تأثیر هوش هیجانی (EQ) بر موفقیت

تأثیر هوش هیجانی (EQ) بر موفقیت

شاید تاکنون در مورد هوش عقلانی بسیار شنیده باشید و در مورد مزایای آن زیاد گفته باشند، ولی در این یادداشت قصد داریم به هوش هیجانی (EQ) بپردازیم. اصطلاحی که احتمالاً کم‌تر توضیح داده شده است و از طرفی اثرات آن بر موفقیت افراد شگفت‌‌انگیز است. در واقع این هوش عاطفی است که می‌تواند هوش عقلانی را به کار گیرد و در جهت مقصودش به پیش ببرد. شاید تا‌کنون افراد با‌هوش زیادی را دیده باشید که نه در شغل و کارشان و نه در روابط‌ خانوادگی و تحصیل‌شان، موفقیتی حاصل نکرده‌اند و کسانی را هم می‌شناسید که به رغم این‌که از هوش سرشاری برخوردار نیستند، زندگی موفقی داشته‌اند و حتی به سطوح بالای موقعیت‌های اجتماعی دست یافته‌اند.
یکی از پدیده‌هایی که در دهه‌ی اخیر مورد استقبال زیادی قرار داشته است، پدیده‌ی هوش هیجانی بوده است و پژوهش‌های متعددی نشان داده که هوش هیجانی می‌تواند سبب افزایش میزان موفقیت افراد با زمینه‌های هوشی متفاوت شود. مؤلفه‌های هوش هیجانی
هر‌چند هوش هیجانی EQ با هوش شناختی IQ ارتباط دارد ولی از لحاظ مفهوم نظری و عملکرد، کاملاً با آن تفاوت دارد. مؤلفه‌های هوش هیجانی را در ادامه ملاحظه خواهید کرد!

1- درون فردی: شامل خود‌شکوفایی، استقلال و خود‌آگاهی عاطفی 2- بین‌فردی: همدلی و مسؤولیت اجتماعی 3- سازگاری: شامل توان حل مسائل و آگاهی به واقعیت 4- مدیریت استرس: شامل کنترل تکانه‌ها و تحمل فشار‌ها 5- خلق و خوی: شامل دید مثبت و خوش‌بینی که البته گزینه‌های 1، 3، 4 و 5 نقش به‌سزایی در موفقیت‌‌های تحصیلی ایفا می‌کنند. از طرفی، در تعیین سهم عوامل مربوط به موفقیت‌ تحصیلی تنها 20‌درصد به IQ اختصاص یافته است که این میزان برای دانشجویانی که در مقاطع بالای تحصیلی قرار داشته و رشته‌ی تحصیلی خوبی دارند، حتی به مقادیر پایین‌تری نیز کاهش می‌یابد. نکته‌ی حائز اهمیت دیگر آن است که اصولاً هوش شناختی یا IQ را نمی‌توان چندان تغییر دارد ولی هوش هیجانی EQ قابل تغییر، اصلاح و ارتقاء می‌باشد. پس شناخت EQ یک استفاده‌ی کاربردی نیز خواهد داشت. هیجان خوب، تفکر خوب
هنگامی که احساس خوبی داریم، دنیا را با عینک خوش‌بینی می‌بینیم و هر چقدر هوش عاطفی فردی بالاتر باشد، به نقش و تأثیر عواطف بر کنش‌ها و رفتار‌هایش آگاه‌تر است و سعی می‌کند متناسب با موقعیت، بهترین عاطفه را در خود ایجاد کند تا بهترین نوع تفکر و حل مسأله را انجام دهد. فردی که EQ بالا دارد، می‌داند که چگونه تأثیر منفی هیجانات را بر تفکر خود اصلاح کند و به افکار منفی اجازه‌ی ورود ندهد.
امروزه بین یادگیری، امتحان دادن و نمره گرفتن با آنچه که لازمه‌ی زندگی مدرن و روابط پیچیده‌ی بین فردی کنونی است، تفاوت زیادی قائل شده‌اند. همه‌ی ما انسان‌هایی را می‌شناسیم که در ظاهر از تحصیلات بالایی بر‌خوردارند و نمرات درخشانی گرفته‌اند، ولی در عمل و صحنه‌ی اجتماع و مسؤولیت، بسیار شکننده و دارای زندگی نه چندان خوب و حتی گاه بسیار ملالت‌بار هستند. واقعیت هوش هیجانی و مؤلفه‌های آن در این زمینه نیز می‌‌تواند پاسخگوی بسیاری از چراها باشد، مثل این‌که چرا یک شاگرد اول دانشگاه نمی‌تواند در کنکور کارشناسی ارشد موفق شود؟ وراثت یا محیط کدام یک مؤثرند؟
بر‌خلاف IQ یا هوش عقلانی که بیش‌تر تحت تأثیر عوامل وراثتی است و در طول زندگی فرد ثابت می‌ماند، هوش هیجانی احتمالاً بیش‌تر تحت‌تأثیر شرایط محیطی است. به بیان دیگر، قابلیت‌های تشکیل‌دهنده‌ی هوش هیجانی در مجموع توانایی‌هایی اکتسابی هستند اما از طرفی سنجش هوش هیجانی عملاً برخی از جنبه‌های شخصیت را مانند خوش‌بینی و استقامت دربر می‌گیرد. چگونه EQ خود را بالا ببریم؟
شناخت احساس خود: فرد باید قادر به شناخت و پیش‌بینی احساسات خود در موقعیت‌های مختلف باشد. شاید این جمله بدیهی به نظر برسد ولی باید روی آن بیش‌تر تأمل کنیم. اشخاص زیادی هستند که از احساسات مختلف خود آگاهی ندارند. برای مثال، این‌که «نمی‌دانم چرا به رغم این‌که خواهان موفقیت در کنکور هستم، ولی هنگام مطالعه بی‌انگیزه هستم و احساس ناامیدی می‌کنم؟» اگر جزو این افراد هستید باید فقط یک جمله را مد‌نظر قرار دهید: «فقط کسانی در کنکور موفق می‌شوند که در کنار درس‌خواندن، به موفقیت خود ایمان داشته باشند.» کنترل احساس خود: شناختن احساس‌هایی چون استرس، افسردگی، اضطراب، غم و ... هزاران احساس دیگر به تنهایی کافی نیست، بلکه باید آن‌ها را تحت کنترل بگیریم. یک راننده‌ی خوب نه تنها جای ترمز ماشین را می‌شناسد، بلکه به هنگام لزوم آن را در اختیار می‌گیرد و بر آن مسلط است.
برانگیختن و به هیجان آوردن خود: افرادی که هوش عاطفی بالا دارند، با اندیشیدن به عواقب احتمالی یک عمل، نسبت به انجام دادن یا ندادن آن بر‌انگیخته می‌شوند. این افراد قدرت دارند که اهداف متعالی خود را تجسم کنند، برنامه بریزند و جهت رسیدن به آن‌ها انرژی بگذارند. پشتکار و اراده، نشانه‌ی برانگیخته‌شدن آن‌هاست و این کاری است که کم‌تر از هوش عقلانی بر‌می‌آید. مثلاً به عنوان یک داوطلب کنکور باید آینده‌ی مشخصی را در ذهن خود داشته باشید و همواره آن را به یاد آورید. شناخت احساسات دیگران: افراد با هوش عاطفی بالا، هرگز در لاک خود فرو نمی‌روند تا فقط اسب خود را برانند. آن‌ها تعاملات گسترده‌ای با اجتماع دارند و می‌توانند دنیا را از منظر دیگران هم ببینند، لذا این افراد تحمل بالایی نیز دارند. از طرفی این افراد به هیچ عنوان خود را با دیگران مقایسه نمی‌کنند و در حد توانایی‌های‌شان از خودشان توقع دارند و می‌دانند که همه‌ی افراد نقطه‌ضعف دارند. نتیجه‌گیری: به راحتی می‌توان دریافت که تأثیر هوش هیجانی بر موفقیت کم‌تر از هوش عقلانی نیست و شما داوطلبان کنکور باید بدانید که موفقیت در کنکور فقط مطالعه‌ی دروس و داشتن تسلط کافی بر آن‌ها نیست، بلکه استرس نداشتن و اضطراب و پرهیز از افکار منفی، رمز موفقیت و قبولی در کنکور است.

تأثیر هوش هیجانی (EQ) بر موفقیت

مطالب مشابه :

بررسی رابطه ی هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان

تأثیر هوش هیجانی (EQ) بر موفقیت

عوامل موثر در بازی کودکان

موضوعات پیشنهادی برای درس روش تحقیق در علوم تربیتی

بررسی رابطه عزت نفس

اثرات بازی های رایانه ای خشن بر رفتار دانش آموزان مدارس ابتدایی و راهنمایی شهر تهران(مقاله)