خلاصه فصل چهارم كتاب روش تحقيق كيفي در علوم ارتباطات

برقراري ارتباط با عرصه

روزهاي اول ورود به عرصه سخت و ناراحت كننده است محقق احساس شكنندگي ميكند و فكر ميكند شايد مردم به او اعتماد نكنند با او مشاركت نكنند جواب سوالاتش را ندهند محقق براي ديدن محل پژوهش و انجام كار ميداني بايد به مكان دوري سفر كند ديگر طبق روال نميتواند كارهاي عادي زندگي روزانه را انجام دهد

مذاكره براي دسترسي به محل پژوهش:

دروازه بانان و حاميان دو دسته از افراد مهم هستند كه ما بايد ابتدا با آنها مذاكره كنيم دروازه بانان پايين ترين سطح سازمان اند كه براي ورود به يك سازمان نياز به اجازه يا مجوز آنها داريم برخي سازمانها مثل مدارس به افراد پژوهشگر اجازه ورود ميدهند ولي برخي از سازمانها اينطور نيست محقق بايد طرح پژوهشي خود را و سوابق خود را كامل براي دروازه بان توضيح دهد.

نكات مهم :

1-ابتدا درباره سازمان مورد نظر خوب تحقيق كرده و ماموريت و رسالت سازمان را بدانيم يعني ايا سازمان مورد بررسي متناسب با موضوع تحقيق ما هست يا خير؟محقق بايد با رسالت سازمان برنامه و اهدافش اشنا باشد

۲-شيوه هاي معرفي خودمان و طرح پيشنهادي امان را به دقت مورد توجه قرار دهيم:اگر دروازه بانان به ما اعتماد كنند و ما را به عنوان ادم منظم و قابل اعتماد و لايق بشناسند حتما اجازه ورود ميدهند و مطمئن خواهند بود كه ما فرهنگ سازمان را دچار اشفتگي و بي نظمي نخواهيم كرد صراحت و حسن نيت ما مهم است

۳-خواستار مشاوره با افراد بيشتر و كسب اجازه از ديگران باشيد :گاهي در يك سازمان فقط دروازه بان نيست كه بايد اجازه ورود دهد مقامات بالاي سازمانهم مهم اند

۴-از دادن قولهايي كه نميتوانيد به آن عمل كنيد دوري كنيد:به دروغ به دروازه بانان نگوييد كا كار ميداني من زود تموم ميشود چون ممكن است مجبور باشيم روزهاا و هفته هاي بسياري به آن سازمان برويم

حاميان:آنها برعكس دروازه بانان اند آنها ما را حمايت ميكنند براي كار ما در سازمان تبليغ ميكنند براي ما مجوز ميگيرند خود در حكم اطلاع رسان با ما همكاري ميكنند افراد كليدي سازمان را بما معرفي ميكنند

مذاكره در باب روابط:ما بايد براي مشاركت كنندگان توضيح دهيم كه مثلا طرح تحقيق ما داراي فوايدي است كه ميتواند به شما كمك كند مثلا بصيرت لازم براي فهم ارتباطات بين فردي و رسانه اي در زندگي اجتماعي را به شما ميدهد بايد فوايد اجتماعي طرح خود را به آنها توضيح دهيم محقق بايد بگويد كه تحقيق من به خير و رفاه شما و اجتماع و خانواده كمك ميكند.

بهتر است محقق خود را در نقش دانشجو نشان دهد تا با او بيشتر همكاري بشود گاهي ميتوان براي افراد نوشيدني يا غذا خريد يا آنها را تا محل كار رساند و با آنها رابطه دوستانه و گرمي برقرار كرد ميتوان هديه خريد ولي دادن پول خوب نيست چون محققان كيفي آن را سراغاز خوبي براي شروع رابطه نميدانند از طرفي امكان هزينه كردن و دست و دلبازي در تحقيق كيفي وجود ندارد چون محقق منابع مالي چنداني ندارد.

روشهاي اكتشافي:اگر اطلاعات درباره عرصه كم باشد يا كنش اجتماعي مبهم و دست نيافتني باشد و نتوان آن را مستقيما مستندسازي كرد ميتوان از روش اكتشافي استفاده كرد مانند نقشه ها و اسناد و مدارك -رسانه هاي ديداري

رسانه هاي ديداري مثل دوربين فيلمبرداري بسيار مناسب است چون امكان بازبيني مجدد رفتار افراد را ميدهد دوربينهاي ديجيتال بهتر هستند چون در نور كم خوب عمل كرده سروصدا ندارند و هزينه چاپ عكس هم لازم نيست

اسناد هم منابع مكتوب و چاپي هستند كه در سازمان ها وجود دارد درباره اينكه سازمان چه توليد كرده چه فعاليتهايي كرده چه جلساتي داشته و ...

روزنگارها و مجلات و يادداشتها و بريده جرايد از اسناد مهم اند.

روزنگارها:برخي از فعاليتها غير منتظره يا خيلي سريع رخ ميدهند ما نميتوانيم آنها را ببينيم يا در همان لحظه ثبت كنيم روزنگا به ما كمك ميكند.روزنگار دفتري است كه مردم در آن خاطرات خصوصي اشان را مينويسند محقق براي يك هفته دفترچه ها را در اختيار افراد گذاشته تا آنها وقايع مهم و انچه در سازمان رخ داده را بنويسند بعد از يك هفته آنها را جمع ميكند با خواندن آنها متوجه بسياري از وقايعي ميشود كه در سازمان رخ داده روزنگارها گنجينه اي تز اطلاعاتي درباره زندگي روزانه مردم است.

مصاحبه هاي توجيهي:محقق با افرادي مهم در سازمان يا رسالت و ماموريت سازمان اشنا ميشوند مصاحبه با افراد مطلع ما را بيشتر با جزئيات سازمان اشنا ميكند فرصتي براي پرداختن به ناگفته هاي روش شناختي است چون زمان كافي در اختيار محقق نيستاو بايد با افراد مطلع مصاحبه كند

انواع نمونه گيري:تحقيق كيفي از روشهاي غير تصادفي استفاده ميكند نه تصادفي چون نتايج قابل تعميم نيست و افراد با هم مساوي نيستند در يك سازمان شايد يكي اطلاعاتش بيشتر از ديگري باشد پس با هر كسي مصاحبه نميكنيم بايد به سراغ افراد دانا و با تجربه رفت.

واحدهاي نمونه گيري شامل محيط و محلها و فعاليتها و رخدادها و زمانها است

۱ -نمونه گيري هدفمند رايج ترين نمونه گيري در تحقيق كيفي است محلها و موردها به اين دليل انتخاب ميشوند كه نقش حياي در فهم فرايندها يا مفاهيم و ازمون يا توضيح نظريه ها دارند نمونه ما بر اساس هدف پژوهش انتخاب ميشود

۲ -نمونه هايي با بيشترين اختلاف:محقق در پي تنوع است نمونه هايي را انتخاب ميكنيم كه بيشترين تنوع را دارند نمونه با بيشترين اختلاف براي يافتن پاسخ سوالاتي از قبيل :پديده مورد مطالعه چه صور متفاوتي به خود ميگيرد؟مناسب است مثلا نمونه اي كه شامل زنان ۲۲ تا ۵۵ساله سفيد و سياه پوست مجرد و متاهل است

۳ -نمونه گيري گلوله برفي:فقط در روش مصاحبه از آن استفاده ميشود و براي گروه هاي ديرياب كاربرد دارد افراد نمونه را خود مصاحبه شوندگان بما معرفي ميكنند يعني ما با يك نفر مصاحبه كرده او افراد ديگر را ببما معرفي ميكند نمونه مانند گلوله برف بزرگ بزرگ ميشود گروه هاي ديرياب مانند مصرفكنندگان مواد مخدر يا كسانيكه درگير كارهاي حساس اند براي آنها از نمونه گلوله برفي استفاده ميشود

۴ -نمونه گيري بر اساس سازه هاي نظري:نمونه را بر اساس علايق نظري انتخاب ميكنيم بر اساس سازه هاي اصلي يك گرايش نظري افراد را انتخاب ميكنيم مثلا درباره دوستيهاي عميق محقق براي خود گزينه هايي در نظر گرفته و بر اساس آن نمونه را انتخاب ميكند مثلا به سراغ افرادي ميرود كه بيشتر از دو سال با هم دوست بوده اند يا سن ۲۰تا۲۹دارند.

۵ -نمونه گيري از موارد متعارف يا افراطي:نمونه گيري از موارد متعارف ناظر به امور به قاعده و هنجارين و مورد انتظار است يعني افراد نمونه داراي رفتار متعارف اند مثلا براي مصاحبه با افراد كافي شاپ شبها به انجا ميرويم كه محيط شلوغ تر است يا براي فروشگاه اخر هفته به آنجا ميرويم كه جمعيت بيشتر باشد .يعني زمان را بايد در نظر گرفت .موارد افراطي گروه هاي كمياب و خطرناك جامعه اند كه خلاف هنجارها رفتار كرده اند مطالعه موارد غير متعارف براي اين است كه اطلاعاتي درباره هنجارهايي كه در جامعه واقعيت محرز و پايدار تلقي ميشوند به ما ميدهد

حجم نمونه:فرمول خاصي ندارد حجم نمونه ميتواند خيلي كوچك يا بزرگ باشد بستگي دارد به دامنه پژوهش-پيچيدگي مساله-دسترس پذيري مشاركت كنندگان-زمان-

ازمون يا ضريبي وجود ندارد كه به محقق بگويد حجم نمونه او كافي است تا قبل از رسيدن به مراحل پيشرفته كار نميتوان حجم نمونه را تعيين كرد در جمعيتهاي ناهمگن حجم نمونه بيشتر است

خلاصه فصل چهارم كتاب روش تحقيق كيفي در علوم ارتباطات

مطالب مشابه :

خلاصه کتاب پژوهش فرهنگی

خلاصه فصل 4 کتاب لیندلف

خلاصه کتاب مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، از دکتر حافظ نیا 1

خلاصه کتاب روشهای تحقیق در علوم سیاسی

دانلود خلاصه کتاب روش تحقیق حافظ نیا

خلاصه کتاب مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، از دکتر حافظ نیا 3

خلاصه روش تحقیق

خلاصه ی فصل اول کتاب روش در روش دکتر محمد پور (درس روش تحقیق 1خ -دکتر عظیمی )

خلاصه فصل چهارم كتاب روش تحقيق كيفي در علوم ارتباطات