پی تی-76

از زمان وقوع جنگ ماراتون تا به امروز، داشتن تجهیزات مناسب برای عملیات آبی-خاکی از نیازهای اساسی نیروهای نظامی بوده است. بدین منظور، ابزار و تجهیزات مختلفی ساخته شده است که از میان آنها می توان به تانکهای آب-خاکی اشاره کرد. این تانکها ابزار قدرتمندی برای عملیات عبور از موانع آبی، رودخانه ها، پیاده کردن نیرو در ساحل دشمن و گرفتن سرپل به حساب می آیند. بد نیست که به معرفی یکی از تانکهای آبی-خاکی معروف جهان از شوروی سابق بپردازیم.

پس زمینه

پس از پیروزی ارتش سرخ مسکو در جنگ جهانی دوم اندیشه بهره برداری از تانکهای سبک در این نیرو دوباره احیاشد. به دلیل ضعف عمومی تانکهای سبک در مصاف با تانکهای متوسط و سنگین آلمان نازی، ارتش سرخ در میانه جنگ تصمیم گرفت که به استفاده از تانکهای سبک و سریع در خط مقدم پایان دهد و از بدنه آنها برای ساخت خودروهای زرهی مناسب در خطوط عقب جبهه استفاده کند.
در دوران بین دو جنگ جهانی، روسها در زمینه ساخت تانکهای آبی-خاکی سرآمد دیگر کشورها بودند. بنا بر آموزه های زرهی ارتش سرخ، این تانکهای سبک باید در نقش شناسایی وارد عمل می شدند و از این رو لازم بود که توانایی عبور از رودخانه ها و دریاچه ها را داشته باشند. پس از پایان جنگ جهانی دوم این تجربیات دوباره بر روی میز طراحان تانک شوروی قرارگرفت. در سال 1948 طراحی به نام ساسمورین طرح جدیدی از یک تانک آبی-خاکی به کارخانه کیروف ارائه داد. این طرح به دلیل سادگی، هدایت پذیری عالی و توانایی خارج از جاده خوب خود بسیار موفق از آب درآمد. برای حرکت این تانک در آب یک دستگاه جت آبی طراحی شد که در زمان خود طرحی انقلابی به شمار می آمد.
مراحل بعدی پیشرفت پروژه بین سالهای 1949-1952 کامل شد و درنهایت در روز 16 آگوست 1952 خودروی زرهی جدید به صورت رسمی پی تی-76 نام گرفت. تولید انبوه پی تی-76 در سال 1953 در کارخانه ها کیروف و تراکتورسازی ولگوگراد آغازشد.
در سال 1958نمونه بهبود یافته ای از پی تی-76 معرفی شد که تا سال 1968 تولید آن ادامه یافت. این نمونه جدید پی تی76بی نام گرفت.

تنفگدار دریایی روسیه در کنار پی تی-76(1989)

توپ هجومی آی اس یو-85 ساخته شده بر روی بدنه پی تی-76.

موشک انداز سام-6 نصب شده بر روی بدنه پی تی-76

پی تی-76 ارتش لهستان در حین تمرینهای آبی-خاکی

مشخصات فنی

پی تی-76 از یک طراحی سنتی بهره گیری کرده است. در چنین طرحی جایگاه راننده درجلو، جایگاه خدمه رزمی در میان و جایگاه موتور در عقب تانک قرار دارند. پی تی-76 دارای 3 نفر خدمه می باشد؛ راننده، گلوله گذار و فرمانده که نقش بیسیمچی و توپچی را نیز بازی می کند. این تقسیم وظایف باعث می شود تا فرمانده نتواند به خوبی وظایف خود -مخصوصا وظیفه شناسایی صحنه نبرد- را به انجام رساند. فرمانده در سمت چپ و گلوله گذار در سمت راست برجک تانک جای گرفته اند. برای فرمانده و گلوله گذار دریچه بزرگی در سقف برجک کارگذاشته شده است که به سمت بالا و جلو بازمی شود.

دریچه فرمانده و گلوله گذار در تصویر بالا به خوبی دیده می شود.

صندلی راننده در وسط بدنه قراردارد و برای او یک دریچه و 3 چشمی و 1 پریسکوپ درنظرگرفته شده است. در زیر پای راننده یک دریچه خروج اضطراری درنظرگرفته شده است که تمام خدمه می توانند از آن استفاده کنند. در هنگام رزم شبانه پریسکوپ راننده به یک دستگاه دید در شب وصل می شود که تا فاصله 60 متر دید واضحی برای راننده فراهم می کند.

موتور پی تی-76 یک دیزل 6 سیلندر خطی با نام وی-6 است که توان خروجی آن 240 اسب بخار در 1800 دور/دقیقه می باشد. وی-6 دارای یک گرمکن داخلی است تا در روزهای سرد سال بتوان موتورتانک را بدون اشکال روشن کرد. جعبه دنده پی تی-76 یک جعبه دنده 5 دنده بوده و در اصل متعلق به  تانک معروف تی-34 است.
سیستم تعلیق پی تی-76 سیستم میله-چرخشی بوده و تانک از 6 چرخ استفاده می کند. خورشیدی تانک در عقب و هرزگرد آن در جلو قرارگرفته اند. چرخها را توخالی ساخته اند تا شناوری تانک بیشتر شود. استفاده از این تمهید ساده 30 درصد به توان شناوری تانک اضافه کرده است.
پی تی-76 می تواند از مانعی به ارتفاع 1.1 متر بالا رفته و از خندقی به عرض 2.8 متر عبور کند. این تانک سبک می تواند شیبهای 52 درجه را به راحتی بپیماید.
نصب 4 مخزن سوخت خارجی در قسمت عقبی بدنه پی تی-76 پیش بینی شده است. برد تانک با استفاده از این مخازن تا 110 کیلومتر افزایش می یابد.
یکی از نقاط ضعف پی تی-76 این است که تنها راننده تانک دارای دوربین دید در شب است و این امر باعث می شود که ارزش رزمی تانک در شب بسیار کاهش یابد. دید خدمه در روز 4000 متر و در شب حداکثر 600 متر است.

شناوری

توانایی عبور از آب تانک سبک پی تی-76 سحرآمیز است. بدنه قایق شکل آن کمترین مقاومت را در برابر آب ایجاد می کند. صفحه آهنی نصب شده در جلوی تانک در هنگام شناوری برافراشته می شود که به پایداری حرکت کمک زیادی می کند و جلوی تانک را بالاتر از آب قرارمی دهد. راننده یک پریسکوپ مخصوص حرکت در آب دارد که با استفاده از آن می تواند به ورای این صفحه نگاه کند. در هنگام حرکت در خشکی این صفحه جمع شده و در بالای بدنه قرار می گیرد ونقش یک زره اضافی را بازی می کند.
برای مواقع اضطراری 2 دستگاه پمپ برقی آبکشی -و یک پمپ دستی- در تانک تعبیه شده اند که آب درون بدنه را خارج می کنند و حتی اگر تانک در آب هدف قرارگیرد و بدنه آن سوراخ شود شناوری آن را تضمین می کنند.
دو دستگاه جت آبی پیشرانه تانک را در آب تامین می کنند که خروجی آنها در پشت و طرفین تانک قرارگرفته است. این خروجی ها دریچه ای دارند که می توانند به صورت کامل یا نیمه بسته شوند. با استفاده از این دریچه ها تانک می تواند در آب بچرخد یا حتی دنده عقب بگیرد. این سیستم توسط فردی به نام کنوووالو طراحی شد و بعدها در نفربر بی تی آر-50 نیز از آن استفاده شد. در عقب بدنه دریچه ای نصب شده است که می توان آن را به اسنورکل[1] متصل کرد. پی تی-76 می تواند از هر گونه مانع آبی عبورکرده، در دریا شنا کند و همچنین می تواند توپ خود را حتی در حالت شناوری شلیک کند.

بزرگترین مزیت پی تی-76 آن است که می توان با آن بدون هیچگونه آماده سازی قبلی به آب زد. تنها عمل مورد نیاز درهنگام ورود به آب برپاداشتن صفحه فلزی ذکرشده در بالا است.

حفاظت

قطر زره پی تی-76 از 5 تا 20 میلیمتر متغیر است. این زره در برابر آتش سلاح های سبک و ترکشهای کوچک مناسب است اما نمی تواند خدمه را در برابر آتش مسلسلهای سنگین 12.7 میلیمتری، کالیبر 50 یا ترکشهای بزرگ محافظت کند.
پی تی-76 های اولیه دارای سیستمهای حفاظت در برابر حملات ش.م.ه نبودند اما در پی تی-76بی یک سیستم حفاظت ش.م.ه نصب شد.

سلاح

سلاح اصلی پی تی-76 یک قبضه توپ 76 میلیمتری خان دار "دی-56تی" است. برد موثر این توپ 1500 متر و نرخ آتش آن 6 تا 8 گلوله در دقیقه می باشد. پی تی-76 می تواند 40 گلوله با خود حمل کند.  توپ دی-56تی می تواند انواع مختلفی از گلوله را شلیک کند. قدرت این توپ برای هدف قراردادن تانکهای مدرن کم است اما گلوله آن می تواند به خوبی در زره انواع زرهپوش و خودروهای سبک نفوذکند.
بزگترین نقطه ضعف مدل اولیه پی تی-76 این بود که توپ آن دارای تثبیت کننده نبود و شلیک موثر آن در حین حرکت تانک امکان نداشت. این اشکال در نمونه بی تصحیح شد و توپ اصلی به یک تثبیت کننده 2 محوره مجهزشد و این نمونه می تواند در زمان حرکت کردن هم شلیک کند. هر دو نمونه دارای دستگاه خارج کننده دود در قسمت عقب برجک هستند.
یک مسلسل 7.62 میلیمتری به صورت هم محور با توپ اصلی بر روی برجک نصب شده است. بعضی از پی تی-76 ها به یک قبضه دوشکای اضافی بر روی برجک مسلح شده اند تا بتوانند در برابر هواگردهایی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند از تانک حفاظت کنند.
بعدها بر روی شاسی پی تی-76 طیف گوناگونی از سلاح ها نصب شد. از جمله این سلاح ها می توان به انواع توپ، موشک ضدتانک، موشک سام، موشک بالستیک، کاتیوشا و توپ ضدهوایی اشاره کرد.
پی تی-76 از دیدگاه فنی تانکی قابل اعتماد است، می توان آن را به سادگی بکارگرفت و درمیدان جنگ هدایت کرد. پی تی-76 تحرک خوبی برای عملیات شناسایی دارد ولی به دلیل زره و توپ ضعیف اش برای یک مبارزه زرهی واقعی مناسب نمی باشد

تجهیزات

فرمانده/توپچی دارای یک جایگاه در برجک است که می تواند توسط دست تا 360 درجه بچرخد و 2 پریسکوپ بر روی آن نصب شده است. او همچنین در سمت چپ توپ به یک دستگاه نشانه روی چشمی با بزرگنمایی X4 دسترسی دارد و از یک فاصله یاب چشمی "تشکا-66" استفاده می کند. یک ابزار دیده بانی "تی پی کایو-2 بی" نیز برای عملیات شناسایی تجهیزات فرمانده را تکمیل می کند.
گلوله گذار از یک دستگاه دیده بانی "مارک-4" استفاده می کند. در نمونه های اولیه  بیسیم "10-آرتی-26ئی" و در نمونه بی از بیسیم پیشرفته تر "آر-113" نصب شده است.
دستگاه دید در شب "تی وی ان-28" به راننده تانک اجازه می دهد که شبها تانک خود را هدایت کند. پی تی-76 مجهز به سیستمهای مدرن حفاظتی فعال نیست. این امر باعث می شود که پی تی-76 به شکارخوبی برای موشکهای جدید -مخصوصا موشکهایی با هدایت لیزری- تبدیل شود.

تاریخچه خدمتی

پی تی-76 یکی از پرتعداد ترین تانکهای تولید شده پس از جنگ جهانی دوم می باشد. درحدود 12000 دستگاه پی تی-76 ساخته شد که 2000 دستگاه آن صادر شد. علاوه بر شوروی سابق، این تانک به عنوان تانک استاندارد شناسایی پیمان ورشو درآمد و در بیش از 25 ارتش جهان به خدمت درآمد. این تانک برای انواع عملیات آبی-خاکی و پیاده شدن در خشکی بکارگرفته می شود. پی تی76 در لشکرهای زرهی و مکانیزه و تفنگداران دریایی ارتش سرخ خدمت می کرد. سالها بعد بی ام پی-1 و بی آر ام-1 جای پی تی-76 را درخط مقدم گرفتند اما هنوز هم می توان تعدادی از آنها را در گروهانهای شناسایی بعضی هنگهای زرهی یا مکانیزه و واحدهای تفنگداران دریایی روسیه پیداکرد. در کنار نقش شناسایی، پی تی-76 اغلب در اولین موج حمله در عملیات عبور از آب و گرفتن سرپل در ساحل دشمن بکارگرفته می شود.
بزرگترین نقطه ضعف بی ام پی-1 و بی آر ام-1 در برابر پی تی-76 این بود که این دو زرهپوش توپ ضعیف تری نسبت به پی تی-76 داشتند. تجهیزات شناسایی بی آرام-1 قوی تر از پی تی-76 بود و هر دو زرهپوش حفاظت و تحرک بهتری نسبت به پی تی-76 داشتند و می توانستند تا 8 سرباز را با خود حمل کنند.
پی تی-76 به تعداد زیادی از کشورهای دوست شوروی صادر شد و هنوز هم در بسیاری از کشورهای جهان سوم خدمت می کند.
ارتش لهستان آنها را در لشکر هفتم دفاع ساحلی سازماندهی کرده است. ویتنام شمالی از پی تی-76 هایش در نبرد "خه سان" و "لانگ وی" بهره گرفت. در نبرد لانگ وی، 12 دستگاه پی تی-76 به یک اردوگاه آمریکایی حمله کردند که حداقل 5 دستگاه از آنها منهدم شدند ولی نقش حساسی در به پیروزی رساندن عملیات بازی کردند. در تنها نبرد زرهی جنگ ویتنام در سال 1969 ویتنامی ها حمله ای به "بن هت" کردند. در این عملیات پس از آتشباری مواضع آمریکایی ها با توپخانه، ویتنامی ها با 10 دستگاه پی تی-10 و چند دستگاه زره پوش به سمت مواضع آمریکایی ها پیشروی کردند. 2 دستگاه از تانکها در میدان مین گرفتار و منهدم شدند. 2 دستگاه دیگر به همراه یک دستگاه زرهپوش توسط یک جوخه تانک آمریکایی هدف قرارگرفتند و 6 دستگاه تانک باقی مانده توسط آتش توپخانه از بین رفتند. طرف آمریکایی تنها یک دستگاه تانک ام48 آسیب دیده داشت.

پی تی-76 منهدم شده ویتنام شمالی در نبرد بن هت(1969)

پی تی-76 در درگیریهای نظامی هند و پاکستان در سالهای 1965 و 1971 نیز شرکت داشت. اگرچه پی تی-71در سال 1971 دیگر یک تانک مدرن محسوب نمی شد اما تعداد زیاد آنها و تاکتیکهای برتری که نیروی زمینی هند بکارگرفت باعث شد تا این تانکها نقش حساسی در شکست پاکستان بازی کنند. در پاکستان شرقی -بنگلادش امروزی- تعداد زیادی پی تی-76 در مقابل تانکهای سبک ام24 پاکستان صف آرایی کردند. ام24 تانکی متعلق به دوران جنگ جهانی دوم بود و در برابر پی تی-76 حرفی برای گفتن نداشت. اما در پاکستان غربی پی تی-76 ها در مقابل ام48 ها و تایپ59 های ارتش پاکستان قافیه را واگذارکردند.
در جنگ 6 روزه اعراب- اسرائیل اسرائیلی ها توانستند در حدود 200 دستگاه تی-54، تی-55 و پی تی-76 مصری را به غنیمت بگیرند. بزرگترین موفقیت رزمی پی تی-76 در جنگ رمضان به دست آمد. در طی این جنگ تیپ 135 تفنگداران دریایی مصر با استفاده از این تانکها دریاچه بیتر به عرض تقریبا 30 کیلومتر را طی کردند و با غافلگیری کامل در سمت دیگر کانال سوئز سرپلهای مورد نظر طراحان عملیات را تسخیر کردند.
پی تی-76 در جنگهای داخلی آنگولا (1975-2002) نیز بکارگرفته شد. پی تی-76 در جنگهای داخلی یوگوسلاوی، جنگ 10 روزه اسلوونی و جنگ استقلال کرواسی شرکت کرد. اندونزی در سال 2000 برای سرکوب شورشی های جزیره "آمبون" پی تی-76 هایش را به کارزار اعزام کرد.

زی اس یو-23-4 بر روی بدنه پی تی-76

تاریخچه عملیاتی

جنگ ویتنام (1959-1975)
جنگ دوم هند و پاکستان (1965)
جنگ 6 روزه(1967)
اشغال چکسلواکی (1968)
جنگ سوم هند و پاکستان(1971)
جنگ رمضان(1973)
جنگهای داخلی آنگولا(1975-2002)
جنگ اول خلیج فارس(1991)
جنگهای داخلی یوگوسلاوی (1991-2001)
جنگ 10 روزه(1991)
جنگ استقلال کرواسی(1991-1995)
جنگ دوم چچن (1999 تا به امروز)
شوروش جزیره آمبون(2000)
جنگ دوم خلیج فارس(2003)

انواع

اوتی-62 ساخت مشترک لهستان و چکسلواکی سابق.
کا-1 ساخت آلمان شرقی سابق.
پی تی-76 مدل آ ساخت شوروی.
پی تی-76 مدل بی ساخت شوروی.
پی تی-71 ساخت شوروی؛ مجهز به موشک مالیوتکا.( با پی تی-71 ساخت اسرائیل اشتباه گرفته نشود.)
پی تی-76 ساخت شوروی؛ مجهز به توپ 57 میلیمتری اتوماتیک.
پی تی-76 کا ساخت شوروی؛ تانک فرماندهی.
پی تی-76 ام ساخت شوروی؛ با بدنه بزرگتر برای استفاده تفنگداران دریایی. هیچ گاه به خدمت گرفته نشد.
پی تی-85 ساخت شوروی؛ مسلح به توپ 85 میلیمتری.
پی تی-90 ساخت شوروی؛ مسلح به توپ 90 میلیمتری.
آبجکت-280 ساخت شوروی؛ مسلح به یک قبضه کاتیوشا 16 لوله 130 میلیمتری.
پی تی-76 آرکااچ ساخت شوروی؛ تانک شناسایی درمحیطهایی با آلودگی ش.م.ه.
بی تی آر-50 ساخت شوروی؛ نفربر زرهی آبی-خاکی.
ام تی پی-1ساخت شوروی؛ تانک تعمیراتی.
یو آر-67 ساخت شوروی؛ مین جمع کن مجهز به موشک انداز یوآر97.
زی اس یو-23-4 ساخت شوروی؛ توپ ضدهوایی خودکششی 23 میلیمتری.
آ اس یو-85 ساخت شوروی؛ توپ هجومی هوابرد.
فراگ-2 ساخت شوروی؛ موشک انداز تاکتیکی.
فراگ-5 ساخت شوروی؛ موشک انداز تاکتیکی.
2کا12کاب ساخت شوروی؛ موشک انداز پدافند هوایی مسلح به موشکهای سام-6.
پی تی-76 بی ساخت اندونزی؛ مسلح به توپ 76 میلیمتری کاکریل.
پی تی-71 ساخت اسرائیل؛ مجهز به موتور قوی تر، فاصله یاب لیزری، توپ 90 میلیمتری، تجهیزات هدایت آتش جدید، دوربین دید در شب.
پی تی-85 ساخت کره شمالی.
تایپ-60 ساخت چین.
تایپ-63 ساخت چین.
پی تی-76 مدل2 ساخت لهستان؛ مسلح به دوشکا.
اوتی-62توپاس ساخت لهستان و چکسلواکی سابق؛ نفربرزرهی آبی-خاکی.
دبلیو پی تی-76 ساخت لهستان؛ مسلح به موشک فراگ.
پی تی-76بی ساخت روسیه؛ مجهز به موتور قویتر.
پی تی-76 ساخت آمریکا؛ مجهز به موتور و تجهیزات آمریکایی.
پی تی-76 ساخت ویتنام؛ مسلح به مسلسل ضدهوایی.

دارندگان

افغانستان، آلبانی، آنگولا، بنین، بوسنی، بلغارستان، کامبوج، کوبا، مصر، گینه، گینه بیسائو، مجارستان، هندوستان، اندونزی، اسرائیل، لائوس، ماداگاسکار، مالی، موزامبیک، نیکاراگوئه، کره شمالی، پاکستان، چین، روسیه، سوریه، اوگاندا، ویتنام، زامبیا.

دارندگان سابق:
بلوروس، کرواسی، چکسلواکی، آلمان شرقی، فنلاند، عراق، لهستان، اکراین، آمریکا، آلمان غربی، یوگسلاوی.

جدول مشخصات پی تی-76 مدلهای 1و2و3:

نیروی محرکه:
قدرت:240 اسب بخار
موتور: 6 سیلندر دیزل
نسبت قدرت به وزن:16.4 اسب بخار/تن
حداکثرسرعت در جاده: 44 کیلومتر بر ساعت
حداکثرسرعت خارج از جاده:25 کیلومتر بر ساعت
حداکثر سرعت در آب: 10.2 کیلومتر بر ساعت
برد در خشکی :370-400 کیلومتر
برد در آب: 100 کیلومتر

متفرقه

وزن:14200 کیلوگرم
طول: 7.63 متر
عرض: 3.14 متر
ارتفاع: 2.35 متر
توانایی عبور از خندق: 2.8متر
ارتفاع عبور از پله: 1.1 متر
بالا رفتن از شیب: 52 درجه
خدمه:3 نفر

تسلیحات و زره

1 قبضه توپ 76.2 میلیمتری دی-56تی به همراه 40 گلوله
1 قبضه مسلسل کالیبر7.62 به همراه 1000 گلوله
قابلیت نصب مسلسل 12.7 میلیمتری
حداکثر زره: 20 میلیمتر
حفاظت ش.م.ه: ندارد.
زره واکنشی انفجاری: ندارد.

تولید:
تعداد: 12000 دستگاه از هر دو مدل آ و بی
سال ورود به خدمت:1952

جدول مشخصات پی تی-76بی

نیروی محرکه:

قدرت:263 اسب بخار
موتور: 6 سیلندر دیزل
نسبت قدرت به وزن: 17.1 اسب بخار/تن
حداکثرسرعت در جاده: 44 کیلومتر بر ساعت
حداکثرسرعت خارج از جاده:25 کیلومتر بر ساعت
حداکثر سرعت در آب: 10.2 کیلومتر بر ساعت
برد در خشکی :480 کیلومتر
برد در آب: 120 کیلومتر

متفرقه

وزن:15.400 کیلوگرم
طول: 7.62 متر
عرض: 3.14 متر
ارتفاع: 2.25 متر
توانایی عبور از خندق: 2.8متر
ارتفاع عبور از پله: 1.1 متر
بالا رفتن از شیب: 52 درجه
خدمه:3 نفر

تسلیحات و زره

1 قبضه توپ 76.2 میلیمتری دی-56تی اس به همراه 40 گلوله
1 قبضه مسلسل کالیبر7.62 به همراه 1000 گلوله
قابلیت نصب مسلسل 12.7 میلیمتری
حداکثر زره: 20 میلیمتر
حفاظت ش.م.ه: دارد
زره واکنشی انفجاری: ندارد

تولید:

تعداد: 12000 دستگاه از هر دو مدل آ و بی
سال ورود به خدمت:1958

پی تی-76

مطالب مشابه :

كولاك كارتون هاي گلوري و صداي ايرانيان در بازار

2 انیمیشن کوتاه از قصه اسباب بازی منتشر شد

3 عنوان جدید در بازار

3 عنوان جدید از گلوری منتشر شد

قاره ها - کشور ها - ملیت ها به انگلیسی

" آقای پیبادی و شرمن " با دوبله زیبای " گروه سورن" منتشر شد

به انگيزه انتشار هري پاتر و محفل ققنوس در ايران

پی تی-76