درس بژوهي در دوره ابتدايي

Normal 0 false false false MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;}

مقدمه و ضرورت:

معلمان در ایجاد موقعیت و شرایط یادگیری برای دانش آموزان نقش اساسی دارند، ایشان برای ایفای این نقش حساس و مهم نیازمند کسب توانمندی های لازم در شناخت ،بررسی و تحلیل شرایط آموزش و یادگیری هستند تا بتوانند فرآیندهای یاددها-یادگیری را با استناد به یافته های علمی در محیط واقعی کلاس بهبود بخشند. مدیریت فرآیندهای یاددهی –یادگیری به عنوان یک وظیفه حرفه ای و تخصصی بر عهده معلمان است . پیچیدگی های این فرآیندها از گذشته تا کنون زمینه را برای تعامل و هم اندیشی و پژوهش های مستمر فراهم نموده است . معلمان برای انجام مطلوب وظائف و مسئولیتهای خود نیازمند اتخاذ تصمیماتی هستند که بسیاری از آنها مبتنی بر ویژگی ها ، شرایط و اقتضائات کلاس درس می باشد. از این رو برای اینکه این تصمیمات پاسخگوی نیاز معلمان در کلاس باشند لازم است ضمن بهره گیری از یافته های علمی پژوهشگران ،خود نیز بعنوان پژوهشگر فکور در تولید دانش و بازاندیشی شیوه های آموزش و یادگیری تلاش نماید تا از آن طریق بطور مداوم توان حرفه ای خود را رشد و ارتقاء دههد . برای رسیدن به این مهم آموزش و پرورش طی سالیان گذشته با اجرای برنامه هایی همچون جشنواره الگوهای مناسب تدریس ،اقدام پژوهی و .... که خوشبختانه در دوره هایی به آنها توجه شده ،در تولید ادبیات مناسب در این خصوص تاثیر گذار بوده و اینک در ادامه این حرکت ارزشمند و رو به کمال ،معاون آموزش ابتدایی در صدد است با اجرای طرح درس پژوهی ضمن تلفیق نظریه و عمل ، زمینه را برای به اشتراک گذاشتن دانش و تجربه معلمان در سطح مدرسه فراهم نموده و بیش از گذشته نقش خود را در تقویت آموزش و یادگیری ایفا نماید.

تعریف درس پژوهی:

درس پژوهی یک رویکرد توسعه حرفه ای با پژوهش تیمی در کلاس درس است که طی آن معلمان با یکدیگر برای تدوین طرح درس، اجرا و مشاهده نتایج آن در جهت بهبود یادگیری دانش آموزان همکاری و مشارکت می نمایند.

اهداف:

üایجاد زمینه برای به اشتراگ گذاشتن دانش و تجربه معلمان در مدرسه.

üارتقاء انگیزه معلمان در مطالعه منابع تخصصی برای توسعه دانش حرفه ای.

üتسهیل شرایط شکل گیری سازمان یادگیرنده با گسترش فرهنگ یادگیری در مدارس.

üارتقاء دیدگاه معلمان در بهره گیری از روش های علمی (نظریه ها ها) در تحلیل و بررسی پدیده های آموزش و یادگیری کلاس.

üاصلاح و بهسازی مستمر آموزش با تمرکز و توجه به فرآیند یادگیری دانش آموزان.

مراحل درس پژوهی:

به زعم اندیشمندان و صاحب نظران گام ها و راه حل مختلفی برای درس پژوهی مترتب است. در این جا چارچوبی که به نظر می رسد جامعیت بیشتری دارد مطرح می شود.

1-تیم2-تشخیص مساله و تعیین هدف 3-طراحی آموزشی

4-تدریس و مشاهده 5-ارزیابی و تدریس6-اصلاح تدریس

7-تدریس طرح درس اصلاح شده 8-ارزیابی تدریس دوم9-به اشتراک گذاشتن نتایج

1-تشکیل تیم:

1-1- در اجرای درس پژوهی برای ایجاد یک سازمان یادگیرنده در مدرسه و ایجاد ارتباط بین معلمان پایه های مختلف ،شورای معلمان به عنوان یک تیم پژوهشی عمل می کند. تیم درس پژوهی در مراحل مختلف چرخه درس پژوهی از شورای معلمان مدرسه را در کار خود مشارکت می دهد و به این ترتی ضمن آنکه اعضای تیم درس پژوهی از نقطه نظرات سایر معلمان مدرسه استفاده می کنند، یافته های پژوهشی تیم هم با معلمان مدرسه به اشتراک گذاشته می شود.

1-2- هر تیم درس پژوهی برای تامین تنوع دیدگاه ها معمولا از 3 تا 6 نفر از معلمان هم پایه تشکیل می شود که در آموزش و تدریس و فرآیندهای مربوط به آن دارای مسئله یا مسائل مشترک بوده و به دنبال شناسایی و انتخاب راه حل مناسب برای رفع و یا کاهش آن هستند.

تبصره: برای تشکیل تیم در صورت کافی نبودن تعداد معلمان در یک پایه تحصیلی ،سایر معلمان علاقمند در پایه های مختلف تحصیلی (ترجیحا معلمان پایه های نزدیک به هم) نیز برای موضوع درس پژوهی پایه مورد نظر مشارکت می نمایند.

1-3- تیم درس پژوهی باید خودگردان باشد و همه ی افراد از معلم یا سابقه ی یک ساله گرفته تا معلمان با تجربه به صورت یکسان شرکت کنند و نسبت به هم متعهد بوده و دانش و تجربه خود را با یکدیگر مبادله کنند.

1-4- برای هدایت فعالیت های تیم ،افراد نقش ها و مسئولیتهای مختلفی را بر عهده می گیرند که در ادامه توضیح داده می شود.

تعیین نقش ها و مسئولیت ها:

در تیم درس پژوهی علاوه بر اینکه همه اعضاء باید در تمام زمینه ها تشریک مساعی و همکاری کنند نقش های ویژه ای هم برای خود افراد در نظر گرفته می شود که تقسیم بندی زیر می تواند راهگشاری نقش ها و مسئولیت ها باشد.

الف)معلمان هم پایه:

معلمان یک پایه تحصیلی نقش اصلی را در تمام مراحل درس پژوهی اععم از تعیین اهداف ،طراحی درس،تدریس،مشاهده و ارزیابی بر عهده دارند.

ب) مسئول هماهنگی تیم درس پژوهی:

مسئول هماهنگی تیم به عنوان فردی مطلع از فرآیند ئرس پژوهی عضوی از تیم یا خارج از تیم می باشد که وظیفه راهنمایی و نظارت برآفریند درس پژوهی را بر عهده دارد.

ج) صاحب نظران:

تیم درس پژوهی بنا به نیاز و ضرورت ، از افراد متخصص (کارشناسان ،معامان تخصصی ،سرگروه های درسی یا اساتید دانشگاه) جهت راهنمایی اعضای تیم دفوت به عمل می آورد که در زمینه یک موضوع درسی خاص یا روس های آموزش و یادگیری مهارت دارند.

2)تشخیص مسئله و تعیین هدف:

1-2-تیم درس پژوهی یکی از مسائل حیطه فعالیت خود را که از اولویت بیشتری برخوردار است انتخاب می کند تا برای حل آن ،همیاری و مشارکت نموده و به تولید راهکارها و ایده های نو در فرآیند آموزش و یادگیری بپردازند.

2-2-دومین مرحله درس پژوهی تعیین هدف یا اهداف برای کاهش یا رفع مسئله اولویت دار تیم می باشد این اهداف بیانگر وضعیتی است که تیم با انجام مجوعه فعالیتهای درس پژوهی به دنبال تحقق آن می باشد با شناسایی و تبیین اهداف آموزشی از کلی تا جزئی محور فعالیت تیم در مراحل بعدی یعنی طرح درس ،و تدریس و مشاهده هم مشخص خواهد شد.

3-2-اهداف درس پژوهی را می توان به صورت درون رشته ای انتخاب کرد. اهداف درون رشته ای اهدافی هستند که به یک رشته یا موضوع درسی خاص تعلق دارند مثل توانایی جمع کسرها با مخرجنابرابر. اما اهداف بین رشته ای معمولا اهدافی هستند که مختص یک موضوع درسی خاص نیستند و به دانش آموز به عنون یک یادگینده توجه دارند. مثل توانایی حل مسئله یا یادگیری روش علمی.

3)طراحی آموزشی:

1-3- با مشخص شدن هدف ،معلمان موضوع درس پژوهی را با شیوه های مختلف (مطالعه کتب،مقالات و بحث های گروهی )مورد بررسی قرار می دهند تا طرح درسی مناسب را برای حل مسئله مورد نظر آماده کنند.

2-3-برای تدوین طرح درس بر اساس رویکردهای آموزش و یادگیری از الگوهای مختلفی استفاده می شود. به پیوست نمونه ای از الگوی طراحی آموزشی پیشنهاد می گردد.

4)تدریس و مشاهده:

1-4- پس از تکمیل طرح درس، یک نفر از اعضای تیم ،نسبت به اجرای آن اقدام می کند.

2-4-سایر اعضا ضمن مشاهده فرآیند اجرا ، رفتار و عملکرد معلمان و دانش آموزان را در واکنش به فعالیت ها و موقعیتهای پیش بینی شده ثبت می نمایند.

3-4-به منظور ارزیابی ،بازیگری و اشاعه ،جریان تدریس و یادگیری به طرق مختلف مستند سازی می شود.

5)ارزیابی تدریس:

1-5-پس از اجرا و بعد از یک فرصت تنفس، معلمان نشستی را برای بحث در باره تدریس و مشاهدات انجام گرفته برگزار می کنند. در این نشست ابتدا معلمی که ندریس را انجام داده در باره اینکه درس چطور پیش رفته و مشکلاتی که تشخیص داده توضیحاتی را ارائه می کند . سپس سایر افراد حاضر در جلسه اجرا ، مشاهدات و نظرات خود را پیرامون نقاط قوت، ضعف و پیشنهادات اصلاحی مطرح می نمایند.

6)اصلاح تدریس:

بر اساس مشکلات شناسایی شده در مرحله اول تدریس ،تغییراتی در طرح درس ایجاد می شود. این تغییرات معمولا بر اساس دشواری های یادگیری دانش آموزان که تیم در جریان مشاهداتشان متوجه آن شده اند انجام می شود.تیم ممکن است چندین بار برای بهسازی طرح درس و آماده شدن برای تدریس دوم جلسه تشکیل دهد.

7)تدریس طرح درس اصلاح شده:

طرح درس اصلاح شده به گروه دیگری از دانش آموزان تدریس می شود. تدریس دوم را ممکن است همان معلم قبلی انجام دهد و یا اینکه معلم دیگری این کار را به عهده گیرد. معمولا همه معلمان مدرسه برای مشاهده درس اصلاح شده دعوت می شوند بعلاوه ممکن است مدیران منطقه و مدارس، معلمانی از سایر مدارس و اولیای دانش آموزان نیز دعوت شوند.

8-ارزیابی تدریس دوم:

شورای معلمان مدرسه همگی در جلسه گزارش گیری و ارزیابی تدریس دوم شرکت خواهند کرد و این کار می تواند مطالب کلی تری را در حوزه آموزش و یادگیری پوشش دهد.

9-به اشتراک گذاشتن نتایج:

نتایج حاصل از درس پژوهی که شامل طراحی آموزشی، خلاصه ای از اهم مذاکرات ،الگوهای تدریس شده و ..... در قالب بانک اطلاعاتی به اشتراک گذاشته می شود تا کارشناسان،مدیران،معلمان سایر مدارس و مناطق در صورت نیاز از آنها بهره برداری نمایند.

درس بژوهي در دوره ابتدايي

مطالب مشابه :

انگيزش 2

مدرسه اي در يك كلاس - كلاسهاي چند بايه

درس بژوهي در دوره ابتدايي

در راستای طرح آداب ومهارتهای زندگی اسلامی - کرامت

آیین نامه ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تربیتی در دوره ابتدایی ( ارزشیابی کیفی - توصیفی ) ( 3 )

ارزشیابی کیفی - توصیفی در دوره ابتدایی و چالشهای اجراء

ارزشیابی کیفی - توصیفی ( 2 )

درس پژوهی و راههای توسعه آن در دوره ابتدایی