استريليزاسيون چيست

استريليزاسيون چيست : به آن دسته از روشهاي فيزيكي يا شيميايي گفته مي شود كه براي از بين بردن كامل كليه ميكروارگانيسم ها از جمله ميكروبهاي بسيار مقاوم بكار برده مي شوند.استفاده از حرارت خشك ( فور) يا مرطوب ( اتوكلاو ) بهترين روشهاي استريليزاسيون است.

تعريف دزانفكسيون ( ضدعفوني يا گندزدايي ): اين روش نسبت به استريليزاسيون با قدرت كمتري ميكروارگانيسم ها را نابود مي كند. بنابراين ضدعفوني روشي است كه بوسيله آن مي توان تعداد ميكروبهاي آلوده كننده را كاهش داد ولي نه در حدي كه بطور كامل استريل شود.

تعريف آنتي سپيس : به ماده ميكروب كش گفته مي شود كه براي از بين بردن ميكروارگانيسم ها در روي بافتهاي زنده و پوست بدن بكار مي رود.

مراحل استرايليزاسيون

1- تميز كردن وسايل 2- استريل كردن وسايل 3- حفظ و ادامه استريل بودن وسايل روش شستشوي وسايل : كليه لوازم كار فلزي و شيشه اي را با آب صابون و برس با دستكش ضخيم تميز بشويند بطوريكه از خون و با كثافات ديگر پاك شوند كليه لوازم كار آلوده به خون را بايد بلافاصله پس از استفاده با آب سرد شست چون خون پس از مدتي منعقد و شستن و پاك كردن آن شكل ميگردد. و از طرفي ممكن است ميكروارگانيسم موجود در خون در هنگام استريليزاسيون زنده باقي بماند سپس كليه وسايل را با دقت خشك كرده و جهت استريل نمودن آماده نماييد.

آماده كردن وسايل جهت استريل كردن : وسايل كار شسته و خشك شده را داخل بيكس گذاشته درب بيكس را كاملاً ببندند و دريچه هاي بيكس را باز كنيد چسب اتوكلاو را روي بيكس چسبانده ونام خانه بهداشت ، نام وسايل و تاريخ استريل را روي برچسب نوشته و روي درب بيكس بچسبانيد بيكس را جهت استريليزاسيون به مراكز درماني ارسال نماييد. حفظ وادامه استریل بودن وسایل دقت نماییدبیکس یا پگ پانسمان درطول مدت استریل ماندن نبایدبازبماند زیرا موجب آلودگی خواهد شد برای گرفتن وسایل داخل بیکس باید از پنس سیار استریل استفاده نمود تاریخ استریل ماندن وسایل در یک پگ پارچه ای به مدت 30 روزودرپگ کاغذی به مدت 15روز می باشد

روشهاي متداول استريليزاسيون عبارتند از :

1- حرارت مرطوب : اتوكلاو- جوشاندن

2- حرارت خشك : فور، شعله ، سوزاندن

3- روشهاي متداول گندزدايي و ضدعفوني : 1- كلر2- ساولن 3- بتادين4- لامپهاي ماوراء بنفش4- الكل 70 درجه

اتوكلاو : معمولترين وسيله براي استريل كردن مواد مقاوم به حرارت ، اتوكلاو مي باشد كه بيشتر در بيمارستانها مورد استفاده قرار مي گيرد اين وسيله با بخارپرفشار عمل استريليزاسيون را انجام مي دهد و درجه حرارت بيشتري تا جوشاندن فراهم مي كند از امتيازات اتوكلاو سرعت عمل قابليت نفوذ زياد دو درجه رطوبت بالا مي باشد كه تمام اينها موجب انعقاد پروتئين ميكروبها مي شود به نحوي كه زندگي تمام ميكروارگانيزم ها مي تواند سريعاً تحت تاثير بخار تحت فشار از بين برود.

توجه داشته باشيم كه اين فشار نيست كه باكتري را مي كشد بلكه حرارت بالا اين كار را مي كند و تغيير فشار فقط در بالا بودن درجه حرارت و متجاوز از 100 درجه سانتي گراد مي باشد .

استريليزا سيون وسايل با اتو کلاو

1- وسايل بايد داخل پارچه دو لايه پيچيده شودو در داخل بيکس گذاشته شود.

بيکس: وسيله اي است که هنگام استريل نمو دن با اتو کلاو از آن استفاده مي شود بنا براين قبل از ا ستفاده کردن بايد کاملا شسته و خشک شود . بيکس نبايد زياد پر با شد. هنگا ميکه دا خل اتو کلاو گذا شته مي شود بايد در يچه هاي آن کا ملا باز با شد تا بخار آب بتواند برا حتي دا خل آن شود و پس از ا ستريل کرده به محض خا رج کردن از اتو کلاو بايد در يچه هاي آن بسته شود در داخل بيکس ميتوان گاز و مقداري پا نسمان را قرار داد .براي اطمينان از اينکه وسايل استريل شده اند از تست اتو کلاو استفاده مي کنند که در حالت عادي برنگ زرد است وقتي استريل شد خطوط تست برنگ سياه در مي آيد.

2- و سايل بعد از خارج شدن از اتو کلاو تا ريخ دا شته با شد.

3- بعد از باز کردن در اتو کلاو وسايل را بلا فا صله خارج نکنيد ، چون وسايل براي خشک شدن کامل نياز به يک زمان 10 تا 20 دقيقه دارد . و سايل را نبايد مر طوب خا رج کرد زيرا غير استريل خواهند شد.

توجه : مو قعي که وسايل مورد نياز خود را در بيکس مي گذا ريد در يچه هاي آنرا باز نموده و نام خانه بهدا شت را روي چسب درب بيکس بنويسيد و همچنين نام وسايل موجود در بيکس و تاريخ مربو طه آن بايد روي چسب نوشته شود. . هرگز براي برداشتن و سايل از دا خل بيکس نبايد دستهاي خود را دا خل کنيم . براي منظور از پنس مخصوص حمل و نقل استريل ا ستفاده مي کنيم .

ا ستفاده از فور: فور و سيله اي بسيار منا سب و خوب براي استريل نمو دن و سايل مي با شد و اين د ستگاه داراي يک حرارت سنج مي با شد و هواي درون آنرا به 170 تا160 در جه سانتي گراد مي رسانند و اشيا ء را به مدت 1تا2 ساعت درون آن نگه مي دارندو سايل پا رچه اي را نمي توان در فور گذا شت ، کلا و سا يلي را که در فور مي گذا رند با يد قبلا کا ملا شسته و خشک شده با شد و معمولا از فور براي ضد عفوني لوا زمات فلزي وشيشه اي مثل سرنگ مي توان ا ستفاده نمود . ( تست مخصوص فور وجود دارد که پس از استريل شدن و سايل تغيير رنگ دهد .)

ضدعفونی شدید بوسیله جوشاندن :اگر اتوکلاو یا فور در دسترس نباشد بناچار با جوشاندن وسایل بمدت ۳۰ ـ ۲۰ دقیقه می توان آنرا ضدعفونی شدید کرد این روش ساده ترین راه از بین بردن بسیاری از میکروارگانسیم ها از جمله ویروسی ایدز و هپاتیت است . از اين روش براي استريل لوازم و وسايلي که با خلط و مد فوع بيمار آلوده شده استفاده مي شود و نيز براي استريل کردن و سايل فلزي مثل پنس ، تيغ ، جرا حي و ... بسيار منا سب است
ضدعفونی شدید بوسیله فلامبه کردن:در مواقع فوری می توان برای ضدعفونی نمودن لوازم فلزی از روش فلامبه کردن به ترتیب زیر استفاده نمود برای فلامبه کردن اشیا فلزی ، آنها را مدتی روی شعله چراغ الکلی قرار داد یا وسایل فلزی را داخل ظرف حاوی الکل گذاشته و الکل را شعله ور نمائید تا رنگ فلز سرخ شود این وسیله پس ازسردشدن استریل و قابل استفاده می باشد .
گند زدایی وضد عفونی

کلر : کلر يک ماده گند زدايي کننده است که در برابر کليه ميکرو ار گا نيسمهاي فعال مي با شد. از آنجا که به تدريج از قدرت محلولهاي کلر کا سته مي شود بايد هر روز محلو لهاي جديدي را تهيه کرد .

سا ولن: اثر ضد باکتري دارد ، در صدهاي مو ثر آن به صورت محلولهاي 5 در صد ، براي شستشوي اوليه زخم ، ا در صد و 3 در صد مي باشد اثر اين دارو و در حضور خون ، پنبه و سلولز کاهش مي يابد و اين ماده بر ويرو سها و قار چها ، با کتري مقا وم به اسيد و اسپور با کتريها غير فعال مي با شد. براي ضد عفوني کردن ابزار پزشکي مثل سوند ها ، دستکش جرا حي و دماسنج يک قسمت سا ولون را با 30 قسمت آب مخلوط کنيد و بگذاريد و سايل به مدت 30 دقيقه در اين محلول بمانند ( ساولن 3%)

پوودون آيوداين ( بتادين ): اين ماده عليه قارچها ،ويرو سها ، انگلها و مخمر ها و اسپورها و همچنين بر مايکو باکتريوم تو بر کو لو زيس مو ثر است . در صد هاي مو ثر آن به صورت محلول 1 در صد ( دها نشويه ) محلول 5/7 در صد و 10 در صد مي باشد .بايد دقت کنيد که در مورد سوختگي ها پس از ضد عفوني کردن با بتادين حتما نا حيه سو ختگي را با سرم فيزيو لوژي استريل کنيد تا بتا دين روي ناحيه سو ختگي با قي نماندزيرا بتا دين اگر باقي بماند باعث خشکي و ترک خوردن پو ست مي شود.

اشعه ما وراي بنفش : انواع اشعه ها اثر مرگبار بر ميکرو ار گا نيسم ها دارند. لا مپهاي ميکروب کش به مقدار زياد اشعه ما وراي بنفش از خود سا طع مي کنند و اين لا مپها براي ضد عفوني کردن اتا قهاي عمل و زايمان و ساير اتا قهاي بيمارستان منا سب هستند و مي توانند ميکرو بها را تا حد زيادي کاهش دهند. قدرت نفوذ اشعه ما وراي بنفش کم است و حتي يک ور قه نا زک شيشه اي مقدار زيادي از آن جذب مي کند . بنا براين ميکرو ار گا نيسم ها يي که در سطح قرار دارند و به طور مستقيم در معرض اين اشعه هستند از بين مي روند . اشعه ما وراي بنفش بو سيله بسياري از مواد سلولي جذب مي شوند و از اين ميان اسيد هاي نو کلئيک بيشتر آنرا جذب مي کنند و تحت تا ثير قرار مي گيرند و از بين مي روند.

طاهره درویش:کارشناس مامایی

استريليزاسيون چيست

مطالب مشابه :

نکاتی در مورد مدفوع نوزادان

چند تست ساده ولی مهم (۲)

روشهای تشخیص مسمومیت در افراد

روش های شناسایی هلیکوباکتر پیلوری

روشهاي کنترل عفونت در خانه بهداشت و مراقبت از بیماران عفونی

استريليزاسيون چيست

تیفوس چیست ؟

انواع گرسنگی از نظر ابو علی سینا

روش های شناسایی هلیکوباکتر پیلوری