آذربایجان غربی در یک نگاه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد پرش به: ناوبری، جستجو
مختصات: شرقی‌″۳۳ ′۰۴ °۴۵ شمالی‌″۱۰ ′۳۳ °۳۷ / °۴۵٫۰۷۵۹شرقی °۳۷٫۵۵۲۸شمالی / ۴۵٫۰۷۵۹;۳۷٫۵۵۲۸ (نقشه) آذربایجان غربی مرکز ارومیه مساحت ۳۷٫۰۵۹ کیلومترمربع جمعیت (1390) ٣٠٨٠۵٧۶ براساس سرشماری سال1390 [۱] تعداد شهرستان‌ها ۱۷ منطقه زمانی IRST (گرینویچ+۳:۳۰) -تابستان (دی‌اس‌تی) IRDT (گرینویچ+۴:۳۰) زبان(های) گفتاری ترکی آذربایجانی ٬ کردی نقشه شهرستان‌های استان استان آذربایجان غربی یکی از ۳۰ استان ایران است، که در شمال غربی این کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. در کنارهٔ شرقی این استان، دریاچه ارومیه قرار دارد. محتویات[نهفتن] ۱ جغرافیا ۲ ناهمواری‌ها ۳ حوزه‌های آبریز ۴ آب‌های معدنی ۵ بلندی‌ها ۶ رودخانه‌ها ۷ جنگل‌ها ۸ مردم ۹ تاریخ استان ۱۰ موقعیت اقتصادی اجتماعی ۱۱ شهرستان‌های استان ۱۲ مناطق دیدنی ۱۳ منابع جغرافیا [ویرایش] استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران قرار دارد و از شمال به جمهوری آذربایجان و ترکیه، از مغرب به کشورهای ترکیه و عراق، از شرق به استان آذربایجان شرقی و استان زنجان و از جنوب به استان کردستان محدود است. مساحت استان برابر ۳۷٫۰۵۹ کیلومتر مربع است که سیزدهمین استان بزرگ کشور محسوب می‌شود و ۲٫۲۵ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد. جمعیت استان آذربایجان غربی طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ - ۲٫۸۷۳٫۴۵۹ نفر می‌باشد که ۴٫۰۸ درصد جمعیت کل کشور را در خود جای داده‌است و از این لحاظ هشتمین استان پرجمعیت کشور به‌شمار می‌آید. استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است و توپوگرافی متنوع و گسترده‌ای دارد. بر اساس ساختار طبیعی استان، اکوسیستمهای ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی در سطوح مختلف توپوگرافی به وجود آمده‌است که اهم آنها به شکل جنگلها و مراتع خودنمایی می‌کنند. این استان عمدتاً تحت تأثیر جریان هوای مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه‌است، ولی در برخی از ماههای زمستان، توده هوای سردی از اطراف شمال، هوای مدیترانه‌ای آن را متأثر کرده و موجب کاهش قابل توجه دما می‌شود. ناهمواری‌ها [ویرایش] قسمتی از نقشه ایران و توران در دوره قاجاریه،پیشتر آذربایجان غربی زیرمجموعه سرزمینی به نام آذربایجان بوده‌است. سراسر مرز استان با ترکیه و عراق از کوه‌های مرتفع دیوار مانندی از شمال به جنوب کشیده شده‌است که منبع چشمه‌های آب فراوانی می‌باشند. حوزه‌های آبریز [ویرایش] ۱) دریاچه ارومیه ۲) رودخانه ارس ۳) رودخانه زاب کوچک آب‌های معدنی [ویرایش] ۱) ایستی سو؛ در نزدیکی گردنه قوشچی. ۲) آب گرم محال باراندوز؛ در نزدیکی قریه هفت آباد ارومیه. ۳) آب معدنی کوه زنبیل؛ در کنار دریاچه ارومیه. ۴) آب معدنی دریک؛ که بسیار گوارا بوده و در روستای دریک سلماس قرار دارد. ۵) آب معدنی کانی گراوان؛ در روستای کانی گویز در نزدیکی شهر رَبَط.فاصله ۲ کیلومتری بلندی‌ها [ویرایش] ۱) رشته‌کوه‌های مرکزی ترکیه و عراق ۲) ارتفاعات گردنه قوشچی ۳) کوه‌های باستان ۴) ارتفاع مور شهیدان ۵) ارتفاعات گردنه کله شین ۶) کوه بینار ارومیه ۷)کوه قندیل ۸)دره حاجی ابراهیم ۹-کوه ترغه بوکان به ارتفاع ۲۲۴۶ رودخانه‌ها [ویرایش] گدار چای زرینه رود سیمینه رود مهابادرود باراندوزچای شهرچای نازلوچای زولاچای[۲] جنگل‌ها [ویرایش] جنگل‌های طبیعی استان، هرچند که در قسمت‌هایی از پیرانشهر و مهاباد وجود دارد، ولی مناطق وسیع جنگلی در سردشت قرار گرفته‌است که مساحت آن را بین ۶۰ تا ۸۰ هزار هکتار تخمین می‌زنند. کل مساحت جنگل‌های مصنوعی در استان به ۳۲۰ هکتار در قطعات متفاوت می‌رسد. مردم [ویرایش] ترک‌های آذری و کردها از گروه‌های عمده این استان به‌شمار میروند.[۳] کردها در بخش‌های مرتفع غربی و جنوبی استان نشیمن دارند و متقابلاً ترک‌های آذری در دشت‌های پیرامون دریاچه ارومیه و بخشی نیز در دشت‌های شمال و جنوب شرقی استان، سکونت دارند.[۳][لینک مرده] همچنین اقلیت‌های آشوری و ارامنه هم در استان ساکن هستند. تاریخ استان [ویرایش] از نظر تاریخی، تاریخ باستانی آذربایجان با تاریخ قوم ماد در آمیخته‌است. قوم ماد پس از مهاجرت به ایران آرام آرام قسمت‌های غربی ایران از جمله آذربایجان را تصرف کردند. مقارن این ایام دولتهایی در اطراف آذربایجان وجود داشت که از آن جمله می‌توان به دولت آشور در شمال بین النهرین، دولت هیق در آسیای صغیر، دولت اورارتو در نواحی شمال و شمال غرب، اقوام کادوسی در شرق و کاسیها در حوالی کوههای زاگرس اشاره کرد. بعد از تأسیس دولت ماد، آذربایجان به ماد کوچک معروف شد و مشتمل بر شهرهای قدیمی همدان، ری، اصفهان و کرمانشاه بود. گروهی معتقدند که نام آذربایجان گرفته شده از آذرآبادگان گرفته شده و به معنی سرزمین آتش است. بزرگ‌ترین آتشکده‌های زرتشتی در این منطقه بوده‌است و نمونه آن هنوز در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان بجا مانده‌است. گروهی دیگر وجه تسمیه آذربایجان را مربوط به وجود سرداری به نام اتروپاد می‌دانند. اینان معتقدند که که بعد از غلبه اسکندر مقدونی به ایران، سرداری به نام آتورپات در آذربایجان ظهور کرد و از اشغال آن توسط یونانیان ممانعت به عمل آورد. از آن به بعد این سرزمین به نام آتورپاتگان معروف شد. حکومت جانشینان آتورپات در آذربایجان در زمان اشکانیان نیز ادامه یافت و این منطقه توانست کماکان استقلال داخلی خود را در چهارچوب دولت اشکانی حفظ کند. سرانجام اردشیر بابکان بنیانگذار سلسله ساسانی بر حکمرانان محلی آذربایجان استیلا یافت و آنرا بصورت یک ایالت غیر موروثی آداره نمود . موقعیت اقتصادی اجتماعی [ویرایش] این استان یکی از مناطق مستعد کشاورزی است. علاوه بر این وجود ایلات و عشایر در دامداری استان نقش قابل توجهی دارد. این استان از نظر اکتشاف و بهره‌برداری منابع معدنی نسبت به سایر استانها در وضع مطلوبی قرار ندارد. بررسی ترکیب کارگاههای موجود استان نیز نشان می‌دهد که دو گروه صنعتی کانیهای غیرفلزی و غذایی - داروئی در بین سایر صنایع بالاترین تعداد میزان اشتغال را دارد. از جمله معادن این استان می‌توان به معادن مصالح و سنگهای ساختمانی، گرانیت، میکا، زرنیخ، تالک، تراورتن، طلا، خاک نسوز و پوکه معدنی اشاره کرد. شهرستان‌های استان [ویرایش] استان آذربایجان غربی دارای ۱۷ شهرستان، ۳۶ بخش، ۳۶ شهر، ۱۰۹ دهستان و ۳۷۲۸ آبادی است و مرکز آن شهر تاریخی ارومیه است آمار شهرستان‌های این استان بدین قرار است: شهرستان‌های استان آذربایجان غربی نام‌شهرستان جمعیت رتبه‌جمعیت درصدباسوادی رتبه‌باسوادی مساحت ک‌م‌مربع [۴] رتبه‌مساحت شهرستان ارومیه ۸۵۶٬۹۱۴ ۱ ۷۳٫۵ ٪ ۱ ۵٬۲۵۱ ۱ شهرستان اشنویه ۶۳٬۷۹۸ ۱۳ ۶۱٫۳ ٪ ۱۲ ۱٬۱۹۳ ۱۳ شهرستان بوکان ۲۰۲٬۶۳۷ ۴ ۶۸٫۶ ٪ ۶ ۲٬۵۴۱ ۶ شهرستان پیرانشهر ۱۰۷٬۶۷۷ ۹ ۶۰٫۸ ٪ ۱۳ ۲٬۲۵۹ ۸ شهرستان تکاب ۸۱٬۳۹۵ ۱۲ ۶۶٫۲ ٪ ۱۰ ۲٬۵۲۳ ۷ شهرستان خوی ۳۶۵٬۵۷۳ ۲ ۶۹٫۹ ٪ ۴ ۵٬۵۶۱ ۲ شهرستان چالدران ۴۴٬۵۷۲ ۱۴ ۵۹٫۳ ٪ ۱۴ ۱٬۹۷۵ ۱۱ شهرستان چایپاره --- -- -- ٪ -- -- -- شهرستان شوط --- -- -- ٪ -- -- -- شهرستان پلدشت --- -- -- ٪ -- -- -- شهرستان سردشت ۱۰۴٬۱۴۶ 11 ۶۲٫۹ ٪ ۸ ۱٬۴۱۱ ۱۲ شهرستان سلماس ۱۸۰٬۷۰۸ 10 ۶۷٫۸ ٪ ۹ ۲٬۵۴۴ ۵ شهرستان شاهین‌دژ ۸۹٬۳۵۶ ۱۱ ۶۶٫۴ ٪ ۱۱ ۲٬۱۴۴ ۱۰ شهرستان ماکو ۱۷۴٬۵۷۸ ۷ ۶۸٫۳ ٪ ۷ ۴٬۳۳۵ ۳ شهرستان مهاباد ۱۹۷٬۴۴۱ ۵ ۶۹٫۴ ٪ ۲ ۲٬۵۹۲ ۴ شهرستان میاندوآب ۲۴۵٬۱۵۳ ۳ ۷۰٫۵ ٪ ۳ ۲٬۲۳۳ ۹ شهرستان نقده ۱۱۷٬۸۳۱ ۸ ۷۰٫۸ ٪ ۵ ۱٬۰۵۰ ۱۴ مناطق دیدنی [ویرایش] آبشار شلماش سردشت سنگ‌نگاره ساسانی خان‌تختی گورستان سرداران موکری در بوکان تپه حسنلو سه گنبد سد بوکان تخت سلیمان تکاب قره‌کلیسا غار سهولان مهاباد فقرگاه مهاباد سد مهاباد شهر باستانی سه هزار ساله موصاصیر سردشت سلطان یعقوب نقده بازارچه پیرانشهر چشمه کانی خدا, روستای دلاوان, شهرستان پیرانشهر سنگهای افسانه ای خورنج پیرانشهر مسجد جامع ارومیه سنگ کاظم خان کلیسای ننه مریم دره قاسملو ( گه لیه خان) (دره شهدا) موزه ارومیه سه گنبد آبشار سوله‌دوکل مرگور جنگل‌های مرگور (واقع در دره باوان) چشمه آب معدنی گراوان مهاباد دامنه کوه قره داغ دربسر بوزخانا چورس قرمزی مسجد چورس آرامگاه سادات کوه کمره‌ای -چالدران روستای بسطام-چایپاره غار چهل پله خضرلو-چالدران کاخ و موزه باغچه‌جوق-ماکو دالانها و غارهای زیرزمین در اطراف آرارات-ماکو رودهای آذربایجان غربی نام رود محل جریان مقصد طول (کیلومتر) زرینه رود شاهین دژ، میاندوآب دریاچه ارومیه ۲۳۰ طولانی‌ترین زاب بریسو پیرانشهر - سردشت آبریز زاب ۲۱۸ رود ارس مرز ماکو رود کورا (جمهوری آذربایجان) - رودخانه زنگمار ماکو رود ارس (آراز) ۱۰۳ ساری سو ماکو رود ارس (آراز) ۱۳۰ آق‌چای چایپاره ارس (آراز) ۱۰۹ قطور چای خوی ارس (آراز) ۱۴۵ چم مهاباد مهاباد دریاچه ارومیه ۹۲٫۵ ساروق رود تکاب زرینه‌رود (جغاتو) ۶۶٬۲ آجرلو رود شاهین دژ زرینه‌رود (جغاتو) - هاچه سو شاهین دژ زرینه‌رود(جغاتو) - لیلان رود ملکان - میاندوآب زرینه‌رود (جغاتو) - سیمینه‌رود) بوکان، میاندوآب دریاچه ارومیه ۱۳۹ خلیفان بوکان سیمینه رود (تاتائو) - زولا چای سلماس دریاچه ارومیه ۸۰٫۵ نازلو چای ارومیه دریاچه ارومیه ۹۲٫۵ شهر چای ارومیه دریاچه ارومیه ۷۲٫۵ باراندوز چای ارومیه دریاچه ارومیه ۶۷٫۵ گدارچای (محمدیار) نقده دریاچه ارومیه ۱۰۰ روضه چای ارومیه دریاچه ارومیه ۶۰ آواچار رود پیرانشهر آبریز زاب ۶۲ چم لاوین پیرانشهر آبریز زاب ۴۹ چم زاب گرژال سردشت آبریز زاب ۹۵ منابع [ویرایش] در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ استان آذربایجان غربی موجود است. ↑ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۰ ↑ نقشه راهنمایی استانهای آذربایجان شرقی - غربی و اردبیل، سازمان جغرافیائی و کارتوگرافی گیتاشناسی ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ وزارت کشور، استانداری آذربایجان غربی. معاونت برنامه‌ریزی. بازدید: مارس ۲۰۱۰. ↑ [۱] این یک نوشتار خُرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. ن • ب • و جمهوری آذربایجان آذربایجان شرقی ترکیه آذربایجان غربی زنجان کردستان عراق

آذربایجان غربی در یک نگاه

مطالب مشابه :

جمعیت استان آذربایجان شرقی؟

آمار جمعیتی روستاهای شهرستان ملکان

آذربایجان غربی در یک نگاه

آمار اهل سنت ایران

تعداد شرکت کنندگان آزمون وکالت 91 در کانونهای مختلف

جزئیات زلزله‌های شدید در استان‌های آذربایجان شرقی ، غربی و اردبیل

آمار سال 91 روستاهاي بخش خاروانا