مقدمه ی کار

رورش بلدرچین در كشورهای پیشرفته به منظور جبران بخشی از پروتئین مورد نیاز حیوانی بعنوان اقدام قابل توجه و سودمند توصیه می گردد بدلیل كوچك بودن جثه پرنده امكان پرورش چند صد قطعه آن در یك فضای كوچك امكان پذیر و عملی می باشد . بهمین دلیل نیازی به سرمایه گذاری كلان در ایجاد تاسیسات تامین وسایل و تجهیزات پرورش نمی باشد .
نظر به اینكه مدت پرورش بلدرچین تا زمان كشتار ٦ هفته بطول می انجامد لذا مقدار مصرف دان در این مدت نیز به تناسب كم خواهد بود
بهمین جهت بحران های اقتـصادی در پـرورش بلدرچین تاثیر چـندانینخواهد داشت . علاوه بر این پرورش تجاری بلدرچین در شرایط روستایی و داخل خانواده از جایگاه بالقوه ممتازی برخوردار می باشد . با این همه ، بلدرچین غریزتا مثل مرغ و گوسفند اهلی و خانگی نمی باشد . به دلیل آزاد پرواز بودن این پرندگان نگهداری آنها در اماكن سربسته مناسب و بهتر می باشد
استفاده از تخم بلدرچین در درمان بیماری آسم موثر است .
مصرف گوشت خوشمزه بلدرچین طرفدار زیادی پیدا كرده ، بویژه پائین بودن چربی و كلسترول آن در مقایسه با سایر پروتئین حیوانی از ویژگی و جایگاه خوبی برخوردار می باشد .

بلدرچین
از لحاظ جانورشناسی بلدرچین به راسته مرغان، خانواده قرقاول ، زیر خانواده مرغان مزرعه و گونه بلدرچین تعلق دارد. در حالت کلی دوگونه بلدرچین ژاپنی و اروپائی بسیار مورد توجه هستند که میان این دو گونه رابطه بسیار نزدیکی وجود دارد. بلدرچینهای ژاپنی بیشتر در جزایر ژاپن پراکنده هستند و نوع وحشی این پرنده به صورت جفت در تابستان در شمال و در زمستان در نواحی جنوبی جزیره زندگی می کنند در حالیکه بلدرچینهای اروپائی از گسترش وسیعی در اروپا، سیبری، ایران، ترکیه، چین و مصر برخوردار هستند. با این حال شباهتهای بسیاری بین بلدرچین ژاپنی و اروپائی وجود دارد و تنها تفاوت آنها در اندازه بدن و جثه می باشد به گونه ای که بلدرچین اروپائی دارای طول بدن ۱٨سانتیمتر و بلدرچین ژاپنی دارای طول بدن ۱٥ سانت می باشد. متداولترین نژاد در پرورش صنعتی این پرنده نژاد کوترنیکس ژاپنی (COTURNIX) می باشد که در سال حدود ٢٠٠ تخم گذاشته و در سن ٤٠ روزگی نیز به وزن کشتار ٢٥٠ گرم می رسند.

کلیاتی در مورد پرورش بلدرچین

به طور کلی بلدرچینها پرندگانی پرطاقت، نیرومند و مقاوم می باشند و می توانند در گستره وسیعی از مناطق با آب و هواهای گوناگون رشد و تولید مثل نمایند که این توانائی ناشی از قدرت سازگاری بالای آنها با شرایط گوناگون محیطی می باشد.
وجود ویژگی های مناسب همچون رشد سریع ، بلوغ زودرس ، تولید تخم بالا ، کوتاهی فاصله میان نسل ها ، بالابودن تراکم پرورشی در واحد سطح ، ارزان بودن جیره مصرفی ، حساسیت کم نسبت به بعضی از بیماری های طیور ، قیمت بالای تولیدات که شامل گوشت و تخم می باشد و به خصوص بازگشت سریع سرمایه سبب شده است تا بلدرچین به عنوان یک پرنده مطلوب نزد کشاورزان و پرورش دهندگان تلقی شده و علاقمندان زیادی به پرورش صنعتی این پرنده روی آورند .

مهمترین نکاتی که سبب صنعتی شدن پرورش این پرنده شده است به شرح زیر می باشد :

١- میزان رشد سریع : رسیده شدن در حدود سن ٦ هفتگی . وزن بدن یک بلدرچین نربالغ در حدود ۱٤٠ گرم خواهد بود در حالیکه ماده های کمی سنگین تر و در حدود ۱٥٠ تا ۱٨٠ گرم می رسد . که میزان رشد در حدود ٣/٥ برابر سریعتر از طیور اهلی است . از لحاظ ظاهری بلدرچین ماده درشت جثه تر از بلدرچین نر بوده و پرهای سینه اش نیز خالدار می باشند در حالیکه بلدرچین نر دارای پرهای سینه ای به رنگ قهوه ای می باشد.
٢- بلوغ جنسی خیلی زود فرا می رسد : در حدود سن ٥٠ روزگی بلدرچین ماده آماده تخمگذاری می باشد
٣ – میزان بالای تخم گذاری در حدود ٢٦٠ تخم در سال اول تخمگذاری
٤ – کوتاه بودن فاصله میان نسل ها : توان بلدرچین در تولید ٤ – ٣ نسل در سال اول تولید این امکان را برای محققین فراهم آورده است تا از آن به عنوان پرنده ای آزمایشگاهی استفاده نمایند.
٥ – دوره انکوباسیون کوتاه : جوجه کشی تخم این پرنده ۱٨ – ۱٧ روز طول می کشد.
٦ – تراکم بالای پرورش : با توجه به اینکه جثه این پرنده کوچک و نیز به سطح آبخوری و دانخوری کمتری احتیاج دارد در مقایسه با دیگر پرندگان تعداد پرنده بیشتری در واحد سطح میتوان پرورش داد.
٧ – نیاز به مایه کوبی ندارند چون گونه های بلدرچین خیلی در برابر بسیاری از بیماریهای عادی مرغها مقاومت دارند .
٨ – برگشت سریع سرمایه : با توجه به اینکه سن بلوغ بلدرچین ٥٠ – ٤٠ روزگی می باشد در نتیجه می توان گوشت و تخم این پرنده را سریع به بازار عرضه نمود.
٩ – ارزش غذایی بالا: گوشت و تخم بلدرچین ارزش غذایی بالای دارند.
۱٠- صرفه اقتصادی : سود سرشاری که از تولید گوشت و تخم بلدرچین حاصل می شود .

ویژگیهای عمومی بلدرچین

ویژگیهای عمومی بلدرچین
مشخصه	میانگین	واحد
دمای بدن	۱٧/٤٢– ۱٥/٤٢	درجه سانتیگراد
دمای محیطی مورد نیاز	٣٠- ٢٠	درجه سانتیگراد
رطوبت محیطی مورد نیاز	٧٠- ٤٥	درصد
تعداد ضربان قلب	٦٠٠- ٥٠٠	تعداد در دقیقه
متوسط مصرف خوراک	٣٠- ٢٥	گرم در روز
تعداد کروموزومها	٧٨	٢n
دوره جوجه کشی	۱٨- ۱٥	روز
میزان فضای مورد نیاز	٤٠٠	سانتیمتر مربع به ازا هر پرنده

پرورش بلدرچین

افرادی كه علاقمند به پرورش بلدرچین می باشند باید جوجه های آن را خودشان تولید و تكثیر نمایند زیرا محلی در ارتباط با تولید انبوه جوجه بلدرچین و یا كارخانه جوجه كشی ویژه بلدرچین فعلا وجود ندارد . جهت ایجاد تاسیسات مربوط به پرورش بلدرچین نیز محلی را كه دارای آب ، برق و راه بوده وجای خلوت باشد باید انتخاب كرد همچنین دارای امكانات لازم نسبت به حمل محصولات تولیدی به بازار باشد .

به همین دلیل نیاز به ایجاد سالن های جداگانه جهت پرورش مولدین و جوجه ها و تاسیسات می باشد این واحدها را می توان بر اساس ظرفیت شان به صورت مجزا و یا بصورت واحد های جداگانه داخل یك ساختمان ایجاد كرد .
سمت و سوی سالن ها از نظر آفتابگیر بودن مهم و با اهمیت می باشد مثلا در مناطق گرمسیر قسمت طولی سالن ها باید در جهت شرق و غرب ساخته شود . اگر سایبان ساختمان هم مقداری طولانی در نظر گرفته شود از افزایش دمای داخل سالن در فصل تابستان كاسته خواهد شد زیرا در این فصل خورشید مدار عمودی را طی می كند . اما در مناطق سردسیر طول سالن در جهت شمال و جنوب ساخته می شود با این كار سالن ها در فصل زمستان آفتاب گیر خواهند شد . بادگیر بودن ، ارتفاعات و كناردریا محلی مناسب برای پرورش بلدرچین محسوب نمی گردد .

مكان پرورش را می توان بصورت بسته و باز ساخت . داخل سالن پرورش بر اساس برنامه و نحوه پرورش (داخل قفس و یا كف سالن ) ، ظرفیت جوجه ریزی در نظر گرفته شده و سرمایه موجود پرورش دهنده و ... آماده سازی می گردد .

غالبا پرورش بلدرچین بصورت بسته و بدون چراگاه بوده و در این حالت پرورش مادرها در پن های مخصوص و پرندگان گوشتی ها در قفس انجام می گیرد و به طور کلی مناسبترین و سودآورترین حالت جهت پرورش این پرنده احداث مزرعه ای کامل و دارای قسمتهای زیر می باشد:

۱- قسمت پرورش گله مادر
٢- جوجه کشی
٣- پرورش گله گوشتی
٤- کشتار و بسته بندی
سیستم فوق به شما این امکان را می دهد که بهترین کنترل را بر روی عوامل گوناگون موثر بر کیفیت و کمیت تولید داشته باشید و در نتیجه سودآوری بیشتر را برای پرورش دهنده تضمین گردد.

جهت پرورش گله مادر می توان بخشی از جوجه های تولیدی را که از لحاظ داشتن خصوصیات تولیدی مناسبتر از بقیه به نظر می رسند جدا نمود، سپس در سن ٦ هفتگی پرندگان مذکور را به قفسهای مخصوص تخمگذاری انتقال می دهیم که این قفسها معمولاٌ دارای ابعادی در حدود ۱٥ × ۱٥ سانتیمتر و ارتفاع ۱٥- ۱٣ سانت می باشند. البته هنگامیکه تولید تخم بارور مدنظر باشد می توان از قفسهائی به ابعاد ٢٥ -۱٥ سانت برای هر ٢٠ قطعه پرنده استفاده نمود که در این حالت پرندگان را با نسبت نر به ماده ۱ به ٣ پرورش می دهند..
بلدرچین در كوتاه مدت به بلوغ جنسی می رسد .
جفتگیری بلدرچین از سن ٦ هفتگی آغاز و در زمان ٤ هفته اول پس از بلوغ درصد باروری به حدود ۱٠٠-٩٠ % بالغ می گردد.

تولید مثل و جوجه کشی در بلدرچین :

جهت اینكار از دستگاههای جوجه كشی استفاده می شود .
جنس ماده در ٤٢ روزگی شروع به تخم گذاری می كندو اوج تولید تخم گذاری بعد از سن ۱٠ هفتگی حاصل می شود .
اما تولید اسپرم در بلدرچین نر در ٣٦روزگی شروع می شود اگر بازاء ٣ – ٢ ماده باید یك نر در نظر گرفته شود . در واقع شانس نطفه دار بودن تخم ها افزایش می یابد . جهت تكثیر و تولید مثل از بلدرچین مادر و تخم های بدست آمده از آن استفاده می شود .
در پرورش مدرن و در شرایط صنعتی در طول سال از یك قطعه بلدرچین ٣٠٠ – ٢٥٠ تخم یرداشت می شود . وزن یک تخم بلدرچین ٩ تا ۱٠.٥گرم یـعنی ٧ درصد وزن بـدن بلدرچین می باشد .
شرایط ایده ال نوردهی و ایجاد روشنایی در سالن ۱٨ – ۱٤ ساعت در روز می باشد .
نکته : تخمگذاری سال بعد ٤٨ درصد تولید سال اول بلدرچین است در برابر ٦٥ در صد در مورد مرغها ، بنابراین بلدرچین های گله مادر در هر ٦ ماه یکبار حذف شده و گله دیگری جایگزین آنها می گردد.

در انتخاب تخم ها جهت استفاده در جوجه كشی باید به نكاتی همچون پاكیزگی تخم ، سالم بودن و به وزن آن توجه نمود. اگر تعداد تخم تولید شده كمتر از ظرفیت ماشین جوجه كشی باشد و مجبور به ذخیره تخم های بدست آمده از مادران مولد باشیم باید در شرایط مناسب یعنی در دمای۱٥ – ۱٠ درجه سانتی گراد و رطوبت ٨٠ – ٧٥% می توان نگهداری گرد .البته بایستی توجه داشت که نگهداری طولانی مدت تخمها تاثیر منفی بر قابلیت جوجه درآوری آنها خواهد داشت. همچنین پیش از انبار کردن تخمها باید آنها را بوسیله گاز فرمالدئید یا اشعه ماورا بنفش ضدعفونی نمود و همچنین باید هر روز با جابجا نمودن تخم ها ، وضعیت آنها تغییر داده شود.
دوره جوجه کشی بلدرچین به طور متوسط در حدود ۱٧ روز به طول می انجامد ولی اگر جنین رشد اولیه داشته باشد این زمان به ۱٥ روز تقلیل خواهد یافت.
در دستگاه جوجه كشی رعایت ٤ شرط دما ، رطوبت و تهویه مناسب و جابجا كردن الزامی است تخم بلدرچین بعد از ۱٨ – ۱٧ روز هچ می شود . حرارت داخلی در انکوباتور باید در حدود ٨/٣٧ درجه سانتیگراد و رطوبت در حدود ٦٥-٦٠ % اما در دو روز اخر در هچر دما ٥/٣٧-٣/٣٧ كاهش داده می شود و رطوبت حدود ٩٠-٨٠% تنظیم گردد ضمن اینکه چرخش تخمها نیز هر ٣- ۱ ساعت یکبار انجام می گیرد.

نگهداری و پرورش جوجه ها :

جوجه ها یا در دستگاه های چند طبقه مادر مصنوعی و یا در كف سالن پرورش داده می شوند . دمای محل باید در اوایل پرورش ٣٦ – ٣٥ درجه سانتی گراد باشد . سپس حرارت سالن بازاء هر هفته ٣ درجه سانتی گراد كاهش می یابد اما به هیچ وجه نباید دمای سالن به كمتر از ٢٢ دجه سانتی گراد كاهش یابد .
پرورش بلدرچین برروی بستر و یا در قفس ممكن است انجام شود قفس‌های مورد استفاده تا هشت طبقه ساخته می‌شوند. بلندی هر طبقه حدود بیست سانتیمتر و مساحت آن حدود ٥/٠ تا ٨/٠ مترمربع است.
هر جوجه بلدرچین به حدود ۱٥٠ سانتیمتر مربع جا نیاز دارد. بنابراین در چنین قفس‌هایی سی تا چهل جوجه بلدرچین جا می‌گیرند. در یك طرف این قفس‌ها آبخوری و در طرف دیگر دان خوری‌ها قرار داده می‌شوند.
پرورش بلدرچین در قفس بهتر از بستر است، زیرا در یك فضای كم می‌توان تعداد بیشتری جوجه بلدرچین نگهداری كرد. اما در صورت استفاده از قفس باید دقت كرد. چون تعداد زیادی بلدرچین در یك جای كوچك قرار دارند، باید به طور مرتب، هوای تازه در محیط وارد شود. این كار برای كم كردن حرارت اضافی، رطوبت و گازهای زیان آور است.
پرورش در قفس های بزرگ كف شبكه ای نیز امكان پذیر است . جهت جلوگیری از نوك زدن یا كانی بالیسم انجام نوك چینی و كاهش شدت نور سالن و یا آویزان نمودن دسته های یونجه خشك مفید می باشد .
و از طرفی اعمال یک برنامه نوردهی دقیق و مناسب برای بلدچینها امری بسیار ضروری و مهم می باشد. به طور کلی بهتر است شدت نور در شروع رشد در حدود ٧٠-٦٠ luxدر نظر گرفته شده و در هفته سوم به ۱٠ luxبرسد و مدت روشنائی اعمال شده نیز حداقل ۱٨-۱٦ ساعت باشد

رنگ پرهای قسمت بالایی سینه و گردن در بلدرچین نر بالغ قهوه ای مایل به قرمز و در ماده ها رنگ خاكستری با خالهای سیاه تزئین شده است .

تغذیه بلدرچین :

٧٥٠/٢ کیلو کالری بر کیلوگرم انرژی تغذیه نمود
در جیره رشد که بعد از مرحله پیش دان شروع می شود پروتئین مورد نیاز ٢٤ % و انرژی مورد نیاز ٦٥٠/٢ تغذیه نمود و از طرفی پوسته تخم آسیاب شده یا سنگ آهک آسیاب شده را می توان به جیره غذائی بعد از سن ٥ هفتگی اضافه نمود .
در جیره غذائی بلدرچین ها فقدان ٤/۱ تا ٢/۱ درصد کلسیم اثر منفی و بازدارنده برروی افزایش وزن دارند د ر حالیکه میزان ٦/٠ تا ٢/۱ درصد کلسیم اثر منفی و بازدارنده بر روی افزایش وزن دارند در حالیکه مزان ٦/٠ تا ۱ در صد کلسیم و ٣/٠ درصد فسفر تاثیر مطلوبی بر روی رشد می گذارد . و همچنین جوجه بلدرچین به کمبود روی بسیار حساس بوده و میزان این عنصر در جیره غذایی تا سن ٢ هفتگی بایستی ٢٥ میلی گرم در گرم باشد کمبود این عنصر عموما در هفته چهارم با علامتی نظیر ندی رشد ، عدم رشد پرها و سختی تنفس خود را نشان می دهد .
بطور کلی میزان بیش از حد کلسیم در جیره غذایی تمام حیوانات سبب کمبود روی می گردد و کلسیم و روی خاصیت آنتا گونیسمی دارد
نکته باید توجه داشت بلدرچین هائی که برای تولید گوشت پرورش داده می شوند محدودیتی در مورد مصرف خوراک در انها اعمال نمی شود .

جدول زیر وزن پرنده را در هفته های مختلف و میزان دان مصرفی را نشان می دهد

میزان دان مصرفی در طی هفته بر حسب گرم	وزن پرنده بر حسب گرم	هفته ها
٦٠	٨ – ٦	۱
٩٥	٥٢	٢
۱۱٠	۱٤٤	٤
۱۱٥	۱٩٦	٥
۱٢٥	٢٣٦	٦

به طور کلی و صرفنظر از نوع سیستم پرورش، جهت رسیدن به حداکثر تولید بایستی موارد زیر را در نظر داشت:
اجتناب از هرگونه حمل و نقل بی مورد
فراهم نمودن محیطی آرام و دور از استرس
اعمال برنامه کاهش تدریجی دما
تامین نور کافی و استفاده از برنامه نوری مناسب
استفاده از جیره های بالانس شده و با کیفیت
رعایت کلیه اصول بهداشتی

پیشگیری و كنترل :

بلدرچین در مقابل بیماری ها در مقایسه با سایر پرندگان زیاد حساس نمی باشد . از جمله بیماریهای بلدرچین بیماریهای عفونی و متابولیكی و سایر بیماری ها را می توان نام برد بهمین منظور احتیاطات لازم از نظر كنترل و پیشگیری را بایستی مد نظر داشت . لذا رعایت موارد ذیل در پرورش بلدرچین مفید می باشد .
-         مكان پرورش بایستی دور از حضور سایر پرندگان باشد .
-         تلفات بلافاصله جمع آوری و با رعایت اصول بهداشت و قرنطینه دفن و یا سوزانده شود .
-         كف سالن را باید همیشه خشك نگه داشت .
-         آبخوری ها هر روز شستشو داده شوند .
-         بلدرچین های بیمار بایداز سالم جدا شوند
-         تردد و ورود و خروج به داخل سالن پرورش با رعایت شرایط بهداشتی و تحت كنترل باشد .
-         از بستر سالم و بدون كپك و هر گونه آلودگی استفاده شود .
-         كلیه وسایل و ملزومات مورد استفاده در سالن های پرورش قبل از استفاده شستشو و ضدعفونی شوند .
-         قبل از جوجه ریزی جدید سالن ها شستشو و ضدعفونی شوند .

اهم بیماریهای بلدرچین :

زخم روده : بیماری ویژه بلدرچین می باشد ، التهاب و زخم در روده ایجاد می شود ، بلدرچین به این بیماری بسیار حساس می باشد میزان ابتلاء در جوجه بلدرچین ۱٠٠- ۱٥% می باشد در گله های مادر كمتر دیده می شود . عامل بیماری یك نوع باكتری بی هوازی می باشد . سرایت بیماری از طریق مدفوع صورت می گیرد . مبتلایان روز بروز ضعیف ولاغر می شوند اسهال از علایم بارز و عمومی می باشد ، مدفوع آبكیو برنگ سفید و پرهای ژولیده ، بیحالی و خواب آلودگی از دیگر علایم بیماری محسوب می گردد.

سالمونلا پولوروم : تلفات بیشتر در هفته دوم و سوم پرورش مشاهده می شود . در سنین بالا علایم بالینی حاد محسوس نیست اما تولید تخم ، میزان باروری و هچ كاهش میبابد . انتقال بیماری از طریق تخم صورت می گیرد .

از دیگر بیماریهای باكتریایی بلدرچین می توان وبای مرغان ( پاستورلوزیس ) بوتولیسم ، عفونت بند ناف را نام برد
در راس بیماریهای ویروسی كریزا ، آنتریت ویروسی ، بیماری طحال مرمری و آبله مرغان قرار دارد .

كوكسیدیوز از جمله بیماریهای تك یاخته در بلدرچین می باشد ، این بیماری در بلدرچین هایی كه در كف سالن پرورش داده می شوند بیشتر دیده می شوند . در بیماری كوكسیدوز علایمی نظیر بی اشتهایی ، كز كردن و ژولیدگی پر و اسهال خونی قابل رویت است .در بیماری هیستومونیازیس نیز علایم بی اشتهایی و خردلی بودن رنگ مدفوع دیده می شود .

محصولات فروشگاهی :

پرورش بلدرچین بر اساس تولید دو محصول اصلی استوار است سالانه در حدود ٣٠٠- ٢٥٠ عدد تخم می گذارد وزن هر یك از تخم بلدرچین مابین ٩ الی ۱٢ گرم می باشد . شكل تخم كروی ، رنگ پوسته آن از قهوه ای سیر تا آبی و سفید متغییر بوده و با رنگدانه های سیاه و آبی تزئین شده است . تخم بلدرچین در مقایسه با تخم مرغ از نظر آهن و فسفر غنی و دارای طعم شبیه تخم مرغ می باشد و بصورت آب پز ، سرخ كرده و املت سرویس می شود .

سن كشتار ٦ – ٥ هفتگی ، وزن زنده ۱٥٠ – ۱٢٠ گرم و وزن لاشه۱۱٥ – ۱٠٥ گرم می باشد كه در صورت اصلاح نژاد ، تولید گوشت این حیوان می تواند افزایش یابد . گوشت بلدرچین نرم ، تیره ولذت بخش بوده ، همانند گوشت مرغ بدلخواه شخص در پخت غداهای مختلف استفاده می شود . قبل از بسته بندی ، عضلات سینه استخوان گیری می شود . ولی ران همانطور با استخوان بسته بندی و در مراكز عرضه به فروش می رسد . گوشت بلدرچین سرشار از ویتامین های 1B،B2 ،B6 مواد معدنی ، اسیدهای چرب و اسیدپانتوتنیك می باشد

نتیبجه گیری
در یک جمع بندی ساده می توان نتیجه گرفت که مجموع عواملی نظیر: سن بلوغ پائین، سن کشتار مناسب، کیفیت مطلوب گوشت، هزینه های ثابت و جاری مناسب در مقایسه با دیگر شاخه های دامپروری و همچنین مقاومت بالای پرنده به شرایط نامساعد محیطی، پرورش بلدرچین را تبدیل به صنعتی سودآور نموده که امروزه مورد توجه بسیاری از پرورش دهندگان در سراسر جهان قراردارد.

مقدمه ی کار

مطالب مشابه :

مقدمه ی کار

درباره بلدرچین بدانیم!

فیلم پرورش بلدرچین ص118 کتاب کار و فنا وری هشتم

نکاتی پیرامون پرورش صنعتی بلدرچین

نژادهای بز

ویدئوهای جدید شکار

فیلم جوجه بلدرچین

داستان بلدرچین وبرزگر