گوجه فرنگي

گوجه فرنگي

(SOLANIUM LYCOPERSICUM)

زمان كاشت

مقدار بذر لازم

عمق بذر در خاك

مدت جوانه زدن

نشاكاري

خاك مناسب

فاصله رديف

مدت رسيدن محصول

ميزان توليد

با توجه به آب و هواي منطقه و نوع بذر معمولا اسفند يا اوايل فروردين در زير شاسي به صورت خرانه كاري.

يك گرم براي هر متر مربع خزانه.

يك ميليمتر.

10-8 روز.

وقتي گياه 20 (س) رشد كند.

خاكهاي متوسط، تازه، سبك و حاصلخيز.

بين رديف 80(س) و ميان رديف 5(س).

150-100 روز.

60-30 تن در هكتار.

گوجه فرنگي Tomato

گوجه فرنگی گیاهی لست بومی کشور پرو در آمریکای جنوبی که در اواسط قرن 16 به اروپا وارد گردید و مدتهای مدیدی به عنوان گیاه زینتی مورد استفاده قرار گرفت و در قرن 18 به مصرف خوراکی رسید. اهمیت این گیاه به خاطر وجود انواع ویتامینها و املاح معدنی آن است و حتی به عنوان خوراکی مناسب برای تقویت سیستم گوارش و مبتلایان به ورم مفاصل و روماتیسم از آن یاد می شود.

مشخصات گیاه شناسی

گوجه فرنگی از گیاهان گلدار، دو لپه یکساله و از خانواده بادمجانیان با جنس لیکوپرسیکون گونه اسکولنتوم می باشد. ارقام مختلفی از این گیاه همه ساله توسط اصلاح کنندگان نبات تولید و عرضه می گردد که هر یک دارای مشخصات ویژه ای می باشد. ریشه گیاه عمیق بوده و گاهی حتی بیش از یک متر در خاک نفوذ می کند. در این گیاه توتنایی ایجاد ریشه نا بجا در طوقه و ساقه در صورت تماس با خاک وجود دارد. ریشه های جانبی نیز در این گیاه زیاد است. ساقه گیاهچه علفی، گرد، صاف، ترد و شکننده است و در گیاه بالغ و مسن تقریبا گوشه دار و سخت می گردد. ساقه و برگ گیاه پوشیده از کرکهای ظریف می باشد.

برگها شاداب و مرکب هستند و و بسته به رقم، اندازه و رنگ سبز متفاوت دارند.

گلها در گیاه به صورت خوشه ای و چند تایی ظاهر شده و محل خوشه در بین دو گره ساقه است و تغداد گل در خوشه بسته به رقم آن متفاوت می باشد. گلبرگهای زرد در قاعده به هم چسبیده و در انتها جدا و کاسبرگها 5 عدد کشیده و نوک تیز می باشند. 5 عدد پرچم با بساک بزرگ و میله کوتاه و میوه گیاه سته و دو تا چند حفره ای است.

نیازهای محیطی

گیاهی است گرمادوست و حساس به سرما که درجه حرارت پایه آن برای جوانه زنی 11c و در 26c بهترین رشد را داراست.

در مورد کشت گیاه باید به طول فصل رسد توجه کرد و شرایط آب و هوایی برای تنظیم تازیخ کاشت بسیار مهم است بخصوص در مناطقی که سرمای دیررس بهاره یا سرمای زودرس پاییزه طول فصل رشد را کوتاه می کند که این مشکلات با اجرای تمهیداتی چون نشاکاری قابل حل است.

درجه حرارتهای بالا و پایین در هر مرحله می تواند باعث توقف رشد گردد. در ارقام کم برگ و یا در شرایطی که سایه اندازی گیاه روی برگ کافی نباشد خسارت آفتاب زدگی نیز می تواند از کیفیت و کمیت گیاه بکاهد.

خاک

خاک مورد کشت باید حاصلخیز غمیق دارای زهکشی خوب و اسیدیته حدود 6.5 باشد و خاکهای شور و قلیایی و یا خیلی اسیدی نیز مناسب نیستند زیرا در این خاکها جوانه زنی مختل می گردد و گیاه از نظر تحمل به شوری در گروه نسبتا حساس قرار دارد. خاکهای با بافت شنی با اینکه تا حدی باعث زودرسی محصول می گردند می نوانند کاهش عملکرد را نیز به دنبال داشته باشند. خاکهای سنگین رسی نیز محصول را دیررس می کنند و موجب عدم تهویه و شرایط بی هوازی و ایجاد ترکهای عمیق در خاک می شوند.

آب

آب مناسب این گیاه باید غاری از املاح مضر باشد. اگر به وسیله آبی با شوری بالاتر از 1.5 میلی موس بر سانتیمتر انجام می شود، بهتر است آبیاری زود به زود انجام گیرد و میزان آب داده شده بیشتر از میزان تبخیر باشد تا شوری خاک در سطوح پایین تر نگه داشته شود و از تجمع نمک در اطراف ریشه به علت آبشویی کاسته شود. در صورت شنی و نفوذپذیر بودن خاک میتوان از آبیاری قطره ای استفاده کرد چون آبیاری شیاری در شرایط آب و خاک شور کمیت محصول را پایین می آورد.

طرز کاشت

به دو روش کاشته می شود : یکی از طریق نشاء که برای مصارف تازه خوری تازه خوری مزیت های ویژه ای دارد و دیگری از طریق کاشت مستقیم بذر.

اگر نشای گوجه فرنگی بدون خاک حمل شود اثر شدیدی در رشد و نمو و بخصوص حساسیت به حمله آفات پیدا می کند.

بهترین فصل برای نشاکاری در مناطق معتدل نیمه دوم خرداد ماه است و در گودالهایی که به همین منظور روی ردیفهای به فاصله 75cm به فاصله 40cm از هم آماده نموده اند می کارند و اطراف آن را خاک و کود می ریزند و با دست فشار می دهند تا هوای اطراف ریشه خارج شود و چنانچه نشا در زیر شاسی و یا نایلون پرورش داده شده باشد مجددا چند روزی روی بوته ها را نایلون می کشند.

عملیات زراعی

در مناطقی که 4 ماه از سال آب و هوای معتدل و آفتابی و کمی خشک دارد رطوبت خاک باید یکنواخت، گیاه حمفوظ لز باد شدید و درجه حرارت 30-20 درجه باشد. بوته توتون و درخت گردو در نزدیکی این گیاه اگر کاشته شود باعث رشد بهتر آن می شود. تقریبا هفته ای یک بار برای آبیری کفایت می کند و در تمام مدت باید خاک را سله شکنی کردو علف های هرز را از بین برد. نکته مهم در این این گیاه این است که در هنگام رشد شاخه معمولا تعداد شاخه های نابارور نیز در کنار شاخه های بارور به وجود می آیند که این شاخه ها را باید از بوته جدا کرد تا کلیه مواد غذایی به مصرف میوه برسد.

برداشت محصول

پس از آنکه گوجه فرنگی گوشت دار و آماده تغییر رنگ شد باید آن را چید و با ملاحظه بسته بندی کرد ولی باید توجه داشت که ویتامین c موجود در این میوه ها کمتر از ویتامین موجود در میوه رسیده است.

مواد غذایی و ویتامینها و املاح

100 گرم گوجه فرنگی دارای 94% آب - 1.2 گرم پروتئین - 0.2 گرم چربی - 4.7 گرم هیدرات کربن - 13 میلی گرم کلسیم - 27 میلی گرم فسفر – 0.5 میلی گرم آهن – 3 میلی گرم سدیم و 244 میلی گرم پتاسیم است و همچنین 900 واحد بین المللی ویتامینA – 0.04 میلی گرم ریبوفلاوین – 0.7 میلی گرم نیاسین و 22 میلی گرم اسید اسکوربیک را دارا میباشد در صورتی که در همین مقدار گوجه فرنگی فقط 22 کالری انرژی وجود دارد.

كليات گياه شناسي

گوجه فرنگي از هزاران سال پيش وجود داشته است ولي البته باندازه يك گيلاس بوده است و كم كم در اثر پرورش درشت تر شده است .

وطن اصلي اين گياه آمريكاي جنوبي است . درقرن شانزدهم در كشور پرو به مقدر زياد كشت مي شده است . در قرن هفدهم گوجه فرنگي به انگلستان و هلند راه يافت و چون بسيار گران بود فقط مردم ثروتمند مي توانستند از آن استفاده كنند و بنام سيب عشق معروف شد .

گوجه فرنگي در حال حاضر در تمام مناطق دنيا كشت مي شود و تقريبا در تمام فصول سال وجود دارد گوجه فرنگي انواع مختلف درد و در حدود شانزده نوع آن در بازار بفروش مي رسد .

يك نوع آن گوجه فرنگي سفيد است كه داراي اسيد نمي باشد

گوجه فرنگي را بايد هنگاميكه كاملا رسيده استداز بوته چيد و مصرف كرد زيرا گوجه فرنگي نارس و سبز است و براي بدن مخصوصا كليه ها مضر است البته در كشورهاي صنعتي گوجه فرنگي را كال مي چينند تا هنگاميكه به مقصد مي رسد و يا در انبار مي رسد و قرمز مي شود . اگر گوجه فرنگي كاملا قرمز باشد ولي هنگاميكه آنرا باز مي كنند تخم آن سبز باشد نشانه اين است كه گوجه فرنگي را كال چيده اند و بعدا رسيده است .

گوجه فرنگي گياهي است يكساله داراي شاخه هاي زياد كه ارتفاع آن تا حدود يك متر مي رسد

گلهاي آن زرد رنگ است كه از كنار شاخه ها و يا ساقه آن بيرون مي آيد . مويه آن گرد و يا تخم مرغي و برنگ زرد و يا قرمز ديده مي شود .

تركيبات شيميايي:

يك نوع آن گوجه فرنگي سفيد است كه داراي اسيد نمي باشد

گوجه فرنگي گياهي است يكساله داراي شاخه هاي زياد كه ارتفاع آن تا حدود يك متر مي رسد

خواص داروئي:

گوجه فرنگي گر چه داراي اسيد سيتريك است اما بدن را قليايي مي كند

1)گوجه فرنگي درجه قليايي بودن خون را بالا برده و به دفع مواد سمي خون كمك مي كند بطور كلي تصفيه كننده خون است

2)به دفع سايد اوريك كمك مي كند

3)گوجه فرنگي ملين است

4)براي درمان ورم ملتحمه چشم مفيد است

5)سنگ كليه را دفع مي كند

6)آقايان با خوردن مرتب گوجه فرنگي مي توانند خود را در مقابل سرطان پروستات بيمه كنند

7)گوجه فرنگي از ورم آپانديس جلوگيري مي كند

8)براي رفع دندان درد ، ريشه و شاخه برگهاي گوجه فرنگي را با آب بجوشانيد و اين جوشانده را مضمضه كنيد .

9)از جوشانده برگ گوجه فرنگي براي دفع شته و حشرات مي توانيد استفاده كنيد . بدين منظور بايد يك كيلو گرم برگ تازه گوجه فرنگي را در يك ليتر سركه خيس كرده و در داخل ظرفي كه 2 ليتر آب جوش درد بريزيد و ظرف را روي چراغ قرار داده وبمدت 15 دقيقه بجوشانيد ظرف را از روي چراغ برداشته بگذاريد تا مدت دو روز بماند و گاهگاهي آنرا هم بزندي سپس آنرا با فشار صاف كنيد

10)گوجه فرنگي براي مبتلايان به نقرس و رماتيسم مفيد است

11)گوجه فرنگي ورم مفاصل را برطرف مي كند

12)از تصلب شرائين جلوگيري مي كند و حتي مصرف آن براي اين مرض مفيد است

13)اوره خون را پائين مي آورد

14)ورم مخاط روده را رفع مي كند

15)براي تميز كردن خون بايد از آّ گوجه فرنگي و كرفس به نسبت مساوي و بمقدر سه فنجان در روز قبل از غذا و بمدت سه هفته استفاده كنيد .

16)براي تميز كردن لكه جوهر بر روي لباس يك تكه پنبه را در داخل آب گوجه فرنگي برده و لكه جوهر را با آن مالش دهيد و سپس آنرا بشوئيد

17)اگر پوست شما كك و مك درد هر روز آنرا با ّآ گوجه فرنگي تميز كنيد كم كم كك و مكك ها را از بين مي برد

مضرات :

در بعضي از اشخاص هضم گوجه فرنگي با اشكال صورت مي گيرد آنهائيكه معده حساس دارند نبايد درخوردن گوجه فرنگي افراط كنند .

بعضي از افراد نسبت به گوجه فرنگي حساسيت دارند اينگونه افراد نيز نبايد گوجه فرنگي بخورند.

بيماريهاي مهم آن

لكه موجي گوجه فرنگي
آنتراكنوز گوجه فرنگي
لكه برگي يا كلادوسپوريوز ي
ورتيسيليوز گوجه فرنگي
فوزاريوم گوجه فرنگي
سپتوريوز گوجه فرنگي
ويروس آسپرمي
ويروس كپه اي گوجه فرنگي
لكه گرد گوجه فرنگي
پوسيدگي طوقه گوجه فرنگي
لكه سياه برگ گوجه فرنگي
پوسيدگي نرم گوجه فرنگي
ويروس موزاييك
ويروس لكه حلقوي
ويروس لكه حلقوي سياه
شانكر باكتريايي

لكه موجي گوجه فرنگي

عامل بيماري:

قارچ Alternaria solani. اندام غير جنسي كنيدي برهاي كوتاه و تيره رنگ – كنيدي هاي تيره و مجزا با ديواره عرضي و طولي – زمستان گذراني قارچ به صورت ميسيليوم و كنيدي در بقاياي گياه آلوده و بذور با دوره كمون 3 روز.

علايم بيماري:

نكروز در طوقه گياهچه خزانه – لكه هاي قهوه اي مجزا در روي برگ و دمبرگ و ساقه – خشكي پهنك – لكه هاي سياه در ناحيه اتصال ميوه به دمگل.

گوجه فرنگي

مطالب مشابه :

ورتيسل

گوجه فرنگي

دانستنی های گوجه فرنگی

بيماريهای فيزيولوژيکی گوجه فرنگی