علت پيدا شدن حجاب از ديدگاه شهيد مطهري

اشارهعلت و فلسفه پيدا شدن حجاب چيست ؟ چطور شد كه در ميان همه يا بعضي ملل باستاني پديد آمد ؟ اسلام كه ديني است كه در همه دستورهاي خويش فلسفه و منظوري دارد چرا و روي چه مصلحتي حجاب را تاييد و يا تاسيس كرد ؟ .
مخالفان حجاب سعي كرده اند جريانات ظالمانه اي را به عنوان علت پيدا شدن حجاب ذكر كنند و در اين جهت ميان حجاب اسلامي و غير اسلامي فرق نمي گذارند چنين وانمود مي كنند كه حجاب اسلامي نيز از همين جريانات ظالمانه سرچشمه مي گيرد .
در باب علت پيدا شدن حجاب نظريات گوناگوني ابراز شده است و غالبا اين علتها براي ظالمانه يا جاهلانه جلوه دادن حجاب ذكر شده است . ما مجموع آنها را ذكر مي كنيم . نظرياتي كه به دست آورده ايم بعضي فلسفي و بعضي اجتماعي و بعضي اخلاقي و بعضي اقتصادي و بعضي رواني است كه ذيلا ذكر مي شود : . 1 - ميل به رياضت و رهبانيت( ريشه فلسفي ) .
2 - عدم امنيت و عدالت اجتماعي ( ريشه اجتماعي ) . 3 - پدرشاهي و تسلط مرد بر زن و استثمار نيروي وي در جهت منافع اقتصادي مرد ( ريشه اقتصادي ) . 4 - حسادت و خودخواهي مرد ( ريشه اخلاقي )
. 5 - عادت زنانگي زن و احساس او به اينكه در خلقت از مرد چيزي كم دارد به علاوه مقررات خشني كه در زمينه پليدي او و ترك معاشرت با او در ايام عادت وضع شده است ( ريشه رواني ) . علل نامبرده يا به هيچ وجه تاثيري در پيدا شدن حجاب در هيچ نقطه از جهان نداشته است و بي جهت آنها را به نام علت حجاب ذكر كرده اند و يا فرضا در پديد آمدن بعضي از سيستمهاي غير اسلامي تاثير داشته است
در حجاب اسلامي تاثير نداشته است يعني حكمت و فلسفه اي كه در اسلام سبب تشريع حجاب شده نبوده است . همانطور كه ملاحظه مي شود مخالفان حجاب گاهي آن را زاييده يك طرز تفكر فلسفي خاص درباره جهان و لذات جهان معرفي مي كنند

و گاهي ريشه سياسي و اجتماعي براي آن ذكر مي كنند و گاهي آنرا معلول علل اقتصادي مي دانند و گاهي جنبه هاي خاص اخلاقي يا رواني را در پديد آمدن آن دخالت مي دهند . ما هر يك از اين علل را ذكر و سپس انتقاد مي كنيم و ثابت مي كنيم كه اسلام در فلسفه اجتماعي خود به هيچيك از اين جهات نظر نداشته است و هيچيك از آنها با مباني مسلم و شناخته شده اسلام وفق نمي دهد و در خاتمه به يك علت اساسي اشاره مي كنيم كه از نظر ما موجه ترين آنها به شمار مي رود .

رياضت و رهبانيت

تاثير اين دو علت بدين نحو است كه پس از شكستها و عدم موفقيتها و يا خستگيها و فرسودگيها انديشه وصول به حقيقت در روح بيدار مي گردد . توجه به ماديات و غرق شدن در انديشه هاي مادي خود مانعي است براي اينكه انسان درباره ازليت و ابديت و حقيقت جاوداني بيانديشد و در اين جهت فكر و تلاش كند كه از كجا آمده ام و در كجا هستم و به كجا مي روم ؟ اما همينكه به واسطه شكست و يا خستگي حالت گريز و بي رغبتي نسبت به ماديات در روح پديد آمد انديشه در مطلقات بلامزاحم مانده جان مي گيرد . اين دو عامل هميشه به كمك عامل اول سبب توجه به رياضت مي شود . و البته بعضي از افرادي كه به سوي رياضت كشيده مي شوند تحت تاثير اين دو عامل مي باشند نه همه آنها .

بررسي

مي گيرم و با همسرانم نيز مباشرت دارم . هر كس كه دين مطابق با فطرت مرا دوست مي دارد بايد از من پيروي كند . ازدواج يكي از سنتهاي من است .

عدم امنيت

اين نا امني ها اختصاص به ايران و به زمانهاي قديم نداشته است . داستان اذان نيمه شب كه در " داستان راستان " آورده ايم نشان مي دهد كه چگونه مشابه اين جريانها در دوران تسلط مردم ماوراء النهر بر دستگاه خلافت بغداد در بغداد هم رواج داشته است . در همين زمانها نزديك خودمان يكي از شاهزادگان در اصفهان از اينگونه تجاوزها زياد داشته است و مردم اصفهان قصه هاي زيادي از زمان حكومت او نقل مي كنند .

بررسي

و به دوره اول شباهت كامل دارد . اين دوره از اواخر قرن نوزدهم شروع شده هنوز در همه جا استقرار نيافته است . از نظر اين منطق پوشش زن عبارت است از زنداني شدن زن به دست مرد و علت اينكه مرد زن را اينچنين اسير مي كرده اين است كه مي خواسته هر چه بيشتر از وجود او بهره اقتصادي ببرد .

بررسي

اگر اسلام در حجاب نظر به استثمار اقتصادي زن داشت بيگاري زن را براي مرد تجويز مي كرد معقول نيست كه از يك طرف براي زن استقلال اقتصادي قايل شود و از طرف ديگر حجاب را به منظور استغلال و استثمار زن وضع كند . پس اسلام چنين منظوري نداشته است .

حسادت

و همين بذالي و گذشت و كام ديگران را شيرين كردن در اخلاق جنسي مذموم است ؟ به عقيده امثال راسل اين تفاوت علت معقولي ندارد اخلاقي نتوانسته است در مورد امور جنسي بر خودخواهي و تسلط جويي بشر غلبه كند برعكس تسليم خودپرستي شده همان رذيله را به نام غيرت از طرف مرد و به نام عفاف و حجاب از طرف زن تحت عنوان اخلاق حسنه پذيرفته است .

بررسي

و اما اينكه آيا نظر اسلام درباره حجاب و پوشش احترام گزاردن به حس غيرت مرد است يا نه ؟ جواب اينست كه بدون شك اسلام همان فلسفه اي كه در حس غيرت هست يعني حفاظت پاكي نسل و عدم اختلاط انساب را منظور نظر دارد . ولي علت حجاب اسلامي منحصر به اين نيست . در بخش بعد كه تحت عنوان " فلسفه پوشش و حجاب در اسلام " بحث خواهيم كرد اين مطلب را توضيح خواهيم داد .

عادت زنانگي