رقص دوپا لُری(ویژگی ، نحوه اجرا و نُت کمانچه)

ویژگی، اجرا و نُت کمانچه

«رقص دو پا لری»

دوپا سریع ترین و پر تحرک ترین رقص لری است که با شروع ریتم دهل و کمانچه و تنبک ،رقصنده ها دست در دست یکدیگر با برداشتن متناوب دو قدم به جلو و یک قدم به عقب به همراهی با آهنگ می پردازند. ترانه های سوزه سوزه ، بالا برز و آمان گلیا از جمله ترانه هایی است که در مقام دوپا اجرا شده اند.

در رقص دوپا ، رقصندگان مثل رقص سنگین سماع ، انگشت کوچک خود را به هم قلاب می کنند. در این رقص که اوج رقص های لُری است ، حرکات موزون با شتاب دم افزودنی به نمایش در می آیند، این حرکات که بینندگان را نیز به وجد می آورد نشان دهنده توان و انرژی بالای انسان برای غلبه بر مشکلات زندگی است و بدان می ماند که انسان با این حرکات نیرومند و موزون ، شکست ناپذیری و مقاومت خود در کار و زندگی را به نمایش می گذارد.

رقص دوپا مانند دو رقص دیگر لُری (سنگین سماع و سه پا) از تغییرات و بکارگیری ملودی هایی که در شعر دارند تشکیل شده است که مهم ترین انها ترانه های کردی و لکی زنگ زنگه ، و هیوله است که به علت سرعت ریتم ، موقع رقص کمتر آنها را می خوانند .

قابل ذکر است که در دیگر رقص لُری معروف به «سواربازی» که رقص با اسب است ، ریتم و آهنگ بی کلام و رقص گونه دوتایی ساده ، شبیه به ریتم رقص دوپا نواخته می شود و سوارکاران با حرکات نمادین با اسب و تیراندازی ، قدرت سوارکاری و هنر سواره خود بر اسب جنگی را به نمایش می گذارند.

برای شنیدن نمونه های ریتم رقص دوپا لُری روی مطالب زیر کلیک کنید:

برای دیدن و تماشای کلیپ ویدئو رقص دوپا لُری روی مطالب زیر کلیک کنید:

ویژگی های رقص دوپا لُری

۱- ریتم رقص دوپا را می توان دوضربی ساده 2/4 تند تعریف کرد که در ادامه رقص سه پا اجرا می گردد.هرچند ریتم این رقص یک نواخت است ، با این حال به سبب پراکسان بودن ضربات کجک۱ یا کف دست تنبک نواز ، هر لحظه هیجان آن افزوده می گردد.
۲- میدان رقص دوپا بایستی باز و وسیع باشد تا امکان پرش و جهش های رقصنده فراهم شود.
۳- در این اجرا ، ملودی در پوزیسیون دوم از فاصله پنجم شروع می شود ، با ایست و تاکید بر نت درجه سوم این رقص که فاصله سوم کوچک و مخصوص خودش را به وجود می آورد . لحظاتی ملودی گوشه های شور و دستگاه نوا را تجسم می کند که بعد از اجرای چندین جمله و با پرش به درجه اول رقص ، یعنی به نت Re بر می گردد. جملات این رقص بیشتر سئوال و جواب گونه هستند که همگی تمایل به برگشتن به نت پایه را دارند و در نزد شنونده به گونه رضایت بخشی یکدیگر را کامل می کنند.
۴- دامنه گردش ملودی ها از زیر تا بم ، یک فاصله دهم است . در این اجرا از پوزیسیون اول تا هفتم استفاده می شود و نت Re زیر خط اول ، در حقیقت تکرار ملودی اکتاو زیر است که در بم اجرا شده اند.

۵- ترانه سیت بیارم در لا به لای جملات سازی ، محور اصلی این رقص می باشد که در سه اکتاو :
بم بر روی سیم سوم
اکتاو میانه روی سیم اول در پوزیسیون اول
اکتاو زیر در پوزیسیون هفتم