سوزن دوزي زنان بلوچ، هنري منحصربه فرد اما نيازمند حمايت
افزون بر اين، مردان و زنان اين خطه کويري با پوشيدن لباس هاي سنتي و حفظ اصالت هاي گذشتگان خود بجد ثابت کرده اند که براي صيانت از ميراث فرهنگي کهن اين سرزمين پايبند به آداب و رسوم پيشينيان خويش هستند.
صنايع دستي رايج در اين ديار که از روزگاران قديم همچنان به ارث مانده هم تامين کننده نيازهاي خانواده و هم راهي براي امرار معاش محسوب مي شود.
در اين ميان برخي هنرهاي سنتي و دستي بيشتر از ساير صنايع راه خود را در بازار گشوده است و مشتاقان افزون تري دارند.
سوزن دوزي که در سيستان و بلوچستان بيشتر با نام بلوچ دوزي مشهور است، هنري زيبا و جذاب محسوب مي شود که به ياري دستان هنرمند و ماهر زنان و دختران بر پارچه شکل مي گيرد و بعضا به فراخور اوضاع اقتصادي خانواده، تنها راه معيشتي برخي زنان اين استان به شمار مي رود.
اهميت سوزن دوزي در زندگي روزمره مردم اين سامان بدان حد است که دختران از سنين بسيار پايين، نقش ها و طرح هاي اين هنر ارزنده که قدمتي هزار ساله دارد را توسط مادران مي آموزند و از تهيه پارچه تا دوخت و تزيين پوشاک و تهيه کارهاي سوزن دوزي شده براي آراستن خانه را بر عهده مي گيرند.
هنر سوزن دوزي در تار و پود زندگي عشيره اي و شهري زنان اين منطقه رخنه کرده است و فقير و غني، کوچک و بزرگ از طرح هاي بلوچ دوزي براي آراستن جامه خود بهره مي گيرند.
پوشاک زنان بلوچ از يک پيراهن بلند و شلوار گشادي تشکيل مي شود که سوزن دوزي بر روي پيش سينه و سر آستين پيراهن و همچنين حاشيه پاچه شلوار خودنمايي مي کند.
سوزن دوزي زن بلوچ در صدها طرح و نقشه بر روي لباس، از جمله صنايع دستي مهم ايران زمين به شمار مي رود و منحصر به فرد بودن اين هنر زيبا شهرت جهاني يافته است.
متاسفانه اين هنر دستي نيز از آسيب زندگي ماشيني بي نصيب نبوده و از چند سال پيش با ورود چرخ هاي صنعتي ، سوزن دوزي به صورت ماشيني و با توليد انبوه و عرضه در بازار، باعث رکود توليدهاي دستي شده و نسل جوان نيز علاقه چنداني به اين هنر نشان نمي دهد و کساني نيز که به دوختن اشتغال دارند انگيزه خود را تنها امرار معاش و تامين مخارج زندگي مي دانند.
اين هنر ارزنده، سند هويت و پشتوانه زنان بلوچ است و برخي از آنان که امروزه از اين صنعت به لحاظ معيشتي بهره مي گيرند، مقابل دشواري ها و طولاني بودن کار، دستمزد ناچيزي دريافت مي کنند.
يکي از سوزن دوزان بلوچ در اين باره گفت: دلالان محلي يک لباس زنانه بلوچي پرکار با پارچه مرغوب که دوختن آن سه ماه به طول مي انجامد را به نرخ 100 هزار تومان مي خرند و آن را به دو برابر قيمت مي فروشند.
"مهرناز ريگي" افزود: مشتريان اين دلالان خانواده هاي مرفه هستند که اين نوع لباس را به قيمت بالايي خريداري مي کنند، در حالي که واسطه گران و دلالان لباس بلوچ دوزي مدعي اند که سود چنداني از دلالي عايد شان نمي شود.
او اظهار داشت: کارهاي سوزن دوزي ماشيني که فاقد نقش هاي بلوچي هستند نيز به سبب قيمت پايين، در بازار خريدار زيادي دارد و بيشتر خانواده ها با بضاعت مالي متوسط، فقط براي مجالس و مهماني هاي خاص، حاضر به خريدن کار دست مي شوند.
هنرمند سوزن دوز ديگري نيز گفت: واردات بي رويه سوزن دوزي پاکستاني، هندي و افغاني که بيشتر آنها نيز صنعتي است و در بازار به وفور يافت مي شود، بازار صنايع دستي زنان اين منطقه را کساد کرده است.
"بهناز سالاري" بيان کرد: فقدان پارچه مناسب با کيفيت بالاي نخ، تار و پود مشخص و يافتن مشتري دغدغه هميشگي سوزن دوزان اين منطقه است.
او ادعا کرد:زنان سوز دوز استان از سوي نهادهاي دولتي حمايت چنداني نمي شوند و اينگونه نهادها مواد اوليه به ويژه پارچه مناسب را در اختيار آنان قرار نمي دهد و نيز از مدت ها قبل سفارش کار بلوچ دوزي از سوي سازمان ميراث فرهنگي متوقف شده است.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سيستان و بلوچستان نيز در اين باره اظهار داشت: در گذشته سياست هاي کلي سازمان صنايع دستي بر مبناي تصدي توليد و عرضه محصولات در بازار بوده است.
"حسنعلي شهرکي" افزود: در دهه 70اين نهاد به 11 شرکت تقسيم شد که اين شرکت ها به منظور کسب درآمد و تامين هزينه هاي جانبي خود، دامنه فعاليتشان را گسترش دادند و صنايع دستي زنان روستايي را خريداري و براي فروش در بازار عرضه مي کردند.
او بيان کرد: در پايان سال 1377 دولت اقدام به انحلال اين شرکت ها کرد و رويکرد اين سازمان در راستاي آموزش و ترويج صنايع دستي در کشور تغيير يافت.
وي گفت: با ادغام اين نهاد با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ايران در سال 1385، مراکز آموزشي فعاليت خود را گسترش دادند و با صدور گواهينامه معتبر براي هنرجويان، زمينه راه اندازي کارگاهها، تعاونيها و اتحاديه ها به منظور توليد انبوه و توسعه صنايع دستي در کشور را فراهم کردند.
او اضافه کرد: از سال 1377 که توليد پارچه هاي مناسب بلوچ دوزي و واردات آنها به استان توسط کارخانه نساجي مازندران کاهش يافت و نيز توليدات کارخانه بافت بلوچ ايرانشهر متوقف شد، سوزن دوزان اين منطقه نيز در تهيه مواد اوليه خود دچار مشکل شدند.
وي علت کاهش و توقف توليد پارچه توسط اين واحدهاي توليدي را کمبود متقاضي براي آن عنوان کرد.
شهرکي خاطر نشان کرد: سازمان ميراث فرهنگي و صنايع دستي وظيفه آموزش، ارائه تسهيلات به صنعتگران، تبليغات و بازاريابي را بر عهده دارد و تامين مواد اوليه، سفارش، توليد و عرضه آن در بازار از وظايف تعاونيها، اتحاديه ها و صنعتگران است.
وي افزود: اگر کارگاه يا تعاوني خواهان پارچه مناسب بلوچ دوزي يا هر نوع مواد اوليه ديگري باشد، سازمان ميراث فرهنگي هماهنگي هاي لازم را در اين زمينه با واحدهاي توليدي انجام يا مواد اوليه موجود در انبارها را در اختيار صنعتگراني که توانايي لازم براي تامين آن را ندارند، قرار مي دهد.
او اظهار داشت: اکنون ارائه آموزش هاي پيشرفته صنايع دستي در همه نقاط استان، افزايش توليدات تعاوني ها، ايجاد کارگاهها، راه اندازي فروشگاه از طريق اتحاديه ها و پرداخت تسهيلات به صنعتگران، به طور جدي در حال پيگيري است.
وي اضافه کرد: متاسفانه امسال بانکها در زمينه پرداخت تسهيلات همکاري لازم را با اين سازمان نداشتند در حاليکه اگر دولت در زمينه صنايع دستي سرمايه گذاري کند به تبع آن زندگي مردم اين منطقه به طور کلي تغيير يافته و براي هزاران نفر شغل ايجاد خواهد شد.
او ادامه داد: پرداخت تسهيلات به صنعتگر در مقابل توليد بالا و راه اندازي کارگاه، زمينه لازم را براي بازاريابي و فروش صنايع دستي در داخل و خارج از کشور فراهم مي کند.
شهرکي بيان کرد: هر سال سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري نمايشگاههايي را در نقاط مختلف کشور برگزار مي کند تا صنعتگران بدون دخالت واسطه گران و دلالان با شرکت در اين نمايشگاهها نسبت به يافتن مشتري و فروش توليدات خود به قيمت اصلي اقدام کنند.
وي افزود: متاسفانه دانش آموختگان صنايع دستي، با خريد کارهاي ارائه شده در نمايشگاهها و فروش آنها از طريق اينترنت به ساير کشورها، درآمد هنگفتي به دست مي آورند در حاليکه صنعتگران از اين مهم غافل مانده اند و حتي از شرکت در نمايشگاهها سر باز مي زنند.
او تاکيد کرد: بازگشايي نمايشگاه فقط به منظور حمايت از صنعتگر است تا از فرصت به دست آمده، نهايت بهره را برده و مشتري مورد نظر را براي توليدات خود بيابد.
وي درباره کسادي بازار بلوچ دوزي در سيستان و بلوچستان گفت: توليدات کشورهاي پاکستان، هندوستان و به ويژه کارهاي دستي افغانها در بازار زاهدان به سبب قيمت پايين تر آنها در مقايسه با توليدات صنعتگران استان فروش بالاتري را به خود اختصاص داده است.
او اظهار داشت: نرخ سوزن دوزي بلوچي اين منطقه بسيار بالاست و بسياري از خانواده ها توان خريد آنها را ندارند، لذا صنعتگران بايد توليدات سوزن دوزي را متناسب با نوع کار با قيمتهاي مختلف در بازار عرضه کنند.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سيستان و بلوچستان گفت: در اين منطقه سرمايه گذاري در زمينه هر نوع صنعت دستي نيازمند حمايت دولت است و ارائه تسهيلات بانکي بهتر است به صورت قرض الحسنه و بدون دريافت سود باشد.
وي تاکيد کرد: براي رونق و تقويت هنر سوزن دوزي استان، بايد ارتباط بين صنعتگران و بازار تقويت شود که متاسفانه هنوز هنرمندان اين منطقه شناخت و تبحر کافي در زمينه بازاريابي و يافتن مشتري را کسب نکرده اند.
او اضافه کرد: تاکنون صنايع دستي اين منطقه به ويژه سوزن دوزي و سفال کلپورگان بسته بندي مناسبي که در جذب مشتري موثر باشد، نداشته است.
وي ادامه داد: اين سازمان در راستاي رونق و تقويت صنايع دستي استان، بسته بنديهاي مناسبي را براي آنها طراحي کرده که به طور رايگان در اختيار صنعتگران قرار خواهد گرفت.
شهرکي بيان کرد: صنايع دستي استان به ويژه سوزن دوزي از کيفيت بسيار بالايي برخوردار است لذا براي رونق آنها بايد در زمينه تنوع توليد، قيمت و جامعه متقاضي از جمله خريدار و يا سرمايه دار تحقيق و بررسي بيشتري انجام گيرد که اين مهم در دراز مدت تحقق خواهد يافت.
او بيمه هنرمندان صنايع دستي را از جمله اقدامات بسيار مهم دولت نهم در زمينه تقويت و حمايت صنعتگران برشمرد.
وي گفت: با عنايت رئيس جمهوري و ارائه طرح بيمه صنعتگران به مجلس شوراي اسلامي ، 100 نفر از زنان سوزن دوز استان طي دو مرحله به معاونت هنرهاي دستي و صنعتي تهران معرفي شده اند.
او افزود: تاکنون تنها "مهتاب نوروزي" زن سوزن دوز برجسته و مشهور کشور که در "قاسم آباد" ايرانشهر زندگي مي کند، زير پوشش بيمه تامين اجتماعي قرار گرفته است.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي سيستان و بلوچستان اظهار اميدواري کرد که با تصويب بيمه صنعتگران توسط مجلس همه زنان سوزن دوز استان از مزاياي بيمه بهره مند شوند
مطالب مشابه :
کتیبه دوزی
گروه طراحی پارچه و لباس را با دست گلابتون دوزي كرده گلابتون‌دوزي شده را به روي
پیشنهاد جدید.....سایت دست بافت
سایت دست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده دوزی شده; گل لباس روبان
هنر سوزن دوزی اصفهان
گروه طراحی دوخت لباس آيد و براي دست يابي به صورتي اجناس سکمه دوزي شده انجام مي
آموزش گام به گام فنر دوزی روی لباس
آموزش گام به گام فنر دوزی روی لباس نوشته شده به دست فنر دوزي موجب راحتي و
روش نگهداري و شست‌وشوي كارهاي سوزن‌دوزي
تا آنجا كه ممكن است از شست‌وشوي پارچه گرانقيمت دست‌دوزي شده ترمه يا مخمل لباس و مد
سوزن دوزي زنان بلوچ، هنري منحصربه فرد اما نيازمند حمايت
سوزن دوزي شده ، نقش و دلالان لباس بلوچ دوزي مدعي فرصت به دست آمده
صنایع دستی مهاباد(از نظر زیبایی و کیفیت کم نظیر هستند در دنیا)
حيرت آور نيست بلكه مهارت دست دوزندگان آن دانه ها را و لباس پولك دوزي شده نيز
سفره هفت سین روبان دوزی شده -1
و چون سیم دارند میتونید با دست حالتشون بدین: گل لباس روبان دوزی شده; لباس مجلسی روبان
برچسب :
لباس دست دوزي شده