از سی نیز تا سیراف

محققین و نویسندگان: شهریار خان محمدی، مهندس هادی موالی

از همان روز اول که به استان بوشهر، سرزمین نخل و خورشید، که دارای مردمی خونگرم باصفا و پرکار است سفرکردم در وجود این استان در زمینه های مختلف فرهنگ و هنر، معماری، دریانوردی و مقاومت و مبارزه با بیگانگان گوهر های گرانبهایی یافتم و پی به وجود پر مقامش بردم.

استان بوشهر از قدیم الایام، تا به امروز غریبه های زیادی را در خود جای داده است و در نقاط مختلف این استان بعضی مواقع دیده ام کسانی که به این استان سفر می کنندماندگار می شوند یا به سختی دل می کنند. در کل موقعیت جغرافیایی و تار و پود زندگی در این استان دارای رتیم خاصی است. غریبه احساس غربت نمی کند، خاکش پر مهر و دامن گیر است.

در بوشهر سنگریزه ها، نخل ها و دریا سخن های فراوان از شهید رئیس علی دلواری و یاران وفادارش می گویند. تمامی سرزمین بوشهر با افتخار از دل های عاشق و لبهای تشنه مبارزان دلاور که شجاعانه در مقابل متجاوزان ایستادند سخن می گویند. هر چه از این سرزمین نخل و خورشید بگوییم باز کم گفته ایم. لنز دوربین عکاسی و فیلم برداری ما رو به هنرها و مراسم زیادی باز می شود. مردم خونگرم بوشهر همه ساله با داغ دشت کربلا داغداراند و خونین اشک، و در ایام سوگواری نهضت عزاداری را بر پا می دارند و در این راه بسیار می کوشند و همه ساله در مساجد محله های قدیمی کوی شنبدی، کوی دهدشتی، کوی بهبهانی، کوی جبری، کوی کوتی و کوی سنگی شاهد سینه زنی آنها بصورت دایره وار هستیم و در این راه زحمات و شور عشق نوحه خوانان و نوحه سرایان قابل تحسین است. آوایشان اشک را در چشمان جاری و دل را برای شهید دشت کربلا خونین می کند. برای ایام محرم کسان زیادی با عشق و شور شعر سرودند و برای شعر و نوحه ها آهنگ ساختند و نوحه خواندند و یا از مهمانان عزادار حسینیه ها، مساجد و تکیه ها پذیرایی کردند و نذری های بسیار دادند.

نوحه های ایام محرم بسیارند و نام آن عزیزانی که برای ایام سوگواری شعر سرودند و یا آهنگ بر روی شعر ساخته اند نیز جاودان و بسیار.نوحه ها در مراسمات با آوای گرم و دل نشین و ریتم بسیار زیبا خوانده می شوند. هر گاه این آواها که با غم و شور درون همراه است از نفس نوحه خوانان بر می خیزد، در دل عزاداران سینه زن که گرداگرد نوحه خوان سینه می زنند غوغایی برپا می شود. در استان بوشهر مداحان و نوحه سرایان زیادی با نوای جانسوزشان در مراسم عزاداری سید الشهداء خدمت کردند وهمواره به این راه عاشقانه ادامه می دهند. آن هایی که در قید حیات نیستند یادشان گرامی و جای پایشان همیشه سبز و آن عزیزانی که به این راه پر شور و عشق ادامه می دهند آوای پر مهر درون و حنجره شان همیشه گرم باد. با ذکر نام های اساتید نوحه خوان و نوحه سرا در این مقوله یادی در خاطرمان می پرورانیم گرچه نامشان بسیار و سرگذشتی شیرین دارند که در این مقوله کوتاه نمی گنجد. زنده یاد ناخدا عباس دریانورد، مرحوم محمد شریفیان، حاج محمددوانی، مرحوم جهانبخش کردی زاده (بخشو)، مرحوم علیباش خرمایی، احمد خسرویان، علی دشتی، مصطفی گراشی، امیر کردی زاده، حمید دشتی فرد(ناخدا) علی سیاوش پوری، مرحوم کربلایی حبیب سر خوان، مرحوم سید علی مهیمنیان، مرحوم اصلاح پذیر، استاد محزون زاده، ابراهیم ملاح زاده، استاد ایراندوست و حاج علی تشکری و محمد فتوت و مصطفی اکابریان و حسین خرمایی پور و....

نوحه ایام اربعین حسینی

شعر و آهنگ از علی تشکری

ای غرق در خون زینب سر گشته ام من

از کوفه و شام بلا برگشته ام من

برخیز حال من ببین قدری کنار من نشین ای محرم من

افتاده گر در این بیابان پیکرت بود

منزل به منزل همره زینب سرت بود

گر تو نبودی با یتیمان خواهرت بود

همراه زیبا غنچه های پرپرت بود

سیمای زین العابدین برگردنش زنجیرکین ای محرم من

بعد تو جایم مجلس نامحرمان بود

زخم زبان ها بود و اشک من روان بود

رسم پذیرایی نمی دانی چسان بود

طشت وسر خونین ز چوب خیزران بود

روزم سیه گردیده است

جانم بر لب رسیده است ای محرم من

دشمن چو ما را در خرابه آشیان داد

ناگه رقیه سر به فریاد و فغان داد

خصم از پی تسکین سرت براو نشان داد

با سر تنهای قرون گفت و جان داد

پیکر ربابت ناگه از بهر اصغر خون جگر ای محرم من

تشکری با دیده گریان بگو تو

در ماتم سبط سالار دین سبط پیامبر

یا زینب محزون فغان و ناله سرکن

اندر کنار قبر آن زاده حیدر

دلهای جمله شیعیان باشد در آن اندر و فغان ای محرم من

بخشی از آوهای بوشهر :

شروه خوانی، بیت خوانی، چاوشی خوانی، جنگ نامه خوانی، صبحدم، یذله خوانی، ذکر و مناجات، خیام خوانی،

هنرمندان واساتید موسیقی استان بوشهر:

استاد مهندس همایون خرم، دکتر کامبیز روشن روان، محمد اسماعیل روشن روان، علی اکبر هنرور، اصغر قربانی، غلام رضا وزان، غلام رضا دمان، مهندس محمد رضا درخشی، شهریار خان محمدی، عبد العزیز رضا زاده، سید علی رضا فرحی، محسن شریفیان (موسیقی محلی)

موسیقی بوشهر شامل سه بخش است:

موسیقی کار، موسیقی جشن و سرور، موسیقی عزاداری

گروه های موسیقی سنتی:

مفتون، هم نوا، دریا وا، مهر آهنگ

گروه های موسیقی محلی بوشهر:

مروارید لیان به سرپرستی محسن شریفیان، دیار به سرپرستی غلام رضا وزان، لیمر، محمد رضا بلادی، هیرون(جنوب)، نوذر سعادت پور، آوای موج، محسن اخلاقی، شبدیز، محسن حیدریه، نوای دمام، محمد رضا اخلاقی، سماج، عبد الرضا اخلاقی

موقعیت جغرافیایی استان بوشهر:

استان بوشهر با وسعت 23167 کیلومتر مربع در جنوب ایران و حاشیه خلیج فارس و در موقعیت جغرافیایی 27 درجه و 14 دقیقه تا 30 درجه و 16دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 6 دقیقه تا 52 درجه و 58 دقیقه طول شرقی قرار دارد. این استان از شمال به استان خوزستان و کهکیلویه وبویر احمد، از مشرق به استان فارس، از جنوب شرقی به استان هرمزگان و از جنوب و مغرب با طولی حدود 625 کیلو متر به خلیج فارس محدود است. آب و هوای استان بوشهر بطور کلی گرم (بیابان کناری) که در نواحی ساحلی گرم و نمناک و در قسمت های داخلی گرم و خشک است. میزان بازندگی در استان بوشهر کم و متغیر است و ممکن است مقدار آب خیلی بیشتر یا کمتر از متوسط بارش سالیانه (217میلیمتر) باشد. از جمله رودخانه های استان بوشهر رودمند،دالکی، شور، شاپور، حله واهرم است . استان بوشهر شامل 9 شهرستان به نام های بوشهر، دشتی، دیر، کنگان، دشتستان، تنگستان، گناوه، دیلم و جم می باشد و طبق آخرین سر شماری جمعیت آن به 886267 نفر می رسد.

نگاهی کوتاه به سابقه تاریخی استان بوشهر:

سابقه تاریخی منطقه بوشهر به دوران قبل از اسلام و حکومت عیلامی ها بر می گردد و سواحل خلیج فارس در آن زمان یکی از مناطق مهم تجارت دریایی بین شوش و هند به شمار می رفت. ساحل تجاری بوشهر در حکومت عیلام«لیان» نام داشته که در نزدیکی شهر قدیم ریشهر، در 12 کیلومتری جنوب بندر بوشهر امروزی قرار داشته و قدیمی ترین سند شناخته شده به زبان عیلامی از این شهر بدست آمده است.

در سال 1146 هجری قمری نادر شاه بوشهر را پایگاه نیروی دریایی ایران در خلیج فارس قرار داد و نام آن را بندر نادریه گذاشت. در همین ایام صنعت کشتی سازی بر اهمیت بوشهر افزود. روند توسعه شهر در حکومت کریم خان زند که شیراز را پایتخت خود قرار داده بود. ادامه یافت، زیرا بندر بوشهر ارتباط شیراز را با خلیج فارس بر قرار می کرد. در آن زمان بوشهر یکی از بنادر مهم خیلج فارس به شمار می رفت و به مرور جانشین بندر عباس گردیده بود و این شهرت و رونق بیش از یک قرن و نیم دوام یافت.

در سال 1273 هجری قمری بوشهر به اشغال انگلستان در آمد و این شهر مقر نمایندگی سیاسی انگلستان در خلیج فارس گردید و در پی آن کشور های خارجی دیگری نیز در بوشهر تجارت خانه تاسیس کردند.

این شهر تا اواخر دوره قاجاریه رونق خود را حفظ کرد و لیکن با احداث راه آهن سراسری ایران در سال 1317 هجری خورشیدی و توسعه بنادر شاهپور و خرمشهر از اهمیت آن کاسته شد. در اواخر دوره پهلوی با احداث تاسیسات جدید و نظامی، بوشهر رونق مجدد خود را از سر گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز، با تداوم برنامه ساخت نیروگاه هسته ای و توسعه صنایع دریایی و ایجاد تجهیزات وصنایع مدرن و گسترش بازرگانی و صیادی، بوشهر جایگاه ویژه ای در خلیج فارس کسب نموده است.

مهمترین آثار و اماکن تاریخی و دیدنی استان بوشهر عبارتند از: موزه صنایع دستی، موزه مردم شناسی، آرامگاه امام زاده عبد المهیمن، شهر باستانی ریشهر، آرامگاه میر محمد حنیفه در جزیره خارگ، مدرسه تاریخی سعادت مظفری بوشهر، عمارت ملک در محله بهمنی، عمارت گلشن، آب انبار قوام، خانه وموزه شهید رئیس علی دلواری در شهر دلوار، قلعه نظامی گلینی در کلات کهنه، قلعه زایر خضر خان، دشت های زر خیز جم و ریز همراه با چشم انداز زیبا، کاخ هخامنشی بردک سیاه، غار تاریخی چهل خانه، منطقه باستانی و تاریخی توز، پل تاریخی مشیر، دژ برازجان، آتشکده خورموج، قلعه محمد خان دشتی، کلات حیدری، منطقه حفاظت شده مُند، چاههای سنگی جبرانی، آثار سنگی شاهزاده ابوالقاسم، چاه رمیله، قلعه و مسجد جامع بردستان، هنر لنج سازی، عمارت قدیمی گمرک دیر، آثار باقیمانده بندر سی نیز (شی نیز)، آثار باقیمانده سیراف (بندر طلاهری)، مسجد جامع سیراف، آرامگاه امام زاده سلیمان ابن علی، آثار باقیمانده باستانی و تاریخی گناوه.

صنایع

صنایع این استان به دو گروه عمده ماشینی و دستی تقسیم می شود: صنایع ماشینی عبارتند از: صنایع کوچک و متوسط که اکثراً تبدیلی هستند، شیلات و صنایع دریایی، نیروگاه اتمی، پتروشیمی،صنایع مخصوص به حمل ونقل نفت و گاز و تجارت دریایی، صنایع دارویی و غدایی، صنایع شیمیایی، الکترونیک، ماشین سازی، نیروی محرکه و لوازم و ابزار صیادی.

صنایع دستی:

از سی نیز تا سیراف

مطالب مشابه :

محسن شریفیان: خیام خوانی بعنوان یک ژانر منحصر به فرد در موسیقی ما جاریست

گزارش تصویری از اجرای گروه لیان در جشنواره موسیقی

دانلود دموی آلبوم «آواز دریانوردان خلیج فارس»

دانلود دموی آلبوم «مرحمت» به آهنگسازی هوشنگ سامانی(محسن شریفیان : نی جفتی)

از سی نیز تا سیراف

روز خیام و اجرای گروه آوای موج

آلبوم موسیقی محله خومونی منتشر شد

دوستانی که نمی تونند دمو را دانلود کنند این شما و صفحه اصلی ترانه شرقی.

کنسرت موسیقی محسن شریفیان و گروه لیان در تالار وحدت