آيين نامه توسعه مدارس مشاركت هاي مردمي به شيوه مديريت هيات امنايي در مدارس

مصوبه هفتصدو هشتاد و دومین جلسه شوراي عالي آموزش وپرورش مورخ 10/10/1387

موضوع : آیین نامه توسعه مشارکت های مردمی به شيوه مدیریت هيات امنايي درمدارس

مقدمه:

شوراي عالي آموزش وپرورش در راستای اجراي سياست مدرسه محوري و به منظور ارتقای كيفيت برنامه هاي آموزشي وتربيتي مدارس ، جلب و توسعه  مشاركت هاي مردمي،تقویت نظام مدیریتی ، مالی و اجرایی مدارس مبتنی بر گسترش عدالت آموزشی و  به استناد قانون تشكيل شوراهاي آموزش وپرورش ، آیین نامه توسعه مشارکت های مردمی به شيوه مدیریت هيات امنايي درمدارس را به شرح زير تصويب مي نمايد :

ماده1- مدارس دولتي واجد شرايط مي توانند به پيشنهاد شورای مدرسه وتأييد شوراي آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه به صورت هیات امنایی اداره شوند.  

تبصره1- مجوز هيات امنايي شدن این مدارس به صورت موافقت اصولی موقت و برای مدت یک سال صادر می شود که در صورت احراز استانداردهای لازم ،  به موافقت  قطعی تبدیل می شود.

تبصره2- درمرکز استان هایی که بیش از یک  منطقه یا ناحیه آموزشی وجود دارد ، شورای آموزش  و پرورش شهرستان درچارچوب این آیین نامه و براساس سیاست های راهبردی خود می تواند اتخاذ تصمیم درمورد هیات امنایی اداره شدن مدارس را به ادارات آموزش وپرورش مناطق یا نواحی ذیربط واگذار نماید.

تبصره3- درمدارسی که به صورت مجتمع آموزشی(شامل دوره های مختلف تحصیلی)اداره      می شود ، صرفاً یک هیات امنا به عنوان «هیات امنای مجتمع» تشکیل می شود.از آنجا که     فعالیت های آموزشی و تربیتی در دراز مدت اثربخشی بیشتری خواهد داشت و مجتمع های آموزشی ، سنوات بیشتری را برای ارائه خدمات تربیتی وآموزشی دراختیاردارند ، لذا              شورای آموزش وپرورش شهرستان يا منطقه می تواند ، اختیارات بیشتری را به هیات امنا تفویض نماید.

ماده 2- اعضاي هيأت امناي مدارس مشمول این آیین نامه عبارتنداز:

1- مديرمدرسه(دبير هيات امنا)

2- یکی از معاونان آموزشی مدرسه به انتخاب مدیر

3- يك نفر ازکارکنان آموزشي ويك نفراز كاركنان پرورشي مدرسه به انتخاب شوراي معلمان

4- رييس انجمن اوليا ومربيان مدرسه

5- یک نفر از اولياي دانش آموزان به انتخاب انجمن اوليا و مربيان مدرسه

6- دو نفر از صاحب نظران و کارشناسان آموزشي یا فرهنگي  ( ترجيحاً از استادان حوزه،دانشگاه يا مدرسان مراکزتربيت معلم و آموزشکده های فنی و حرفه ای)

7- یک نفر از خیرین و یا معتمدان محل

8- یک نفرازاعضای شورایاری محله یا موسسات ومراکزفرهنگی،ورزشی و مذهبی محل (مانند مسجد)

9- یک نفرازمديران یا اعضای هیات مدیره مراکزوموسسات توليدي ،خدماتي

تبصره1- در هنرستان هاي فني وحرفه اي وکاردانش ، فرد مذکور در بند 9 متناسب بارشته و فعاليت هنرستان حتی الامکان ازبين صاحبان حرف ومشاغل مرتبط انتخاب مي شود.

تبصره2- افراد مندرج در بندهای 6و7و8 و9 به پيشنهاد حداقل یک نفر وتاييد اکثریت نسبی اعضاي هيات امنا انتخاب   مي شوند.

تبصره3- رئيس هيأت امنا ازبين اعضا ( به استثناء مدیر مدرسه) وبارأي اكثريت نسبی براي مدت 2 سال انتخاب و با ابلاغ رییس اداره آموزش و پرورش منصوب می شود.

تبصره4- ابلاغ اعضاي هيات امنا (به استثناي بندهاي 4 و5 كه يك ساله صادر مي شود)توسط رييس آموزش و پرورش شهرستان يا منطقه یا ناحیه براي مدت سه سال صادر مي شود و تمديد آن نيز با رعايت ضوابط اين آيين نامه بلامانع است.با تغییر یا انصراف هریک از اعضا برای فرد جدید ابلاغ صادر می شود.

تبصره5-  دستورالعمل نحوه تشكيل ، چگونگي تصميم گيري ،پيگيري مصوبات ،آيين نامه داخلي وهمچنين شرح وظايف دبيرهيأت امناء به تصویب هیات امنای مدرسه خواهد رسيد.يك نسخه از دستور العمل مذكور جهت اطلاع به اداره آموزش و پرورش شهرستان يا منطقه يا ناحيه ارسال   می شود.

تبصره6- هرگونه عزل یا تغییر اعضا (به استثناء مدیر مدرسه و اعضای حقوقی) با تصویب حداقل دو سوم اعضای هیات امنا و تایید رئیس اداره آموزش و پرورش شهرستان يا منطقه یا ناحیه صورت می گیرد.

تبصره 7- مدارس شاهد وایثارگران براساس این آیین نامه می توانند به صورت هیات امنایی اداره  شوند. در ترکیب هیات امنا چهار نفر با معرفی بنیاد شهید استان یا شهرستان جایگزین ردیف های  6و7 و8  ماده 2 می شوند.دستورالعمل اجرایی این مدارس با همکاری بنیاد شهید و سازمان مدارس غیردولتی وتوسعه مشارکت های مردمی(ظرف مدت دو ماه) تدوین و پس از تأیید شورای طرح و برنامه شاهد مطابق ماده 12 این آیین نامه ابلاغ و اجرا می شود.

تبصره8- موسسات و بنیادهای خیریه و نیکوکاری می توانند براساس مفاد این آیین نامه در هیات امنای مدارس شرکت نمایند.دراین صورت 3 نفر موضوع بندهای 7و8 و9 ماده 2 با معرفی موسسات مذکور تعیین می شوند.

ماده 3- وظايف واختيارات هيات امنا:

هیات امنای این مدارس در چارچوب ضوابط و مقررات و برمبنای سیاست ها وبرنامه های کلان آموزش و پرورش ، وظایف و اختیارات زیر را عهده دار است:

1- بررسي وتصويب برنامه سالانه مدرسه ، (ازقبيل فعاليت هاي مربوط به بهبودكيفيت برنامه هاي رسمي مدرسه، فعاليت هاي آموزشي و تربيتي فوق برنامه ، برگزاري دوره هاي آموزشي  مناسب براي كاركنان ، امور رفاهي وبهداشتي كاركنان و دانش آموزان مدرسه ، خدمات راهنمايي ومشاوره به اوليا ودانش آموزان ، استفاده از فرصت ها و فضای مدرسه) به پیشنهاد مدیر مدرسه

2- بررسی وتصویب بودجه واعتبارات سالانه (به پیشنهاد مدیرمدرسه) وتامین منابع و اعتبارات  مورد نیاز مدرسه.

3 – بررسی و تصویب ضوابط پرداخت کارانه ،پاداش و حق الزحمه کارکنان و عوامل مدرسه.

4- جذب و قبول کمک ها و هدایا از اشخاص حقیقی و حقوقی به صورت نقدی و غیر نقدی

5- بررسی وتصویب برنامه توسعه ،تجهيز ،تعمير ، نگهداري مدرسه و تامین اعتبارات مورد نیاز آن

6- پیشنهاد انتصاب مدیر مدرسه مطابق ماده 4

7- بررسی مسائل پرورشی مدرسه و پیش بینی راهبردها و راهکارهای فرهنگی و تربیتی          لازم  برای تحقق اهداف تربیتی در ساحت هاي مختلف و ارتقای آداب و مهارتهای زندگی          دانش آموزان

8- درخواست تخصیص معلمان موظف مورد نیاز مدرسه براساس ساختار رسمی ابلاغ شده از سوی اداره آموزش و پرورش متناسب با درجه مدرسه.

9- تصمیم گیری درباره چگونگی استفاده از همکاری منابع انسانی با رعایت قوانین و ضوابط مربوط به صورت پاره وقت بدون ایجاد هرگونه تعهد استخدام برای دولت

تبصره- نیروهای انسانی موردنیاز این بند پس از عقد قرارداد کارمعین با هیات امنا  به کار گرفته خواهند شد.

10- نظارت براجراي مصوبات هيأت امناء وارزيابي عملكرد سالانه مدرسه

تبصره- گزارش عملکرد هیات امناء توسط دبیر به اولیای دانش آموزان و شوراي آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه ارائه می شود.

11- نظارت برنحوه هزینه ها و تصویب تراز مالی مدرسه.

12- بررسی وتصویب پیشنهادها ، طرح ها و برنامه های شوراها و انجمن های مرتبط با مدرسه

13 - بررسی و صدور مجوز تشکیل انجمن ها و کارگروه های مورد نیاز مدرسه

14- توليد کتاب و مواد آموزشی و کمک آموزشی مبتني برراهنمای برنامه درسی مصوب آموزش و پرورش و  براساس سیاست ها و ضوابط وزارت متبوع و استفاده از آنها درمدرسه پس از تایید سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

15- انجام وظايف واگذار شده از سوي وزارت آموزش وپرورش یا شورای آموزش وپرورش شهرستان / منطقه براساس اختيارات قانوني خود به هيات امنا

16- فراهم آوردن زمینه تعامل نهادهای فرهنگی و اجتماعی پیرامون مدرسه موثر در فرایند تربیتی دانش آموزان

تبصره- برنامه هاي آموزشي وپرورشي مصوب هیات امناء باید به نحو مقتضی به اطلاع اوليای دانش آموزان ، اداره و شوراي آموزش وپرورش شهرستان يا منطقه مربوط برسد.

ماده4-  برای انتصاب مدير مدارس هیات امنايی ، سه نفر از افراد واجد شرايط احراز مديريت مدارس توسط کمیته اي مرکب از نماينده رييس آموزش وپرورش شهرستان يا منطقه يا ناحيه ، نماينده معلمان ورييس هيات امنا به اداره آموزش وپرورش محل پيشنهاد و يک نفر از آنها توسط رييس اداره انتخاب و منصوب مي شود.

تبصره- اداره آموزش وپرورش موظف است در فرصت مناسب نسبت به تشكيل كميته فوق اقدام نمايد.در صورتی که كميته مذكورحداکثر ظرف مدت یک ماه نسبت به معرفی افراد واجد شرایط مدیریت اقدام ننماید ، اداره آموزش وپرورش رأساً نسبت به استمرار فعالیت مدیر فعلی و یا انتصاب مدیر واجد شرایط تصميم گيري مي نمايد.

ماده5- مديرمدرسه علاوه برشرح وظايف مصوب ، مسئول اجراي مصوبات هيأت امنا مي باشد.

ماده6- تخصیص نيروي انساني اين مدارس براساس درخواست هیات امنا و مقدورات اداره آموزش وپرورش شهرستان یا منطقه باتأكيد بر حفظ كيفيت و عدالت آموزشی درساير مدارس منطقه انجام مي شود.

 تبصره- ابلاغ نیروي انساني در این مدارس حداقل برای مدت 3 سال صادر خواهد شد. درصورت ضرورت ، اداره آموزش وپرورش شهرستان يا منطقه يا ناحيه با تامین نظر هیات امنا براي تغییر نیروی انسانی ، اقدام لازم را به عمل خواهد آورد.

ماده7- منابع مالي مدارس هیات امنایی عبارتند از:

1- اعتبارات دولت که به مدارس پرداخت مي شود .این اعتبارات مطابق تبصره2 ماده14 قانون شوراهای آموزش و پرورش مصوب مجلس شورای اسلامی ، به صورت کمک تلقی می شود.

2- هدايا وکمک هاي مردمي داوطلبانه كه در خارج از فصل (موعد) ثبت نام دانش آموزان در چارچوب مقررات ابلاغی آموزش وپرورش دريافت مي شود.

3- وجوهی که ازطريق شوراي آموزش وپرورش شهرستان يا منطقه دراختيارمدرسه قرار مي گيرد.

4- وجوهي كه از ارائه خدمات آموزشي وپرورشي فوق برنامه( اضافه بر برنامه های رسمی آموزش وپرورش ) دريافت مي شود.

5- سایر درآمدهای قانونی

تبصره1- تمامی وجوه فوق پس از واريز به حساب مدرسه در چارچوب سیاست ها و ضوابط ابلاغی وزارت آموزش وپرورش به مصرف خواهد رسيد (کمک های بند 3 فوق با رعایت ضوابط مصوب شورای آموزش وپرورش شهرستان يا منطقه هزینه می شود).

تبصره2- حق التدریس، حق الزحمه و اعطای پاداش به کارکنان و سایر پرداخت ها و هزینه های این گونه مدارس که از محل های مذكور در بندهاي 2 تا 5 تامین اعتبارخواهد شد ، در           چارچوب ضوابط خاص ابلاغی آموزش وپرورش به پیشنهاد مدیر و تصویب هیات امنا تعیین        می شود.

ماده8- مدارس هیات امنایی با توجه به ظرفیت خود موظف به ثبت نام از دانش آموزان واجد شرایط با اولویت محدوده جغرافیایی خود می باشند و برگزاري هرگونه آزمون ورودي و          تعيين شرط معدل براي گزينش و ثبت نام  دانش آموزان درمدارس مشمول اين آيين نامه مجاز نيست.

تبصره1- در مواردي كه ظرفيت مدارس باتعداد متقاضيان متناسب نباشد, اداره آموزش وپرورش شهرستان یا منطقه ضمن تلاش براي گسترش مدارس واجدشرايط، محدوده جغرافيايي ثبت نام دانش آموزان را تعيين مي كند .

تبصره 2-درموارد استثناء بامجوز شورای آموزش و پرورش شهرستان یامنطقه می توان تحت شرایطی خاص که توسط وزارت آموزش وپرورش ابلاغ خواهد شد،اقدام به پذیرش دانش آموز نمود.

ماده9- عملکرد هيات امنا ، توسط اداره آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه بررسی , ارزیابی و به شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه مربوط گزارش مي شود . چنانچه نتايج اين ارزيابي براي شوراي آموزش وپرورش شهرستان یا منطقه رضايت بخش بود, اقدامات لازم برای تشویق و تداوم فعالیت آن معمول می دارد و درصورت رضایت بخش نبودن , ،شوراي مذکور  مي تواند نسبت به انحلال هيات امنا اقدام  کند, در اين صورت وظايف هيات امنا تا پايان سال تحصيلي به شوراي مدرسه واگذارمي شود.

تبصره- تشکيل هيات امناي جديد با رعايت مفاد  اين آيين نامه صورت مي گيرد.

ماده 10- هيات امنا در چارچوب اين آيين نامه اختيار ومسئوليت داشته و هیچ یک از مصوبات آن نباید مغاير با مقررات عمومی آموزش و پرورش باشد.

ماده11- مسئولیت سیاست گذاری برای اجرا ، مدیریت و نظارت کلان بر مدارس هیات امنایی با سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت های مردمی می باشد که با همکاری سایر معاونت ها و واحد های ستادی و از طریق سازمان آموزش وپرورش استان ها و ادارات آموزش وپرورش شهرستان ها / مناطق يا نواحي ایفای مسئولیت خواهد کرد.سازمان مذکورموظف به ارائه گزارش مستند ومبتنی بر تحقیق ازعملکرد دوسالانه این مدارس ، در چارچوب ضوابط دبیرخانه شورای عالی، به شورای عالی آموزش وپرورش خواهد بود.

ماده12- وزارت آموزش و پرورش موظف است ضمن فراهم نمودن زمینه های لازم برای اجرای مطلوب این آیین نامه:

1- دوره های آموزشی وتربیتی موردنیاز برای ارتقای صلاحیت حرفه ای مدیران , معلمان ومربیان پرورشی این مدارس را برنامه ریزی واجرا نماید.دراجرای این برنامه ها باید ازمشارکت هیات امنا حداکثراستفاده به عمل آید.

2- اختیارات لازم برای ایفای وظایف هیات امنا و مدیران این مدارس در زمینه های برنامه ریزی مالی ، اداری و منابع انسانی را تفویض نماید.

3- سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکت های مردمی دستورالعمل هاي اجرایی ، مالي ، اداري و شرایط و استانداردهای مورد نیاز تبديل مدارس عادي به هيات امنايي وهمچنين      شاخص های نظارت ، ارزشیابی ، آموزشی ، پرورشی،  پذیرش دانش آموز و سیاست ها و      برنامه هاي اجرایی توسعه این مدارس را حداکثر ظرف مدت دو ماه با امضای وزیر ابلاغ نماید.

ماده13- باتصويب اين آيين نامه كليه مصوبات مغاير با آن لغو و مفاد اين آيين نامه جايگزين آن خواهد شد.