پیوند همیشگی پرسش سنی ها چند فرقه اند؟ اهل تسنن داراى چه فرقه هايى بوده و هر يك از آنها داراى چه عق

سنی ها چند فرقه اند؟

پیوند همیشگی پاسخ به طور کلی فرقه های اسلامی به دو دسته شیعه و اهل سنت تقسیم می شوند:

الف. فرقه های اهل سنت عبارتند از: 1. اهل حدیث (حنبلیه) 2. سلفیه 3. مذهب اشعریه (اشعری) 4. مذهب ماتریدیه 5. مذهب طحاویه 6.مذهب معتزله 7. فرقه مرجئه 8. فرقه اباضیه 9. حشویه 10. فرقه جهمیه 11. خوارج 12. قدریه و ... V}(همان).{V

دانشمند محترم آیه الله جعفر سبحانی درباره علل پیدایش چنین فرقه هایی می گویند: «این عواملی که باعث اختلاف و دو دستگی در میان مسلمانان شد به طور مطلق عبارتست از:

1. تعصب های کور قبیله ای و گرایش های حزبی

2. بدفهمی و کج اندیشی در تفسیر حقایق دینی

3. منع از تدوین حدیث پیامبر و نشر آن - به مدت 100 سال - توسط خلفا

4. آزادی احبار و رهبان، دانشمندان یهود و نصاری، در نشر اساطیر عهدین، در میان مسلمانان در زمان خلفا

5. برخورد مسلمانان با ملت های متمدن که برای خود کلام مستقل و عقاید دیگری داشتند. (برخورد و تأثیرپذیری از فرهنگ بیگانه).

6. اجتهاد در برابر نص توسط خلفا

برای آگاهی تفصیلی از هر کدام از عوامل فوق به کتاب «فرهنگ و مذاهب اسلامی»، ج 1، آیت الله جعفر سبحانی، انتشارات توحید، قم، مراجعه کنید.

در میان اهلسنت معتزله در کلام عقلی به شیعه نزدیک تر است و در مذاهب فقهی شافعی ها از هه نزدیک تر. در مقابل در میان فرقه موجود امروز وهابیت در رأس مخالفان شیعه قرار دارد. جهت آگاهی بیشتر ر.ک:

- فرق و مذاهب اسلامی، علی ربانی گلپایگانی، انتشارات مرکز جهانی، قم.

ب. اساسا مقایسه عقاید شیعه و سنی در بحث عقاید، از حوصله و گنجایش این پاسخ بیرون است و کتاب های متعددی در این زمینه نوشته شده که به آنها مراجعه کنید. اما به طور کلی باید گفت مهم ترین اختلاف اساسی میان دو مذهب شیعه و سنی در بخش اعتقادات چند امر است:

1- بحث خلافت و امامت: شیعه و سنی در بحث امامت و جانشینی پیامبر هم از نظر مفهوم (شأن و جایگاه امام) و هم از نظر مصداق با یکدیگر اختلاف دارند.

امامت و خلافت از نظر اهل سنت به معنی ریاست و زعامت حکومت است. امام کسی است که اداره جامعه، و مدیریت سیاسی اجتماعی مردم را بر عهده دارد. از دیدگاه اهل سنت، شأن و جایگاه امام هیچ تفاوتی با شأن و جایگاه یک رئیس جمهور ندارد؛ تمام وظایف و مسئولیت هایی که بر عهده یک رئیس جمهور یا مسئول نهاد سیاسی اجتماعی، وجود دارد، دقیقا بر عهده امام و خلیفه پیامبر نیز می باشد و نه بیشتر.

از دیدگاه اهل سنت امام و جانشین پیامبر لازم نیست که از خطا و لغزش مصون و معصوم باشد؛ محقق تفتازانی از علمای بزرگ اهل سنت در این باره می گوید: «هرگز لازم نیست که امام از لغزش و گناه پیراسته باشد و یا برترین امت شمرده شود و هرگز نافرمانی امام و عدم آشنایی او به احکام الهی مایه برکناری و عزل او نمی شود!».V} (شرح مقاصد، ج 2، ص 271){V

مقام و منزلت معنوی امام در نزد اهل سنت، تدریجا تا آنجا تنزل یافته که یکی از علمای اهل سنت به نام قاضی باقلانی به گونه ای در مورد جانشین و خلیفه پیامبر سخن می گوید که گویی می تواند مرتکب گناهان بزرگ و خطیر شود و هم چنان رهبر امت باقی بماند! و می گوید: «هرگز امام به علت نافرمانی خدا، و غصب اموال مردم و کشتن نفوس و ضایع کردن حقوق و تعطیل حدود الهی، از مقام خود برکنار نمی شود بلکه بر امت است که کجی های او را راست و وی را رهبری و هدایت بنمایند!».V} (التمهید، ص 186){V

از دیدگاه اهل سنت، امامت و خلافت یک منصب غیر الهی است. اهل سنت، امامت و خلافت را از فروع دین می دانند و نه اصول دین.

از نظر مصداق اهل سنت جانشینان پیامبر را به ترتیب: ابوبکر، عمر، عثمان، علی علیه السلام می دانند.

اما امامت از منظر شیعه همان امتداد رسالت است جز اینکه پیامبر پایه گذار شریعت و طرف وحی آسمانی بود ولی امام بیانگر دین و شریعت و حافظ و نگهبان است. امام، در تمام ضروری و لازم شناخته شده است- از قبیل علم معصومانه به معارف و آموزه های اسلام و فروع و اصول آن، و مصونیت از گناه، خطا و اشتباه- عینا برای امام نیز لازم و ضروری است.

از منظر مذهب تشیع امام معصوم دارای سه شأن و مقام است:

1- زعامت و رهبری حکومت: رهبری اجتماع آن هم رهبری و قیادت معصومانه از جمله شؤون و منصب های امام می باشد.

2- مرجعیت دینی: یعنی تبیین و تفسیر معصومانه آموزه های دین در سه بخش عقاید و اخلاق و احکام یکی از مهم ترین شؤون امامت است. امامان معصوم از طریقی رمزی و غیبی علوم و معارف دین را از پیامبر فرا گرفتند و آن را برای مردم بازگو نمودند.

3- مقام ولایت: اوج مفهوم امامت، و به تعبیر دیگر حجت زمان است. در هر دوره ای یک انسان کامل که حاصل معنویت کلی انسانیت است وجود دارد.

مولوی می گوید: «پس به هر دوری ولیی قائم است».

V}(برای مطالعه بیشتر در مورد این سه شأن از شؤون امام به کتاب «امامت و رهبری» از شهید مطهری، ص 46، مراجعه کنید){V

شیعه امامت را از جمله اصول دین می داند. و بر اساس ادله عقلی و قرآنی و روایی تنها مصداق امامت بعد از رسول خدا را علی علیه السلام و فرزندان پاک ایشان می داند. البته مسائل اختلافی زیادی بین شیعه و سنی وجود دارد که ریشه و سرچشمه همه آنها اختلاف در مسأله امامت و خلافت است.

براى مطالعه بیشتر ر.ک:

الف. امینى، ابراهیم، بررسى مسائل کلى امامت؛

ب. مطهرى، مرتضى، امامت و رهبرى، (قم: صدرا)؛

پ. تیجانى سماوى، آن گاه هدایت شدم، ترجمه: سید محمد جواد مهرى؛

ت. همو، اهل سنت واقعى کیست؟، ترجمه: سید محمد جواد مهرى؛

ث. همو، از آگاهان بپرسید، ترجمه: سید محمد جواد مهرى؛

ج. علامه عسکرى، عبداللَّه بن سبا، ج 1- 3؛

چ. همو، نقش ائمه در احیاى دین، ج 1- 15؛

ح. همو، یکصد و پنجاه صحابى ساختگى؛

د. همو، نقش عایشه در تاریخ اسلام؛

ذ. همو، اندیشه‏هاى اسلامى در دیدگاه دو مکتب (ترجمه معالم المدرستین)، ج 1- 2،

ر. علامه سید شرف الدین، رهبرى امام على‏علیه السلام در قرآن (ترجمه المراجعات)؛

ز. علامه طباطبایى، شیعه در اسلام؛

ص. علامه جواد شرى، شیعه و تهمت‏هاى ناروا؛

ض. حسینى نسب، سید رضا، شیعه پاسخ مى‏گوید؛

ط. صالح الوردانى، فریب؛

ظ. جواد مهرى، سید محمد، خاطرات مدرسه؛

ع. نجمى، محمد صادق، سیرى در صحیحین؛

غ. اللکنهوى، میرحامد حسین، عبقات الانوار فى امامه الائمه الاطهار، بى‏تا، بى‏جا؛

م. شهید تسترى، احقاق الحق؛{V.

ن. نیکزاد، عباس، پرسش ها و پاسخ ها در باب امامت حضرت علی(ع) ، بعثت، بابل، چاپ اول، 1381

فرق و مذاهب کلامی، علی ربانی گلپایگانی، انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی قم

برگرفته از پرسمان

اهل تسنن داراى چه فرقه هايى بوده و هر يك از آنها داراى چه عقايدى مى باشند؟ به گزارش سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج، اهل سنت يا «اهل تسنن» از لحاظ فقهى به چهار گرايش و مذهب تقسيم مى شوند:
۱- حنفيه، كه پيرو ابوحنيفه بوده و فتواهاى او را ملاك فتوا در احكام شرعى مى دانند؛

۲- شافعيه، كه پيرو محمد بن ادريس شافعى بوده و از لحاظ فراوانى جمعيت بيشترين تعداد و گرايشها را در ميان اهل سنت به خود اختصاص داده اند؛

۳- حنبليه، كه پيرو احمد بن حنبل مى باشند؛ و اصطلاحاً اهل ظاهر و اهل حديث خوانده شده و به ادعاى خودشان اهل سنت فقط حنابله مى باشند،

۴- مالكيه، كه از فتواهاى مالك بن انس تقليد مى كنند.
گرچه برخى از علماى بزرگ اهل سنت مثل ابوبكر احمد بيهقى از لحاظ فقهى و حديثى داراى جايگاه برترى بوده و در اصول فقه نيز مباحث گسترده اجتماعى را به بحث و بررسى گذاشته اند، اما همه دانشمندان و عوام اهل سنت خود را موظف به پيروى و تقليد از يكى از فرقه هاى مزبور و ائمه چهارگانه مى دانند.

اهل سنت از لحاظ عقيدتى داراى فرقه هاى فراوانى هستند كه مى توان مهم‌ترين آنها را در موارد زير مورد توجه و بررسى قرار داد:

۱- معتزله: سر منشأ عقايد معتزلى شخصى به نام واصل به عطا بود كه از استادش حسن بصرى كناره گرفت و از اين جهت او و پيروانش، معتزلى و معتزله (بمعناى كناره گيرى كنندگان) نام گرفته اند. معتزله داراى سه دسته عمده مى باشد و در مجموع به بيش از بيست گرايش مى رسد. اما مى توان همه آنها را در سه دسته مهم طبقه بندى كرد:
الف) معتزله متقدم كه واصل بن عطا، شاگردان او، و شاگردان شاگردانش را شامل مى شود؛
ب) معتزله متوسط، كه ابوهاشم، ابوعلى جبايى، شاگردان و شاگردان شاگردانشان را در بر مى گيرد؛
ج) معتزله متأخر، كه ابوالحسين بصرى، قاضى القضاة همدانى، رشيد الدين نيشابورى، شاگردان و شاگردان شاگردانشان را شامل مى شود.
نكته حائز اهميت درباره معتزله اين كه اين فرقه عقيدتى، به ويژه متأخران آنها گرايشهايى به عقايد شيعه داشتند و حتى به دليل تبحّر در زمينه اصول فقه، از طريق انتشار كتاب هاى خود در اصول فقه تأثيرات فراوانى در اشاعره معاصر خود و متأخر از خود داشتند به گونه اى كه ابن تيميه گفته است: اهل سنت (يعنى سلفيون و اشاعره زمان خودش) در اصول فقه، معتزلى و در اصول عقايد، اشعرى هستند.
اما اين طايفه بزرگ عقيدتى بنابه دلايل سياسى و حكومتى و ساير عوامل، در قرن هفتم و هشتم به كلى منقرض شده و موجوديت اجتماعى خود را از دست دادند و امروزه هيچ فعاليتى جز پژوهش هاى تاريخى در آثار آنان توسط پيروان ساير فرقه‌ها در فضاى عقيدتى آنها صورت نمى گيرد.

۲- اشاعره، كه پيرو ابوالحسن اشعرى بوده و داراى چندين گرايش عمده مى باشند. همه فرقه هاى انشعابى آن را مى توان در سه دسته طبقه بندى و بررسى كرد:
الف) اشاعره متقدم، كه به «اشعرى»، شاگردان و شاگردان شاگردانش اطلاق مى شود؛
ب) اشاعره متوسط كه به «اسفراينى» و برخى از معاصرانش اطلاق مى شود؛
ج) اشاعره متأخر، كه «فخر رازى» گرداننده اصلى اين جريان بود و تا اواسط قرن هفتم اوضاع به همين منوال بود تا اينكه فرقه هاى جديد در اشعرى گرى پديدار گشت.
د) اشاعره متأخر از متأخرين كه خود سه دسته اند: ۱. دسته اى كه پيرو اشاعره متقدم شدند؛ ۲. دسته اى كه پيرو اشاعره متأخر شدند، و ۳. دسته اى كه خودشان اشعرى نبوده بلكه پيرو فرقه حشويه بودند اما به دليل مقبوليت عمومى اشاعره در ميان اهل سنت خود را به اشاعره متقدم نسبت دادند و عقايد خود را به نام ابوالحسن اشعرى جا زدند، تا از اين طريق بتوانند شيعه ستيزى خود را ترويج كنند. اين دسته همان سلفيون، اهل ظاهر، و حنبليان بودند كه از ياوه گويى‌ها و بدعت هاى ابن تيميه تأثير گرفتند و سپس اين مذهب توسط شاگردان و پيروان ابن تيميه به ويژه محمد بن عبدالوهاب ادامه يافت. امروزه اين فرقه به دليل موافقت عقايد نادرست آنان با اهداف ضد اسلامى استعمارگران غربى و حمايت بى دريغ آنها از اين فرقه الحادى، در بيشتر مناطق اسلامى گسترش يافته است. وهابيت امروز همان رسوبات بافته‌ها و ياوه سرايى هاى ابن تيميه و پيروان كوردل او مى باشد.
البته خود اشاعره در دروان معاصر به شدت منتقد و مخالف عقايد خرافى و واهى وهابيت و سلفيون مى باشند.

۳- مجبره، كه در اصل تلفيقى از فرقه هاى مختلفى است كه قائل به جبر موجودات امكانى به ويژة انسان در اعمال و افعال مى باشند. امروزه بيشتر اهل سنت قائل به جبر هستند.

۴- خوارج كه در مهم‌ترين مسائل اصول دين با شيعه مخالفت دارند به ويژه اينكه مرتكب گناهان كبيره را كافر و مستحقق مجازات دنيوى و اخروى مى دانند و از همين جهت بود كه به دليل مخالفت على (عليه السلام) با قرآن سر نيزه هاى لشكر معاويه، با او به جنگ پرداختند. امروزه گرچه فرقه اى با اين نام وجود ندارد، اما برخى از گرايش‌ها و فرقه هاى اهل سنت به عقايد آنها معتقد هستند.

۵- مجسّمه: اين گروه مجموعه اى از فرقه هايى است كه به جسمانى و حتى جسم بودن خدا قائل هستند و ادعا دارند كه خدا در دنيا و آخرت قابل مشاهده حسى مى باشد! بسيارى از اهل سنت غير از معتزله و انشعابات آنها به چنين خرافه اى معتقد بوده و كتاب هاى فراوانى هم براى اثبات آن ساخته و پرداخته اند. حتي در «صحيح بخاري» كه از صحيح‌ترين كتب روايي اهل سنت است رواياتي در جسماني بودن خداي متعال به چشم مي‌خورد!

۶- حشْويه كه غالباً حنبلى بوده، و تنها فرقه اى است كه پيروانش خود را به طور ويژه اهل سنت ناميده اند. اين فرقه فتنه انگيزترين فرقه تاريخ اسلام بوده و همچنان نيز نقش خود را به همان روال در قالب وهابيت و سلفيه ايفا مى كند. آنان قائل به كفر ابوطالب پدر بزرگوار على (عليه السلام) بوده و او را لعن مى كنند. همچنين در مورد عصمت انبياء بر خلاف اصول شريعت قائل به جواز ارتكاب گناه كبيره توسط انبياء مى باشند.

براى تفصيل بيشتر درباره اقسام فرقه هاى كلامى و عقيدتى اهل سنت، كتابهاى فراوانى با عنوان فرق و مذاهب اسلامى، ملل و نحل و تاريخ مذهب تدوين شده است (مانند الملل و النحل شهرستاني) كه بايد به آنها رجوع شود.

برچسب ها:پاسخ شبهات - وهابيت

نظرات

پیوند همیشگی پرسش سنی ها چند فرقه اند؟ اهل تسنن داراى چه فرقه هايى بوده و هر يك از آنها داراى چه عق

وفات نخستين كسي كه سوگند را سنت كردhttp://hajj.ir/14/42042

مطالب مشابه :

دانلود کتاب آن گاه که هدایت شدم!

اگرچه دانایی پرسا باش

نمونه سوال هدیه درس16 " داناترین مردم "

نام ماهها در تقویم لُری مینجایی

پیامبر(ص) فریب می دهد

پیامبر (ص) خجالت نمی کشد

برداشتی از کتاب گران سنگ الغدیر / مولی; دوستی یا رهبری

توطئه علیه مذاهب اهل سنت

پیوند همیشگی پرسش سنی ها چند فرقه اند؟ اهل تسنن داراى چه فرقه هايى بوده و هر يك از آنها داراى چه عق

۴۰ آیه قرآن در شأن حضرت علی(ع) از دیدگاه اهل سنت...