جوانه امید

مدتی است خبرهای خوبی به گوش می رسد . انگار زیر پوست اجتماعی خسته و خرد از فشارهای گوناگون ، عزمی شگفت برای ایجاد تغییر و رهایی از پلشتی و سیاهی و کینه و نفرت دارد جوانه می زند . از بخشش فوق العاده خانواده حسین زاده در مازندران که قاتل فرزندشان را که شاید در غفلت و نابخردی دست به تیغ برده بود حیاتی و فرصتی دوباره بخشیدند و بعد موجی از این رفتار انسانی که زنجیره وار تکرار شده است و بعد تلاشهای گروههای کوچک و بزرگ برای حفظ حیات وحش و میراث باستانی و محیط زیست .

آقای بهرام تندران متولد 1362 است و دانش آموخته طراحی سیستم های وب و ساکن شهر زیبای تبریز و علاقه مند به عکاسی و محیط زیست و از سال 1375 تاکنون عضو فعال بسیاری از گروههای زیست محیطی استان آذربایجان شرقی بوده و در حال حاضر بعنوان دبیر کل گروه زیست محیطی خانواده سبز تبریز حرکتی نوپا و بسیار ارزشمند را شکل داده که موجب قدردانی و سپاس بسیار است . در ساعت 9 صبح جمعه 26 اردیبهشت ماه با هماهنگی و همکاری اداره محیط زیست تبریز و بستان آباد ، جمعی از دوستداران طبیعت پاک ایران زمین به سوی تالاب بسیار زیبای قوری گل رفتند تا چهره سبز آن را از زباله های نامطبوع پاک کنند .

در 13 بهمن ماه سال 1349 ( 1971 میلادی ) برای نخستین بار به میزبانی ایران و در شهر رامسر توافقی بین المللی به نام کنوانسیون رامسر شکل گرفت که هدف از آن مطالعه و تحقیق و حمایت از تالابهای مهم جهان به ویژه زیستگاههای پرندگان آبزی و کنار آبزی و نحوه حفاظت از آنها بود و در حال حاضر بیش از 150 کشور عضو این کنوانسیون هستند و تعداد 1800 تالاب در سراسر جهان و 22 تالاب مهم در ایران در آن به ثبت رسیده است که تالاب قوری گل در آذربایجان شرقی یکی از این تالابها است که منطقه شکار ممنوع نیز به شمار می رود .

در فاصله 30 کیلومتری جنوب شرقی تبریز و در مسیر جاده ترانزیت تبریز به تهران و 18 کیلومتری بستان آباد و در میان کوههای مورو داغ و بزغوش و ارتفاعات گردنه شبلی ، تالابی به مساحت 16 کیلومتر واقع شده است که آن را قوری گل ( استخر خشک ) می نامند . آبش بیشتر از رودها و آبراهه های فصلی تامین می شود و شیرین است پهنای تالاب 4 کیلومتر و ژرفایش در عمیق ترین نقطه 13 متر است . اطرافش مرتع و چمنزار و مزارع و کشتزارهای متعدد روستاهای ارشتناب، رامناب و يوسف آباد است و هوای مطبوعش در تابستانها مردمان را برای استراحت و تفریح به خود جلب می کند .

روایت است که بستان آباد در محل پایتخت ییلاقی دوره ایلخانان مغول به نام " اوجان " بنا شده است و در مسیر جاده ابریشم بوده و به علت آب و هوای مناسب و سبری و خرمی چمنزارهایش این نام را بر او گذاشته اند . علاوه بر کشاورزی و دامداری به علت وجود معادن ، کارخانجات متعدد صابون سازی، قندریزی، حلاجی، کشبافی، تولید مواد غذایی در این محل احداث شده اند و چشمه های آب گرم معدنی اش هم می تواند در جذب توریسم نقش مهمی داشته باشد .

نسیمی جان بخش از روی سطح تالاب می وزد و چمنزارهای زیبا چشم اندازی بدیع می سازند و می توان تن به آبی شیرین و گوارا سپرد و به تماشای پرندگان مهاجر رنگ به رنگ نشست . بر اساس مطالعات علمی تالابها نقشی شگفت در تداوم حیات بشری دارند که تغذیه و تخلیه آب های زیرزمینی، حفاظت در برابر نیروهای طبیعی، حفظ خط ساحلی وکنترل فرسایش، بهره برداری تجاری، حفاظت از حیات وحش ، تنظیم جریان آب و کنترل سیلاب، جلوگیری از نفوذ آب شور به سفره های آب زیرزمینی، پاکسازی مواد سمی، عمل به عنوان بادشکن، جذب و کاهش کربن و حفظ تنوع زیستی، از موارد مهم آن است .

این تالاب دردهه های قبل محل عبور و زیستگاه قوچ و میش ارمنی به عنوان یکی از گونه های نادر بوده ولی به علت توسعه شهری حالا دیگر اثری از آنان نیست اما هنوز می توان پستاندارانی همچون «جربیل ایرانی»، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی را در آنجا دید و حدود ۹۲ گونه پرنده همچون اردک سرسفید، اردک مرمری، اردک بلوطی نیز در قوری گل شناسایی شده که در ردیف گونه های جانوری درحال تهدید به انقراض تلقی می شوند و همچنین ۱۹نوع خزنده و یک گونه ماهی کپور . ۲۸۰ گونه گیاهی و گیاهان غوطه وردرآب تالاب به عنوان یکی از جذاب ترین بخش های این تالاب به شمار می روند که شامل بارهنگ آبی، آلاله آبی، قوشاب شانه ای، انواع جلبک و فیتوپلانکتون می باشند.

علیرغم اهمیت بسیار این تالاب از دیدگاه جاذبه گردشگری ، چشم انداز مناسب ، تنوع پرندگان آبزی ، دسترسی به مراکز شهری ، وجود علاقه عمومی به تفرج و گذراندن اوقات فراغت در طبیعت و همچنین قرار گرفتن در جاده ترانزیتی تهران- تبریز ، این پناهگاه بزرگ و با اهمیت برای آخرین بازمانده های گیاهی و جانوری همچون دیگر تالابها در ایران با آسیب های جدی روبرو است . 18 سال است که این تالاب با معضل کم‌آبی دست به گریبان است و به دلیل نرسیدن آب به آن ، قوری‌گل در آستانه خشک شدن قرار گرفته است.خشکسالی‌های پی‌در‌پی در سال‌های گذشته و بهره‌برداری از سفره‌های آب زیرزمینی در حوزه آبریز تالاب از جمله عوامل این بحران است .مصوبه اصلاح و بازسازی کانال آبرسانی قوری‌گل در قالب پروژه‌های اولویت‌دار احیای حوضه آبریز دریاچه ارومیه، لحاظ شده و شرکت سهامی آب منطقه‌ای استان متولی اجرای آن است اما مشکل در تامین بودجه این کار است . ‌

متاسفانه در میان 22 تالاب بین المللی کشور ، هفت تالاب شامل دریاچه ارومیه به دلیل احداث بزرگراه و احداث سد و تاسیس شهرکهای تفریحی ، تالاب شادگان در خوزستان به دلیل آلودگی های نفتی و ورود فاضلاب ، تالاب نی ریز و کمجان در استان فارس به دلیل سد سازی و خشک کردن بخشی از آن برای کشاورزی ، تالاب هامون پوزک در سیستان و بلوچستان به دلیل خشک شدن در اثر سدسازی در افغانستان ، دریاچه شورگل در آذربایجان غربی به دلیل سدسازی وساخت جاده ، تالاب انزلی به دلیل ورود فاضلاب های صنعتی و تخریب جنگل و ساخت میان گذر ، تالاب هامون صابری و هامون هیرمند در سیستان و بلوچستان به دلیل ایجاد سازه های آبی در افغانستان به فهرست سیاه "مونترو "پیوسته است و در وضعیت اسفناکی به سر می برند . فهرست مونترو کوتاهی کشورها را در حفاظت از با اهمیت ترین زیستگاههای طبیعی نشان می دهد .مواردی همچون آلودگیهای ناشی از ورود پسابهای کشاورزی( کود و سم )،آلودگیهای ناشی از ورود فاضلابهای صنعتی به منابع آبی ، تبدیل زمینهای تالابی به زراعی و پرورش توام اردک و ماهیر تالاب را از مهمترین عوامل تخریب تالابها می توان شمرد .

اگرچه برخی از مشکلات را به می توان به وضعیت اقـلیمی و تـغییرات آب و هوایی منطقه نسبت داد و آن را از مسائل طبیعی تلقی کرد اما حفظ و حراست از این میراث گرانبها که شریانهای حیات سبز ایران زمینند عزمی ملی و تصمیم قاطع و جامع مردم و مسئولین را می طلبد شاید که فردا خیلی دیر باشد .

جوانه امید

مطالب مشابه :

جوانه امید

شعر کودکانه

دانستنی های علمی

مراحل ساخت کلاه جشن تولد

گل رز

نقاشی وسرگرمی ( 1)

نفاشی و سرگرمی ( 3)