نگاهی تحلیلی به مقدمه -چکیده - موضوع - بیان مساله -ضرورت واهمیت مساله
مقدمه :
نقد و بررسي پايان نامه هاي دانشجوئي مقطع كارشناسي ارشد ، سبب مي شود تا ما ديدي تحليلي به مسائل و فرايند تحقيق داشته باشيم و علاوه بر آن ماهيت دشواري هاي تحقيق و پژوهش بواسطة اين كار تا حد زيادي روشن شود. و در لابه لاي اين امر، دشواري هايي را كه طبيعتاً هر پژوهشگري در فرآيند تحقيق با آن مواجه مي شود، روش مناسب تحليل داده ها و نتيجه گيري از آنها و سبك و سياق ارائه يك گزارش تحقيق، تا حد زيادي روشن مي شود. در واقع نقد و ارزشيابي معقول و منطقي از هر نوشته به ويژه از نوع تحقيقي آن بسيار ارزنده است زيرا، از اين وادي هم نويسنده و هم تهيه كنندة مطلب اصلي با برملاشدن نقاط ضعف و قوت كار و فعاليت شان، سود مي برند و تحليل گر از طريق پي بردن به ماهيت ريزه كاريهاي تحقيق و دشواري هاي آن و نيز روش هايي كه در تأمين اين ريزه كاري ها و يا مقابله با دشواري ها ضرورت دارد، بينش و آگاهي مي يابد.
مقدمه اي باید به خوبي بتوانددرك روشني از مفاهيم بنيادي تحقيق ارائه نمايد. در مقدمه نويسي مي بايست هميشه يك سري اصول رعايت شود. مقدمه بايد رويكردي كل نگر داشته باشد و از مفاهيم كلي حركت كند و به سوي مفاهيم جزئي در حركت باشد(اسدیان،1391).
چکیده تحقیق :
چکیده تحقیق عبارت است از خلاصه ای از تمام مراحل تحقیق به ویژه، مساله ،فرضیه ها ، جامعه و نمونه آماری، روشهای تحقیق و جمع آوری اطلاعات ، یافته های تحقیق و پیشنهادات می باشد طوری که خواننده با مطالعه آن تصویر روشنی از تحقیق انجام شده در ذهن خود داشته و با قسمتهای مهم آن آشنا شود . بنابراین چکیده تحقیق باید در چند صفحه و با دقت و حوصله زیاد ، نوشته شود .( سید عباس زاده ،1389، ص 406).
هدف چکیده پایان نامه ، بیان اهداف و فرضیات و نتایج حاصل از تحقیق است تا خواننده با سرعت آن را مطالعه و در صورت مفید بودن آن ، به خواندن کامل گزارش اقدام نماید ، در نوشتن چکیده ،موارد زیر باید مورد توجه قرار گیرد . 1 – از ذکر آنچه در متن نیامده خودداری شود . 2 – نقل قول مستقیم لازم نیست ، بلکه مطالب به زبان خود محقق بیان شود .3 – اصطلاحات مهم وکلیدی در چکیده بیان شود . 4 – برای شماره ها از عدد به جای حروف استفاده شود . مثال : به جای نوشتن کلمه پانزده از 15 استفاده شود . 5 – فقط گزارش ارائه شود و از اظهار نظر پرهیز شود .6 – معمولا زمان مورد استفاده در افعال باید به صورت گذشته و مجهول باشد . 7 در چکیده مطالب ، به موضوعاتی چون ، مسئله پژوهش – تعداد – نوع – جنس آنها – روش آماری – ابزار گرداوری اطلاعات ، شیوه جمع آوری اطلاعات – یافته های تحقیق –نتایج وکاربرد آنها اشاره شود . لازم به توضیح است به موضوعات فوق باید به صورت بسیار مختصر اشاره شود .(رمضانی ،1380 ، ص 1387).
معمولا محقق يا دانشجو چکيده اي از تحقيق خود را در حدود يک يا دوصفحه تهيه مي کند و در آخرين قسمت بخش مقدماتي قرار مي دهد تا علاقمندان ، با مطالعه آن بتوانند به صورت کلي با گزارش تحقيق آشنا شوند .چکيده کمتر از مقدمه بوده شامل مباحثي از قبيل موضوع تحقيق ، فرضيه ها ، روش کار ، نتايج و پيشنهادهاي مربوط به تحقيق به صورت کلي وخلاصه است .( حافظ نيا ، 1381 ، ص 265)
عنوان پژوهش :
يكي از معيارهايي كه مي بايست در عنوان پژوهش رعايت نمود رسا و قابل فهم بيان كردن آن است كه موجب مي شود تا مخاطب در لحظة اول بفهمد كه اين پژوهش به دنبال چيست و چه هدفي را دنبال مي كند و اصولاً عنوان پژوهش نبايد سؤالات زيادي را در ذهن مخاطب بي جواب بگذارد.
از آنجايي كه برخي از پژوهشگران در عناوين تحقيقات خود بسيار اغراق كرده ولي در مرحلة عمل قادر به انجام رساندن وعدة خود كه در عنوان آمده، نيستند لذا در نقد تحقيقات علمي اين نكته هميشه مي تواند مورد توجه باشد(اسدیان،1391)
- بیانگر تحقیق و بررسی متغیرهای معین از حیث نوع ارتباط آنها با یکدیگر باشد به عبارت دیگر نوع ارتباط یا روابطی را که طی پژوهش مورد بررسی خواهد بود ، نشان دهد . ( سید عباس زاده ،1389، ص 73).
- باید حاوی متغیرها یا مفاهیم سنجش پذیر باشد . مفاهیمی که قابلیت اندازه گیری ندارند ، نمی تواند در کار پژوهشی به کار آید . بنابراین در عنوان نیز نباید ظاهر شود . (همان منبع، ص 74).
- عنوان باید نشان دهنده قلمرو زمانی ، مکانی و موضوعی مشخص باشد .یعنی نشان دهد که پژوهش در کجا وچه زمانی صورت خواهد گرفت و کدام جنبه و یا جنبه های مشخص از موضوع را که همواره می تواند دامنه وسیعی داشته باشد ، شامل خواهد بود . (همان منبع، ص 74).
- باید بصورت صریح و سلیس نوشته شود ، بنابراین لازم است از نظر نگارش درست باشد و با استفاده از کلمات و واژه های صحیح وعلمی نوشته شود . (همان منبع، ص 75).
- عنوان پژوهش باید طوری نوشته شود که به جز یک معنی –معنای مورد نظر پژوهشگر –هیچ معنای دیگر از آن بیرون نیاید و مثلا اگر ده نفر آن را بخوانند ، همه آنان به منظور محقق پی ببرند.(همان منبع، ص 75).
- انتخاب هر موضوع تحقیقی ، متاثر از بضاعت علمی محقق است . یعنی کسانی که در رشته خاصی تخصص واطلاعات داشته باشند ، در انتخاب موضوع در همان زمینه ، آمادگی بیشتری دارند .(رمضانی ،1380، ص 28).
بیان مساله :
برخي از محققان تازه كار تصور مي كنند كه هر اندازه در بيان مسأله خود به مشكلات و تنگناهاي زيادي اشاره كنند به همان اندازه در تدوين مسأله موفق خواهند بود. در واقع در بيان مسأله بايد سعي كرد كه هر چه بيشتر روي آن مسألة اصلي كه تحقيق به خاطر جواب دادن به آن بوجود آمده است تمركز كرد.
همچنان كه واضح است هر تحقيق كه انجام مي شود در واقع به قصد پاسخ دادن به يك سري سؤالات اساسي كه در ذهن محقق بوجود آمده است، انجام مي شود. اگر تحقيقي انجام شود ولي به پاسخ هايي كه محقق درصدد رسيدن به آنها بوده، نرسد در واقع يك جاي كار ايراد دارد. لذا در تحقيقات علمي محقق بايد هدف خود را از انجام پژوهش و در حالت كلي مسأله اي راكه محقق به دنبال پاسخ دادن به آن است را بيان كند و روشن بيان كردن اين مسأله، خود مي تواند يكي از نكات مثبت محقق و تحقيق علمي او باشد(اسدیان،1391).
- در بیان مساله باید مساله پژوهش را به طور کامل و باذکر جزئیات آن چنان شرح داد که «مساله بودن » مساله پژوهش کاملا روشن شده باشد . ( سید عباس زاده ، 1389، ص 81).
- بیان مسئله به صورت مبهم و غیر دقیق ، به جای اینکه پژوهشگر را به منابع اطلاعاتی مناسب و صحیح هدایت کند ، موجب گمراهی او می شود . هنگام بیان مسئله ، پژوهشگر باید پدیده های مورد پژوهش را روشن سازد و دقیقا مشخص کند که مفاهیم ونماد های مورد استفاده در مسئله دارای معانی خاصی هستند یا خیر . در هر صورت پژوهشگر موظف است که واژه های مطرح شده در مسئله را معین و دقیقا تعریف کند. برای این تعربف می توان از دانشنامه ها ، فرهنگ لغات ،فرهنگ نامه های آماری ، روان شناسی و تربیتی استفاده کرد . (دلاور،1380، ص 52).
- مسئله تحقیق باید قابل آزمایش باشد .هرمسئله برای اینکه اعتبار علمی داشته باشد ، باید قابلیت آزمایش داشته باشد و تجربه پذیر باشد .یعنی اینکه هم رابطه ها قابل آزمون باشند ، وهم متغیرها قابل اندازه گیری باشند .زیرا بسیاری از پرسشهای خوب به دلیل عدم آزمون پذیری ، ارزش علمی ندارند .(رمضانی ، 1380 ، ص 33)
- بیان مسئله بصورت سوالی مطرح شود . بیان مسئله بصورت سوالی این حسن را دارد که مستقیما محقق موضوع مورد مطالعه را بیان می کند .(رمضانی ، 1380 ، ص 34).
اهمیت و ضرورت مساله :
علاوه بر وجود مسأله و سؤال در ذهن محقق براي توجيه انجام پژوهشي خاص، بايد انجام آن پژوهش نيز داراي اهميت باشد. يعني در واقع انجام آن با توجه به صرف منابع مادي و انساني و... قابل توجيه باشد و انجام آن باعث رفع يك سري مشكلات يا توليد علم و اطلاعات جديد گردد و محقق بايد در پژوهش خود، اهميت انجام تحقيق خود را با توجه به عبارات واضح و روشن بيان نمايد(اسدیان،1391).
- در بیان اهمیت مسئله ،منطق یک مطالعه و دلایل پژوهشگر برای انتخاب مسئله منظور می شود . اهمیت مسئله قبل از بیان گزاره های تحقیق (سوالات و یا فرضیه های تحقیق ) ارائه می شود و لی می تواند قل و یا بعد از بررسی پیشینه تحقیق نیز عرضه شود .یک مسئله تحقیق زمانی از اهمیت برخوردار است که حد اقل یکی از این ویژه گیها را دارا باشد : 1 – فراهم آوردن دانش در یک زمینه خاص 2 – کمک به تدوین نظریه 3 – تعمیم تحقیقات قبلی (افزایش اعتبار برونی ) 4 – پیشبرد روش شناسی تحقیق 5 – روشن ساختن برخی از مسائل مهم روز. (سرمد،بازرگان،حجازی،1376،ص32).
- مساله و یا مشکل بودن آن برای عموم دست اندرکاران و یا حداقل برای متخصصین مربوط ، واضح ومبرهن باشد .( سید عباس زاده ، 1389، ص 83).
- نتایج حاصل از بررسی مساله ، از نظر عمومیت و یا از نظر زمانی وسعت بیشتری داشته باشد یعنی نتایج آن در برهه زمانی طولانی تری مورد استفاده باشد و یا شامل تعداد و یا موارد بیشتری از مسائل مبتلا شود ( همان منبع ،ص 83)
دربيان ضرورت مساله محقق به بيان چرايي و دلايل ضروري و توجيهي انجام دادن تحقيق و نيز اهداف علمي و کاربردي يا عملي آن مي پردازد و انگيزه ها و ضرورتهاي خاص انجام آن را تشريح مي کند . سپس به نتايج حاصل از تحقيق و سودمنديهاي آن اشاره نموده ، اين نکته را توضيح مي دهد که تحقيق چه کمکي به گسترش دامنه علم يا حل مشکلات و مسائل زندگي بشر يا بهبود وضع زندگي انسان مي نمايد و چه افراد يا موسسات يا سازمانهايي مي توانند از نتايج آن بهره مند شوند .( حافظ نيا ، 1381 ، ص 291 ).
- محقق اهميت انجام تحقيق را به طور روشن مطرح مي نمايد که چرا و به چه دلائل مستندي قصد انجام اين تحقيق را دارد . محقق بايد اين امر را به وضوح بيان نمايد که انجام اين تحقيق به کشف چه حقايق ، دانش نو و يا حل کدام مسئله خواهد پرداخت .( شوريني ، 1386، ص 57).
منابع و مأخذ:
1) روشهاي تحقيق در علوم رفتاري و علوم اجتماعي ،
تاليف : خسرو رمضاني – 1380 انتشارات فاطميه شيراز
2) روش تحقيق در روان شناسي و علوم تربيتي
تاليف : دکتر علي دلاور - ويرايش سوم – انتشارات نشر ويرايش تهران 1380
3) روشهاي تحقيق در علوم رفتاري
تاليف دکتر زهره سرمد – دکتر عباس بازرگان – دکتر الهه حجازي
نشر آگه – 1376 تهران
4) روشهاي تحقيق در علوم انساني – دکتر سياوش خليلي شوريني
تهران – 1386-انتشارات يادواره کتاب
5) روشهاي عملي تحقيق در علوم انساني
تاليف : دکتر مير محمد سيد عباس زاده - 1389-انتشارات دانشگاه اروميه
6) مقدمه اي بر روش تحقيق در علوم انساني
تاليف دکتر محمد رضا حافظ نيا – 1377-انتشارات ( سازمان چاپ وانتشارات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي )
7) اسدیان ، 1391 ، تجزیه و تحلیل پایان نامه www.Drasadian.blogfa.com
مطالب مشابه :
برنامه ریزی درسی چیست .
برنامه ریزی درسی چیست؟ تعاریف مختلفی در مورد واژه برنامه ریزی بیان شده است ، از جمله :
نگاهی تحلیلی به مقدمه -چکیده - موضوع - بیان مساله -ضرورت واهمیت مساله
برنامه ریزی درسی - نگاهی تحلیلی به مقدمه -چکیده - موضوع - بیان مساله -ضرورت واهمیت مساله
اهداف كلي،اهداف برنامه هاي درسي و جدول مواد درسي پايه ششم ابتدايي
برنامه ریزی درسی - اهداف كلي،اهداف برنامه هاي درسي و جدول مواد درسي پايه ششم ابتدايي
مبانی برنامه ریزی درسی
برنامه ریزی تحصیلی به نوعی همان برنامه ریزی درسی در سطح خرد و معطوف به تلاش های فردی است
خلاصه ای از فصل سطوح برنامه ریزی آموزشی
برنامه ریزی درسی - خلاصه ای از فصل سطوح برنامه ریزی آموزشی - - برنامه ریزی درسی
موضوع پایان نامه
کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی . استفاده از مطالب وبلاگ باذکر منبع و رفرنس دهی بلامانع است.
برچسب :
برنامه ریزی درسی