نکاتی در باره احداث گلخانه

نکاتی در باره احداث گلخانه

دستاوردهای و اهمیت های کشت گلخانه ای

1-امکان تولید مستمر محصولات در تمام طول سال تنظیم زمان کشت و برداشت زود محصول

2-به دلیل استفاده از سیستم تحت فشار آب در مصرف آب صرفه جویی شده است

3-کیقیت محصولات گلخانه ای به خاطر استفاده از بذر های اصلاح شده بالا بوده و از مشتری پسندی خواص خود برخوردار است

4-امکان صادرات به خارج از کشور وجود دارد

5-امکان کنترل عوامل نامساحد جوی و آفات و بیماری ها در محیط گلخانه آسانتر از کشت در محیط از است

6-ایجاد اشتغال مفید در جامعه با توسعه کشت محصولات گلخانه و ایجاد شهرک های گلخانه ای مشکل بیکاری تا حدی برطرف میشود

7-بااحداث گلخانه و بهره گیری از فضای گلخانه به جای زیر کشت بردن زمین های کشاورزی در هزینه اضافی و بی دلیل صرفه جویی کرده ایم

محل مناسب احداث گلخانه

1-مناسب بودن خاک از نظر فیزیکی و شیمیایی (بافت خاک- مواد غذایی موجود در خاک-اسیدیته –EC خاک)که در نهایت باروش و عملیات صحیح کود دهی و آبیاری می توان آن را بهبود بخشید

2-منبع آبی سالم و کافی که قبل از احداث گلخانه آزمایشات کاملی بر روی آن انجام دهید

3-به انرژی برق دسترسی داشته باشد

4- مناسب بودن زاویه نور و جهت تابش نور خورشید

5-از بادهای شدید در امان بوده ویا اینکه با احداث بادشکن آثرات باد را ازبین ببرید

6- نزدیکی به بازار فروش و دسترسی به راه های ارتباطی و حمل و نقل

7-محل احداث گلخانه باید تا حد زیادی مسطح باشد

8-به دلیل استفاده از آب در عملیات های گلخانه خاک گلخانه باید سبک و زهکشی مناسب داشته باشد

9-دسترسی به نیروی کار

ساختمان گلخانه

بعد از انتخاب محل مناسب برای نوبت به انتخاب نوع گلخانه و احداث ساختمان میرسد موادری که که در احداث گلخانه مورد توجه قرار میگیرند عبارتند از

1-فداسیون(کف سازی و پی ریزی)زیر ساختی است که اسکلت گلخانه بر روی آن قرار میگیرد و باید قابلیت تحمل فشار های وارده بر اسکلت را داشته باشد

2-جنس مواد سازنده(چوب-آهن-فولاد-آلومینیوم و ترکیب های از آنها)گلخانه های چوبی ارزان است و امکان ساخت آنها فراهم است اما مقاومت آنها در برابر باد کم است تهویه در آنها مشکل است سقف آنها چون شیب دار نیست براثر برف احتمال ریزش دارد ونیز تحت تاثیر رطوبت و ورشد و نمو حشرات و عوامل بیماری زا قرار میگیرد و تخریب میشوددر نهایت میتوانید میتوانید با آغشته کردن موادی مانند کلرید روی و سولفات مس استفاده آنرا بالاتر ببرید گلخانه های فلزی مرسوم است که این گلخانه هارا با آهن گالوانیزه می سازند

3-شکل و ارتفتع اسکلت(وسعت –پهنا-ارتفاع-تک دهنه و چند دهانه بودن- شکل و شیب سقف)گلخانه های تونلی تک واحدیاین گلخانه ها با مقطع نیمه بیضی و معمولا به عرض 8-11 متر و طول 40-60متر و با ارتفاع 3-4 متر ساخته میشود این گلخانه ها به دلیل مجزا بودن کنترل محیطی آنها(دما –نور ورطوبت) آسانتر است و به دلیل قوسی شکل بودن آن مهار باد را انجام میدهد و به دلیل منحنی بودن برف و باران را بر روی خود نگه نمی دارد احداث این نوع گلخانه پلاستیک بیشتری می طلبد و به دلیل مجزا بودن هر گلخانه و فاصله بعدی آن با گلخانه بعدی حدود 2متر فضا از –بین میرود تونلی مرکب یا چند واحدی -در این نوع حد اکثر استفاده از زمین صورت گرفته است و تاحد زیادی صرفه جویی در پلاستیک و سوخت و تاسیسات حرارتی انجام شده است اما تهویه به دلیل وسعت زیاد آن مشکل است و در صورت قارچی شدن گیاه به تمام گلخانه سرایت میکند در مواقع بارندگی برف تخلیه آنها از روی سقف مشکل استگلخانه های مثلثی شکل–جنس این گلخانه ها معمولا آهن گالوانیزه و آلومینیوم میباشد و از مزایای آن جذب نور بالا ست–گلخانه های دوطرفهاین گلخانه ها دارای دوسطح شیب دار با شسب مساوی هستند و از این رو دیواره های آنها ارتفاع یکسان دارد هزینه احداث این گلخانه ها بالاست و برای تولید سبزی و صیفی مناسب نیست گلخانه های یک طرفهاین گلخانوه ها معمولا بهن سمت جنوب ساخته میشوند شیب سقف آنها شمالی جنوبی است و دیواره جنوبی کوتاه تر از شمالی میباشد این نوع گلخانه معمولا برای مناطق سردسیر کاربرد دارد و معمولا پوشش آنها فایبر گلاس و شیشه می باشدو نیمه دوطرفهکه دارای دو سطح شیب داریا شیب نامساوی هستزیرا دیواره شمالی آنها بزرگتر از جنوبی است یا برعکس ند این گلخانه ها از یک جهت دارای آفتاب کیر کامل هستند واز جهن مقابل تا نیمه از مصالح ساختمانی پر شده اند ونیمه دیگر شیشه است و برای پرورش گل مناسب است

4-جنس مواد پوشش دهنده:شسشه-پلاستیک- -فایبر گلاس و یا ترکیبی از آنها- شیشه متداول ترین و قدیمی ترین پوشش است شفافیت قابل ملاحظه ای برای عبور نور و تغییر ناپذیری د رمقابل عوامل جوی داردنفوذ ناپذیری نسبت به آب و گاز رادارد واز معایب این پوشش به هزینه بالای آن می باشد و نیازمند یک اسکلت قوی نیز است و قابلیت هدایت گرمایی آن زیاد است که باعث اتلاف هزینه سوخت می گرددو شکننده بودن آن یکی دیگر از معایب آن است گلخانه های شیشه معمولا برای پرورش گل کاربرد دارد پوشش پلاستیکی نسبت به شیشه ارزان تر است و به خاطر سبکی که دارد نیاز بهه اسکلت قوی ندارد و بهتر است بر روی گلخانه های قوسی شکل کشیده شود تا از پارگی آن جلوگیری شودانعطاف پذیری این پوشش نصب آن را نیز راحت تر کرده است ترجیحا در روزهای گرم کار نصب آن را انحام دهید این پوشش قابلیت هدایت حرارتی کمی دارد و در صورت نداشتن سوراخ یا شکاف هزینه گرم کردن آنها 40% پایین تر از گلخانه های شیشه ای می باشد از معایب این پوشش دوام کم آن است چراکه اشعه خورشید سبب تیرگی و شکنندگی پلاستیک میشود البته استفاده از مواد مقاوم کننده ضدUVتا حدودی این عیب را برطرف کرده است پلی اتیلن یکی دیگر از پلاستیک هاست این پوشش رطوبت داخل گلخانه را حفظ میکند اما در زمستان به دلیل سرد بودن این پوشش از هوای داخل ایجاد بخار یکند بر سطح پوشش و با ریختن قطرات بخار بر روی گیاه و محصول تولید بیماری قارچی میکند وبرای جلوگیری از این مشکل باید تهویه مناسب باید رطوبت اضافی را خارج کرد از دیگر پوشش های گلخانه میتوان به پلی وینیل کلراید –پلی وینیل فلوراید-فایبر مقاوم-پلی کربنات و صفحات اکریلیک اشاره کرد)

توصيه هاي فني براي احداث گلخانه

در دهه اخیر یکی از مباحث جهت ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی و بخصوص برای فارغ التحصیلان این بخش بحث گلخانه و تولیدات گلخانه ای بوده است. حتی فراتر از این دستورالعملهایی جهت دریافت تسهیلات مورد نیاز احداث واحدهای گلخانه ای صادر شده تا متقاضیان با سهولت بیشتری به تسهیلات فوق دست یابند. اما به جرات می توان اقرار نمود که تعداد کثیری از آنها بدون اطلاعات فنی و علمی در زمینه تولید محصولات گلخانه ای ومدیریت گلخانه اقدام به تاسیس این واحدها نمودند که نهایتا" در اندک زمانی دچار شکست و سرخوردگی شده و از ادامه کار منصرف گشته اند.

لذا در این مقاله سعی شده تا ضمن نگاه اجمالی به این قضیه، راهکارهای اصولی و مراحل احداث گلخانه بصورت علمی و کارشناسانه ارائه گردد. بطورکلی هدف از احداث یک گلخانه صرف نظر از اینکه برای تولید گل و گیاهان زینتی باشد یا برای تولید سبزی و صیفی، ایجاد یک محیط مناسب و مطلوب از لحاظ عوامل موثر بررشد گیاه است که در این محیط، محصول یا محصولاتی تولید شوند که ضمن تامین حداکثر سودآوری با کمترین هزینه اداره شود.

مرحله نخست:

اولین و مهمترین گام در این راه این است که بدانیم گلخانه یک واحد تولیدی و تجاری است، نه یک واحد سرگرمی. لذا درصورتیکه بپذیریم این فعالیت یک فعالیت تجاری است، بنابراین باید پذیرفت که هیچ تجارتی را صرفا" با ملحوظات تئوری نمی توان به نتیجه رساند و کسب مهارت عملی و کارآموزی های جدی نیاز است تا فرد بتواند با اعتماد به نفس قدم بردارد. از دید پیشکسوتان فن گلخانه داری، طی دوره کارآموزی یک تا دو ساله جهت افرادی که تازه وارد این صنف می شوند الزامی است.

مرحله دوم:

جهت سرمایه گذاری در هر کار تجاری انجام مطالعات اقتصادی و فنی اجتناب ناپذیر است و عملا" نتایج طرح مورد نظر راهنمای سرمایه گذار می باشد. درخصوص احداث گلخانه، مواردی که باید مورد مطالعه قرار گیرند، عبارتند از:سرمایه قابل دسترس شامل منابع بانکی و شخصی.مهارتهای مدیریتی و آموزشهای فردی.نوع فعالیت یا تجارت (عمده، صنعتی یا جزئی).مطالعه نیازهای محیطی محصول مورد کشت.مطالعه بازار یا بازارهای قابل دسترس.دسترسی به نیروی انسانی کارآمد و کافی.محاسبه کلیه جوانب اقتصادی طرح.

البته انجام مطالعات صحرایی مانند نقشه برداری و توپوگرافی، هواشناسی، خاک و آب، دسترسی به سوخت مطمئن، دسترسی به جاده های اصلی و ... بسیار مهم و لازم الاجرا هستند. متاسفانه عدم توجه کافی به موارد یاد شده پروژه های زیادی را به بن بست کشانده، لذا هر مقدار وقت و هزینه در برآورد دقیق و تهیه طرح مطالعاتی منطبق بر واقعیات صرف شود، ارزشمند خواهد بود.

مرحله سوم:فاکتور مهم دیگر درا حداث گلخانه، خود سازه گلخانه می باشد. برخلاف آنچه تصور می شود سازه گلخانه دارای معیارها و استانداردهای مشخصی می باشد که گرچه در ایران هنوز بطور کامل رعایت نمی گردد، اما در کشورهای پیشرفته تر در صنعت گلخانه داری استاندارد و معیارهای فنی جامعی برای آنها تدوین گردیده است که کلیه سازندگان ملزم به رعایت آن می باشند. البته در این جا لازم به توضیح است که تدوین استاندارد سازه های گلخانه ای در ایران بدلیل تنوع اقلیمی کشور و تفاوتهای موجود بین ایران و اروپا از این لحاظ مبین این مساله است که کپی برداری از طرحهای اروپایی در ایران نمی تواند صحیح باشد و بطور قطع سازه های گلخانه ای در هر اقلیم تفاوتهایی دارند که بطور مستقیم بر عملکرد محصول، هزینه های تولید و مدیریت گلخانه تاثیرگذار است. همچنین از آنجا که گلخانه یک محیط زنده محسوب می گردد و نمی توان صرفا" از دیدگاه معماری به آن نگاه کرد، لذا بررسی و تحقیق در این خصوص نیازمند یک کار گروهی بین متخصصین کشاورزی، عمران، مکانیک و ... است. به هر حال درا ین مرحله یعنی ساخت سازه، مطالعه و مشاوره تخصصی با صاحب نظران از اهمیت ویژه ای برخورداراست.

کلیه متخصصین و صاحب نظران درا مر گلخانه داری براین عقیده هستند که ساخت صحیح و درست سازه گلخانه، متضمن دستیابی به پنجاه درصد از موفقیت پروژه است. این امر بطور مستقیم در مدیریت تولید محصول و محیط گلخانه دخالت دارد.مشکلاتی همچون شیوع بیماریهای قارچی، افت کیفیت و کمیت محصول، کنترل آفات و ... در یک گلخانه مطلوب قابل حل خواهد بود و متقابلا" در یک سازه غیر استاندارد با دشواریهای فراوان روبرو خواهیم شد. همچنین در یک گلخانه اصولی هزینه هایی که ناشی از مصرف برق برای تهویه، سوخت، سموم و ... بوجود می آیند نیز بطور چشمگیری کاهش می یابند.

مرحله چهارم:

مرحله آخر درخصوص احداث گلخانه، تجهیز گلخانه می باشد که شامل سیستمهای مختلف حرارتی، برودتی، آبیاری، تغذیه گیاهی، کنترل و ... است. سهل انگاری در این موارد نیز می تواند هزینه های تولید، تعمیر و نگهداری را تا پنجاه درصد و حتی بیشتر افزایش دهد.

انتخاب یک سیستم گرمایشی بدون محاسبات دقیق که از راندمان کافی برخوردار نباشد، مصرف سوخت شما را تا چهل درصد افزایش داده، ضمن اینکه ممکن است با انتشار گازهای سمی خطرات جدی برای محصول ایجاد نماید. همچنین بکارگیری سیستم تهویه و سرمایش بدون بررسی جوانب فنی آنها، جز اتلاف سرمایه و صرف هزینه های دائمی نتیجه دیگری دربر نخواهد داشت.

از طرفی بکارگیری درست تجهیزات و تاسیسات مورد نظر نیازمند یک سیستم کنترل خودکار می باشد که خطاهای انسانی را به حداقل کاهش دهد و هزینه های مربوطه نیز با بکارگیری این روش درحدود قابل توجهی کاهش خواهند یافت.

بنابراین بطورخلاصه می توان عنوان کرد که گلخانه یک سازه با ابعاد مختلف و زنده محسوب می گردد که هرجزء آن اثرات مستقیمی بر رشد محصول و نهایتا" کیفیت، کمیت و مدیریت محصول دارد که در پایان اثر خود را در افزایش سود و کاهش هزینه ها نشان خواهد داد.

برخی از استانداردهای لازم جهت احداث گلخانه به شرح ذیل می باشد:

حداقل مساحت پروژه 3000متر مربع

احداث سازه های لازم بهم پیوسته ا ارتفاع حداقل 4 متر با دریچه های سقفی و كناری به جای تونلهای كوانست

سیستم گرمایشی از نوع آبگرم بجای هوای گرم

سیستم خنك كننده (تهویه) از نوع فن و پد

برگرفته از کتاب راهنمای جامع و مصور کشت گلخانه ی خاکی گوجه خیار ....(سبزایران)

500نکته مهم برای موفقیت در کشت گلخانه ای سبزی و صیفی جات(مهندس محمد رضا عبدالکریم زاده)

نکاتی در باره احداث گلخانه

مطالب مشابه :

نکاتی در باره احداث گلخانه

آشنایی با مشاغل انواع گلخانه و شرايط احداث آن

توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه

گلخانه

احداث گلخانه و تجهیزات مورد نیاز

توصیه های فنی مراحل احداث گلخانه

احداث گلخانه و تجهیزات مورد نیاز

گلخانه

احداث گلخانه