نایین، شهر کهن ایرانی در دل کویر

بنا به درخواست یکی از خوانندگان محترم وبلاگ در مورد ارائه مطالبی در مورد عبا بافی مطلب زیر که در رابطه با شهر نایین به عنوان مهمترین مرکز بافت عباهای زمستانی است در این پست درج می شود امید است مورد استفاده خواننده مذکور و بقیه دوستان قرار بگیرد

نایین، شهری به قدمت تاریخ و تمدن کهن ایران زمین در دل کویر ایران می باشد که هنرهای دستی اش زبانزد و شهره جهانی است. نایین، منطقه ای کهن است که قدمتش به پیش از دوره اسلام می رسد.
استخری و ابن حوقل، از این منطقه به نام مایین یاد کرده ویاقوت حموی، نایین را به شکل نائن نوشته و آن را تابع استان اصفهان دانسته است.
گفته می شود که واژه نایین درعبری به معنی جمال است و بر سرازیری کوه دوخی در جنوب شرق شهر ناصره در فلسطین اشغالی نیز شهری بدین نام بوده است وظاهرا گروهی از ساکنان این شهر در پیش از اسلام به ایران کوچ کرده و هسته مرکزی شهر نایین امروزی را پدید آورده اند.
بلاغی نیز بر این باور است که شهر نایین از بناهای یهودیانی است که کوروش هخامنشی آنها را از بابل نجات داد و جمعی از آنها را به حدود اصفهان کوچاند و این شهر را به یادگار نایین فلسطین ساخت.
از آثاری که دیرینگی نایین را به دوران پیش از اسلام و ساسانیان می رساند، نارنج قلعه است.
با آمدن اسلام و گشوده شدن منطقه اصفهان از جمله شهر نایین به دست مسلمانان، در کنار نارنج قلعه، مسجدی ساخته شد و کوی پیرامون مسجد را باب المسجد خواندند.
مسجدها از مهمترین آثار دیدنی و تاریخی شهرستان نایین هستند.
مسجد جامع نایین که در زمان خلافت عمر به سبک مسجدهای عربی ساخته شده و از کهن ترین مساجد ایران است به همراه مسجد قدیمان که از مساجد مهم نایین محسوب می شود و اولین مسجد جامع نایین در قرون نخستین هجری بوده است، از جمله دیدنی های مهم منطقه هستند.
صنایع دستی شهرستان نایین مانند تاریخ این شهر نیز از قدمت و شهرت زیادی برخوردار است.
بافت قالی و قالیچه و گلیم در این شهر رواج زیادی دارد، در شهرستان نایین کارگاه های ماشینی وجود ندارد و تنها کارهای دستی مختص گلیم و عبا بافی در خانه های و کارگاه هایی زیرزمینی آنها رواج دارد.
قدمت این کارگاه ها به گفته بومیان محلی، به دوران قبل از اسلام می رسد.

البته این کارگاه ها قبل از ورود اسلام متعلق به یهودیان بود اما پس از ورود اسلام به دست مسلمین افتاد و به کار خود ادامه دادند.
بطورکلی هنرهای دستی این شهرستان عبارت اند از: قالی بافی، ریسندگی و بافندگی، عبا بافی، گلیم بافی، سفال پزی، آجرپزی، نمدمالی، کرباس بافی و برک بافی.
مرغوبترین فرش استان اصفهان، فرش نایین است که گرانبها بوده و سهم آن در اقتصاد فرش ایران قابل توجه است.
زنبیل، کلاه حصیری، درپوش ظرف، نان دان و ؟ نیز از دیگر صنایع دستی این منطقه به شمار می رود.
فرش نایین از زمینه های نادر و مناسب کاربرد پشم های ظریف غیرایرانی و نمادی از یک فرش خوب ایرانی است. استفاده مناسب از طرحهای سنتی همراه با رنگ آمیزی خاص فرش های نایین، هویتی خاص و جهانی به این فرش ها داده است.
اصلی ترین طرحهای مورد استفاده در فرش نایین طرحهای شناخته شده ای نظیر شاه عباسی لچک ترنج با استفاده از ترکیبات اسلیمی، ختایی و به طور کلی نقوشی است که با سنتی ترین طرحهای ایرانی هماهنگی دارد.
از نقوش سنتی دیگری که از آنها استفاده های هنرمندانه در فرش نایین شده است می توان به نقش گنبد (سقفی) حاج خانمی، درختی، قابی، محرابی، محرمات، افشن لچک ترنج و کتیبه ای و تاریخی اشاره کرد.
فرش نایین را در نقاط مختلفی از ایران می بافند و این به دلیل تسلط و تکنیک بالای فرش بافی در ایران است که فرش بافان قادر به بافت هر نوع فرش هستند. البته کیفیت تولید در نقاط مختلف با هم تفاوت دارد.
تعداد رنگ های مورد مصرف در فرش ‪ ۱۱‬رنگ اصلی و چهار رنگ فرعی است.
مهمترین فرآورده های کشاورزی شهرستان نایین گندم، جو، پنبه، حبوبات، دانه های روغنی و خرما و... است.
همچنین در باغهای نایین، پسته، سیب، توت، زردآلو و انار به دست می آید و سرشناس ترین فرآورده درختی آن خرماست.
دامداری بویژه پرورش شتر در نایین و در زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم این دیار نقش مهمی دارد.
شهر نایین،مرکز شهرستان نایین با پهنه ی حدود ‪ ۲۰‬کیلومتر مربع در شرق استان اصفهان در مسیر راه اصفهان - یزد، با یکهزار و ‪ ۵۴۵‬متر ارتفاع از سطح دریا قرار دارد.
این شهرستان ازسوی شمال به استان سمنان، از شرق به استان خراسان، از جنوب به استان یزد و از غرب به شهرستان های اردستان و اصفهان محدود است.
آب نایین از سفره آبهای زیرزمینی ماننند کاریز، چاه و چشمه تامین می شود.
آب و هوای نایین در بخش خور و بیابانک و کنار کویر گرم و خشک و در جنوب غربی معتدل کوهستانی است و تفاوت میانگین دمای سردترین و گرم ترین ماه سال بین دو بخش آب وهوایی آن سه درجه است.
شهرستان نایین در فاصله ‪ ۱۴۰‬کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد.