همانطور که از نامشان پیداست از چوب ساخته میشوند.این مدلها از اولین نمونه های ساخته شده میباشند. امروزه هزینه ساخت بالای این مدلها که بعلت تک سازی و ساخت با دست بوده و کیفیت معمولی آنها که کلا فاقد ریزه کاری و خطوط میباشد، باعث شده تا عملا بصورت بسیار کم و عمدتا بصورت سفارشی ساخته شوند . هنوز در بعضی از آژانسهای هوائی قدیمی میتوانید نمونه هائی از این مدلها را که قیمتهای نجومی و عمری بالای 35 سال را دارند ببینید.
6- مدلهای پلاستیکی آماده :این مدلها را گاها با مدلهای پلاستیکی مونتاژ شده اشتباه میگیرند. هرچند هر دو از جنس پلاستیک هستند ولی دارای تفاوتهای زیادی هستند. در حقیقت گروه زیادی از مردم علاقه مند هستند تا نمونه هائی از مدلهای پلاستیکی یا رزینی قابل مونتاژرا در اختیار داشته باشند اما بعلت نداشتن مهارت لازم ، معمولا کیفیت کار تمام شده مطلوبشان نیست. بعضا از طریق سفارش ماکت به اشخاصی که دارای مهارت بیشتری هستند اقدام به تهیه ماکت میکنند که این خود مستلزم پرداخت هزینه بالا وگاها چون کار از قبل آماده نیست ، عدم همخوانی کار تمام شده با آنچه در ذهن داشته اند باعث دلسردیشان میشود. کارخانجاتی در سطح جهان اقدام به تولید گونه ای از ماکتهای پلاستیکی نموده اند.چون هدف این کارخانجات تامین نظر گروه خریداران یاد شده (هزینه مناسب) میباشد لذا تعداد قطعات در این نمونه ها کم و ناچارآ کیفیت کار اندکی پائینتر میباشد. چون مونتاژ در کارخانه و با تیراژبالا صورت میگیرد عموما از اشکالات بیشتری در جفت شدنها یا امتدادها برخوردارند.از نظر رنگ آمیزی گو اینکه بعلت استفاده از رنگهای صنعتی از ثبوت رنگ بهتری برخوردارند ولی ظرافتهای بکاررفته بسیار کمتر است. اگر پاسخ شما گزینه دو است چون تعداد مدلهایی که میخواهید تهیه کنید قابل ملاحظه خواهد بود لذا بهتر است خودتان مدلهای ساده تر را ساخته و برای ساخت مدلهای مشکلتر از دوستان مدلساز استفاده کنید.بدین طریق هم هزینه کمتی می شود وهم کم کم وارد دنیای مدل سازی می شوید. برای رنگ آمیزی در این مرحله میتوانید هم از قلمو و هم از ایربراش استفاده کنید. توجه کنید :در این حالت, انتخاب مقیاس صحیح از اهمیت بالائی برخوردار میشود لذا بهتر است قبل از ادامه مطلب کمی در مورد مقیاسها و انتخاب صحیح مقیاس صحبت کنیم. مقیاس چیست مقیاس عبارت است از نسبتِ اندازه یک مدل به همان اندازه در جسم اصلی . به عبارتی اگر مثلا طول هواپیمایی 20 متر یا 2000 سانتیمترباشدو مدل آن 20 سانتیمتر باشد این مدل در مقیاس20/2000=1/100ساخته شده که این مطلب بر روی جعبه بسته بندی مدل بصورت 1/100 ویا 1:100 درج میگردد.بنابر این توجه داریم که مدلی که با مقیاس 1/100 ساخته شده از مدلی که با مقیاس 1/200 ساخته شده از نظر ابعادی بزرگتر است. بعبارت ساده تر هرچه عدد زیر کسر بزرگتر باشد مدل کوچکتر است. کاربرد مقیاس فقط در مدلسازی نیست و در اموری مثل نقشه کشی هم استفاده میگردد. معمولا هر مدل سازی علاقه مند به نگهداری بیش از یک مدل را داشته و یا اینکه دوست داردمدلی را که در اختیار دارد با قطعات ویا مدلهای دیگری کامل کند لذا شرکتهای سازنده مدل در پیروی از یک قانون نانوشته فقط از تعداد محدودی از مقیاسها جهت ساخت و ارائه مدلهای خود استفاده میکنند. انتخاب صحیح مقیاس
مقیاسهای زیادی در مدل سازی بکار میروند مثل 1/350 ،1/720 ، 1/400 ،1/200 ،1/144 1/125، 1/100، 1/96، 1/72 ،1/32 ، 1/35 ، 1/24 ، 1/16 و..... هر کدام از این مقیاسها مزایا و معایبی دارند که باعث انتخاب انها از طرف خریداران میگردد. برای مثال فرض کنید شما میخواهید مدلی از یک ناو هواپیمابر را تهیه کنید . طول یک ناو هواپیمابر درحدود 350 متر میباشد. اگر بخواهید این ناو را در مقیاس 1/35 تهیه کنید مدل شما بیش از 10متر طول خواهد داشت!!!طبیعی است نه شما نه هیچ آدم عاقل دیگری این مدل را برای نگهداری در دکور منزل خود تهیه نخواهد کرد و فقط به درد موزه نظامی میخورد. اما همین ناو در مقیاس 1/720 فقط 49 سانتیمتر طول خواهد داشت که براحتی در هر ویترینی جا میگیرد.یا مثلا میخواهید مدلی از یک جیپ نظامی به طول حدود 400سانت داشته باشید اندازه این جیپ در مقیاس 1/720 حدود نیم سانت میشود. که بدیهی است بدرد نخور و بی ارزش است . در مورد این جیپ بایداز مقیاس صحیح تری مثلا 1/35 یا 1/24 استفاده کرد . گفتیم که مقیاسهای نسنتا زیادی در مدل سازی وجود دارد ولی عموم شر کتهای سشازنده مدل فقط از تعداد محدودی از مقیاسها استفاده میکنند. ادامه دارد......

مدل و مدلسازی

مطالب مشابه :

ماکت هواپیما

کاربرد چوب بالسا در ساخت ماکت هواپیما و ساختمان

ماکت

ماکت سازی

ماکت

آموزش ماکت سازی با چوب بالس

مدل و مدلسازی

چگونه ماکت بسازیم؟

سازه ماکارونی

مولاژ ماکت مانکن