پرورش کرم ابریشم

پرورش کرم ابریشم مقدمه

كرم ابريشم بيش ازچهار هزارسال توسط مردم پرورش داده مي شد اين کارنخستين بار در چين در حدود 2600 سال قبل از ميلاد مسيح آغازشد چيني ها رازتهيهابريشم را سالها مخفي نگه داشتند ودر اروپا و خاورميانه تجارت مي کردند. اماسرانجام به دست آوردن ابريشم از طريق کرم ابريشم توسط مردم ديگرکشورها ياد گرفته شداخيرا ياد گرفته ايم ازمواد مصنوعي موادي شبيه به ابريشم بسازيم اما تقاضا براي ابريشم طبيعي هنوزبالاست وکرم هاي ابريشم به خاطر توليد نخهاي ابريشمي به کاربرده مي شوند.عمل پروراندن کرم ابريشم نوغانداري ناميده مي شود يک کرم بالغ طول قدش به پنج تا هفت سانتي متر مي رسد او يک کارگرشگفت انگيز است فقط در طي چند روز يک کرم ابريشم تنها پيله اي مي تند که مي تواند ششصد متر نخ ابريشم ازآن برداشت کرد اما بازبه بيست و پنج هزارپيله نياز است تا نيم کيلونخ ابريشم خام توليد شود . امروزه بيشترنخ ابريشم به وسيله چين وهندوستان توليد مي شود هرسال60000 تن ابريشم خام توليد مي شود و تبديل به پيراهن – لباس – روتختي – پرده و ديگر فراورده ها مي شود .اين يک صنعت بزرگ است مخصوصا در چين ده ميليون کشاورز چيني کرم ابريشم پرورش مي دهند .دردنياانواع مختلفي ازکرم ابريشم براي توليد ابريشم مورداستفاده قرارمي گيردحتي نوعي از کرم ابريشم پيله را با همکاري کرم ديگري مي تند و نخ دولايه توليد مي کنند.اگر چه نخهاي مصنوعي مانند نايلون و پوليستر وجود دارند که محکم تر و ارزان تر از ابريشم هستند و قيمت آنها پايين تر است اما ابريشم به يک کالاي تجملي تبد يل شده است و هنوز مورد تقاضا است زيرا در نگاه و احساس عالي است.

مراحل پرورش کرم ابريشم :

تفريخ : خروج کرم ازتخم را تفريخ گويند که در شرايط مساعد سيزده روز طول مي کشد پس ازاينکه اولين آثار تفريخ مشاهده شد لازم است جهت تفريخ يکنواخت به مدت چهل وهشت ساعت دراتاقي کاملا تاريک که داراي دماي 25 درجه سانتيگراد و هشتاد درصد رطوبت داشته باشد قرار گيرد. رنگ تخم ها در ابتدا آبي روشن است که درست قبل از خارج شدن کرم ها از تخم تيره رنگ مي شوند.
کرم جوان :

کرم ابريشم معمولا داراي پنج مرحله تغذيه و چهارمرحله پوست اندازي است که به هر مرحله از تغذيه (سن) و به هر مرحله از پوست اندازي (خواب ) گفته مي شود . مي توان گفت که کرم ابريشم داراي 5 سن و 4 خواب است سنين 1و2و3 را( کرم جوان) گويند.سنين کرم جوان حدود يازده روزطول می کشد.

کرم بالغ:

سنين 4و 5 به نام کرم ابريشم بالغ ناميده مي شود که 15-16 روز به طول مي انجامد در پايان سن پنجم کرمها از اشتها افتاده واز تغذيه باز مي مانند جثه آنها کوچک شده و به رنگ زرد و شفاف درمي آيند که دراين زمان با گذاشتن وسايل پيله تني بر روي کرمها موجبات تنيدن پيله فراهم مي آيد.

عادت غذايي کرم ابريشم :

کرم ابريشم از برگ درخت توت براي تغذيه استفاده مي کند و هيچ غذاي ديگري را نخواهد خورد برگ هاي توت بايد بلا فاصله بعد از بيرون آمدن کرم از تخم دراختيارش قرار گيرد برگهاي تازه و لطيفي که مورد نياز کرم جوان است در اوايل بهار در دسترس است .برگهاي کهنه در سه مرحله اول زندگي کرم ابريشم (کرمهاي جوان) بسيارخشن است در دوره چهارم و پنجم زندگي (کرم هاي بالغ) مي توانداز برگهاي سخت و خشن استفاده کنند.برگها بايد عاري از مواد آفت کش باشند. يعد از جمع آوري مقدار زيادي از شاخه هاي درخت توت با برگ هاي تازه به عنوان ذخيره غذايي بايد آنها را به مدت سه دقيقه در محلول گند زدا قرار داد. سپس برگها بايد در زير شير آب خوب شسته شود تا تمام برگها خوب پاک و شسته شود زيرا مي تواند باعث کشته شدن کرم هاي ابريشم شودبعد با تکان دادن آب اضافي برگها گرفته شده و در کيسه هاي پلاستيکي و جاي خنک نگه داري شود.

تشکيل پيله:

ابتداي هرتابستان پروانه کرم ابريشم ازپيله خارج مي شود پروانه ماده پس از جفت گيري 400 تخم کوچک مي گذارد که طي تقريبا دوهفته يک کرم ابريشم 3ميلي متري ازتخم خارج مي شود به آنها برگ درخت توت سفيد داده مي شودکه حريصانه آنها را مي بلعند سپس طي چهار مرحله پوست اندازي مي کنندتا کاملا بالغ شوند .بعد ازحدود يک ماه هرکرم ابريشم شروع به ريسيدن پيله اطراف خودش مي کند اين کار به وسيله غده ترشح کننده کرم ابريشم انجام مي شود. کرم ابريشم يک تارابريشمي نازک ترشح مي کند و بعد با چسبي که تهيه مي کند پيله را به صورت سطح صافي به هم مي چسباند اين كار سه روز و سه شب طول مي كشد که بسته به خصوصيات نوع وروش پرورش کرم ابريشم ،يك پيله مي تواند وزني در حدود 5/1 تا 5/2 گرم داشته باشد. اگر چه پيله به عنوان محصول اصلي استفاده نمي شود در عوض براي تهيه ابريشم خام به كار مي رود .

دو تا سه روز بعد از تشکيل پيله کرم درون آن به شفيره تبديل مي شودو تقريبا بعد از دو هفته به صورت پروانه از پيله خارج مي شود . ازشفيره کرم ابريشم براي تهيه غذاي ماهي – لوازم دارويي و آرايشي مي شود. بايد توجه کنيد که طول رشته نخ ابريشمي يک پيله ممکن است 300تا 900 متر باشد خروج پروانه از پيله مي تواند اين رشته نخ را تکه تکه کند در حالي که ابريشم از پيله کامل که شفيره داخل آن است به دست مي آيد. در يک مزرعه پرورش کرم ابريشم پروانه هاي بالغ فقط به اندازه مورد نياز اجازه دارند از پيله خارج شوند باقيمانده به وسيله گرما در درون پيله کشته مي شوند براي اينکه ابريشم بتواند ريسيده و به پارچه تبديل شود. پروانه کرم ابريشم رنگ متمايل به زرد با بدني کلفت و پرموى دارد. عمر پروانه بالغ مد ت بسيار کوتا هي است به اندازه کافي طولاني برای این که پروانه بتواند تخمگذاری کند.
منبع: تالار پرشیا دام بین الملل مقاله ۲ - پرورش کرم ابریشم و اهمیت اقتصادی و اجتماعی آن در ایران

حسن مراديان فر- كارشناس ارشد دامپروري

کرم ابریشم از زمانهای قدیم در مشرق زمین ، در مغرب و شرق آسیا در روی درختان توت بطور وحشی زندگی می کرد و از برگ درختان توت تغذیه می نمود . آنچه مسلم است این حشره اولین بار در چین اهلی شده است . سپس از چین به کره و ژاپن برده شد و به دنبال آن به هند و شوروی سابق راه یافت . اصولاً نوغانداری یک فعالیت روستائی می باشد که با حمایت دولت توسعه یافته است . فرش های ابریشمی ترکیه بسیار گرانبها بوده و منبع ارزی مناسبی برای این کشور می باشد .

در ایران شکوفائی صنعت ابریشم از دوران ساسانیان شروع و در دوران صفویه به اوج خود رسیده است . در حال حاضر در ایران سه کارخانه ابریشم کشی وجود دارد . در خصوص ویژگی های اقتصادی صنعت نوغانداری قابل ذکر است که سرمایه گذاری در این رشته در مقایسه با پاره ای از فعالیت های تولیدی کمتر بوده و زمان بازگشت سرمایه این رشته بسیار سریع است و کشت و کار توت در غالب خاکها و با کیفیت مختلف توپوگرافی و شرایط فنی متفاوت ، امکان پذیر است . هم چنین در توتستان ها نیاز شدید به ماشین آلات وجود ندارد و کشت توت در کنار کانال های آبیاری ، حاشیه رودخانه ها و آبراه ها و مزارع عملی است و ارزش افزوده فعالیت های پرورش کرم ابریشم قابل توجه و بازگشت سرمایه گذاری سریع است . این فعالیت امکانات تأمین مواد اولیه برخی از صنایع نساجی ، قالی بافی ، پزشکی ، نظامی و مخابراتی را فراهم می سازد .

از نظر اجتماعی پرورش کرم ابریشم علاوه بر ایجاد امکان استفاده از تمامی نیروهای فعال ، امکان بکارگیری بخش غیر فعال جامعه روستائی ، زنان ، کودکان و سالخوردگان را که توان کارهای کشاورزی را ندارند فراهم ساخته و حرفه ای است کارگر طلب و اشتغال زا . از طرفی این حرفه با فراهم ساختن منبع درآمد اضافی برای روستائیان از مهاجرت آنها به شهر جلوگیری می نماید . براساس آخرین وضعیت موجود ، ایران با دارا بودن حدود 17000 هکتار توتستان و پرورش بیش از 200000 جعبه تخم نوغان محصول تولیدی پیله تر آن به 5000 تن رسیده است که این مقدار تولید موجب ایجاد درآمد جنبی برای بیش از 80000 خانوار روستائی شده که از این تعداد57 درصد سهم استان گیلان و 5/17 درصد سهم استان مازندران و 5/17 درصد سهم استان خراسان و 8درصد سهم سایر استانها می باشد .

مجموع درآمد حاصل از فروش محصولات تولیدی در زمینه پیله تر در سطح کشور بالغ بر 35 میلیارد ريال شده که سهم هر کشاورز نوغاندار حدود 437500 ريال می شود ( سال 1373 ) که این درآمد در فصلی از سال که هیچگونه منبع درآمدی نصیب کشاورز نمی شود در اختیار کشاورز قرار می گیرد و امید است که افزایش میزان پرورش آن به حدود بیست هزار تن پیله تر طی ده سال آینده پیله تر ، تعداد خانوار افزایش پیدا نموده و میزان تولید نخ ابریشم به سطح 3000 تن برسد .

امروزه پیدایش انواع جدید تخم وغان پلی هیبرید در وضع تفریخ ، پرورش ، احداث و جمع آوری پیله و تهیه انواع نهال های جدید توت تغییراتی را بوجود آورده که رعایت اصول جدید در میزان محصول و کیفیت پیله بسیار مؤثر بوده و سود بیشتری را تأمین می نماید . مشخصات کلی تعدادی از انواع مهمترین پیله های متداول در دنیا عبارت است از :

الف ) پیله پلی هیبرید که کاملاً شکل بیضی دارد و طول تار ابریشم آن حدود 1200 متر بوده و رنگ آن سفید است .

ب) پیله هیبرید مانند پلی هیبرید است و طول تار ابریشم آن در حدود 1000 متر و رنگ پیله سفید است.

ج) پیله چینی که تا حدودی مدور و گرد است و طول تار ابریشم آن حدود 1300 الی 1400 متر و رنگ پیله سفید می باشد .

د) پیله نژاد بغداد که دو انتهای آن محدب و وسط آن فرو رفتگی دارد و طول تار ابریشم هر پیله در حدود 600 الی 700 متر و رنگ پیله سفید است .

ه) پیله ژاپنی که دو طرف پیله اندکی محدب و وسط آن فرو رفتگی زیاد دارد و طول تار ابریشم آن حدود 800 الی 900 متر و رنگ پیله سفید است .

و) پیله بومی خراسان که دو انتهای پیله نوک تیز و وسط کمی فرو رفتگی دارد و طول تار ابریشم حدود 400 الی 500 متر و رنگ پیله ها سبز لیموئی ، زرد پرتقالی و سفید است .

تخم نوغان موجود زنده ای است که باید در شرایط فنی و صحیح و تا زمان قبل از مصرف در سردخانه نگهداری شود و در حرارت و رطوبت معینی حفظ شود . با شروع رشد برگ توت در نقاط مختلف کشور ، تخم ها را در اطاق های فنی مخصوص که درجات گرما و رطوبت بتدریج بالا می رود قرار می دهند تا تخم ها بیدار شوند . بطور کلی کرم ها در عرض سه روز کاملاً بیدار و از پوسته خود خارج می شوند .

کرم ابریشم چهار خواب دارد و اصطلاح خواب از آنجا پیدا شده که در این مدت کرم از اشتها افتاده و رو ی برگ یا شاخه بی حرکت می ماند و وضع مخصوص بخود می گیرد که بنظر می آید خوابیده است . مدت این خواب ها اکثراً 24 ساعت ولی گاهی تا 36 ساعت هم طول می کشد . بعد از هر خواب کرم بزرگتر می شود که فاصله بین دو خواب را سن کرم می نامند و کرم ابریشم پنج سال دارد . سن اول 5 الی 6 روز ، سن دوم 4 الی 5 روز ، سن سوم 6 الی 7 روز ^ سن چهارم 7 الی 8 روز و سن پنجم 10 الی 12 روز که مجموعاً 32 تا 38 روز می شود . باید دقت شود که در این مدت برگ کافی به کرم ها برسد زیرا هر قدر برگ بیشتر به کرم ها بدهیم آنها زودتر رشد کرده و بزرگتر می شوند قوت و سلامت خود را حفظ می کنند و در مقابل امراض مقاومت بیشتری می نمایند . بعلاوه وزن پیله زیادتر و میزان ابریشم آن بیشتر می شود و اگر برگ کافی به کرم نرسد به طول مدت پرورش افزوده می شود . لازم است که در سن اول و دوم هر 24 ساعت چهار بار به کرم ها غذا داده شود و برگ هائی را که به آنها می دهند بدون شاخه باشد و از برگ های نازک و ظریف استفاده شود و حتی برگ های توت را با چاقوی تمیز خرد کرده به مصرف تغذیه کرم ها برسانند . در سن سوم از شاخ های نازکی که دارای برگ های ظریف هستند استفاده می شود . از سن چهارم به بعد کرم ها را به تلمبار می برند باید در تمام دوران سن چهارم و پنجم غذای روزانه کرم ها فراوان باشد .

فضای مورد احتیاج برای پرورش یک جعبه تخم نوغان پلی هیبرید که شامل 20000 تخم است برای سن اول 5/0 متر مربع و برای سن دوم 2 متر مربع و برای سن سوم 6 متر مربع و برای سن چهارم 12 متر مربع و برای سن پنجم 25 متر مربع می باشد . مقدار برگ لازم برای هر کرم در حدود 20 گرم است و برای یک جعبه تخم نوغان 25 گرمی نژاد بغدادی 700 کیلوگرم برگ بدون شاخه شاخه و 1200 کیلوگرم برگ با شاخه لازم است . برای هر جعبه تخم نوغان پلی هیبرید ، حدود 450 کیلوگرم برگ با شاخه لازم است . اغلب مقداری از برگ ها خورده نمی شوند و تدریجاً در زیر کرم ها باقی مانده که اگر جمع آوری نشوند به علت رطوبت تخمیر شده و تولید کپک می نمایند در این حال فضولات کرم ها و بوی بد نیز مزید بر علت شده و به آسانی سبب اشاعه امراض می گردد .

کرم ابریشم مانند موجودات زنده احتیاج به هوا دارد . بنابراین هوای اتاق و یا محل پرورش نباید خفه و مرطوب باشد و باید در هر 24 ساعت سه تا چهار بار درها و پنجره ها و پرده های اتاق تلمبار را باز گذاشت تا هوای سالم وارد شود . ولی در هر حال میزان درجه حرارت و رطوبت محل پرورش باید مراعات شود. کرم ها در آخر سن پنجم کم کم از اشتها می افتند قد آنها کوچکتر و رنگشان متمایل به زرد شیری و شفاف می شود . آنها سعی می کنند خود را به بالای بلندی رسانده و شروع به تنیدن کنند . بنابراین باید دسته های کاه و کلش و یا شاخه های بدون خار و یا شاخه های شمشاد فراهم نموده و آنها را بطور عمودی در میان تلمبار بگذارند . کرم ها روی شاخه ها و در محل هائی که دارای زاویه است جمع شده و تنیدن پیله را آغاز می کنند .

کرم ها معمولاً پس از ده روز کار تنیدن پیله را تمام می کنند و خود به صورت شفیره در درون پیله جای می گیرند و در این موقع نوغانداران اقدام به جمع آوری پیله می کنند ولی باید توجه داشت که پیله ها را زودتر و قبل از ده روز جمع نکنند زیرا ممکن است کرم ها صدمه دیده و از بین بروند . معمولاً قبل از جمع آوری پیله ها بوسیله تیغ چند عدد از آنها را می برند .اگر درون پیله کرم زرد رنگ وجود داشته باشد نباید اقدام به واچیدن تلمبار کرد . در صورتی که درون پیله ها کرم به صورت شفیره قهوه ای رنگ در آمده باشد می توان پیله ها را جمع آوری نمود . هنگام جمع آوری باید پیله های ضعیف پوست پیازی ، دوبل ، شله سیاه و گر را کنار گذاشت و با پیله های سالم و خوب مخلوط نکرد . از فرآورده های فرعی مانند شاخه های درختان توت برای سوخت ، از فضولات کرم ابریشم به عنوان کود ، از شفیره کرم ابریشم خوراک برای ماهیان و از روغن کشی شفیره ها برای ساختن کرم های آرایشی و مصارف طبی و بهداشتی می توان استفاده نمود. قابل توجه اینکه درآمد کشاورزان در موقع شروع فصل بهار که هنوز فعالیت های کشاورزی شروع نشده است از محل تولید پیله قابل توجه می باشد .

منابع:

1- تاریخچه و وضعیت موجود نوغانداری " خانم مهندس نادره عرب "

2- نقش ابریشم در اقتصاد کشور " آقای مهندس انوش برکه "

3- پرورش کرم ابریشم "مجتمع صنعتی تولید ابریشم "

مقاله۳ - پرورش کرم ابریشم

سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان

شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران

مقدمه:

علیرغم چاپ و انتشار کتب متعدد و با ارزش علمی در مورد رشته های مختلف نوغانداری و صنعت ابریشم ، لزوم تهیه نشریه آموزشی که بتواند بصورت کاربردی و علمی مورد استفاده علاقمندان واقع شود احساس می گردید به همین منظور بر آن شدیم تا مجموعه ای به زبان ساده تحت عنوان آموزش نوغانداری تهیه و در اختیار علاقمندان قرار دهیم . مقاله ای که از نظر خوانندگان عزیز می گذرد مشتمل اطلاعات مورد نیاز تفریخ تخم نوغان – کرم ابریشم و بیماریهای رایج در مورد نوغانداری می باشد . امید است مطالب مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد .

تفریخ تخم نوغان ( خارج شدن کرمها از تخم )

هدف از تفریخ فقط بیرون آمدن کرم ابریشم از تخم به هر شکل نمی باشد ، بلکه هدف ایجاد شرایط مناسبی است که بوسیله آن تقریباً همه کرمها به طور همزمان ، یکنواخت و با قدرت کافی از تخمها خارج گردند و زمان مناسب این کار حدود 13-12 روز از زمان خروج تخم نوغانها از سردخانه می باشد.

لازم به ذکر است که جهت هماهنگی بیشتر تا مرحله قبل از تغییر رنگ کامل تخم نوغان نور طبیعی ( یا 18 ساعت نور و 6 ساعت تاریکی ) مورد استفاده قرار گرفته و پس از تغییر رنگ تخم نوغانها 2 روز تاریکی کامل مورد استفاده قرار گیرد و پس از طی مراحل فوق بمنظور در آمدن یکنواخت لاروها از تخم لازم است بمدت 2 الی 4 ساعت تخم ها را در معرض نور قرار داده تا کاملاً تفریخ شود.

نکات مهم در پرورش کرم جوان :

کرمهای تازه تفریخ شده تا پایان خواب سوم اصطلاحاً کرم جوان و به کرمهای سنین چهارم و پنجم اصطلاحاً کرم بالغ گفته می شود .

1- ورودیهای محل پرورش را با مخلوط آهک و کلر گرد پاشی نموده و جهت ضدعفونی دستها محلول 1% کلر در نظر گرفته شود . افراد می بایست قبل از شروع کار دستها را ضدعفونی کرده و کف دمپائی ها را آغشته به مخلوط آهک و کلر نمایند .

2- در روز تفریخ پس از گذراندن مرحله تاریکی، تخم نوغانها می بایست در معرض نور بمدت 2 الی 4 ساعت قرار بگیرد تا با این روش 90 تا 95 درصد تخم نوغانها تفریخ گردند.

3- برای تغذیه از برگهای مناسب به اندازه 2 سانتی متر مربع استفاده شده و از اندازه های خیلیکوچک و نازک و بلند خودداری کنید .

4- برداشت برگ از روز قبل تهیه و آماده شود.

5- هرگز کرمهای جوان را با دست لمس نکرده و حتی الامکان غیر از مواد نظافت بستر ، از 2 عدد پر تمیز برای اضافه کردن بستر استفاده گردد.

6- افزایش سطح بستر ( باز کردن جای کرمها ) می بایست که بصورت تدریجی در زمان هر مرحله برگدهی صورت گرفته ، برگدهی نازک انجام شود . از تراکم بیش از حد کرمها و یا برگدهی اضافی خودداری گردد.

7- قبل از خواب ، برگدهی به صورت نازک با قطعات برگ به طول و عرض یک سانتی متر در خواب اول و 2 سانتی متر در خواب دوم صورت پذیرد .

8- بسترهای پرورشی در معرض نور مستقیم و شدید قرار نگیرد.

9- به جز در موارد انجام کار مانند برگدهی ، نظافت یا تعویض بستر از حضور افراد در سالن پرورش جلوگیری شود.

10- در طول سنین اول و دوم ، حرارت بین 26-25 درجه و رطوبت بین 85-80 درصد و در طول سن سوم حرارت 25-24 درجه و رطوبت 80-75 درصد تامین گردد.

11- برگدهی را بین ساعات 8-7 ، 13 و 30/19 انجام دهید .

12- برای برگدهی صبح و شب ، برگها را ساعت 6 بعد از ظهر برای برگدهی ظهر برگها را 8 صبح برداشت کنید .

13- برگها را درز محل خنک و سایه با پوشاندن پارچه مرطوب تازه نگه داشته و مراقب باشید تا برگها بصورت انباشته و گرمازده نشوند.

14-پس از برگدهی بمنظور حفظ رطوبت برگهای خرد شده روی بستر پرورش را با یک تکه کاغذ تمیز به طور کامل پوشانده و روی کاغذ را بصورت آبپاشی با دست کمی مرطوب نمائید، کاغذهای پوشانده را نیم ساعت قبل از هر برگدهی از روی بسترها بردارید.

15- در زمان خواب رطوبت محیط را کاهش داده و برای خشک نگه داشتن بستر پرورشی از پاشیدن پودر آهک شسته ( آبدیده ) بصورت گرد پاشی استفاده نمائید.

16- بمنظور ایجاد یکنواختی در پرورش تا زمانیکه 95-90درصد کرمها به خواب نرفته اند برگدهی را بصورت پراکنده ادامه داده و تا زمانیکه 95-90 درصد کرمها بیدار نشده اند برگدهی جدید را شروع نکنید.

نکات مهم در پرورش کرم بالغ :

جهت ادامه عملیات پرورش کرمها پس از خواب سن سوم از محل پرورش کرم جوان به تلمبارهای پرورش کرم بالغ منتقل می شوند . علاوه بر نکات ذکر شده در قبل موارد زیر می بایست مورد توجه قرار گیرند :

1- حرارت مناسب برای پرورش کرم بالغ 24-23 درجه سانتیگراد و رطوبت مناسب 75-70 درصد است . در تامین شرایط فوق می بایست که از نوسانات شدید حرارت در طول روز و شب جلوگیری بعمل آید .

2- تغذیه در مرحله کرم بالغ با شاخه صورت گرفته و نیازی به قطعه قطعه کردن برگها نیست .

3- برگهای مورد استفاده می بایست که به اندازه کافی رشد کرده و دارای رنگ سبز تیره باشند . استفاده از برگهای خیس ، خاک آلود ، بیمار و پژمرده ، برگهای سایه و جوانه های بالائی شاخه ها موجب بروز بیماری در کرم ابریشم خواهد شد.

4- به منظور کاهش رطوبت در محیط پرورش ایجاد تهویه هوا به کمک جریان ملایم باد در تلمبار الزامی است .

5- به علت حجم زیاد برگ مصرفی در کرم بالغ ، برگهای برداشت شده می بایست در شرایط خنک و سایه نگهداری شده و در صورت خشک بودن بیش از حد برگها با مرطوب کردن برگها آنها را تازه نگه داشت ولی برگ مورد مصرف هیچگاه نباید خیس باشد.

6- از رفت و آمدهای بی مورد به تلمبارهای مجاور که احتمال وجود بیماری دارند پرهیز گردد.

7- حتی المقدور برداشت برگ در ساعات خنک روز انجام شده و در صورت تهیه برگ از توتستانهای دیگر، مقداری از برگ برای اطمینان از عدم آلودگی به سموم شیمیایی توسط تعداد معدودی از کرمها مورد آزمایش قرار گیرد .

8- در روزهای آخر سن پنجم و زمان تنیدن پیله به کاهش رطوبت محیط بوسیله تهویه هوا توجه خاص گردد.

9- در صورت مشاهده کرمهای بیمار ، آنها را از بستر پرورش جمع آوری نموده و به طریقه بهداشتی در چاله آهک دفن و یا بسوزانید تا از گسترش بیشتر بیماری جلوگیری شود ، سپس دستها را با محلول آب و کلر ضد عفونی نمائید .

10- در زمان خواب استفاده از پودر آهک کشته را فراموش نکنید.

11- از تراکم بیش از حد کرمها جلوگیری کرده و برای هر جعبه تخم نوغان ( حاوی 20000 عد د تخم ) حدود 20 متر مربع بستر در نظر بگیرید.

بیماریهای رایج در پرورش کرم ابریشم :

با توجه به اینکه بیماریهای کرم ابریشم در مان شدنی نبوده و استفاده از دارو عملی نمی باشد . بنابراین مهمترین اصل در جلوگیری از شیوع بیماریها رعایت اصول بهداشت و عملیات پیشگیری می باشد . به این منظور کلیه اماکن و وسائل پرورشی را می بایست قبل از شروع هر مرحله پرورش و پس از پایان پرورش ضدعفونی نمود . برای ضد عفونی از موارد زیر می توان استفاده نمود :

1- محلول 2 درصد فرمالین :

زمان استفاده از محلول فرمالین 4 روز قبل از پرورش می باشد. محلول شامل یک لیتر فرمالین ( 37 درصد ) و 17 لیتر آب می باشد. برای تاثیر بهتر این محلول می بایست محیط گرم بوده و کلیه منافذ ورود و خروج هوا گرفته شده باشند . 48 ساعت قبل از شروع پرورش ، می بایست که کلیه دربها و پنجره ها را باز نمود تا گاز حاصل از فرمالین از محیط پرورش کاملاً خارج گردد. از این محلول برای هر متر مربع به میزان یک لیتر استفاده می شود.

2- محلول 1 درصد کلر :

زمان استفاده یک روز قبل از شروع پرورش است محلول شامل 20 گرم کلر تجارتی و یک لیتر آب می باشد . در تلمبارهای سنتی این محلول کاربرد راحت تری دارد . برای ضد عفونی بستر یک جعبه و وسائل مربوطه مجموعاً 10 لیتر از این محلول کافی است .

3- پودر کلر و آهک :

این پودر به صورت روزانه در محل ورودیهای سالن پرورش استفاده می گردد و مخلوط شامل 950 گرم آهک کشته و 50 گرم کلر است .

حال تعدادی از بیماریهای رایج نوغانداری و روشهای کنترل آنها ذکر می گردند.

1- کراسری ( با نام محلی زرد میر، مخوس)

علائم بیماری :

ایجاد برآمدگی در محل اتصال بندهای بدن کرم ، نازک، درخشدنده و شکننده شدن پوست بدن کرمها، تحرک بیش از حد و مشاهده تعدادی از کرمهای بیمار در لبه های بستر پرورشی ، خروج مایع شیری رنگ از بدن کرمهای بیمار پس از ترکیدن .

راههای شیوع بیماری :

ضدعفونی ناقص، تغییرات ناگهانی شرایط محیط مانند درجه حرارت ، وجود رطوبت بیش از حد در محیط پرورش و برگها ، استفاده از برگهای با کیفیت نا مطلوب ، تغذیه لاروها با برگهای مرطوب و لطیف ، تراکم بیش از حد لاروها ، استفاده از برگهای تخمیر شده ( گرما زده و ترش شده ) و آلوده ، تهویه نامطلوب .

راههای کنترل و پیشگیری :

انجام ضدعفونی صحیح ، تغذیه کرمها با برگهای مطلوب ، حفظ و تامین حرارت و رطوبت در حد مناسب ، مدیریت صحیح پرورش در زمان خواب و بیداری و تنیدن پیله ، فراهم نمودن سطح کافی بستر پرورش و ایجاد تهویه ، جمع آوری و انهدام سریع کرمهای آلوده ، استفاده از مواد ضد عفونی کننده به توصیه کارشناسان شرکت ابریشم ایران .

2-فلاشری ( با نام محلی سیاه میر ، لسه میر )

علائم بیماری :

اشتهای ضعیف ، کندی رشد و چروکیدگی پوست بدن ، از دست رفتن قابلیت ارتجاعی و کشیدگی پوست ، اسهال و استفراغ ، مشاهده حالت زنجیری در مدفوع ، سفت شدن قسمت سر و سینه کرمها ، سیاه شدن کرمهای مرده.

راههای شیوع بیماری :

ضد عفونی ناقص ، تفریخ نادرست تخم نوغان ، نوسان درجه حرارت ، استفاده از برگهای نامطلوب مانند برگهای خیس یا گرمازده و پلاسیده و خاک آلود ، عدم تهویه در محیط پرورش ، تعداد بیش از حد کرمها و برگدهی خیلی کم یا خیلی زیاد ، انباشته شدن فضولات در بستر پرورش ، ایجاد ضربه و صدمه در طول عملیات پرورش .

راههای کنترل و پیشگیری:

ضدعفونی صحیح، جابجائی مناسب تخم نوغان از محل خرید تا محل تفریخ و انجام عملیات صحیح و استاندارد در تفریخ ، تامین و حفظ حرارت و رطوبت مناسب در تمام طول پرورش ، تغذیه با برگهای مطلوب ، رعایت اصول بهداشت در پرورش ، اجتناب از ایجاد صدمه و زخم در بدن کرم ، جمع آوری و انهدام کرمهای بیمار و نگهداری صحیح برگ توت .

موسکاردین ( با نام محلی نقلک ، گج میر )

علائم بیماری :

از دست رفتن اشتها و سستی و بی حالی در مراحل اولیه ، ظهور خالها و لکه های روغنی روی سطح بدن ، نرم شدن مدفوع ، استفراغ و بدنبال آن مرگ ، بدن لاروهای مرده سفت شده و توسط قارچ پوشیده شده و بصورت یک تکه گچ به رنگ سفید .

راههای شیوع بیماری :

ضدعفونی ناقص، لبالا بودن درجه حرارت و رطوبت محل ، افزایش رطوبت بستر ، ایجاد آلودگی از توتستانهای آلوده ، عدم رعایت بهداشت در طول پرورش .

راههای کنترل و پیشگیری :

ضدعفونی صحیح اماکن و وسائل پرورشی ، برقراری تهویه مناسب ، کاهش تراکم کرمها در سطح بستر و کاهش ضخامت برگدهی در بستر ، سوزاندن کرمهای آلوده ، استفاده از محلولهای قارچ کش به توصیه کارشناسان شرکت ابریشم ، کاهش حرارت و رطوبت محیط پرورش .

4-مسمومیت غذائی :

علائم :

ظهور حرکات عصبی در سر و سینه کرمهای مسموم ، اسهال و استفراغ شدید بدن کرمها ، بالا نگه داشتن سر و سینه کرمهای مسموم.

راههای ایجاد مسمومیت :

استفاده از برگهای ناشناخته و یا آلوده به سموم شیمیائی و حشره کشها ، احداث توتستان در مجاورت کارخانجات صنعتی ، معادن و باغات توتون ، سمپاشی باغات و مزارع مجاور در مسیر باد به سمت توتستان.

راههای کنترل و پیشگیری :

اطمینان از عدم آلودگی برگها به سموم از طریق آزمایش آنها با تعداد کمی از کرمها قبل از تغذیه کامل ، برگدهی سریع با برگهای تازه و لطیف پس از مشاهده علائم مسمومیت به منظور کاهش تلفات.

پرورش کرم ابریشم

مطالب مشابه :

آیا تولید ورمی کمپوست و پرورش کرم خاکی سود آور است؟