رفیقان بی کلک!
قرآن ، حسابی هوای پدر ها و مادرها را دارد، با کلی سفارش و هشدار خدا هم تحمل کوچکترین بیاحترامی به والدین را ندارد
شاید خیلی وقتها از زبان بزرگترها و مو سفیدهای فامیل شنیده باشید که احترام به پدر و مادر را باید از قدیمیها یاد گرفت؛ «بچهها حتی جلوی پدر و مادر، پایشان را هم دراز نمیکردند، چه برسد به اینکه بخواهند با آنها درشتی هم بکنند...» و هزاران جمله شبیه اینکه مدام در گوشمان زنگ میخورد که در گذشته، جنس احترام به والدین چنین بوده و چنان. معنا و مفهوم همه این مقایسهها این بود که به پدر و مادرتان احترام بگذارید. کاری نکنید ناراحت شوند و خلاصه اینکه تمام و کمال برایشان مایه بگذارید تا از شما راضی باشند و گرنه...
هیچ میدانستید که خدا احترام و نیکی به پدر و مادر را بعد از اطاعت خودش، واجب کرده؟ میدانید که نام آنها در آیههایی بلافاصله پس از نام خدای متعال آمده ؟ میدانید... همه مطلب را که نباید در مقدمه آن لو داد! مطلب این شماره را بخوانید تا دستتان بیاید معنا و مفهوم قرآن ی احترام چیست، چرا باید به پدر و مادر احترام گذاشت و اصلاً «عاق والدین» چه معنایی دارد.
در عیون اخبارالرضا (علیهالسلام)، جلد 2 از امام رضا علیهالسلام نقل شده: «نیکی به والدین واجب است گرچه مشرک باشند، ولی در معصیت خدا نباید آنان را اطاعت کرد».
احترام واژهای قرآن ی است که از ریشه حرام و حرمت گرفته شده مثلا وقتی گفته میشود حریم چاه، به معنای همان محدودهای است که نمیتوان به آن نزدیک شد و کسی حق تصرف و حفر چاه دیگر در آن محدوده را ندارد. حرمت شخص به معنای چیزی است که شخص از آن دفاع میکند. مثلا وقتی میگویند باید به قلانی احترام گذاشت، به همان معنای گرامی داشتن و تکریم کردن شخص است. یعنی نباید کاری کرد که شخصیت او دچار خدشهای شود.
در قرآن هیچ گاه کلمه احترام به کار نرفته، ولی مفهوم احترام در قالب کلمات دیگر وجود دارد؛ مثلاً در آیه پنج سوره توبه که درباره حرمت ماههای حرام صحبت شده، به معنای احترام گذاشتن به بعضی ماههایی است که خدا تعیین کرده یا مثالهای دیگری چون نفس و جان آدمی در آیه 151 سوره انعام، حرمت خانه خدا در آیه 97 سوره مائده، تکریم در آیات 3سوره علق و 70 سوره اسرا و... شکی نیست که همه انسانها به طور ذاتی نیازمند احترامند. امتحانش سخت نیست؛ در همین کوچه و خیابان که نگاه کنید، علت اصلی همه دعواها و نزاعهای بزرگ و کوچک، همین کلمه «احترام» است.
- همیشه رتبه دوم
در آیه 83 سوره بقره، احسان به پدر و مادر به عنوان پیمان خداوند با بین اسرائیل یاد شده: «و اذا اخذنا میثاق بنیاسرائیل لا تعبدون الا الله و بالوالدین احسانا؛ و هنگامی که از بنی اسرائیل پیمان و عهد گرفتیم که جز خدا را نپرستند و به پدر و مادر احترام گذارند و احسان و نیکی کنند.» البته همین مضمون را در آیات 36 نساء، 23 اسرا و 151 انعام هم میتوان مشاهده کرد؛ در آیه 36 سوره نسا آمده است:
«واعبدوالله و لا تشر کوا به شیئا و بالوالدین احسانا و خدا را بپرستید، و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید.» می بینی د؟ اگر از پرستش خدا سخنی به میان آمده، نام پدر و مادر هم با عبارت احسان به آنها وجود دارد. علامه طباطبائی در جلد 13 تفسیرالمیزان در تفسیر همان آیه میگوید: «معلوم میشود مساله احسان به پدر و مادر بعد از مساله توحید واجبترین واجبات است.
همچنان که مساله عقوق (نفرین) بعد از شرک ورزیدن به خدا از بزرگترین گناهان کبیره است به همین دلیل این مساله را بعد از توحید و قبل از دیگر احکام اسم برده نه تنها در این آیات چنین کرده، بلکه در موارد متعددی از کلام خود همین ترتیب را به کار بسته است». یعنی اگر خداوند به عنوان آفریدگار و پروردگار باید پرستش شود، پدر و مادر هم به هم به عنوان واسطه فیض و نعمتهای خداوندی بر انسان،
باید مورد احترام و احسان قرار گیرند. احسان، برترین حالتی است که پس از پرستش میتوان تصور کرد. به این معنا که احسان مرتبه دوم پرستش است و اگر پرستشی به غیر خدا جایز بود، حکم به آن میشد و چون امکان پذیر نیست، مرتبه دوم آن مورد تاکید قرار گرفته است.
- حتی اگر...
حتی اگر پدر و مادری کافر هم بودند، باز هم باید به آنها احترام گذاشت و آنها را تکریم کرد. شاهدش هم آیه 15 سوره لقمان که به وضوح این مساله را مطرح کرده: «و اگر آنان به تو اصرار کنند که با من آنچه را که علم به آن نداری، شریک کنند اطاعتشان مکن ولی در دنیا به نیکی با آنان رفتار کن».
مساله عقوق (نفرین) بعد از شرک ورزیدن به خدا از بزرگترین گناهان کبیره است به همین دلیل این مساله را بعد از توحید و قبل از دیگر احکام اسم برده
در عیون اخبارالرضا (علیهالسلام)، جلد 2 از امام رضا علیهالسلام نقل شده: «نیکی به والدین واجب است گرچه مشرک باشند، ولی در معصیت خدا نباید آنان را اطاعت کرد». این قضیه در باره رفتار پدر و مادر هم صادق است. یعنی اگر آنها با فرزند بدرفتاری هم کردند، باید احترامشان را داشت و اصلاً نباید کاری کرد که ناراحت شوند. در آیه 23 سوره اسرا میخوانیم: «پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر خود احسان کنید؛ اگر یکی از آن دو با هم دو در کنار تو به سالخوردگی رسیدند به آنها حتی آف مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنی شایسته بگوی». در جلد دو اصول کافی از امام رضا(علیهالسلام) نقل شده: «اگر لفظی کوتاهتر و سبکتر از آف وجود داشت، خداوند آن را در آیه ذکر میفرمود». در مجمعالبیان هم آمده که امام محمدباقر علیهالسلام از پیامبر اکرم صلیالله علیه واله وسلم نقل میکند: «از آزار پدر و مادر بپرهیزید، زیرا بوی بهشت از هزار سال فاصله بوبیده میشود ولی آزاردهنده پدر و مادر آن را نمییابد».
محبوبه شعاعی، مجله قران ی آیه
تنظیم برای تبیان: شکوری
منبع : tebyan.net
رفیقان بی کلک ,