آب سد دوستی به کجا می رود ؟!!

چرااستفاده بهینه ازاب سد دوستی نمی شود ؟!!

تهیه کننده: محمد علی ترشیزی خبرنگار خراسان در سرخس

شهرستان سرخس

شهرستان سرخس، یکی از شهرستان‌های شمال شرق خراسان رضوی است. ۸۷٬۴۴۲ نفر جمعیت دارد و با وسعتی معادل ‪ ۵٬۴۷۲کیلومتر مربع دارای دو شهر سرخس و مزداوند، دو بخش مرکزی و مرزداران و شش دهستان است.

موقعیت جغرافیایی
سرخس در گوشه شمال شرقی ایران، در مجاورت ترکمنستان (شوروی سابق)، تقریباً بین دو نصف النهار۳۰ تا ۶۰ و ۱۵ تا ۶۱ درجه شرقی و بین دو مدار ۳۶ و ۳۶ تا ۴۰ درجه شمالی قرار گرفته است. حد طبیعی منطقه را در جنوب، رودخانه کشف رود و حد شرقی راهریرود - تجن (از پیوستن رودخانه هریرود و کشف رود) و حدود طبیعی غربی و جنوب غربی را آخرین امتدادهای ارتفاعات کپه داغ مشخص می‌نماید.

تقسیمات کشوری
شهر سرخس
شهر مزداوند

بخش مرکزی شهرستان سرخس
دهستان تجن
دهستان خانگیران
دهستان سرخس

بخش مرزداران
دهستان پل خاتون
دهستان کل بی بی (بزنگان)
دهستان مرزداران

ویژگی‌ها
سرخس از نظر استراتژیک و ژئوپلتیک در خراسان رضوی و بلکه کشور بسیار مهم است و به نوعی مهم‌ترین نقطه بزرگراه ابریشم، محل اتصال شرق به غرب و شمال به جنوب جهان، است. یکی از سه گمرک بزرگ ترانزیتی ایران و راه‌آهن بین‌المللی مشهد-سرخس-تجن (محور طلایی) در سرخس واقع است.

منطقه ویژه اقتصادی سرخس کانون مبادلات تجاری به کشورهای آسیای میانه، ‪ CISو کشورهای عضو اکو است. این منطقه ویژه دارای فضاهای تجاری، بازار دوستی، سردخانه، فرودگاه بین المللی الماس و سایر امکانات می‌باشد و تاکنون آستان قدس رضوی ‪ ۵۰۰میلیارد ریال در این مکان سرمایه‌گذاری کرده‌است.

از دیگر ویژگیهای سرخس وجود سد دوستی است که برروی رودخانه مرزی هریرود باذخیره آبی‌ سالانه ‪ ۸۲۰میلیون مترمکعب و دریاچه‌ای به وسعت ‪ ۳۷کیلومتر مربع می‌باشد که توسط ایران و ترکمنستان بطور مشترک با ترکمنستان ساخته شده‌است.

پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژادخانگیران، که روزانه با بیش از ‪ ۵۰میلیون متر مکعب تولید، گاز مصرفی شش استان خراسان رضوی، شمالی، جنوبی، مازندران ، گلستان و سمنان را تامین می‌کند، در این شهرستان واقع است.

سرخس دارای معادن غنی ذغال سنگ است و معدن ذغال سنگ «آق دربند»، تامین کننده بخشی از ذغال سنگ کارخانجات کشور است.

مزار شیخ لقمان سرخسی عارف قرن چهارم هجری شمسی، پل خاتون و رباط شرف مربوط به دوران سلجوقیان، غار مزدوران، دریاچه و غار بزنگان از جاذبه‌های گردشگری سرخس است.

‪ ۲۵هزار هکتار اراضی دیم و آبی سرخس که با تکمیل کانال پایاب سد دوستی، ‪ ۲۵هزار هکتار به آن اضافه می‌شود، از دیگر توانمندیهای این شهرستان است.

در شهرستان سرخس ‪سالانه ۱۷۰هزار تن انواع محصولات کشاورزی تولید می‌شود.

رودخانه های سرخس

مقدمه:

کشور جمهوری اسلامی ایران با کشورهای همجوار دارای مرزهای آبی متعدد و متنوعی می باشند. نزدیک به 22درصد (1918 کیلومتر) از مرز مشترک کشور را 26 رودخانه کوچک و بزرگ تشکیل می دهند. (کل مرزهای کشور حدود 8755کیلومتر است که از این مقدار 2700 کیلومتر از آن دریائی و 4137 کیلومتر نیز خشکی میباشد).برزگترین مرز رودخانه ای مربوط به روخانه ارس به طول 475 کیلومتر و کوچکترین مرز رودخانه ای مربوط به رودخانه دریرج به طول تنها 5/2 کیلومتر و قسمتی از مرز مشترک ایران با عراق می‌باشد.تنها رودخانه مرزی قابل کشتیرانی ایران اروند رود به طول 86 کیلومتر با کشور عراق می باشد. ایران به دلیل قرار گرفتن در کمربند خشک جهان از بارندگی و آب های چندان غنی برخوردار نیست. رودخانه های سپیدرود،کارون،قزل اوزن، زاینده رود،آبشارهای لردگان،سیمره،آب گرم منطقه سرعین و چشمهای آب گر واقع در مناطق شمال غرب کشور، از مهمترین جاذبه های ایران هستند. شیوه های استفاده از منابع آب های زیر زمینی متفاوت است. آب های زیرزمینی ممکن است به طور طبیعی از زمین خارج شود و جریان یابند(مثل چشمه ها) یا در اثرکندن و حفر قسمتی از زمین آن را خارج کنند و مورد استفاده قرار دهند( مثل چاه و قنات ) . بنابراین خروج آب های زیر زمینی به سه وسیله چشمه،چاه و قنات امکان پذیراست. تقریبا در تمام شهرها و مناطق ایران چشمه های آب سرد و گرم ، چاه ها و کاریزها(قنات ها )وجود دارند که معماری منحصر به فرد کاریزها از جاذبه های دیدنی هستند. رودخانه های ایران که تشکیل دهنده بخشی از آب های سطحی هستند، را از نظر مقدار آب آن ها می توان به دو دسته تقسیم کرد: یکی رودهای دائمی که پیوسته و به طور دائم در بستر آن ها آب جریان داشته و دارای آبگیر مشخص هستند و دیگری رودهای موقت یا فصلی که فقط در برخی دیگر از فصل ها،کم آب و خشک اند.آب های سطحی ایران به سه دسته عمده دریاها و دریاچه ها ، رودخانه ها و چشمه ها تقسیم می شوند. رودهای ایران را می توان به سه حوزه عمده آب ریز خزر ،حوزه آب ریز خلیج فارس و دریای عمان و حوزه آب ریز داخلی تقسیم کرد.

حوضه صحرای قره قوم

مساحت این حوضه 43،550 کیلومتر مربع است و یکی از حوضه های کم باران ایران محسوب می گردد. به همین مناسبت رودهای آن حالت سیلابی و فصلی دارند و رودهای کشف رود و جام رود از مهمترین آنها بشمار میآیند. هریرود نیز که رودخانه اصلی این حوضه محسوب میشود، از ارتفاعات مرکزی افغانستان سرچشمه میگیرد و پس از طی بخشی از مرز ایران و افغانستان به این حوضه می ریزد.

هريرود پس از عبور ازسرحد شرقي ايران ، تجن ناميده ميشود و وارد ريگزار خوارزم ميگردد. قاموس الاعلام ترکي در ذيل کلمه تجند آرد: از رودهاي آسياي ميانه که چون از هرات ميگذرد هريرود نام دارد، آنگاه با چند رود ديگر مي پيوندد و ازسرحد ايران و افغانستان ميگذرد و سپس به صحراي خوارزم که اکنون در دست روسيه است وارد مي شود و در ريگزار ناپديد ميشود. طولش چهارصد هزار گز است . رجوع به جغرافياي طبيعي کيهان ص 96 و تاريخ ايران باستان ج 1 ص 147 و ج 3 ص 2188 و تاريخ مغول عباس اقبال ص 5 شود.

كشف‌رود

رودخانه كشف‌رود در شمال شرق ايران، با روند تقريباً غربي – شرقي جريان داشته و در مرز ايران و تركمنستان به رودخانه هریرود می ریزد که پس از آن هریرود - تجن نامیده مي شود. طول رودخانه کشف رود در حدود 300 كيلومتر و وسعت حوضه آبريز آن 16200 كيلومتر مربع و شيب متوسط آن در حدود 5/0 درصد (رودخانه اي با شيب كم) مي‌باشد. اين رودخانه از نوع ماندري ماسه‌اي – گراولي بوده و در فرو نشست فشاري مشهد – قوچان در بين رشته كوههاي كپه‌داغ و بينالود جريان دارد. مرز شمالي آن گسل فعال كشف‌رود و مرز جنوبي آن را گسل هاي جنوب مشهد و جنوب چناران در راستاي زمين درز پالئوتتيس تشكيل مي‌دهند و مرز انتهايي آن نيز گسله امتداد لغز چپگرد هريرود مي‌باشد كه رودخانه هریرود - تجن در امتداد آن جريان دارد. نهشته‌هاي آبرفتي دشت مشهد حاصل فعاليت رودخانه كشف‌رود و سيلابهاي فصلي است كه حداكثر ضخامت آنها در حدود 250 متر است. نرخ ذخيره رسوب در دشت مشهد وابسته به شرايط آب و هوايي، پستي و بلندي، شيب حوضه آبريز و ليتولوژي منطقه مي با شد. نرخ حفاظت رسوب در ارتباط با فرونشست تكنونيكي است. در نتيجه، در اين قسمت فرايند آبرفت گذاري غالب است ولي در مرز شرقي حوضه آبريز، در نزديكي آق در بند، بر اثر تجديد حيات رودخانه، آبرفت زدايي حكمفرماست. روند تغييرات اندازه ذرات از بالا دست به طرف پايين دست رودخانه كشف‌رود متغير مي‌باشد و روند كاملاً ريز شونده را نشان نمي‌دهند. اين تغييرات اندازه ذرات مي‌تواند بيانگر تغييرات شيب كانال (تغييرات در سطح اساس) و شرايط خاص زمين‌شناسي نظير، فعاليت هاي تكتونيكي باشد. همچنين وجود رودهاي فرعي همراه با منشاء رسوبات جانبي از فاكتورهاي مهم درشت شوندگي به طرف پايين دست اين رودخانه مي‌باشد. 12 رخساره سنگي (شامل 4 رخساره گراولي، 5 رخساره ماسه‌اي و 3 رخساره گلي) در توالي هاي تشكيل شده در رودخانه كشف‌رود و سر شاخه‌هاي آن شناخته شده است كه وضعيت تكتونيكي منطقه در تشكيل آنها نقش داشته است. پيچ خوردگي تكتونيكي در اين ناحيه ممكن است بعلت انحراف طولي (موازي با جهت دشت سيلابي) و يا بصورت انحراف جانبي (عمود بر جهت دشت سيلابي) پروفيل رودخانه باشد. همچنين در ناحيه مطالعه شده، تكرار قطع شدگي ها ممكن است بر اثر تكرار سيلاب‌ها بوده باشد.کشف رود، در میان دره کشف رود خراسان رضوی جاری است. این رودخانه از مشرق به شهر قوچان و از کوه‌های هزار مسجد و بینالود سرچشمه می‌گیرد.طول رودخانه کشف رود ۲۹۰ کیلومتر است و پس از ادامه مسیر، در محل پل خاتون سرخس، به رودخانه هریرود می‌پیوندد و از آنجا به بعد، رودخانه هریرود - تجن نام گرفته و به سمت ترکمنستان ادامه می‌یابد و در ریگزارهای ترکمنستان فرو می‌رود.

رودهریرود – تجن

.این رودخانه مانند دیگر رودهای منطقه دائمی نیستند و در فصول سال با تغییرات میزان ریزش باران ، دارای نوسانات زیادی می‌باشد. در سال‌های مختلف بین75 درصد تا 4و 7دهم متر مکعب در ثانیه متفاوت است . اين رودخانه از به هم پيوستن دو رود هريرود و كشف‏رود به وجود مى‏آيد.هريرود كه از كوههاى مركزى افغانستان سرچشمه مى‏گيرد، ابتدا در جهت‏شرق و سپس درجهت‏شمال جريان مى‏يابد ومرز مشترك ايران و افغانستان را تشكيل مى‏دهد. در ادامه‏جريان هريرود به سوى شمال، كشف‏رود كه از كوههاى هزارمسجد خراسان سرچشمه‏مى‏گيرد به آن مى‏پيوندد رود خانه هریرود پس از تلاقی با کشف رود در مرز مشترک با ایران هریرود – تجن نامیده می شود و پس از اینکه از مرز مشترک جدا و وارد خاک ترکمنستان گردید تجن نا میده می شود وپس از طی مسافتی در ريگزارهاى آن فرو مى‏رود. با توجه به كاهش‏آب هريرود، به علت‏بهره‏بردارى در افغانستان، و در نتيجه كاهش آب رودخانه هریرود - تجن و براساس قرارداد جديدى كه بين ايران و تركمنستان منعقد شده بيش از 90 درصد آب تجن به‏وسيله كانالهاى جديد الاحداث در ناحيه دو سرخس ایران و ترکمنستان مورد استفاده قرار مى‏گيرد. . رودخانه تجن بزرگ‌ترین منبع آب سطحی دشت سرخس می‌باشد.آب این رودخانه توسط پنج کانال به مصرف کشاورزی می‌رسد.کانال سنگر-کانال نوروز آباد-کانال دولت آباد-کانال مظفری -کانال جنگلو در قسمت ترکمنستان کانالهای متعدد دولت آباد و نوروز آباد آب رودخانه را به اراضی هموار دشت سرخس ترکمنستان می رساند .

رودخانه تجن ، (به ترکمنی Tedzhen river) پس از تلاقی دو رود کشف رود و هریرود و طی آن در مرز مشترک ایران و ترکمنستان ادامه آن وارد شدن خاک ترکمنستان می شود .رود تجن در انهای هریرود – تجن است و آن قسمتی از آن رود خانه است که کاملا در خاک ترکمنستان است که در نزدیکی شهر تجن این رود خانه وارد ریگزار های قره قوم میشود و حدودا طول آن از جدا شدن از مرز ایران تا ورود به ریگزار 80 کیلو متر است . قبلا روس ها و اکنون ترکمن ها بسیار علاقه مند هستند که سرتاسر این رودخانه در مرز ایران تا انتهای آن را تجن بنامند لذا بایستی در نوشتار ها ی مطبوعاتی و چاپ کتب و سایر آثار خودمان با دست خودمان آب به آسیاب دیگران نریزیم .

سددوستی

سد دوستي طرح مشترك جمهوري اسلامي ايران و تركمنستان بر روي رودخانه هريرود است كه اجرايش از سال 1379 آغاز و عمليات آبگيري آن از ابتداي سال 1383 شروع شد و اوايل 1384به بهره برداري رسيد.
هزينه ساخت اين سد با گنجايش يك ميليارد مترمكعب آب، 168 ميليون دلار بود كه به صورت مشترك از سوي دو كشور ايران و تركمنستان تأمين شد. سد دوستي علاوه بر تأمين آب كشاورزي و آشاميدني منطقه سرخس، مشكل كمبود آب كلانشهر مشهد را نيز حل خواهد كرد. با اين وجود، مسؤولان شركت آب و فاضلاب خراسان رضوي مي گويند: توزيع آب سد دوستي در مشهد نيازمند اجراي شبكه توزيع جديد در اين شهر است

ايران آخرين سالهاي حكومت قاجار را تجربه مي كرد كه براي نخستين بار روان آبهاي مرزي از جمله رودخانه هاي هريرود و اترك مورد توجه مقامات كشورمان قرار گرفت. اين موضوع تا سال 1926
(1305 هجري شمسي) ادامه داشت تا اين كه احداث سدي مشترك بر روي هريرود به تصويب مسؤولان دو كشور همسايه يعني ايران و شوروي سابق رسيد ا ما به دلايل گوناگون از جمله روابط سياسي دو كشور مسكوت ماند تا اينكه در سال 1354 يك شركت ايراني مطالعات ابتدايي ساخت سدي بر روي هريرود را آغاز كرد.
انقلاب اسلامي پيروز شد و "هريررود" كه سر منشأ آن كوههاي هندوكش است همچنان بدون مانع از ايران مي گذشت.اين رودخانه كه 130 كيلومتر طول دارد با برخورداري پنج ماه از سال از آبهاي روان و سيلابها، به عنوان يك مرز مشترك، ايران و تركمنستان را ازهم جدا مي كند.

توافقات اوليه دوستي
در سال 1373 (1994 ميلادي) صفر مراد نيازف و هاشمي رفسنجاني رئیسان جمهور وقت ترکمنستان وايران پشت يك ميز مي نشينند و قرارداد ساخت سد "دوستي" را رسماً امضا مي كنند.
از آن سال تاكنون حدود 50 يادداشت تفاهم بين مقامات دو كشور در سطوح مختلف به امضا رسيده است.
پس از امضاي قرارداد اوليه در سفري كه هاشمي رفسنجاني به عشق آباد انجام مي دهد به اتفاق صفر مراد نيازف دقايقي روي رودخانه حركت مي كنند و همانجا دو رئيس جمهور تصميم مي گيرند تا عمليات اجرايي سد "دوستي" را به سرعت آغاز كنند.

تقبل موقت هزينه ها توسط ايران
شرايط تركمنستان پس از استقلالش اجازه نمي داد تا اين كشور همپاي ايران 50 درصد هزينه ساخت سد را بپردازد. اين مشكل مي رفت تا فرايند ساخت اين سد را به تاريخ پيوند زند كه با تصويب پيشنهاد وزير وقت نيرو به رئيس جمهور مقرر گرديد ايران هزينه ها را تقبل كند تا تركمن ها پس از سر و سامان دادن به مسايل اقتصادي شان پول ايران را پس بدهند.
همزمان با افتتاح راه آهن بين المللي مشهد- سرخس- تجن در سال 1375 كه تركمن باشي (نیازوف ) به ايران مي آيد، دستور آغاز عمليات انحراف سد دوستي بين دو كشور ايران و تركمنستان صادر مي گردد و به اين ترتيب نخستين كلنگ احداث سد دوستي توسط معاونان وزراي نيرو و آب وقت دو كشور همان سال به زمين زده مي شود.

سد 10 ساله بر هريررود
در كمتر از 10 سال سد "دوستي" به پايان رسيد. هدف از احداث اين سد خاكي با هسته رسي كه ارتفاع آن 78 متر و طول تاج آن به 655 متر مي رسد، مهار و تنظيم بيش از 820 ميليون مترمكعب آب تعيين گرديد تا ذخاير آب اين سد علاوه بر تأمين 25 هكتار از اراضي كشاورزي دشت سرخس ايران و 26 هزار هكتار از اراضي تركمنستان، سالانه 150 ميليون مترمكعب آب شرب كلان شهر مشهد را تأمين كند. همچنين از فرسايش سواحل هريررود جلوگيري، سيلابها را كنترل و خسارات سيل را كاهش دهد.
براي احداث اين سد در 75 كيلومتري جنوب شهر سرخس و 260 كيلومتري شمال شرق مشهد كه 54 هزار كيلومتر وسعت حوضه در كشورهاي ايران، تركمنستان و افغانستان دارد 600 ميلياردريال
(168 ميليون دلار) هزينه شده است.

روز به ياد ماندني
سد دوستي سرانجام در روز به يادماندني بيست و سوم فروردين ماه سال 1384 در حالي كه وزراي خارجه و نيروي دو كشور ايران و تركمنستان دستان يكديگر را در دشت سرخس مي فشردند همزمان با گفتگوي تلفني سيد محمد خاتمي رئيس جمهور سابق ايران و صفر مراد نيازف رئيس جمهور متوفای تركمنستان طي مراسمي آبگيري شد.
درست يك سال بعد در تاريخ 23 فروردين 84 سد دوستي با حضور رؤساي جمهور ايران و تركمنستان به بهره برداري رسيد در حالي كه اين مراسم توسط صدها عكاس، فيلمبردار، خبرنگار و گزارشگر رسانه هاي داخلي و خارجي پوشش داده شد.
در مراسم افتتاح سد دوستي علاوه بر دو رئيس جمهور ايران و تركمنستان، تعدادي از نمايندگان مجلس، سفراي كشورهاي خارجي مقيم تهران و عشق آباد از جمله سفراي تركمنستان، تاجيكستان، ازبكستان، قزاقستان، قرقيزستان، كاردار افغانستان، نمايندگي توسعه ملي متحد (UNDP) در تهران، وزراي نيرو و آب ايران و تركمنستان و شخصيتهاي كشوري و لشكري دو كشور حضور داشتند.

بند انحرافي شيرتپه

عمليات اجرايي بند انحرافي شير تپه در پايين دست سد دوستي بر روي رودخانه مرزي هريرود ـ تجن در مراسمي با حضور دکتر رسول زرگر معاون وقت وزير نيرو در امور آب و آبفا و يازمرادف معاون وزير آب ترکمنستان و همچنين روساي مديريت مشترک بند انحرافي شيرتپه از سوي ايران و ترکمنستان و مهندسان و کارشناسان ساخت بند انحرافي شيرتپه در قسمت ترکمني بند در محل خاک ترکمنستان آغاز شد.

در اين مراسم مدير ايراني بند انحرافي شيرتپه در سخناني گفت: امروز ما در کنار رودخانه تاريخي هريرود عمليات اجرايي بند انحرافي شيرتپه را آغاز خواهيم کرد.

سيد مرتضي حسيني افزود: مردم دو کشور ايران و ترکمنستان طي ساليان مداوم از جريان رودخانه هريرود در صلح و صفا و با احترام متقابل به حقوق يکديگر استفاده كرده‌اند و وجود ده‌ها هزار هکتار اراضي کشاورزي در مجاورت رودخانه و انهار مختلف نشان از سوابق تاريخي دارد.

مدير عامل آب منطقه‌اي خراسان افزود: در ارديبهشت 12 سال پيش کلنگ احداث سد دوستي توسط مقامات عالي رتبه دو کشور به زمين زده شد و با تلاش مداوم مهندسان، متخصصان و کارگران هر دو کشور عمليات اجرايي سد دوستي در پايان سال 83 خاتمه يافت و تاکنون مقدار 920 ميليون متر مکعب آب براي بهره برداري کشاورزان و مصارف زيست محيطي و ساير مصارف تنظيم كرده‌ايم که در حال حاضر حدود 535 ميليون متر مکعب آب در مخزن سد دوستي ذخيره داريم.

وي افزود: وجود سد دوستي و تقسيم آب بين دو کشور طي سه سال گذشته موجب شد که خسارت خشکسالي بي سابقه در منطقه به حداقل کاهش يابد و از سوي ديگر موجب افزايش راندمان کشت و در نهايت افزايش درآمد کشاورزان منطقه را طي سال‌هاي اخير شاهد باشيم.

او گفت: به منظور سيستم بهتر آب بين طرفين، تفاهم نامه همکاري بين دو دولت در خصوص طراحي، احداث و بهره برداري از بند انحرافي شيرتپه بر روي رودخانه هريرود در واقع در 25 کيلومتري پاياب سد دوستي در عشق آباد به امضاء مقامات رسمي دو کشور در مرداد ماه 86 رسيد و بر اساس مفاد اين تفاهم نامه براي احداث سد انحرافي شيرتپه مديريت مشترک با سه عضو از هر دو طرف تشکيل شد.

او در ادامه گزارش خود افزود: مطالعات بند انحرافي توسط شرکت طوس آب از جمهوري اسلامي ايران و انستيتو سوايليم تاسلاما از ترکمنستان و زير نظر مديريت مشترک انجام گرفت و جلسه رسمي برگزار شده و تصميمات لازم را اتخاذ کرده است که از جمله آنها مي توان به انجام مطالعات و طراحي بند انحرافي و تصويب آن، تشکيل محدوده مرزي مشترک اشاره كرد.

او اعلام کرد: بند انحرافي شيرتپه که در اين محل احداث خواهد شد از نوع بتني بوده و کاملا متقارن از آکس مرزي طراحي شده است و هر طرف داراي آبگيري مستقل با ظرفيت30 مترمکعب در خاک خود خواهد بود که داراي 600 هزار مترمکعب عمليات خاکبرداري، 250 هزار متر مکعب عمليات خاکريزي و 25 هزار متر مکعب بتن ريزي است که هزينه طرح 9 ميليون دلار برآورد شده است که به صورت مساوي از سوي طرفين تامين خواهد شد و هر طرف عمليات اجرايي سمت خود را انجام خواهد داد.

وي گفت: طبق برنامه عمليات اجرايي پروژه تا تابستان 1388 به پايان خواهد رسيد. پيمانکار از طرف ايران شرکت کهر خراسان و از طرف ترکمنستان آهال سوخوجاليک بوده و مشاور از اطراف ايران شرکت طوس آب و ترکمنستان انستيتو سوايليم تاسلاما هستند که بر عليه عمليات اجرايي به صورت مشترک نظارت خواهند كرد.

حسيني افزود: محدوده مرزي مشترک عمليات اجرايي نيز مشخص شده و به تاييد مرزبان نامه دو طرف رسيده است.

وي با اشاره به اينکه اين مراسم در همين محدوده در حالي برگزاري است، افزود: مقررات خاصي بر اين محدوده حاکم بوده و ورود و خروج دست اندرکاران پروژه به خاک دو کشور در محدوده مشترک آزاد است.

وي از همکاري مرزباني‌هاي دو کشور، فرمانداري‌هاي شهرستان سرخس و ترکمنستان هم تشکر و قدرداني کرد.

آشير مامددردي تفان درديف رييس ترکمني مديريت مشترک بند انحرافي شيرتپه هم در سخنان گفت: بند انحرافي شيرتپه مانند سد دوستي نشانه دوستي دو کشور ايران و ترکمنستان است که توافق نامه‌هاي آن‌ها توسط روساي جمهوري اسلامي ايران و جمهوري ترکمنستان به امضاء رسيد.

يازمرادف معاون وزير آب ترکمنستان هم در سخناني گفت: ساخت سد دوستي که با يکديگر ساختيم مدل خوبي براي همکاري‌هاي دو کشور است.

دکتر رسول زرگر ـ معاون وزير نيرو در امور آب و آبفا ـ هم در سخنان خود با اشاره به اهميت و نقش آب در زندگي کنوني بشر ساخت سد دوستي و بند انحرافي شيرتپه را نشانه دوستي و مودت دو کشور همسايه ايران و ترکمنستان دانست.

وي افزود: پس از توافق روساي جمهوري دو کشور براي ايجاد بند انحرافي شيرتپه استفاده از آب سد دوستي بطور اصولي مورد استفاده دو کشور قرار مي گيرد.

زرگر افزود: بند انحرافي شيرتپه با حدود 10 ميليون دلار حدود 18 ماه زمان ساخت باعث خواهد شد آب سد دوستي بصورت مساوي بين دو کشور ايران و ترکمنستان بصورت مطمئن تر توزيع شود. اين بند باعث خواهد شد طرح بزرگ سد دوستي که دوستي و مودت بين دو کشور است کامل تر و بيشتر به ظهور برسد.

سپس تفاهم نامه آغاز احداث بند انحرافي شيرتپه توسط دکتر رسول زرگر معاون وزير نيرو در امور آب و آبفا و يازمرادف معاون وزير آب ترکمنستان طي مراسمي با حضور نمايندگي وزارت امور خارجه در استان و سفير ايران در عشق آباد فرماندار سرخس امضا و مبادله شد.

همچنين تفاهم نامه چگونگي عمليات اجرايي بند انحرافي شيرتپه هم با حضور معاون وزير نيرو در امور آب و آبفاي ايران و معاون وزير آب ترکمنستان و مقامات دو طرف توسط مهندس سيد مرتضي حسيني رييس مديريت مشترک بند انحرافي شيرتپه و آشير درديف رييس ترکمن مديريت مشترک بند انحرافي شيرتپه به امضاء رسيد و در ادامه عمليات اجرايي بند انحرافي شيرتپه آغاز شد.

بهره مندي 90 درصد روستاهاي سرخس
رئيس اداره آب و فاضلاب روستايي سرخس نيز مي گويد: با برداشت آب از سد دوستي بيش از 90 درصد روستاهاي اين شهرستان از آب شرب سالم و بهداشتي بهره مند خواهند شد.
وي با اشاره به اينكه مشكل تأمين آب شرب در روستاهاي اين شهرستان ما را بر آن داشته تا براي برداشت سهميه اي از آب سد دوستي پيگيريهاي لازم صورت بگيرد، مي افزايد: در حال حاضر با برداشت 110 ليتر آب در ثانيه موافقت شده كه كار مطالعات آن براي تصفيه و خطوط انتقال در دست بررسي مي باشد.وي يادآوري مي كند: در حال حاضر شش روستا به علت بي آبي و چهار روستا به دليل مطلوب نبودن آب شرب توسط تانكر سيار آبرساني مي شوند. قرار است به 51 روستای سرخس و شهر سرخس از سد دوستی ابرسانی شود که کار در حال انجام است .

تأمين آب شرب مشهد، اولويت اول
انتقال آب اين سد به مشهد دراهداف احداث سد دوستي حرف اول را مي زند. همه مسؤولان كشوري نيز در اين خصوص اتفاق نظر دارند، زيرا كمبود آب شرب در دومين كلان شهر مذهبي جهان موضوع ساده اي نيست كه بتوان از آن به راحتي گذشت.اين طرح توسط شركت آب منطقه اي خراسان رضوي اجرشد
مديرعامل آب منطقه اي خراسان در اين خصوص مي گويد: احداث خط لوله انتقال آب از سد دوستي در مرز تركمنستان به مشهد با طول انتقال اين خط 167 كيلومتر به اضافه 15 كيلومتر داخل شهر مشهد انجام شد
سید مرتضي حسيني در خصوص ميزان بهره مندي كشورها از آب ذخيره شده پشت اين سد مي گويد: احداث بند انحرافي شیر تپه براي تقسيم مساوي آب و امكان آبگيري مناسبتر براي طرف ايراني ضروري است.

وزير سابق نيرو در ارتباط با اين طرحگفته است : با توجه به وضعيت بحراني خشكسالي، سد دوستي به عنوان مهمترين منبع آب شرب كلان شهر مشهد مطرح بوده است.
مهندس فتاح با بيان اينكه مهمترين مشكل در خراسان بحث آب است، مي افزايد: مطمئناً همه ظرفيتهاي لازم براي تأمين آب استان را به خدمت گرفته شدده اس توي متوسط ميزان بارش در خراسان رضوي را بسيار پايين تر از حد كشور عنوان مي كند و اظهار مي دارد: به همين دليل دشتهاي ممنوعه اين استان زياد شده و 17 تا 22 شهر وضعيت بحراني پيدا كرده اند.

وي با بيان اينكه 150 ميليون مترمكعب آب اين سد براي آب شرب مشهد در نظر گرفته شده مي گويد: اين ميزان، سهم قابل توجهي است كه به دليل موقعيت ويژه مشهد، اختصاص يافته است.
مهندس فتاح مي افزايد: با توجه به اينكه در دولت عدالت محور، انتقال آب به نزديكترين مناطق و روستاهاي اطراف مدنظر مي باشد ضروري است شهرستان سرخس و روستاهاي مسير خط انتقال نيز به موازات رسيدن آب به مشهد از مزاياي اين سد بهره مند شوند.
اين مقام مسؤول اجراي بند انحرافي شیر تپه را مكمل بهره برداري از سد دوستي مي خواند و مي گويد: اميد است با توافقي كه با كشور تركمنستان به عمل مي آيد شاهد تسريع در احداث اين بند باشيم.
مهندس فتاح با اشاره به ضرورت ثبت اسناد احداث سد دوستي در مجامع بين المللي و كنوانسيون آبهاي مرزي اظهار مي دارد: با توجه به اينكه اقدامات اجرايي و تفاهم نامه هاي سد دوستي به صورت بين المللي مي باشد، ضروري است براي ثبت جهاني اين سد پيگيريهاي لازم انجام شود.وي در خصوص نظر كشور افغانستان در مورد آب هريررود نيز مي گويد: تاكنون مذاكراتي با مقامات اين كشور صورت گرفته است
يادآوري مي شود، براساس حقوق بين المللي، "زمان" يكي از معيارهاي تعيين مالكيت و حق استفاده از آب (حقابه) توسط كشورها از آبراهه هاي بين المللي است.

حال چند سوال باقی است ؟

اب سرریز سد دوستی به کجا می رود ؟

چرا هنوز کانال های در جه 1و2 که برعهده وزارت نیرو است و کانال های درجه 3و 4 که بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است عملیاتی برای کشاورزان نشده است

چرا فرمانداری و مسئولان محلی اقدامی انجام نمی دهند و از پاسخ به سئوالات ما طفره می روند

چرا برای اب اضافه ای که وارد رود خانه هریرود –تجن شده و به خاک ترکمنستان وارد می شود برنامه ریزی نشده است

چرا از کشاورزان عضو تعاونی های آب بر حمایت نمی شود

چرا هنوز با بودن سد دوستی بسیاری از کشاورزان سرخسی آب کشاورزی ندارند

چرا استفاده بهینه از آب کشاورزی به کشاورزان آموخته نشده و ساز و کار آن در سرخس فراهم نشده

جه مشکلاتی بر سر راه کشاورزان وجود دارد که لاینحل باقی مانده است

حل مشکل مالکیت زمین در سرخس تا چه اندازه میتواند به حل مشکلات کمک کند

و...........

آب سد دوستی به کجا می رود ؟!!

مطالب مشابه :

دست بند دوستی

اموزش ساخت دستبند...................ادامه مطلب

دستبند با طرح angry Birds پرندگان خشمگین - شماره 48607

برای سارا جون..... دستبند دوستی جناقی

جملات و اشعار بزرگان در مورد دوست و دوستي به ترتيب حروف الفبا

آب سد دوستی به کجا می رود ؟!!

اجزای آرم نهضت پیشاهنگان جمعیت هلال احمر