ابوالقاسم فردوسی - شاعر

ابوالقاسم فردوسی - شاعر<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر بزرگ حماسه سرای ایران و یکی از گویندگان مشهور عالم و از ستارگان درخشنده آسمان ادب فارسی ایران است. نام پدرش منصوربن حسن ذکر شده است. فردوسی در سال 329 ه.ق در فاز یا باژ طوس متولد شد. فردوسی از خانواده ای دهقان بود. این خاندان صاحب ثروت و مکنت بودند، لیکن شاعر استاد براثر نظم شاهنامه و گذراندن عمر در این راه ثروت خود را از دست داد و در پیری تهیدست و بی چیز شد.

فردوسی مردی وطن پرست بود. این مطلب از جای جای شاهنامه و خصوصا از شور فردوسی در ستایش ایران و نژاد ایرانی به خوبی آشکار است. فردوسی تا زمانی که گرفتار فقر و تهیدستی نشد به دربار پادشاهان و جوایز ایشان توجهی نکرد.

در حدود سال 369-377 به نظم داستان هایی همت گماشت که داستان بیژن و گرازان را باید در راس همه آنها قرار داد.

فردوسی داستان های مهم و منفرد دیگری مانند داستان سهراب، اکوان دیو و رزمهای رستم را که هر یک در عهد او شهرت و رواج فراوانی داشتند، به نظم درآورد.

نظم شاهنامه ظاهرا بر اثر شهرت کار دقیقی در قرن چهارم هجری در خراسان، و رسیدن نسخه ای از گشتاسب نامه دقیقی به دست فردوسی در اواخر همین دهه صورت گرفته است. شروع نظم شاهنامه به درستی معلوم نیست، ولی شواهد و قرائن حاکی از آن هستند که زمانی که فردوسی به نظم شاهنامه همت گمارد اوضاع خراسان آشفته و پریشان و زمانه جنگ بود.(حدود سال 371 ه.ق)

فردوسی از عمرای نزدیک، کسی را لایق نمی دانست که اثر عظیم و جاودان خود را به او تقدیم کند و همواره در پی بزرگی می گشت که سزاوار آن اث بدیع باشد و سرانجام محمود غزنوی بزرگترین پادشاه عصر خود را شایسته این امر یافت. ظاهرا این امر در شصت و پنج یا شصت و شش سالگی فردوسی یعنی زمانی که فقر و تهی دستی او به نهایت رسیده بود، اتفاق افتاد.

نخستین نسخه شاهنامه در سال 384 ه.ق به پایان رسید که فردوسی سی سال برای به نظم درآوردن آن رنج فراوانی را متحمل شده بود.

فردوسی حدود سال 394 یا 395 هجری تصمیم گرفت که یک بار دیگر در شاهنامه تجدید نظر کند و در موارد لازم مدح سلطان محمود غزنوی و اثرات آن را بیفزاید و اثر جاوید خود را به شاه غزنین تقدیم کند تا بدینوسیله هم ازفقر و تهی دستی رهایی یابد و هم شاهنامه خود را از دستبرد حوادث مصون نگه دارد. این کار شش یا هفت سال به طول انجامید. هنگامی که فردوسی شاهنامه را به دربار محمود غزنوی تقدیم کرد، حامی او فضل بن احمد اسفراینی از کار برکنار شده بود و مطرود دربار بود و فردوسی طرفداری در دربار محمود غزنوی نداشت و شاهنامه قبول نشد.

فردوسی که از طوس به غزنین رفته بود و از توجه و محبت پادشاه غزنوی بهره نگرفت و با آنکه پادشاه تعهد کرده بود که در برابر هر بیت یک دینار به او بدهد به جای دینار، درهم داد و این کار باعث خشم و ناراحتی فردوسی شد. چنان که بنا به روایات همه درهم های محمود غزنوی را به حمامی وسایرین بخشید.

از عوامل کدورت فردوسی و محمود غزنوی می توان به اختلاف مذهبی میان آن دو اشاره کرد، همچنین می توان به اختلاف عقیده این دو بر سر مسائل نژادی و ملی اشاره کرد.

فردوسی ایرانی میهن پرستی بود و در شاهنامه نیز به حکم شرایط حماسه ملی ناگزیر همواره از دشمنان ایران مانند تازیان و ترکان، بد یاد کرده است.

خست ذاتی سلطان محمود که فردوسی به آن اشاره کرده است مانع از آن شد که صله واقعی و بزرگی که فردوسی توقع داشت به او بدهد.

فردوسی پس از بازگشت به مازندران به خراسان رفت و مدتی در موطن خود با خاطری افسرده و در پریشانی و تنگدستی به سر برد تا این که احمد بن حسن میمندی که دائما در فکر شفاعت فردوسی نزد سلطان محمود بود، بالاخره در یکی از سفرهای هند، موفق به انجام این کار شد و سلطان را وادار کرد تا هنگام ورود به غزنین انعام و صله فردوسی را به او بازگرداند، ولی دیگر دیر شده بود، چون هنگامی که از دروازه رودبار طبران این صله و انعام را می آوردند، جنازه فردوسی را از دروازه رزان بیرون می بردند.

نظامی عروضی می گوید: از فردوسی دختری مانده بود که بسیار بزرگوار و با کرامت بود، طوری که وقتی خواستند انعام سلطان محمود را به او بدهند قبول نکرد و گفت به آن نیازی ندارم.

وفات فردوسی را در سال 411 یا 416 هجری ذکر کرده اند، مزار فردوسی در طوس نزدیک مزار عباسیه قرار دارد.

ابوالقاسم فردوسی - شاعر

مطالب مشابه :

تمام دانشگاه های مردانه و زنانه کنکور/ ۲۹ دانشگاه تک جنسیتی دانشجو می پذیرند

آشنایی مختصر با دکتر قربان محمد پورقاز

حکیم ابوالقاسم فردوسی

اسامی شرکت های همکار

لیست پایگاههای انتخاب رشته آزمون سراسری 91 استان اصفهان

خراسان رضوی؛ جاذبه ها

زندگی نامه خواجه نظام الملک طوسی

راهنمای گردشگری مشهد

ابوالقاسم فردوسی - شاعر