کشاورزی ارگانیک در ایران
بررسی وضعیت کشاورزی ارگانیک در ایران
بر
اساس گزارشهای منتشرشده، کشاورزی ارگانیک در سطح جهان در سالهای گذشته در اکثر
مناطق جهان از جمله کشورهای درحال توسعه به سرعت در حال گسترش بوده و روشهای
اجرایی تولید، نظارت و صدور گواهی بهطور دائم بهبود یافته و مردم در بسیاری از
جوامع بهویژه در کشورهای توسعه یافته از مزایای غذای سالمتر و با کیفیت بالاتر
برخوردار شدهاند، گفتنیست کشاورزان جوامع روستایی بهخصوص در کشورهای درحال
توسعه از سود مناسب و ارزش صادراتی این محصولات بهرهمند شدهاند.
طی نتایج بررسیها و جستجوهای صورت گرفته از منابع اینترنتی اطلاعات دقیقی از
تولید محصولات ارگانیک ایران وجود ندارد این درحالیست که کشور ما دارای پتانسیل
بسیار بالایی در اینباره است.
*بررسی وضعیت توزیع سموم و کودهای شیمیایی*
عدم
مصرف سموم و کودهای شیمیایی در تولید محصولات از بارزترین خصوصیات کشت ارگانیک
است. بررسی میزان سموم شیمیایی توزیع شده طی دو دههی اخیر در کشور نشان می دهد که
طی دورهی 80-1362 سالانه بهطور میانگین 28038 تن از انواع سموم شیمیایی توزیع
شدهاست که بالاترین میزان سموم توزیع شده در این دوره در سال 1369 بوده است.
لازم به توضیح است توزیع سموم پس از این سال سیر نزولی داشته است و از سال 1373 تا
پایان سال 1380 میزان سموم توزیع شده همواره پایینتر از میانگین سموم توزیع شده
طی دوره مورد بررسی(80-1362) بوده است (نمودار 7 مقایسه میزان سموم شیمیایی توزیع
شده طی سالهای 1362تا 1380).
صرف نظر از میزان کل سموم توزیع شده، ترکیب سموم مصرفی نیز از اهمیت ویژه ای
برخوردار است؛ ترکیب سموم مصرفی در کشورهای توسعه یافته جهان شامل17 درصد حشرهکش،
35 درصد قارچکش و 48 درصد علفکش و از سوی دیگر در کشورهای درحال توسعه شامل 50
درصد حشرهکش، 35 درصد قارچ کش و 15 درصد علفکش است. با توجه به آثار سوء سموم
حشرهکش بر سلامت و محیط زیست میزان مصرف سموم حشرهکش در کشورهای توسعه یافته
تفاوت بسیار چشمگیری با کشورهای در حال توسعه دارد، این کشورها با استفاده از سایر
روشهای مبارزه با آفات همانند مبارزهی بیولوژیک و کشاورزی ارگانیک همراه با حفظ
محصول، مصرف سموم علفکش را کاهش دادهاند اما متاسفانه در کشورهای درحال توسعه
چنین تحولی انجام نشده است.
در کشورما با اجرای سیاست مصرف بهینه کود و سم و جایگزینی آن با سایر روشهای
غیرشیمیایی، مصرف سموم کاهش محسوسی داشته است اما این موضوع بر ترکیب مصرف سموم
تاثیر محسوسی نداشته بهنحویکه در سالهای 78-1376 ترکیب سموم شامل 9/48درصد حشرهکش
، 1/18 درصد قارچکش و 33 درصد علفکش بوده است (جدول10 مقایسه ترکیب مصرف سموم
شیمیایی در ایران و جهان).
در طی سه سال اول برنامه سوم توسعه (81-1379 ) ترکیب مصرف سموم بصورت 7/43درصد
حشرهکش ، 6/28درصد قارچکش و 7/27درصد علفکش پیش بینی شد اما عملکرد سالهای
81-1379 نشان میدهد این نسبتها به 2/48درصد حشرهکش 7/16 درصد قارچکش و 1/35درصد
علفکش تغییر یافته است و همچنان نسبت مصرف حشرهکش بالاست.
بررسی میزان کودهای شیمیایی توزیع شده طی سالهای 81-1368 نشان می دهد که روند
توزیع کودهای شیمیایی طی این دوره در حال افزایش بوده و بهطور متوسط طی این دوره
سالیانه 2292 هزارتن انواع کودشیمیایی در کشور توزیع شده است؛لازم به توضیح است
درسال 1381 بالاترین میزان کود شیمیایی به میزان 3114 هزارتن بوده است(نمودار 8
مقایسه میزان کودهای شیمیایی).
بررسی میزان کودهای شیمیایی توزیع شده طی سالهای 81-1368 نشان می دهد که روند
توزیع کودهای شیمیایی طی این دوره در حال افزایش بوده و بهطور متوسط طی این دوره
سالیانه 2292 هزارتن انواع کودشیمیایی در کشور توزیع شده است؛لازم به توضیح است
درسال 1381 بالاترین میزان کود شیمیایی به میزان 3114 هزارتن بوده است(نمودار 8
مقایسه میزان کودهای شیمیایی).
پرداخت یارانه به سموم و کودهای شیمیایی منجر به آن میشود که کشاورزان رغبت
چندانی به استفاده از سایر روشهای مبارزه با آفات, امراض و علفهای هرز نداشته
باشند.
براساس آمار موجود پرداخت یارانه سموم و کودهای شیمیایی درسالهای 80- 1368 بهطور
متوسط سالیانه 378 میلیاردریال یارانه جهت کودهای شیمیایی، سموم و بذر به دستگاههای
مباشر پرداخت شده است.
با این وجود عدم آگاهی و دانش تولیدکنندگان در زمینهی چگونگی استفاده از سموم از
نظر میزان و زمان مصرف (در نظر گرفتن دورهی کارنس سموم) باعث شدهاست که مصرف
کنندگان از طعم ناخوشایند برخی از میوهها و سبزیجات که ناشی از مصرف بیش از حد
سموم می باشد اظهار نگرانی کنند. باوجود آنکه نگرانی بیشتر مصرف کنندگان بهدلیل
طعم نامطلوب محصولات کشاورزی است اما متاسفانه آگاهی عمومی از اثرات تجمعی سموم
جذب شده در بدن و اثرات نامطلوب و زیانبار آن که منجر به بیماریهای خطرناک میشود
در سطح پایینی است.
درحالیکه اشتیاق به مصرف محصولات ارگانیک بهدلیل نگرانیهای روز افزون از آلودگیهای
محصولات رایج و محیط زیست رو به افزایش بوده و بازار صادراتی چنین محصولاتی در
میان جوامع با سطح رفاه بالا توسعهی فراوانی یافته؛ اما در کشور ما حرکت ملموسی
برای برنامه ریزی، هدایت و حمایت از این روش تولید به چشم نمیخورد و کشاورزان از
این مزیت مناسب و کل جامعه از موقعیت بهبود تغذیه، بهداشت و محیط زندگی خود محروم
ماندهاند؛ این درحالیست که در کشور ما بهدلیل شرایط خشک محیطی و فراوانی نیروی
کار، تولید محصولات ارگانیک اقتصادیتر و آسانتر از بسیاری از مناطق دیگر جهان بهنظر
میرسد.
سطح تحت کشت ارگانیک*
اگر
چه اطلاعات مدون و دقیقی از وضعیت تولیدات ارگانیک در کشور وجود ندارد اما کمیتهی
محصولات ارگانیک که در سال 1380 بهدستور معاون زراعت در سازمان حفظ نباتات کشور
تشکیل و در راستای پیگیری مصوبات این کمیته نسبت به تهیهی پرسشنامه جهت جمع آوری
اطلاعات و ارسال به استانها اقدام شد که نتایج آن به شرح زیر است:
بر اساس این اطلاعات کل سطح کشت محصولاتی که در کشور بدون استفاده از سموم و
کودهای شیمیایی تولید شدهاند حدود 239462 هکتار شامل 125802 هکتار محصولات باغی و
113659 هکتار محصولات زراعی است و تمام سطح کشت محصولاتی که بدون استفاده از سموم
شیمیایی تولید شدهاند حدود 808612 هکتار شامل 254134 هکتار محصولات باغی و 554478
هکتار محصولات زراعی است. میزان سطوح کشت محصولات زراعی و باغی که تولید آنها بدون
استفاده کود و سم انجام میشود به ترتیب 1 و 2/7 درصد از کل سطوح کشت محصولات
زراعی و باغی کشور را تشکیل می دهد (نمودار 9 ).
لازم به توضیح است که این نوع محصولات با این سطح تولید تنها توسط کشاورزان و بهصورت
کاملا" خودجوش و سنتی و بدون آگاهی داشتن از اینکه محصول ارگانیک چیست تولید
شده است که همین امر نشاندهندهی، پتانسیل بسیار بالای کشور در جهت تولید چنین
محصولاتی است، البته در این ارتباط تشکلهایی نیز در کشور وجود دارند که بهطور
عملی اقدام به تولید محصولات ارگانیک می کنند که می توان به تولید سیب زمینی در
بیدستان خرم بید استان فارس اشاره کرد و یا حرکتهای جدیدی که در سالهای اخیر در
این رابطه آغاز شده است.
با توجه به موارد اشاره شده ارکان اساسی پایهگذاری سیستم کشاورزی ارگانیک در کشور
شامل تولیدکنندگان، مصرف کنندگان (داخلی و خارجی)، موسسات دولتی برنامهریز و
هدایت کننده و NGO های محلی و خارجی و سازمانهای
بین المللی تسهیل کننده هستند. حرکتهای جهانی کشت ارکانیک نشان داده که در اکثر
موارد تشکیل یک هستهی مرکزی و سپس تعمیم و گسترش برنامه به سایر مناطق و ارگانها
ونهادهای گوناگون باعث گسترش این جنبش شده است.
نقش تشکیل دهندهی هسته مرکزی در این حرکت بهعهده وزارت جهادکشاورزی است تا با
برنامه ریزی، سیاستگذاری، ایجاد هماهنگی و حمایتهای لازم در زمینههای تحقیقی،
ترویجی، نظارتی و بازاریابی محصولات تولیدی جنبش تولید محصولات ارگانیک را توسعه
بخشد؛ به این منظور تشکیل "کمیتهی ملی کشاورزی ارگانیک" با هدف تعیین
سیاست، برنامه ریزی در زمینههای تعیین ضوابط و استانداردها، نظارت بر تولید و
حمایت جهت برطرف کردن مشکلات و تنگناهای پیش روی ضروری بهنظر میرسد.
بدیهیست که این کمیته باید نمایندگان واحدهای ذیربط دولتی (وزارت جهادکشاورزی،
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت کشور، وزارت
صنایع و ....)، کشاورزان علاقهمند به تولید محصولات ارگانیک، کارشناسان، محققین و
موسسات غیردولتی فعال یا علاقهمند مشارکت فعال داشته باشند.
تشکیل گروههای کاری متشکل از نمایندگان معاونتهای تولیدی، تحقیقات، ترویج،
برنامهریزی و بخش غیردولتی در سطح وزارت جهادکشاورزی برای انجام اقدامات اولیه در
زمینهی شناخت ظرفیتهای موجود، جمع آوری اطلاعات و انجام بررسیها و تحقیقات
کاربردی و تدوین برنامههای اجرایی نیز از برنامههای پیشنهادی جهت پایهگذاری
سیستم کشاورزی ارگانیک در کشور هستند.
مطالب مشابه :
کارتهای مهرگستر جوان و نوجوان
بانک کشاورزی شعبه ، مانده گیری، دریافت صورتحساب تلفن بانک و درگاههای پرداخت اینترنتی .
اثر استفاده از آزولا بر سرعت تولید کمپوست از پسمانده های کارخانه چوکا
پسماندهای کشاورزی در صنایع چوب و کاغذ - اثر استفاده از آزولا بر سرعت تولید کمپوست از پسمانده
کشاورزی ارگانیک در ایران
کشاورزی - کشاورزی و محیط زندگی خود محروم ماندهاند؛ این درحالیست که در اینترنتی
چرا " مهندسی فضای سبز" رشته ای مبهم و مهجور مانده است؟
مهندسی فضای سبز دانشگاه ازاد خوراسگان - چرا " مهندسی فضای سبز" رشته ای مبهم و مهجور مانده است؟
از طریق اینترنت خرید و فروش کنید !
پرتال خبری نظام صنفی کشاورزی ثابت مانده و تغییر آدرس اینترنتی فروشگاه را
راه اندازی سامانه الکترونیکی سابکا
شرکت حامی سبزکوش اسپادان - راه اندازی سامانه الکترونیکی سابکا - نمایندگی صندوق بیمه کشاورزی
كود دهي گياهان گلخانه اي
جدیدترین مطالب کشاورزی و 10 درصد باقي مانده را 14 عنصر نمایشگاه اینترنتی کشاورزی
برچسب :
مانده اینترنتی کشاورزی