سرسختی چیست؟ افراد سرسخت چه کسانی هستند؟

در سال های اخیر، مطالعه متغیرهایی که با استرس شغلی و فرسودگی ارتباط داشته اند، توجه محققان بسیاری را به خود جلب کرده است. علی الرغم این توافق و تصدیق که ویژگی های شخصیتی به عنوان متغیر هایی میانجی در مواجه با استرس نقش بسیار مهمی برای افراد دارند، در مطالعات تجربی کمتر به آنها توجه شده است. اما سرسختی[1][1] روانشناختی سازه ای است که به عنوان یک ویژگی شخصیتی و با نقش موثر خود در تعدیل پیامدهای استرس، مطالعات گسترده ای را تا کنون به خود اختصاص داده است (عظیم[2][2]، 2010). فلاسفه و دانشمندان علوم اجتماعی در طول سالها تحقیق، افراد بسیاری را مشاهده کردند که به دلیل ویژگی های شخصیتی معینی، بهتر با موقعیت های ناخوشایند زندگی، سازگار بودند (شریدان و رادماچر[3][3]، 1992). در فرهنگ عامه نیز افرادی هستند که با صفاتی چون «مقاوم» و «صبور»، شناخته می شوند، این افراد ظاهراً بهتر از سایرین، مشکلات را تحمل می کنند و دیرتر از پای در می آیند. تا سه دهه اخیر، پژوهش های بسیار اندکی در زمینه ویژگی های شخصیتی (رفتاری و شناختی) چنین افرادی انجام شده بود. چرا که تا قبل از دهه 80، بیشتر پژوهش ها (مانند هولمز وراهه[4][4]، 1976) روی علل استرس، تغییرات و بحران های زندگی و ارتباط آنها با سلامتی جسمانی و روانشناختی تمرکز داشت.

در اواخر دهه 1970، یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی سالواتور مدی و سوزان کوباسا[5][5] یک پژوهش طولی در زمینه شغلی انجام دادند. آنها میان افرادی که در شرایط شغلی همراه با استرس شدید، در کارشان موفقیت کسب کرده بودند و کسانی که در شرایطی مشابه، دچار مشکلات عملکردی شده بودند، تمایز قایل شدند. آنها باور سرسختی را به عنوان یک سیستم حیاتی برای حفظ سلامت و عملکرد، در برابر استرس پيشنهاد كردند و فرض كردند كه سرسختي از اثرات زيان آور فشار رواني جلوگيري مي‌كند و به اين ترتيب شخصيت سرسخت از بيماري‌هاي وابسته‌ي فشار رواني محافظت مي‌كند (روجلبرگ، 2007).

کوباسا (1979)، در پژوهش های اولیه خود، برای بررسی فرضیه هایش، حدود 250 نفر را در پست های مدیریتی و سرپرستی مورد ارزیابی قرار داد. در این ارزیابی، آزمودنی ها رویدادهای استرس زای زندگی خود در طول 5 سال گذشته و نیز بیماری هایی که به آن مبتلا شده بودند، گزارش کردند (لیپا[6][6]، 1994). وی در همین مطالعه، علاوه به بررسی رابطه استرس- بیماری، توانست ویژگی های افراد سرسخت را تعیین کند و در نهایت مولفه های سرسختی را نیز بدست آورد (لیپا، 1994؛ کیامرثی، نجاریان، مهرابی زاده، 1377).

از این رو کوباسا و مدی (1979)، از اولین محققانی بودند که در میان متغیرهای تعدیلکننده[7][7] رابطه استرس- بیماری، ویژگی های شخصیتی را مورد توجه قرار داده و نشان دادند ساختار شخصیتی افرادی که درجه بالایی از استرس را بدون بیماری تجربه میکنند، متفاوت از افرادی است که در شرایط استرس زای مشابه بیمار میشوند.

بنابر تعریفی که توسط کوباسا، مادی و کان[8][8] (1982)، در مورد سرسختی ارائه شده است و همچنین مورد توافق همگان قرار دارد؛ سرسختی "مجموعه و منظومه ای از ویژگی های شخصیتی است که به عنوان منبع مقاومت در برابر رویدادهای استرس زای زندگی عمل میکند" (1982، صفحه، 169). علاوه بر این افراد سرسخت سه مشخصه اساسی دارند، که مجموع آن ویژگی سرسخت بودن را منجر میشود؛

(الف) هدفمند بودن و تعهد عمیق به مردم و فعالیت هایی که انجام می دهند و مسئولیت هایی که بر عهده می گیرند (ب) احساس کنترل داشتن بر وقایع و رویدادهای پیرامون خود، و نیز (ج) توانایی در نظر گرفتن تغییر و دگرگونی ها به عنوان یک چالش معمول (مک آلیستر[9][9] و همکاران، 2006)

از لحاظ روان پویایی نیز، سرسختی یکی از عناصر شخصیت است که همه افراد درجاتی از آن را برخوردارند و همچون سایر ساختارها (یا صفات) شخصیتی، همواره در تغییر و تحول است و میزان و پویایی سرسختی تحت تاثیر تجارب رشدی، تفاوت های فردی، جنسی و سنی است (پروین[10][10]، 1996؛ ترجمه جوادی و کدیور، 1374). از این رو سرسختی روان شناختی به عنوان یک صفت[11][11] شخصیتی و یک تعدیل کننده رابطه میان استرس-بیماری شناخته شده است.

[1][1]hardiness

[2][2]Azeem

[3][3] Radmacheir

[4][4] Holmes & Rahe

[5][5]Salvatore Maddi& SuzanneKobasa

[6][6] Lippa

[7][7]moderator

[8][8]Kahn

[9][9]Macalister

[10][10]Pervin

[11][11]trait

منبع:

حسام بذرافکن 1390 - بررسی پیامدهای مهم تعارض کار خانواده در کارکنان یک شرکت صنعتی در ایران- پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی صنعتی سازمانی . چمران. اهواز.

سرسختی چیست؟ افراد سرسخت چه کسانی هستند؟

مطالب مشابه :

نقش فرهنگ سازمانی بر مدیریت مشارکتی

تنیدگی

سرسختی چیست؟ افراد سرسخت چه کسانی هستند؟

عدالت و نقش آن در مدیریت سازمان

خلاصه کتاب رفتار سازمانی رابینز فصل یک تا نهم . بخش اول

مدیریت رفتار سازمانی

مدیریت منابع انسانی-مدیریت مشارکتی -نظام پیشنهادات

خلاصه کتاب مدیریت فشار روانی