« لحيم كاري »
« لحيم كاري »
لحيم كاري شيوه اي است كه به وسيله آن مي توان دو قطعه فلز را به يكديگر متصل كرد .
و اين نوع اتصال يك اتصال دائمي ميباشد .
در جوشكاري با قوس الكتريكي نوع اتصال كوالانسي ميباشد ، ولي در لحيم كاري نوع اتصال و اندروالسي است . براي لحيم كاري به وسايلي نيازمنديم كه به شرح بخشي از قسمتهاي مهم آنها ميپردازيم :
هويه :
هويه هاي 12 ، 15 ، 18 ، 20 25 ، 30 ، 40 يا 50 وات و بسياري هويه هاي ديگر در بازار موجود ميباشند، اگر چه بسياري از آنها ظاهراً مانند هم و به يك اندازه هستند .
اما طرح هويه ها متفاوت است و بازده هاي مختلفي دارند . توان هويه صرفاً نشان ميدهد كه هويه چقدر برق مصرف مي كند ، ولي عملكرد گرمايي آنرا نشان نمي دهد ؛ عملكرد گرمايي هويه بر اساس مقدار گرمايي تعيين مي شود كه عنصر گرمايي بر سر هويه انتقال مي دهد آنهم پيش از آنكه سر هويه سرد شود .
امروزه هويه ها را به سه طرح اصلي مي سازند .
الف ) سر هويه روي عنصر گرمايي ( المنت ) مي لغزد : بازده اين نوع هويه از ساير انواع بيشتر است ، زيرا همة گرماي عنصر گرمايي بايد از هويه عبور كند تا به هوا برسد . بنابراين هويه اي كه چنين ساختماني داشته باشد ، با توان مصرفي كمتر ، كار دو نوع هويه ديگر را انجام مي دهد .
ب ) سر هويه داخل عنصر گرمايي مي لغرد : بازده اين نوع هويه از انواع ديگر كمتر است و سطح وسيعي از عنصر گرمايي در مجاورت هواست و گرماي خود را مستقيماً به هوا مي دهد .
بازده اين نوع هويه در حدود 40% بازده هوية ( الف ) است .
ج ) سر هويه روي عنصر گرمايي پيچ شده است : بازده اين نوع هويه از نوع ( ب ) بيشتر ولي از نوع ( الف ) بسيار كمتر است . مهمترين عيب اين نوع هويه آن است كه اگر نوك هويه به عنصر گرمايي بچسبد ، عنصر گرمايي به شدت صدمه مي بيند يا خراب مي شود كه در اين صورت هويه نيز كاملاًَ از كار مي افتد و بي مصرف مي شود .
اغلب هويه ها سرِ قابل تعويض دارند تا بتوان در كاربردهاي مختلفي از آنها استفاده كرد ،
پايه
پاية هويه وسيله اي است كه دستگاه هويه را در خود جاي داده و مانع تماس نوك هويه با اشياء در دسترس ميشود .
پاية هويه يكي از مهمترين لوازم جانبي است و به ويژه براي هويه هاي برقي ضرورت دارد .
قلع كش مكنده
ابزار بسيار سودمندي است كه در هنگام تغييرات يا تصحيح اشتباه به كار مي آيد .
اين وسيله لحيم ذوب شده را از محل اتصال مي مكد .
روغن لحيم :
روغن لحيم براي آماده سازي سطح لحيم كاري استفاده ميشود تا لحيم خوب به آن منطقه بچسبد .
روغنهاي بي اثر :
اين نوع روغن متداولترين نوع است و نوعي است كه در اغلب كارهاي لحيمكاري ادوات الكترونيكي و ماكت سازي مصرف مي شود .
ويژگي اصلي اين نوع روغن آن است كه فقط وقتي گرم است فعال است و در اين حالت تمايل به سوختن دارد . نوعي از اين روغن كه (( روغن كلو فوني )) ناميده مي شود بسيار چسبيده است .
روغنهاي فعال :
از اين نوع روغن لحيم براي لحيمكاري فلزاتي مانند سرب استفاده مي شود كه لحيمكاري آنها دشوار است ، اما هرگز نبايد براي لحيمكاري ورقهاي نازك مس يا برنج از آن استفاده كرد، زيرا اين فلزات را به سرعت مي خورد . پيش از مصرف هر نوع روغن ، بهتر است مقدار كمي از آن را به نقطه اي بي اهميت از قطعه كار بماليد . اگر اين نقطه براق شد ، معلوم مي شود كه روغن فعال بوده است و بايد در مصرف آن احتياط كرد و در صورت امكان آن را مصرف نكرد .
اغلب روغنهاي فعال بسيار اسيدي يا بسيار قليايي هستند . اين روغنها مانند روغنهاي بي اثر نمي سوزند، بلكه تا مدتي بسيار طولاني فعال مي مانند .
بنابراين هر گاه اين نوع روغن براي لحيمكاري بُرد مدار چاپي ، يا ماكتي گرانبها مصرف مي شود ، طولي نمي كشد كه روغن قطعه را خراب مي كند .
سيم لحيم :
سيم لحيم ماده واسط اتصال دهندة بين دو قطعه ميباشد و انواع مختلف دارد ، ضخامت بهينة سيم لحيم ، به اندازه هويه اي كه به كار مي بريد بستگي دارد .
اندازه هويه اندازه سيم لحيم
تا 20 وات ، اندازه سر تا mm 5 ر 4 swg 22
20 وات تا 40 وات swg 18
40 وات تا 100 وات swg 18ـ16
100 وات به بالا ، سر از mm 5 ر 9 به بالا swg 16
مشاهده مي شود كه حتي در مورد هويه هاي بزرگ ، ضخامت سيم لحيم توصيه شده فقط swg 16 است . هيج دليلي ندارد كه همه توان هويه را براي ذوب كردن لحيم صرف كنيد . در اين صورت توان كافي براي گرم كردن ناحية لحيمكاري باقي نمي ماند و حاصل كار اتصالي سرد است . ( اگر محل اتصال گرم شود عمل لحيم كاري يا انجام نمي شود يا ناقص و ضعيف خواهد بود ) .
سعي كنيد هميشه ماركهاي شناخته شده را پيدا كنيد و لحيمي را بخريد كه ترتيب آن ، و اگر روغن دارد تركيب روغن آن به وضوح مشخص شده باشد .
سيم لحيم روغني :
بيشتر سيم لحيمهايي كه مي خريد از نوع روغني هستند . امروزه يافتن سيم لحيم مرغوب غير روغني دشوار است . در صورتي كه مي خواهيد با اين نوع سيم لحيم ، روغن اضافي مصرف كنيد ، بايد روغني را اضافه كنيد كه با روغن اصلي واكنش انجام ندهد . در سيم لحيمهاي روغني ، روغن لحيم در مغز سيم و در سرتاسر طول آن موجود است .
ساوبيت :
اين نوعي از سيم لحيم است كه براي اغلب كارهاي مدلسازي و الكترونيك توصيه مي شود . و در اندازه هاي مختلف موجود است و روغن بي اثر در خود دارد .مزيت اين نوع سيم لحيم نسبت به نوع استاندارد 40/60 آن است كه مقدار اندكي مس دارد و عمر سر هويه را بسيار افزايش مي دهد .
شايان ذكر است كه ساوبيت نام تجاري است و سيم لحيمهاي ديگري با تركيب مشابه ولي با اسامي ديگري در بازار بافت مي شوند .
قلع / سرب 40/60 : اين نوع سيم لحيم پرمصرفترين سيم لحيم در طول سالهاي متمادي بوده است .
اين نوع سيم لحيم براي اغلب كاربردها بسيار مناسب است . اين نوع سيم لحيم را فقط بايد با هويه اي مصرف كرد كه سر آن با آهن پوششكاري شده باشد . به دليل اثر خورندگي همين سيم لحيم بود كه سرهاي پوششكاري شده با آهن به بازار آمد .
قلع / سرب 60/40 :
نقطه ذوب اين نوع سيم لحيم از دو نوع لحيم قبلي پايينتر است و غالباً با روغني فعالتر مصرف ميشود مصرف اين نوع سيم لحيم براي كارهاي الكترونيك توصيه نمي شود . اما براي كار روي شيشة رنگي و غيره بسيار مناسب است .
قلع / آنتيموان /آراكس 5/95 :
اين لحيم ، روغني بسيار خورنده دارد و براي لحيمكاري فولاد زنگ نزن و ساير موادي كه لحيمكاري آنها مستلزم استفاده از روغن فعالتر است بسيار مناسب است . از اين نوع سيم لحيم نبايد براي انجام كارهاي الكترونيك يا لحيمكاري مدل استفاده كنيد ، مگر در صورتي كه بتوانيد پس از لحيمكاري ، روغن اضافي را كاملاً پاك كنيد .
آلوسل :
نوعي سيم لحيم تخصصي است و چنانچه از نامش پيداست ، براي لحيم كاري آلومينيوم به كار مي رود . اين نوع سيم لحيم را براي همين مصرف فرمولبندي كرده اند و نبايد براي لحيمكاري مواد ديگر به كار رود . آلوسل نيز نام تجارتي است .
لحيم لوله كشي :
لحيم لوله كشي ، اگر براي لحيمكاري لوله هاي آب به كار مي رود ، نبايد سرب داشته باشد . اين نوع سيم لحيم معمولاً در اندازه هاي ضخيمتر ساخته مي شود و معمولاً با چراغ لحيمكاري به كار مي رود . در كارهايي كه بايد از هويه استفاده شود نمي توان اين نوع لحيم را مصرف كرد .
خمير لحيم :
اين ماده براي تعميرات اضطراري ساخته شده است ، هر چند بعضي اشخاص آن را به جاي سيم لحيم معمولي مصرف مي كنند .
نوار لحيم :
اين نوع لحيم نيز براي تعميرات اضطراري ساخته شده است . اين نوع لحيم با استفاده از كبريت يا فندك ذوب مي شود و براي لحيمكاري با هويه مناسب نيست .
لحيم زود ذوب :
اين لحيم نوعي لحيم تخصصي است كه عمدتاً به سازندگان كيتهاي راه آهن مدل يا بازيچه هاي جنگي از جنس بابيت فروخته ميشود . بعضي از لحيمهاي زود ذوب در دماي بسيار پاييني ذوب مي شوند و عملاً نمي توان ، حتي با استفاده از هويه اي كه در دماي آن بسيار با دقت كنترل مي شود ، آنها را مصرف كرد .
بهترين نوع لحيم زود ذوب در دماي حدود c º140 ذوب مي شود .
ايمني
فيوزگذاري :
وقتي از جريان برق V 240 استفاده مي كنيد ، جريان كشي ( ميزان آمپري كه دستگاه مصرف مي كند و به اين واسطه به سيمها فشار عبور جريان وارد مي نمايد ) هويه هاي مختلف به شرح جدول زير است :
مصرف نامي هويه جريان كشي ( آمپر )
18 075 ر 0
25 105 ر 0
50 210 ر 0
100 420 ر 0
250 4/1 ر 0
مشاهده مي شود كه فيوز 1 آمپر براي هويه هاي با توان 200 وات كافي است .
هر چيزي كه براي لحيمكاري مصرف مي شود به نوعي خطرناك است . لطفاً پيش از شروع لحيمكاري دست نگه داريد و كمي فكر كنيد تا بتوانيد كار خود را با موفقيت و بدون حادثه انجام دهيد .
· چگونه لحيمكاري كنيم ؟
رمز لحيمكاري در پاكيزگي است . هر چه وقت بيشتري براي تميز كردن محل اتصال صرف كنيد ، احتمال اين كه حاصل كار خوب باشد بيشتر است .
متداولترين علت شكستن لحيم آن است كه قطعاتي كه بايد لحيمكاري شوند ، به خوبي تميز نشده بوده اند . دليل مهم ديگر مناسب نبودن اندازة هويه يا سيم لحيم براي كار مورد نظر است . اگر هويه بيش از اندازه كوچك باشد ، اتصال به خوبي گرم نمي شود تا چسبندگي لازم ايجاد شود . اگر سيم لحيم بيش از حد ضخيم باشد و گرماي زيادي از هويه بكشد ، نيز همين حالت پديد مي آيد .
دماي كار بيشتر هويه هايي كه خوب طراحي شده اند در يك حدود و معمولاً بين 350 و 500 درجه سانتي گراد است . از هويه هايي كه در دماهاي بالاتر از 500 درجه سانتي گراد كار مي كنند نبايد استفاده
كرد ، يا در صورت استفاده بايد دماي آنها را كنترل كرد زير سر هويه به سرعت اكسيد مي شود كه حاصل آن لحيمكاري بد و فرسايش بيش از حد سر هويه است .
· آب بندي سر هويه با قلع :
به محض آن كه دماي سر هويه به نقطه ذوب سيم لحيم برسد ، بايد آنرا با قلع آب بندي كنيد . روش آب بندي با قلع بسيار ساده و به شرح زير است :
الف ) هويه را روشن كنيد تا گرم شود .
ب ) اگر سيم لحيم معمولي مصرف مي كنيد ، به سر هويه روغن لحيم بماليد ولي اگر از سيم لحيم روغني استفاده مي كنيد . اين كار ضرورت ندارد .
ج ) سيم لحيم را روي سطح تخت سر هويه بگيريد پس از مدت كوتاهي ، به نظر مي رسد كه ذوب لحيم شروع شده است .
هـ ) با استفاده از اسفنج مرطوب ، لحيم را از روي سر هويه پاك كنيد . مشاهده مي كنيد كه سطح تخت سر هويه به طور يكنواخت با لايه اي نازك از لحيم پوشانده شده است .
و ) حال دوباره سيم لحيم را به سر هويه بزنيد . اكنون براي لحيمكاري آماده ايد .
هرگز اجازه ندهيد كه روغن لحيم جمع شود و هويه مدت زيادي روشن بماند ، بدون آنكه از آن استفاده كنيد . در نتيجة اين كار ، قشري روي سر هويه ايجاد مي شود كه پاك شدني نيست و فقط با سوهانكاري و ، در نتيجه ، تخريب پوشش سطحي سر هويه مي توان آنرا از بين برد .
اگر از سر هويه خوب مراقبت كنيد ، يك سال يا بيشتر دوام مي آورد .
لحيم سرد محتملترين عيبي است كه در لحيمكاري ديده مي شود و علت شكستن بيشتر لحيمها ، به ويژه در كارهاي الكترونيك ، همين عيب است . علت اصلي ايجاد (( لحيم سرد )) ، بيش از حد كوچك بودن هويه يا سر هويه ، و كثيف بودن سطح كار است .
· لحيم سرد چيست ؟
به بيان ساده ، اين عيب هنگامي پيش مي آيد كه اتصال لحيمي ظاهراً سالم و خوب است ، اما به سبب خوب گرم نشدن يا كثيف بودن سطح كار ، لحيم در حقيقت درست نگرفته است .
علت ايجاد لحيم سرد اكسايش سطح كار و پديد آمدن قشري از اكسيد بين موادي كه بايد لحيمكاري شوند و لحيم است . كه قبل از لحيمكاري مبادرت به تميز كردن آنها نشده است .
v بهتر است موارد ديگر لحيم كاري را خود تجربه كنيد تا موارد لازم در ذهن شما حك شود و از اين تكنيك خرسند شويد .
موفق باشيد .
مطالب مشابه :
« لحيم كاري »
وبلاگ تخصصي برق - « لحيم كاري » - وبلاگ تخصصي برق « لحيم كاري » هويه : هويه هاي 12
آموزش لحيم كاري
در عمل لحيم كاري توسط يك وسيله گرما دهنده مثل هويه صورت كاري و زمان داغ بودن هويه
ست رومیزی هویه کاری
خودت درستش کن - ست رومیزی هویه کاری - Do It Yourself - خودت درستش کن
کار با فلز
«ابزارهاي لحيم كاري» هويه : براي گرم كردن محل لحيم كاري از وسيله اي به نام هويه استفاده مي شود.
آموزش لحیم کاری
دقت شود كه در موقع لحيم كاري و زمان داغ بودن هويه ، نوك آن به سيم برق و يا … برخورد نكند .
لحيم كاری
ذوب كردن لحيم توسط وسيله اي به نام هويه از آنجائيكه در لحيم كاري بافلز مذاب و هويه داغ
برچسب :
هويه كاري