پرورش شترمرغ

شتر مرغ ماده در سال بین١٠٠-١٢٠عدد تخم می گذارد. به ازای هر دو شتر مرغ ماده یک شتر مرغ نر برای گله لازم است. شتر مرغ نر در انتهای بال ها دارای پرهای سیاه و شتر مرغ ماده دارای پرهای خاکستری می باشد. در طبیعت شتر مرغ ها به صورت جمعی زندگی می کنند و معمولا همراه حیوانات دیگر مانند گورخر آفریقایی، آهو و گوزن دیده می شوند. بزرگ ترین دشمنان شترمرغ پس از انسان، شیر وپلنگ می باشند ولی اتفاق افتاده است که، شتر مرغ ها درمبارزه درو در رو با دشمنان خود پیروز بوده اند. شتر مرغ معمولا با پاهای قوی خود که، ناخن ها تیزی در انتهای آن وجود دارد از خود دفاع می کند. بزرگ ترین دشمنان تخم شتر مرغ ها، شغال ها و کفتارها هستند که، با کمین پس از ترک شترمرغ از جایگاهش دزدانه با حمل آنها به نقطه ای دیگر از آنها استفاده می کند. گونه های متعددی از شتر مرغ در طبیعت بسته به منطقه ای که، زندگی می کنند، یافت می شود.

اما بهترین نوعی که، تا کنون برای پرورش گوشتی به آن دست یافته اند، نژاد زیمباوه و نامبیا که، به شتر مرغ گردن آبی شهرت دارد توصیه شده است. شتر مرغ ها پس از حدود ٢٠ عدد تخم مرغ روی آن می خوابند و معمولا ١٠-١٢ عدد از آنها به جوجه تبدیل شده و از این تعداد ۵-۶ عدد به سن بلوغ می رسند.

شترمرغ اصولا در دشت های وسیع و استپی که، حالت مرغزار با گیاهانی از خانواده گراس ها (گندمیان) با قدی بالای٣٠ سانتی متر باشد، زندگی می کنند. پرورش شترمرغ در هوای حاره ای Tropie ، ونیمه حاره ای Subtropie نتیجه ای بهتر می دهد و هوای بالای ٢٠ درجه سانتی گراد را دوست دارد. خوراک آن درطبیعت لارو حشرات، مورچه، سوسک، ملخ، حشرات بالغ، برگ درختان، خانواده گراس ها، گل ها، میوه جات مختلف و انواع دانه ها (جو، گندم، ذرت، ارزن و...) و حتا در زمستان و مناطق برف گیر علوفه های خشک می باشد. اگر پرورش شترمرغ را در مقیاس کم برای خانواده هابا پرورش گوسفند، گاو و خرگوش مقایسه کنیم، بدون شک با رشد سریعی که، دارد و مصرف غذایی آن نیز کم می باشد غیر قابل مقایسه است، زیرا شترمرغ از نژاد گردن آبی با خوردن یک کیلو گرم دانه و مقدار کمی علوفه سبز روزانه پس از خانگی برای تامین گوشت خانواده های روستایی می تواند باشد.

آنچه راجع به گوشت این حیوان پس از تجربیات علمی نوشته شده، گوشت آن کم خطرترین از نظر چربی و کلسترول حتا در خانواده ماکیان می باشد.

همان گونه که پرورش مرغ و اردک و بوقلمون به دو دسته ی داشتی (گله مادری) برای تولید تخم، جوجه و تولید گوشت (گوشتی) تقسیم بندی شده، پرورش شترمرغ نیز از این قاعده مستثنی نیست.

شتر مرغ ها می توانند از هوای ۵٠ + درجه سانتی گراد تا ٢٠- درجه سانتی گراد را تحمل کنند. عمر طبیعی شتر مرغ هم ۴۵- ۵٠ سال می باشد.

جوجه یک روزه شتر مرغ با ١،٢ کیلوگرم وزن، عادی است.

برای شتر مرغ های گوشتی، سعی می شود که، از جوجه های بیش از۶ هفته استفاده می شود، زیرا بیشترین تلفات جوجه ها از یک روزگی تا ۶هفتگی می باشد. بادقت و وسواس کامل محیط آنها کم تر از ٢٠+ درجه حرارت نباید باشد و به صورت کاملا ریز با استفاده از غذاهای کنسانتره همراه با آنتی بیوتیک، ویتامین و حشرات تازه از قبیل ملخ، سوسک، پروانه و گاها شیر استفاده می شود.

به منظور ایزوله کردن محیط باید از سوله های استفاده شود که، کنترل دما به دقت قابل کنترل باشد، کف سوله های پس از بتن شدن با کاه یا خاک اره وماسه به ضخامت ۵ سانتی متر پوشیده شود و پس از ۶هفتگی به محیطی بزرگ تر که، شتر مرغ ها بتوانند از هوا و محیط بیرون استفاده کنند، انتقال داده شود، به ازای هر شتر مرغ سه متر مربع سطح و حدود نه مترمکعب فضا نیاز می باشد. محل تغذیه و آب آنها باید یک متر از زمین فاصله داشته باشد. پس از هر دوره برداشت گوشتی که، معمولا یک سال طول می کشد محیط باید کاملا برای جوجه های بعدی ضدعفونی گردد.خوراکش اگر ازدانه ها، گیاهان تازه و میوه جات باشد و با استفاده از لامپ های شکار حشرات در شب باشد و یا کنسانتره های کامل وآماده همچون پودر ماهی انجام گیرد با توجه به دستگاه هاضمه اش که، دارای روده ای به طول ١۴متر و پرزهای قوی جذب غذا است بهترین نتیجه حاصل خواهد شد. کف سوله ها بهتر است از کاه نرم همراه با ماسه پوشیده شود. محیط های خیس زیاد مناسب نخواهد بود و در مرگ و میر و شیوع قارچ کف پا تاثیر مستقیم دارد. همانگونه که، ذکر شد در محیط های بسته حداقل نیاز به یک کیلو دانه ومقدار کمی هم علوفه تازه یا خشک دارد. با توجه به این که، می توانند ١،٣ کیلوگرم غذا در شکم خود جا دهند. وزن آن در مدت یک سال بیش از ١٢٠ کیلوگرم خواهد شد. به صورت کنسروی، چرخ شده، سوسیس، تازه، همبرگر، رستوران ها، کالباس و ... استفاده می شود. برای لذیذ شدن گوشت شتر مرغ بهتر است گوشت آن بلافاصله استفده نشود و مدت یک هفته در محیط های یخچال و خشک و غیرآلوده نگهداری شو وسپس مصرف گردد. پرهای آن هم صورت به جزاستفاده ی گوشتی برای تزیینات وتولید وسایل خواب استفاده می شود. منقار و پاهای آن جداگانه برای تزیینات به فروش می رسد. از رباط های قوی پای شترمرغ و هم چنین قرینه ی چشم آن در پزشکی استفاده بهینه می شود. گرانبها ترین قسمت این حیوان پوست آن است که، در اروپا ١٠٠٠ دلار ارزش تجاری دارد و در ساختن کیف و کفش گرانبها نقش دارد.

برای پرورش و نگهداری گله مادری داشتی سوله ای باهمان شرایطی که، گفته شده است و زمین مرتعی یا کشاورزی که، قابل کاشت گیاهان علوفه ای به خصوص خانواده گراس ها باشد، لازم است و برای یک گله ۶٠ تایی که، ۴٠ تا آن ماده و ٢٠ تا آن نرها هستند. سوله ٢٠٠ متر مربعی با ارتفاعی ٣ متری که، در گوشه و کنار آن مقداری کاه ساقه بلند (کلش کامل) باشد، لازم است مساحت زمین آزاد برای این گله حداقل ١٠ هکتار می باشد که، از سطح باغات نیز می توان استفاده کرد. اما درختان را با فاصله ١،۵ متر و ارتفاع ٢ متر باید محصور کرد تا به برگ ها، شاخه های جوان ومیوه آن ها صدمه وارد نشود، در غیراین صورت ضرر خواهد رساند.

بهتر است که، در آن محیط از پرورش شده صرف نظر شود.

شتر مرغ می تواند در همه شرایط آب و هوایی ایران از شمالی ترین نقطه آذربایجان تا جنوبی ترین نقطه کشور یعنی سیستان و بلوچستان و بوشهر پرورش داده شود. محیط های سرد وبرقی را به شرطی که، موادغذایی و آب در دسترس داشته می شود، تحمل می کند. نسبت به بی آبی هم حساس نیست و در مناطق کاملا خشک از خود مقاومت نشان می دهد. آب مایه حیات است و حیوان نباید به مدت طولانی بی آبی بکشد.

سن بلوغ جهت تخم گذاری از۴-۵ سالگی شروع می شود و پرورش دهنده بهتر است یک یا چند عدد ماشین جوجه کشی مخصوص شتر مرغ را در مزرعه داشته باشد. مدت زمان تبدیل تخم به جوجه ۴٢-۴۵روز طول می کشد. جوجه های یک روزه حدود ١،٢ کیلو گرم وزن دارند. شرایط نگهداری جوجه های یک روزه که، بیشترین تلفات درصورت توجه نکردن کامل و عدم رعایت اصول پرورش جوجه ها تا سن ۶ هفتگی خواهد شد.

از آنجایی که، فصل تخم گذاری از اواسط خرداد ماه تا اواخر مهرماه می باشد، درهر سه روز دو عدد تخم خواهد گذاشت و با توجه به این که، هر شترمرغ درطول سال حدود ١٠٠-١٢٠عدد تخم می گذارد . یک گله ی ۴٠تایی روزانه ٢۵-٣٠ عدد تخم وسالیانه ۴٠٠٠-۴٨٠٠ عدد تخم خواهند گذاشت. تخم های شترمرغ را حداکثرتا ١٠ روز می توان جهت جوجه کشی در محیطی خنک حدود ١٠ درجه نگهداری نمود. پس در هر روز مرغدارحدود ٣٠٠ عدد از آنها را باید به ماشین جوجه کشی منتقل کند. اگر این گونه محاسبه شود که، مرغدار در سال ٣٠٠عدد از تخم ها را یا بفروشد یا مصرف روزانه تغذیه کند و ۵٠٠ عدد هم به دلیل دیگر تبدیل به جوجه نشوند، سالانه می توان حدود ٣٨٠٠ عدد جوجه شتر مرغ تولید و به فروش رسانید و یا در محیطی دیگر آنها را پرورش گوشتی داد و پس از رشد کامل به فروش رسانید.

با اطمینان می گویم که، برای جوانان مشتاق و خانواده ها بسیار مفید خواهد بود.

در گیلان، مازندران و دشت گرگان بهترین به جای مرغ و گوسفند خواهد بود.

پرورش شتر مرغ بازده گوشتی وتخمی زود ومناسبی خواهد داشت. کود شتر مرغ نیز می تواند سودآورباشد و در پرورش صنعتی که، با خاک اره یا خرده کاه ریخته می شود و با مدفوع آن مخلوط می شود، پس از مدتی باید تمیزگردد، این مخلوط را در قسمتی از محیط بیرون از پرورش همراه با خرده کاه در هوای آزاد و استفاده از اکسیژن، رطوبت هوا و رطوبت دستی به عرض سه متر و ارتفاع دو متر و طول نا محدود به مدت یکسال نگهداری نمود و سپس در بسته بندی های مخصوص کود آماده را برای پرورش سبزیجات خانگی و یا گلخانه ها و باغچه ها به فروش رسانید.

در زمان حاضر کود های طیبعی از ارزش خاصی برای پرورش سبزیجات و میوه جات برخوردار است.

تصاویری زیبا از شتر مرغ: