الفبای اوستایی، دین دبیره

الفبای اوستا، دین دبیره

زباني که کتاب مقدس مزديسنا بدان تاليف شده زبان اوستا ناميده ميشود و خطي را نيز که اوستا بدان نوشته شده‚ بايد خط اوستائي ناميد ومعمولي خاورشناسان آن را زند مينامند. در تسميه خط مزبور نيازمند به تقليداز اين اصطلاح نابجا نيستيم . اين خط را نويسندگان اسلامي دين دبيره و دفيره و دفتريه ياد کردهاند و اما امروز آن را بايد ديندبيري بگوئيم. ابنمقفع درجزو خطوطي که در ايران پيش از اسلام معمول بوده مينويسد که اوستا به خط ديندبيري نوشته ميشد. مسعودي نيز الفباي اوستا را به نام دين دبيري ذکرکرده گويد که آن شامل 60 حرف است. نظر به اعتبار مسعودي و ابن مقفع وترکيب خود کلمه شکي نميماند که در زمان ساسانيان‚ الفباي اوستا را ديندپيريه ميگفتند چه کلمه دپير بسا با واژههاي ديگر پيوسته‚ يک دسته از لغات پهلوي آن عهد را تشکيل ميداد مثل: ايران دپير يادپيران مهشت رئيس مستوفيان و شهر دپير يک درجه پائينتر از ايران دپير.
در آغاز دوره ساسانيان دو قسم الفبا‚ هر دو از ريشه سامي آرامي درايران معمول بوده: يکي از آنها را براي تشخيص پهلوي شمالي يا کلدهاي ويا آذري ناميدهاند. چند سنگ نبشته قديم عهد ساسانيان به اين الفبا براي ماباقي مانده است. حدس ميزنند که زمان اشکانيان نيز اوستا با همين الفبانوشته شده است. دوم موسوم است به پهلوي ساساني که بهتدريج جاي اولي را گرفته منسوخش کرد‚ از روي سکه ها و نگين انگشترها و ظروف و نسخ خطيدوام آن را تا قرن چهاردهم ميلادي ميتوان ثابت کرد.
در اين الفبا مانند الفباي کنوني اغلب حرکات داخل حروف نيست و اين خود اشکال بزرگي است براي تلفظ درست کلمات‚ و نيز گذشته از اين هر حرفي ازآن چند قسم خوانده ميشود مثلا يک حرف و علامت ا را و - ن - ر – ل ميتوان خواند.
چون در زمان ساسانيان‚ زبان اوستا متروک شده بود اگر آن را به خط پهلوي مينوشتند تلفظ درست کلمات مقدس ميسر نبود ‚ ازاينرو چارهاي انديشيده‚در الفباي معمول تصرفاتي کردند و مانند الفباي يوناني حروف مصوت را داخل حروف غيرمصوت نمودند و شايد هم در اين عمل الفباي يوناني سرمشق شده باشد .
الفباي اخير يعني ديندبيري به اقرب احتمالات در قرن ششم ميلادي يعنيچندي پيش از استيلاي عرب تدوين گرديده و همين خود خدمت بزرگي به ايران اسلامي انجام داد چه پس از برچيده شدن شاهنشاهي ساساني و به همخوردن اوضاع ايران و ديگرگون گشتن زبان و از دست رفتن خط و نابود شدن دين‚ اگر اوستا به خط قديم پهلوي باقي مانده بود‚ قطعا امروز براي جويندگان معمائي حل ناپذير بود.
الفباي ديندبيري‚ امروز در همه خاور زمين بهترين الفبائي است که موجوداست. در چند ساعت ميتوان آن را فرا گرفت و اوستا را درست خواند. شماره حروف 44 است. قديمترين نسخه خطي اوستا که با همين الفبا نوشته شدهاکنون در کوپنهاگ‚ پايتخت دانمارک موجود است و آن در سال 1325 م.تحرير يافته است. اين نسخه را خاورشناس معروف دانمارکي وسترگارد باخود از ايران به اروپا برد.

منبع: پایگاه اینترنتی تاریخ و تمدن ایرانی

الفبای اوستایی، دین دبیره

مطالب مشابه :

حروف یونانی (گریک)

حروف الفبای یونانی و اعداد رومی که در فیزیک کاربرد دارند

Greek Alphabet الفبای یونانی

حروف يوناني

زبان نوشتاری یا خط

ترفند های office

الفبای اوستایی، دین دبیره

تست مربوط به حروف اضافه