حسابرسی محیط زیست

حسابرسی محیط زیست

مقدمه

نگرانی­ها برای حفاظت از محیط زیست در چند سال اخیر اهمیت قابل توجه­ای پیدا کرده و به یک موضوع اساسی برای سازمان­ها، شرکت­ها، حکومت­ها و شهروندان تبدیل شده است. شرکت­ها و سازمان­ها در بخش­های مختلف اقتصادی توجه و تلاش­های خود را بر روی بهبود مستمر محیط زیست و حفاظت از سلامت انسان در تولیدات و فعالیت­های حال و آینده خود متمرکز کرده­اند. بنابراین، در حال حاضر هیچ سازمانی نمی­تواند تاثیرپذیری از عامل زیست محیطی را انکار کند که به طور مستقیم فعالیت­های آنها را از طریق وضع قوانین جدید و فشارهای مشتریان و عرضه و تقاضای بازار تحت تاثیر قرار داده است. ضرورت آگاهی و افزایش توجه نسبت به موضوعات زیست محیطی و مسئولیت سازمان­ها در برابر این موضوعات، باعث به وجود آمدن شاخه­ی جدیدی ازحرفه­ی حسابرسی به نام «حسابرسی محیط زیست[3]» شده است. این نوع از حسابرسی رویه­های اصلی سازمان­ها در مورد موضوعات زیست محیطی را بررسی کرده و با جدیت ریسک مربوط به فعالیت­های مشخص برون سازمانی بنگاه اقتصادی و تاثیر آنها را بر روی محیط ارزیابی می­کند. در این نوع از حسابرسی، عملکرد زیست محیطی سازمان بر مبنای رویه­ها، اهداف و قوانین مربوط به محیط زیست بررسی می­شود. بنابراین، رویه­ها و اهداف مزبور باید به طور شفاف تعریف شده و مستند شوند زیرا، این موضوع می­تواند برای رویکردهای کاربردی مدیریتی در شرکت­ها و بنگاه­های اقتصادی ارزش افزوده ایجاد کند (دیات[4]، 2004).

حسابرسی محیط زیست به یک ابزار مهم برای حفظ و دست­یابی به استانداردهای کنترل آلودگی محیط زیست تبدیل شده است. این نوع حسابرسی را بررسی سیستماتیک، مستند، ادواری و بی طرفانه­ی رعایت قوانین و مقررات زیست محیطی، توسط سازمان­ها و بنگاه­های اقتصادی تعریف می­کنند. حسابرسی محیط زیست ممکن است   هدف­های مختلفی از جمله اثبات رعایت الزام­های زیست محیطی، ارزیابی اثربخشی سیستم­های مدیریت محیط زیست و بررسی ریسک ناشی از فعالیت­های قانونی و غیرقانونی بنگاه اقتصادی را داشته­باشد (فری و جانسون[5]،2000).

پیشینه تحقیق

تحقیقات پیشین در زمینه­ی حسابرسی محیط زیست را می­توان در دو دسته زیر طبقه­بندی کرد :

الف) دسته­ی اول شامل تحقیقاتی هستندکه به شرح زیر بر روی تعاریف، منافع و مشکلات این نوع حسابرسی تمرکز کرده­اند:

دی مور و دی بلدی[6] (2005) حسابرسی محیط زیست را فرآیندی تعریف می­کنند که سیستم­ها، فعالیت­ها و عملکرد بنگاه­های اقتصادی و سازمان­ها را درباره­ی موضوعات زیست محیطی بررسی می­کند.

پیکارد[7] (1998) معتقد است حسابرسی محیط زیست فرآیندی داوطلبانه یا اجباری از سوی سازمان­های قانونی است که اطلاعات مفیدی در رابطه با تاثیر فعالیت­های واحد تجاری و اقتصادی بر روی محیط زیست فراهم می­کند.

مالت بای[8] (1995) حسابرسی محیط زیست را ابزار مدیریتی برای ارزیابی سیستماتیک، مستند، ادواری و بی­طرفانه از چگونگی مدیریت فعالیت های زیست محیطی سازمان تعریف کرده است. این فعالیت­ها از طریق ساده سازی کنترل مدیریت محیط زیست و ارزیابی رعایت رویه­های زیست محیطی سازمان انجام می­شود.

به اعتقاد استنفورد[9] (2004) حسابرسی محیط زیست یک بررسی داوطلبانه از عملیات و فعالیت های سازمان برای ارزیابی چگونگی رعایت حداقل قوانین و مقررات زیست محیطی و کارآیی و اثربخشی سیستم مدیریت محیط زیست و بررسی صدمات وارد شده به محیط زیست بر اثر عملیات سازمان است.

گیلبرت و گولد[10] (1998) نیز حسابرسی محیط زیست را فرآیند سیستماتیکی می دانند که به شیوه­ای بی طرفانه قابلیت و توانایی ادعاهای مطرح شده در ارتباط با رعایت جنبه های زیست محیطی فعالیت­های سازمان و معیارهای مورد استفاده برای اندازه­گیری تاثیر این فعالیت­ها را بررسی کرده و نتیجه را برای عموم مردم گزارش    می­کند.

فلمیش[11] (2004) این حسابرسی را ابزاری برای حفاظت از سیستم مدیریت محیط زیست تعریف می­کند. او اعتقاد دارد برای رسیدن به این هدف باید تاثیرات ورودی­ها و خروجی­های ناشی از آنها بر روی محیط، مدیریت انرژی، مدیریت و روش­های تولید مد نظر قرار گیرند.

کاهیل[12] (2002) نیز حسابرسی محیط زیست را فرآیند گردآوری، تجزیه و تحلیل، تفسیر و مستندسازی کافی اطلاعات، برای تحقق اهداف حسابرسی تعریف کرده است.

لمبرگ[13] (1996) پس از بررسی های فراوان به این نتیجه رسید که حسابرسی محیط زیست بسیار گسترده بوده و یکی از مهم­ترین ویژگی­های آن این است که دارای نظم و قاعده­ی مشخصی نیست  و همین ویژگی آن را از دیگر حسابرسی­های موجود متمایز می­کند.

آن­هی[14] (1997) حسابرسی محیط زیست را جزئی از علم حسابرسی می داند که دارای جنبه­های مثبت و منفی است. او اعتقاد دارد هزینه بالای این نوع حسابرسی جزء جنبه­های منفی آن است که باید کاربران مربوط آن را بپردازند.

در مقابل، سالومون[15] (2000) معتقد است هزینه­ی انجام حسابرسی بر عهده خود شرکت است. او حسابرسی را برای اطمینان از رعایت قوانین و مقررات زیست محیطی و کاهش ادعاهای احتمالی آینده علیه شرکت ضروری   می­داند.

به اعتقاد استنویک[16] (2000) کاهش ریسک و بهبود ذهنیت مردم نسبت به شرکت و فعالیت­هایش دو منفعت مهم حسابرسی محیط زیست است.

نی کویست[17] (2000) در تحقیقی به این نتیجه رسید که شرکت ها در صورتی که ارتباط خود را با محیط درک کنند، قادر خواهند بود از منافع رقابتی این نوع حسابرسی استفاده کنند.

دی­مور و دی­بلدی (2002) تهیه اطلاعات برای تصمیم­گیری مدیریت، تضمین بازپرداخت  بدهی­ها، مدیریت بهتر فعالیت­ها و ایجاد یک ابزار اضافی برای ارزیابی عملکرد را به عنوان منافع حسابرسی محیط زیست ذکر کرده­اند.

ب) دسته­ی دوم تحقیقاتی هستند که به شرح زیر به بررسی انواع حسابرسی محیط زیست، مراحل و عوامل تاثیرگذار بر روی آن پرداخته­اند.

هامفری و دیگران[18] (2000) حسابرسی محیط زیست را به دو گروه کلی بررسی وضعیت رعایت قوانین و مقررات زیست محیطی و بررسی سیستم مدیریت محیط زیست طبقه­بندی کردند.

به نظر بویرال و سالا[19] (1998) حسابرسی محیط زیست نوعی حسابرسی رعایت است که سایر انواع حسابرسی نیز به نوعی با آن در ارتباط هستند و حسابرسی سیستم مدیریت محیط زیست نیز زیر مجموعه­ی همین نوع حسابرسی است .

تاکر و کاسپر[20] (1998) معتقدند حسابرسی محیط زیست و حسابرسی سیستم مدیریت محیط زیست یکی هستند و هدف آن­ها بررسی چگونگی رعایت قوانین زیست محیطی توسط مدیریت است.

الیوت و پتون[21] (1998) تاثیر قوانین بر روی حسابرسی محیط زیست را بررسی کردند . در این تحقیق آنان شرکت­ها را به دو گروه تهدیدکننده و عدم تهدید کننده­ی محیط زیست طبقه­بندی کردند. نتایج تحقیق نشان داد که گروه دوم اهمیت بیشتری برای حسابرسی محیط زیست قائل بودند.

گبل و سینکلیر[22] (1994) تاثیر اعطای پاداش به مدیران را برای اهمیت قائل شدن آنها برای حسابرسی محیط زیست بررسی کردند به این نتیجه رسیدند که بین این دو رابطه­ی مستقیم وجود دارد.

میشرا و همکاران[23] (1997) تاثیر جریمه را بر افشای اطلاعات و اهمیت حسابرسی محیط زیست، بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که اجباری کردن گزارش حسابرسی احتمالاً تاثیر منفی بر روی اهمیت قائل شدن شرکت­ها برای حسابرسی محیط زیست نخواهد داشت.

لارینگ و سایرین[24] (2002 ) نیز در تحقیق مشابهی نشان دادند که شرایط جغرافیایی بر روی حسابرسی محیط زیست تاثیر دارد.

آرنس و همکاران[25] (2003) حسابرسی محیط زیست را مانند حسابرسی مالی، به چهار مرحله­ی پذیرش کارفرما، برنامه­ریزی حسابرسی، آزمون محتوی و گرد آوری شواهد، ارزیابی و گزارش­گری تقسیم کردند.

گروبستین و گراج[26] (1984) نیز حسابرسی محیط زیست را به سه مرحله­ی برنامه­ریزی اولیه، توسعه­ی برنامه و اجرای برنامه طبقه­بندی کردند.

دی­مور و دی­بلدی (2004) معتقدند حسابرسی محیط زیست شامل سه مرحله­ی فعالیت­های قبل از حسابرسی، فعالیت­های حین اجرای حسابرسی، فعالیت­های پس از حسابرسی است.

کوهن و هانو[27] (2000) حسابرسی را به چهار مرحله­ی عقد قرارداد، برنامه ریزی، آزمون و گردآوری شواهد و گزارش­گری طبقه­بندی کرده­اند.

به اعتقاد هایز و سایرین[28] (1999) حسابرسی شامل سه مرحله است و دو مرحله­ی پذیرش صاحب­کار و برنامه­ریزی با هم مشابه هستند و نباید تمایزی بین این دو مرحله قائل شد.

مدلی[29] (1997) حسابرسی محیط زیست را به حسابرسی داخلی و مستقل تقسیم کرد و معتقد است که هر دو نوع حسابرسی در فرآیند حسابرسی محیط زیست مشارکت دارند اما، تقاضا برای حسابرسی مستقل بیشتر است.

کیت و همکاران[30] (2001) تحقیق مدلی(1997) را گسترش داده و به این نتیجه رسیدند که حسابرسی داخلی نقش مهم­تری در حسابرسی زیست محیطی ایفا می­کند.

کارپترویچ و ویلبورن[31](2001) در تحقیق خود اعلام کردند رویکرد عمومی حسابرسی محیط زیست و حسابرسی مالی کاملاً شبیه هم است . آنان معتقدند در فرآیند حسابرسی محیط زیست، حسابرس شرایط واقعی را با معیارهای حسابرسی مقایسه کرده و اگر خطایی را مشاهده کند، آن را به مدیریت گزارش می­کند.

هارتنسیوس و دی­جونگ[32] (2002) معتقدند حسابرسی باید چرخه­ی مهم برنامه­ریزی، اجرا، بررسی و اصلاح را در فرآیند حسابرسی مد نظر قرار دهد.

گرای[33] (2001) در تحقیقی به بررسی ویژگی های حسابرس برای انجام حسابرسی محیط زیست پرداخت . او استقلال ،  بی طرفی ، صداقت و دانش حرفه ای را جزء ویژگی های کلیدی حسابرس معرفی کرده است.

آمنبرگ و دیگران[34] (2001) نیز توانایی حسابرسی سیستم­های مدیریت محیط زیست و استقلال حسابرس را دو ویژگی مهم حسابرسان برای حسابرسی محیط زیست می­دانند.

ویژگی­های حسابرسی محیط زیست

انجمن حسابرسی آمریکا[35] در استاندارد حسابرسی محیط زیست بیان می­کند تیم حسابرسی باید مجموعه­ای از دانش مربوط به سیستم­های اطلاعاتی مدیریت، مهندسی، سیستم های کنترلی، سیستم های مدیریت، حسابداری، مدیریت مالی، آماری و قوانین و مقررات را داشته باشند. هر حسابرس باید حداقل اطلاعاتی درباره­ی اصول مدیریت، موضوعات زیست محیطی، روش­های مقداری و سیستم­های اطلاعاتی کامپیوتری داشته باشد(مارکز[36]، 2006).

کاسپر و تاکر (1997) معتقدند دانش مورد نیاز اعضای تیم حسابرسی محیط زیست با اهداف این حسابرسی رابطه­ی مستقیم دارد. اگر هدف حسابرسی ارزیابی عملکرد زیست محیطی سازمان و شناسایی خطرات مربوط باشد، پس به افرادی نیازاست که تجربه و تخصص ویژه­ای در زمینه رشته­هایی مانند مهندسی، شیمی، حرفه­های امنیتی و غیره داشته باشند. اما، اگر هدف حسابرسی تنها بررسی و تایید ثبت­های صورت گرفته و تعیین صحت و دقت روش­ها و رویه­های به کارگرفته شده توسط سازمان باشد، وجود افراد دارای تجربه حسابرسی محیط زیست کافی خواهد بود.

افزون براین، حسابرسی محیط زیست دارای ویژگی­هایی به شرح زیر است که آن را از سایر حسابرسی­ها متمایز می­کند :

1) ضمن حفظ بی­طرفی، استقلال و رعایت موازین اخلاقی، از طریق یک رویکرد سیستماتیک و با قاعده و منظم انجام می­شود.

2) یک ابزار مدیریتی موثر و کارآمد برای بررسی فعالیت­ها و روش­های مورد استفاده توسط سازمان­ها ایجاد   می­کند و نتایج حاصل از اجرای آن به عنوان بازخورد برای اصلاح سیستم­های مدیریتی موجود استفاده می شود.

3) این نوع حسابرسی توسط تیم­های حسابرسی دارای مهارت­های لازم برای بررسی فعالیت­های زیست محیطی اجرا می­شود.

4) یک فرآیند برنامه ریزی شده است و اطمینان می­دهدکه حسابرسی بر­اساس یک روش مداوم و پیوسته و همراه با نتایج قابل اعتماد است.

5) اهداف و دامنه­ی رسیدگی­های آن به طور واضح تعریف شده است.

6) براساس معیارها و ضوابط از قبل تعیین شده اجرا می­شود.

مزایای حسابرسی محیط زیست

حسابرسی محیط زیست منافع مشخصی را به شرح زیر برای سازمان­ها ایجاد می کند.

الف) بهبود بازده ناشی از به­کارگیری منابع سازمان و افزایش صرفه­جویی در منابع

ب) امکان استفاده از اطلاعات ارزش­مند زیست محیطی برای تصمیم­گیری در مورد اثرات زیست محیطی و تدوین استراتژی جدید زیست محیطی

ج) کمک به کارکنان و مدیران در کسب آگاهی در زمینه­ی عملکرد و رویه­های زیست محیطی سازمان. گزارش نهایی حسابرسی محیط زیست به مدیریت به عنوان یک ابزار کنترل داخلی کمک خواهدکرد. این اطلاعات برای همه­ی کسانی که علاقه دارند در مورد شرایط و عملکرد زیست محیطی سازمان اطلاعات بیشتری داشته باشند، مفید است (مارکز، 2006).

د) فرآیندهای حسابرسی محیط زیست باعث ایجاد عادات و سیستم­هایی می­شوندکه قادر خواهند بود فعالیت­های مربوط به مدیریت محیط زیست را بهبود بخشند و قبل از اینکه موضوعات زیست محیطی به مشکلات اساسی برای سازمان­ها تبدیل شوند، آنها را کشف کند(دارنال و همکاران[37]،2008 ).

هـ) هانتر و لمون[38] (1998) اعتقاد دارند حسابرسی محیط زیست می­تواند برای بهبود جنبه­های تکنیکی، سازمانی و عملیاتی شرکت به­کار گرفته شود. این نوع حسابرسی قادر است حوزه­های سازمانی نیازمند بهبودهای فن­آوری، تغییرات مدیریتی و عملیاتی را شناسایی کند.

انواع حسابرسی محیط زیست

محققان پس از انجام تحقیقات متعددی، حسابرسی محیط زیست را به دو دسته کلی به شرح زیر تقسیم کرده­اند:

الف) حسابرسی رعایت : هدف این حسابرسی اثبات رعایت همه­ی هنجارهای الزامی در مورد محیط زیست در فعالیت­های سازمان است. حسابرسی رعایت از نوع تدافعی است و به عنوان یک ابزار مسئولیت های گذشته (حسابرسی حوادث طبیعی)، مسئولیت های جاری ( حسابرسی اداری یا بدهی ) و مسئولیت های آینده (حسابرسی ریسکها را) در بنگاه­های اقتصادی را بررسی می­کند. معمولاً حسابرس براساس شواهد و مدارک گرد­آوری شده     درباره­ی حوادث و بلایای طبیعی اظهار­نظر می­کند. برای مثال یک حادثه­ی ناگهانی اتفاق می­افتد، حسابرسی برای تعیین علت حادثه و شناسایی مسئولان آن و برای پیداکردن راه حل­هایی برای جلوگیری از تکرار دوباره­ی آن انجام می­شود. حسابرسی اداری یا بدهی بررسی و ارزیابی بدهی­های کیفری و داخلی به وجودآمده بر اثر فعالیت­های زیست محیطی سازمان است.

هدف اصلی حسابرسی ریسک ها، شناسایی و محدودکردن ریسک­های مربوط به محیط زیست  و تلاش گسترده برای کاهش ریسک­های قانونی و اقتصادی احتمالی تهدید­کننده­ی است.

ب) حسابرسی فرآیندها : این نوع حسابرسی پویایی بیشتری نسبت به حسابرسی رعایت دارد و علاوه بر در نظر گرفتن بدهی­های بالقوه، راه­حل­های قانونی و تکنیکی برای حفاظت از محیط زیست، کاهش هزینه­ها، افزایش سرمایه­گذاری­ها و منافع حاصل از آنها را نیز مدنظر قرار می­دهد. هدف حسابرسی فرآیند اجرای فرآیندها، فعالیت­ها و سرمایه­گذاری­ها به گونه­ای است که به محیط زیست آسیب نرسانند. هم­چنین، باعث می­شودکه بدهی­های احتمالی مربوط به تخطی از قوانین زیست محیطی، در تصمیم­گیری­های مدیریت در نظرگرفته شوند. حسابرسی فرآیندها را می­توان به مواردی مانند حسابرسی اثرات زیست محیطی تحصیل یا خرید یک شرکت، حسابرسی زیست محیطی تاثیر تاسیس یا استقرار یک بنگاه اقتصادی، حسابرسی اثرات زیست محیطی محصولات تولید شده و حسابرسی کافی بودن رویه­های زیست محیطی مدیریت طبقه­بندی کرد.

مراحل حسابرسی محیط زیست

هانتر و لمون (1998) معتقدند حسابرسی محیط زیست شامل دو مرحله­ی ارزیابی و اعتباردهی(تایید) است. در مرحله­ی ارزیابی، قضاوت­های تخصصی و اظهارنظرهای گسترده­ای درباره­ی خطرات زیست محیطی ایجاد شده از طریق فرآیندهای شرکت انجام می­شود. جنبه ارزیابی حسابرسی شامل بررسی و ارزیابی فعالیت­های مدیریت شرکت و اثربخشی این فعالیت­ها در طول دوره­ی مالی است. رویه­های شرکت، قوانین و مقررات، روش­های عملیاتی، سیستم­های کنترل آلودگی، انگیزه­های آموزشی و ضرورت­های زیست محیطی و غیره در مرحله­ی ارزیابی بررسی می­شوند. در مرحله­ی تایید، نیز حسابرس با استفاده از بررسی های صورت گرفته در مرحله اول، نسبت به عملکرد سازمان اظهارنظر می­کند.

مارکز (2006) نیز فرآیند حسابرسی محیط زیست را به دو مرحله ی زیر تقسیم می­کند:

(1) برنامه­ریزی :  دراین مرحله امکانات لازم برای اجرای یک حسابرسی فراهم می شود. کارآمدی بیشترتیم حسابرسی دراین مرحله، موجب حداقل شدن زمان و هزینه حسابرسی و افزایش بهره­وری تیم حسابرسی در مراحل بعدی خواهد بود. دراین مرحله، اهداف و ماموریت­ها، فعالیت های مورد نظر معیارها و اولویت­ها و روش­های حسابرسی مشخص خواهند شد، آماده­سازی برنامه­ی حسابرسی آغاز شده، عمق و دامنه­ی رسیدگی (تکنیکی، عرفی، جغرافیایی ) تعیین می­شود ، منابع اطلاعاتی و مدیریتی مربوط برای تهیه برنامه­ی حسابرسی و تغییر در اولویت ها، مشخص می شوند.

(2) اجرای فرآیند حسابرسی: پس ازکسب اطلاعات اولیه و تهیه برنامه­ی حسابرسی، مرحله­ی بعدی  پردازش اطلاعات لازم برای انجام حسابرسی است. دراین مرحله تجزیه و تحلیل اطلاعات و شرایط زیست محیطی سازمان انجام می­شود.

نتیجه گیری

محققان تعاریف متعددی برای حسابرسی محیط زیست ارایه کرده­اند. وجه مشترک تعاریف مزبور حسابرسی محیط زیست ارزیابی سیستماتیک، مستند، قاعده­مند و بی­طرفانه چگونگی مدیریت فعالیت­های زیست محیطی سازمان­ها موسسات و بنگاه­های اقتصادی است.

مراحل مختلفی برای حسابرسی محیط زیست ذکر شده است. عده­ای آن را چهار مرحله و عده دیگری آن را سه مرحله می­دانند. اما مراحل برنامه ریزی، آزمون وگردآوری شواهد وگزارش­گری نتایج و پیشنهادها وجه مشترک  همه­ی مراحل مزبور است.

حسابرسی محیط زیست شامل حسابرسی رعایت (حسابرسی مسئولیت­های گذشته، جاری و آینده) و حسابرسی فرآیندها (حسابرسی تحصیل یک شرکت، حسابرسی منطقه و ناحیه استقرار سازمان، محصولات تولیدی و حسابرسی مدیریت) است.

حسابرسی محیط زیست منجر به بهبود محیط کار و صرفه­جویی در منابع سازمان می­شود. افزون بر این، قبل از اینکه موضوعات زیست محیطی به مشکلات اساسی برای سازمان­ها تبدیل شوند، حسابرسی زیست محیطی آن­ها را کشف می­کند و قادر است حوزه­های سازمانی نیازمند بهبودهای فن­آوری، تغییرات مدیریتی و عملیاتی را شناسایی کند.

 مقاله :

1-دکتر سید حسین سجادی 2- کامران محمدی

1- دانشیار گروه حسابداری دانشگاه شهید چمران اهواز 2- دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه شهید چمران اهواز

منابع مقاله :

1-Ammenberg, J., G. Wik, and O. Hjelm. (2001). Auditing external environmental auditors Investigating how ISO14001 is interpreted and applied in reality. Eco-Management and Auditing 8: pp.183–192.

2-Arens, A., R. Elder, and M. Beasley. (2003). "Auditing and Assurance services: an integrated approach". Pearson Education, Leicestershire, pp. 791.

3- Bertram C. Frey,Karry A. Johnson, (2000). "Environmental Auditing Since EPA’s 1986 Audit Policy", available at: http://ssrn.com .

4- Boiral, O., and J. M. Sala. )1998(. Environmental management: Should industry adopt ISO 14001. Business Horizons 41:pp.57-63.

5- Cahill, L. B.) 2002(. Conducting third-party evaluations of environmental, health and safety audit programs. Environmental Quality Management 11:pp.39-49

6- Cohen, J. R., and D. M. Hanno. )2000(. Auditors_ considerations of corporate governance and management control philosophy in preplanning and planning judgments Auditing. A Journal of Practice and Theory 19:pp.133-146.

7-Collison, D., and S. Slomp. (2000). "Environmental accounting, auditing and reporting in Europe: The role of FEE", The European Accounting Review 9:pp.111–129.

8- Costa Marques, Maria ,(2006) ." The issue of Sustainable Development and the role  of the Environmental Audit". available at: http://ssrn.com .

9- DEAT, ,(2004)."Environmental auditing", integrated Environmental management ,information series 14 ,Department of Environmental Affairs and Tourism,Pretoria .

10- De moor ,Ph, De beelde ,I,(2005)."Environmental auditing and the role of the accountancy profession:Aliterature review",journal of Environmental management ,Vol.36, No.2,pp. 205-219 .

11- Elliott, D., and D. Patton. )1998(. Environmental audit response: The case of the engineering sector. Greener Management International 22:pp.8395.

12-Flemish, G.( 2004). available at: http://www.ondernemen. vlaanderen.be.

13-Gabel, H. L., and B. Sinclair (1994). "Environmental audits and incentive compensation", Centre Interuniversitaire de Recherche en Analyse des organizations.

14- Gilbert, M., and R. Gould. )1998(. Achieving environmental standards. Second edition ed.Pitman Publishing, London, p.326.

15-Gray, R.( 2001)." Thirty years of social accounting, reporting and auditing: What (if anything) have we learnt Business Ethics", A European Review .10:pp9–15.

16- Grobstein, M., and P. W. Craig.) 1984(. A risk analysis approach to auditing. Auditing. A Journal of Practice and Theory 3:p.116.

17-Hayes, R., A. R. Schilder R. Dassen, and P. Wallage. (1999)." Principles of auditing: An international perspective".

18-Hortensius D., A. De Jong. (2002). "Combining audits on quality and environmental management systems", ISO Bulletin.pp.19–23.

19- Humphrey, N., Hadley, and M. Baxter.) 2000(. Environmental auditing. Palladian Law Publishing, Bembridge, p .229.

20- Josephine Maltby, (1995). "Environmental audit: theory and practices, Journal of Managerial Auditing", vol .10,No .8, pp, 15-26

21 - Karapetrovic, S., and W. Willborn.) 2001(. Audit system: Concepts and practices. Total Quality Management 12:pp.13-28.

22- Kite, D., T. Louwers , and R. Radtke.) 1996(. Ethics and environmental auditing: An investigation of environmental auditors_ levels of moral reasoning. Behavioural Research in Accounting 8 : pp.200-214.

23-Larrinaga, C., F. Carrasco, C. Correa, F. Llena, and J.M. Moneva. (2002). "Accountability and accounting regulation: The case of the Spanish environmental disclosure standard". The European Accounting Review 11:pp.723–740.

24-Limberg, I.( 1996)." Environmental accounting and sustainable development: the final report".

25- Margenious D.Hunter and Alexis W. Lemon, Jr, ,(1998). "ENVIRONMENTAL AUDITS: THE RELATIONSHIP WITH ENVIRONMENTAL IMPAIRMENT LIABILITY INSURANCE" .

26- Medley, P. )1997(. Environmental accounting—What does it mean to professional accountants? Accounting, Auditing and Accountability Journal 10:pp.594-598.

27-Mishra, B. K., and P. D. Newman and C. H. Stinson. (1997)." Environmental regulations and incentives for compliance audits", Journal of Accounting and Public Policy 16 : pp . 187-214.

28- Nicole Darnall, Inshik Seol, Joseph Sarkis, ,(2008)." Perceived Stakeholder Influences and Organizations Use of Environmental Audits", available at: http://ssrn.com .

29- Nyquist, S. )2000(. Accounting theory and financial environmental reports. Eco-Management and Auditing 7:pp.178-185.

30- Picard, R. (1998). Environmental management: What_s auditing got to do with it?. The Internal Auditor 55:pp.32-35.

31- Robert R. Tucker, Janet Kasper, (1997). "Pressures for Change in Environmental Auditing and in the Role of theInternal Auditor, available at: http://ssrn.com.

32- Solomon, A. )2000(. Could corporate environmental reporting shadow financial reporting? Accounting Forum 24:pp.30-55.

33- Stanfford Sarah L.,(March, 2004)."Explaining State Adoption of Environmental Audit Legislation" ,The College of William & Mary, available at: http://ssrn.com .

34-Stanwick, P.( 2001)." Cut your risks with environmental auditing". The Journal of Corporate Accounting and Finance 12:pp.11-14.

35- Tucker, R., and J. Kasper. )1998(. Pressures for change in environmental auditing and in the role of the internet auditor. Journal of Managerial Issues 10:pp.340-354.

36- Unhee, K. )1997(. Environmental and safety auditing: Program strategies for legal, international and financial issues. Lewis Publishers, United States of America, p.226 .


 


مطالب مشابه :


ضرورت ارزیابی اثرات زیست محیطی و نقش آن در توسعه پایدار

حرفه ای ترین قالب های وبلاگ سازمان مرکزی محیط زیست سایت محیط زیست سومین همایش و نمایشگاه




بررسی روند ارزیابی اثرات محیط زیستی در ایران

در نتیجه ضرورت تدوین و اجرای عدم بازدارندگی و ضمانت اجرایی در قوانین ارزیابی محیطزیست




ارزیابی محیط زیست

ارزیابی محیط زیست · تعادل بخشی ميان اهداف بلندمدت توسعه و ضرورت برخورداری




رئوس وسرفصل گزارشات ارزیابی اجمالی طرح ها و پروژه های مشمول ارزیابی زیست محیطی

پایش محیط زیست کنترل آثارنامطلوب و نتیجه گیری از ارزیابی زیست نیازها و ضرورت




استانداردهاي

ایمنی ، بهداشت ، محیط زیست واحد تجاری مورد ارزیابی زيست و ضرورت حفاظت مطلوب و




ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه ها

محیط زیست و ضرورت اجراي طرح آمایش سرزمین و ارزیابی های محیط زیست، کاربرد




حسابرسی محیط زیست

این فعالیت­ها از طریق ساده سازی کنترل مدیریت محیط زیست و ارزیابی و ضرورت­های زیست




مکان یابی شهرکهای صنعتی ، ملاحظات و ضرورت ها

وبلاگ محیط زیست،حيات سبز ضرورت انجام ارزیابی و مطالعه مکان های مختلف و با استفاد ه




ارزیابی خسارات زیست محیطی آبزی پروری

وبلاگ تخصصی مهندسی محیط زیست - ارزیابی آشنایی بامهندسی محیط زیست و توجه به ضرورت انجام




برچسب :