کشت ذرت

1. تاریخچه و منشأ‌ ذرت:

ذرت در اولین بار در سال 1492 توسط کریستف کلمب کاشف قاره آمریکا در کوبا شناخته و به اروپا برده شد این گیاه سپس از اروپا به قار ه آفر یقا و آسیا و بالاخره در سراسر جهان و با این حال ذرت از گیاهان قدیمی قاره آمریکاست حداقل 560 سال قبل از میلاد در آمریکای شمالی کشت ذرت معمول بوده است از نظر منشأ احتمال داده می شود که منشأ اولیه این گیاه مکزیک در آمریکای مرکزی منشأ ثانویه آن آمریکای جنوبی می باشد کشفیات باستان شناسان نشان می دهد که 4500 تا 8000 سال قبل از میلاد در مکزیک این گیاه وجود داشته باشد.

2. خصوصیات گیاه شناسی:‌

ذرت گیاهی است یک ساله از خانواده ی گندمیان ریشه ذرت به صورت افشان است ساقه آن برافراشته و بندبند است اتفاع معمول آن 5/1 تا 3 متر اما گاهی تا 4 متر می رسد برگ ها به شکل متساوی کشیده و شمشیری شکل برگ های موازی در انتهای ساقه گل آذین نر به شکل خوشه مرکب قرار داردگل آذین ساده به صورت سنبله در زاویه بین برگها با ساقه به تعداد متغیر و معمولاً 1 تا 3 عدد قرار گرفته است بنابراین ذرت گیاهی است یک پایه و دگرگشن است میوه ذرت گندمه دارد که به آن هم بلال گفته می شود.

3. مواد مصرف ذرت معمولاً متنوع و گوناگون است اما به طور کلی ذرت در موارد زیر استفاده می شود:

1. غذای انسان [مصرف نان در کشورهای آفریقا و آمریکا آمریکا به شکل خالص یا مخلوطی از آرد گندم و ذرت معمول می باشد میوه ذرت در مرحله ی شیری به صورت خام در مرحله ی سخت به صورت پخته و سرخ کرده و در مرحله و مدر مرحله دانه به صورت بو داده استفاده می شود. 2. خوراک دام است [دانه ذرت به عنوان ترکیبات اصلی در کنسانتره خوراک دام در تغذیه ی دام ها و انواع طیور مورد مصرف بسیار زیادی دارد علوفه حاصل از شاخ و برگ ذرت به صورت تازه و سیلو شده در تمام دامداری ها به خصوص دامداری های صنعتی استفاده می شود] 3. استفاده از صنعت [ذرت ماده خام بسیاری از فراورده های صنعتی می باشد از جمله این فراورده ها: روغن نیاتی، نشاسته، الکل، دکسترین، کاغذ دیواری نیترو گلسترین و تعداد زیادی مواد بهداشتی و آرایشی و موارد دارویی متعددی اشاره کرد.

4. مشخصات آب و هوای مناسب کشت ذرت :

1. حرارت [طول دوره رشد و نمو ذرت در انواع مختلف آن از 50 تا 330 روز متفاوت است به خاطر همین تنوع زیاد سازگاری و سیعی داشته و از 42 درجه عرض جنوبی تا 50 درجه عرض شمالی با درجه حرارت متفاوتی رویش می نماید مناسبترین درجه حرارت برای جوانه زنی رشد ذر ت 3/18 سانتی گراد است دمای کمتر از 12 درجه سانتی گراد سرعت و جوانه زنی و عملکرد را کاهش می دهد چنانچه پس از سبز شدن درجه 4/4 درجه سانتی گراد برسد کاملا از بین می رود مناسبترین درجه حرارت در مرحله ی رشد و نمو 21 تا 27 درجه سانتی گراد حرارت پایین تر از 10 درجه سانتی گرا د در این مرحله و نیز آب و هوای سرد و مرطوب اثر بدی دارد و عملکرد را کاهش می دهد درجه حرارت بالای 32 درجه سانتی گراد در این مرحله و به خصوص در زمان گرده افشانی با تأثیری بر روی لقاح وجود داردذرت گیاهی روز کوتاه ولی انواع متفاوت دارد از آنجایی که ذرت گیاهی چهارکربنه می باشد در مقایسه با گندم و جو که گیاهی سه کربنه هستند شدت شدت نور بالایی را نیاز دارند کاهش شدت نور و ابری شدن هوا و یا کاشت متراکم تإثیری بدی بر روی عمکرد دانه ی ذرت دارد 2. رطوبت ذرت برای تولید یک کیلوگرم ماده خشک به حداقل 315 و حداکثر 413 لیتر آب نیاز دارد سپس لازم است طی دوره رشد و نمو آن بر حسب نوع رقم و شرایط اقلیمی منطقه 510 تا 880 میلیمتر آب در اختیار این گیاه قرار دادرطوبت نسبی محیط مخصوص در مرحله گرده افشانی این گیاه بسیار مهم است حد مطلوب آن 75 تا 85 درصد است، خشکی هوا در این مرحله همانندرطوبت بیش از حد هوا باعث کا هش عملکرد بخصوص عملکرد دانه شود. 4. ذرت یکی از گیاهانی است که در خاکهایی با بافت های متفاتی قابل کشت می باشد اما خاکهای نسبتاً سبک رسی شنی و شنی رسی و انواع خاک های لیمونی که مقدار کافی مواد غذایی داشته باشد برای آن بهتر است تنها محدودیت در کشت ذرت شوری و باتلاقی بودن خاک است مطلوب ترین PH بای کشت ذرت 6 تا 7 می باشد در خاکهای قلیایی نیز به شرایط این که گیاه از نظر مواد غذایی کمیاب و دچار کمبود نشود می تواند رشد و نمو می کند.

5. عواملی که باعث می شود این گیاه به مقدار بسیار زیادی گسترش یابد عبارت اند از:

‌ 1. مقامت مطلوب نسبت به خشکی و خوابیدگی 2. عملکرد زیاد آن در هکتار قدرت قرار گرفتن در تناوب های مختلف با گیاهان و آب و هوای آن 4. قدرت پذیرش کشت های متوالی به مدت چند سال 5. سهم عمده و نقش اصلی ذرت در تأمین مواد غذایی مورد نیاز انسان دام و طیور و مصارف صنعتی 6. قدرت پذیر ش کامل میکانیزاسیون در مراحل مختلف داشت- برداشت.

6. ترکیبات شیمیایی دانه ذرت:‌

از آزمایش های مختلفی که بر روی ذرت درختان دنیا صورت گرفته درصد ترکیبات شیمیایی دانه ی ذرت به طور متوسط به صورت زیر می باشد: 1. رطوبت (32/13٪) 2. چربی (‌7/4٪)‌3.سلولز(25/1٪) 4. خاکستر (45/1٪) 5. پروتئین (5/10٪) 6. مواد غیر ازته (قند، دکسترین، نشاسته، پنتوزان 17/98٪).

نکته:‌ مواد پروتئینی دانه ذرت شامل گلوموبین،‌پرولامین، زئین، پرتئین های ذرت غیر کامل و دارای ارزش بیولوژیکی پایین هستند.

7. میزان مواد پروتئینی دانه ذرت بسته به ویژگی های ژنیتکی و شرایط اکولوژیکی تغییر می کند:

1. ذرت های زود رس دارای مقدار پروتئین بیشتری در مقابل در مقابل ارقام دیررس دارند 2. در اراضی حاصل خیز و نیز در سالهایی که میزان بارندگی کم می باشد [نواحی معتدل و سردسیری] میزان پروتئین بیشتر اراضی فقیر و سالهای پرباران است. 3. در نواحی گرمسیری میزان پروتئین دانه ی بیشتر از نواحی معتدل و سردسیری است 4. کودهای از ته به ویژ اگر در چند مرحله پخش گردد باعث افزایش مقدار پروتئین خواهد شد [در مواقع کاشت- در مرحله سه تا پنج برگی و در مرحله سنبله رفتن

8. مواد نشاسته ای دانه ذرت مانند مواد پروتئینی متغیر است و بسته به عوامل ژنیتیکی و محیطی تغییر می کنند :

1. ارقام ذرت دانه دانه ای دارای مقدار بیشتری نشاسته در مقایسه با ذر ت سخت است 2. ارقام دیررس نسبت به ارقام زودرس غنی از نشاسته می باشد 3. د ر نواحی آب و هوایی مرطوی و معتدل یا مرطوب و سرد میزان سازندگی در مرحله تشکیل دانه باعث کاهش مواد نشاسته ای خواهد شد.

9. سطح زیر کشت و تولید ذرت چیست:

سطح زیر کشت ذرت طبق آخرین آمار در سال 1990 به بیش از 129 میلیون هکتار در دنیا رسید با عملکرد متوسط 3656 کیلوگرم در هکتار تولیدی معادل 3/472 میلیون تن داشته است در میان کشورهای عمده تولید کننده ی ذرت در دنیا ایالت متحده آمریکا با 27 میلیون هکتار مقام اول را به خود اختصاص داده است کشور ایالت متحده آمریکا با 15/201 میلیون هکتار (56/42) تولید جهانی در مقام اول قرار دارد کشت ذرت دارای سابقه نسبتاً طولانی دارد ولی هرگز مورد توجه قرار نگرفته اند و همیشه به صورت محصول حاشیه ای که ارزش چندانی نداشته کشت می گردیده است اولین بار در سال 1352 سطح 4000 هکتار به وسیله اداره کل مهندسی و به منظور تأمین دام و خوراک طیور کشت گردید سطح و تولید ذرت در سال 75 به 258 هزار در هکتار رسید

10. کشورهای تولید کننده ذرت :

آمریکا – چین- مکزیک- برزیل

11. طبقه بندی ذرت :

طبقه بندی بر حسب ساختمان آندوسپرم کیفیت بلال : 1. ذرت دندان اسبی 2. ذرت بلوری یا سخت 3. ذرت نیم سخت یا نیم دندان اسبی 4. ذرت آجیلی 5. ذرت آردی یا قندی 6. ذرت آردی یا نرم)

12. ذرت دندان اسبی:

[در برش طولی آندوسپرم سخت فقط در قسمت دیواره های جانبی به طرف خارج قرار می گیرد مبدأ آن در مکزیک است دانه ها در مرحله ی رسیدن مقداری از آب خود را از دست می دهند که باعث متراکم شدن حجم آن می گردد در نتیجه یک گودی در رأس دانه ایجاد می گردد که به شکل دندان اسب است دانه به رنگ سفید- زرد یا ارغوانی قرمز بوته دارای برگ زیاد تولیدات در آن بسیار زیاد است و در حال حاضر دارای بیشترین سطح زیر کشت است و غالبا‌ً برای تهیه علوفه و سیلو کشت می شود]‌ 2.ذرت بلوری [این ذر ت بنام ذرت شیشه ای معروف است به دانه ی آن صاف شفاف است به ر نگ سفید- زرد ارغوانی و قرمز است به شکل های مختلف دیده می شود که در ر أس آن به صورت گرد است] 3. ذرت نیمه سخت [در مرحله رسیدن آندوسپرم آردی متراکم نمی گردد و ایجاد گودی در رأس آن مثل ذرت نیم دندان اسبی نمی باشد] 4. ذرت آجیلی [دانه ها خیلی ریز و غنی از پروتئین می باشد با حرارت دادن دانه حجم دانه به صورت ناگهانی افزایش پیدا می کند و خوشمزه است و مصرف خوراکی دارد] 5. ذ رت شیرین [سرشار از هیدرات کربن است و فقیر از نشاسته است این نوع ذرت دارای آندوسپرم کامل براق است در موقع رسیدن دانه ها آب خود را از دست می دهند و کوچک و چروکیده می شونددانه ها به رنگ صورتی، زرد ارغوانی قرمز، خاکستری یا سیاه می باشند این گیاه دارای قدرت زیادی در تولید پنبه است] 6. ذرت آردی [تمام آندوسپرم آردی می باشد و دانه ها به شکل کروی می باشد] 7. ذرت آردی قندی [دارای آندوسپرم شاخی در 3/1 بخش بالایی آندوسپرم است و بقیه آندوسپرم آردی است] 8. ذرت مومی [در بخش خارجی آندوسپرم چسبناک می باشد دانه سفید-زرد و با سطح مات می باشد] . 9- ذرت گلوم دار (در این در این نوع ذرت گلوم رشد بسیار زیادی دارند و تمام سطح دانه را می پوشاند.

13. عواملی که باعث ورس یا خوابیدگی می شود :

‌1. مصرف خیلی زیاد کودهای ازته 2. کمبود نور به دلیل تراکم بسیار زیاد 3. کمبود پتاس که باعث ضعیف شدن ریشه ها و ساقه ها می شود 4.متوقف ساختن زودتر از موعد آبیاری و ایجاد تنش برای گیاهانی که در حال رسیدن هستند. 5. بیماریها مثل بوته میری و فوزاریوم.

14. مراحل رشد ذرت: 1. جوانه زنی 2. تشکیل برگها 3. رشد طولانی ساقه یا به ساقه رفتن 4. ظهور اندام های گل یا به گل رفتن 5. دانستن یا به رفتن یا رسیدن

15. نیازهای محیطی یا اکولوژیکی ذرت:

1. پراکندگی جغرافیایی [ذرت دارای تنوع رویش بسیار گسترده ای است به نحوی که در شرایط مختلف آب و هو ایی رشد می کند ذرت در نیم کره شمالی تا 58 درجه عرض جغرافیایی در کاناد او روسیه و نیم کره جنوبی تا عرض جغرافیایی42 تا 43 درجه در زلاندنو رشد می کند کشت ذرت دانه ای در محدوده 42 درجه در نیم کره جنوبی و 53 درجه در نیم کره شمالی صورت می گیرد ولی ذرت علوفه ای را می توان در خارج این محدوده کشت نمود در آمریکا بیشترین سطح زیر کشت ذرت در ناحیه واقع بین 40 تا 45 درجه عرض جغرافیایی در نیم کره شمالی واقع گردیده است] 2. گرما نیاز ذرت نسبت به حرارت متعلق به آب و هوایی گرمسیری و حرارت عامل محدودکننده رشد ذرت می باشد جوانه زدن در ذرت از درجه حرارت ذرت متعلق به آب و هوایی گرمسیر و نیمه گروسیری و حرارت عامل محدود کننده رشد ذرت می باشد جوانه زدن در ذرت از درجه حرارت 8 تا 10ساتی گراد شروع می گردد اما درجه حرارت مطلوب در این 30 تا 32 درجه سانتی گراد می باشد ذذرت جهت سبز کردن نیاز به 50 واحد حرارت نیاز دارد.

حداکثر درجه حرارتش که رویش این گیاه را کاملاً متوقف می سازد 45 تا 47 درجه سانتیگراد می باشد در شرایط رطوبت کافی هر چه درجه حرارت خاک بالا باشد رویش در مدت زمان کوتاه تری صورت می گیرد برعکس در درجات پایین تر رویش به تاخیر می گردد در درجات پایین تر از درجه سانتیگراد جذب آب توسط دانه و ریشه های اولیه به آهستگی آنجا می گیرد بعد از سبز شدن ذرت به گرمایی بیشتری نیاز دارد رشد سریع ذرت در این مرحله در حرارت بالاتر از 15 تا 16 درجه سانتی گراد می باشد. یخبندان های دیررس بعد از رویش برگ ها را از بین می برد و بعد از اینکه هر سیستم رویشی سرمای منفی 4درجه سانتی گراد در مد ت 3 تا 4 ساعت ذرت را از بین می برد در مرحله سنبله رفتن نیز نیاز گیاه به گرما افزایش می یابد چنانچه در درجه حرارت 26 تا 30 درجه سانتی گراد طول مدت سنبله رفتن فقط حدود 30 روز می رسد در این مرحله نیاز به گرمایی دارد که با سبهای نسبتاً خنک تناوب داشته باشد بهترین درجه حرارت رسیدن خمیری تا رسیدن کامل دانه ی ذرت 20 تا 22 درجه سانتی گراد می باشد زیرا در این درجه حرارت انتقال مواد از مغز ساقه به دانه به بهترین صورت می گیرید] 3. آب قابل مصرف در زراعت ذرت مسئله مهمی تلقی می شود ذرت برای یک ماده خشک بسته بر شرایط آب و هوایی و پتانسیل تولید ارقام مختلف به طور متوسط 342 واحد آب نیاز دارد نیاز ذرت برای ساختن یک واحد ماده خشک کمتر از سایر گیاهان زراعی مثل گندم و جو می باشد در نتیجه کشت بدون آبیاری ذرت در مناطقی که میزان بارندگی در فصل رشد و نمو بیش از 375 میلیمتر می باشد و درجه حرارت در فصل رشد و نمو 20 تا 22 درجه سانتیگراد باشد به شرط آنکه تراکم زیاد امکان پذیر است میزان آب مورد نیاز در هنگام جوانه زدن بسته به درجه حرارت 44/27 درجه وزن دانه می باشد

مهم: مرحله ظهور سنبله ها تا پایان پر شدن دانه ها از مواد غذایی (خمیری) حساس ترین مرحله زندگی ذرت به آب می باشد که به آن مرحله ی بحرانی ذرت به آب می گویند.

و مدت آن 50 روز است در این مرحله ذرت بیشترین نیاز به آب دارد میزان آب مو رد نیاز ذرت بسته به شرایط محیطی و غذایی بین 4 الی 7 و حداکثر 9000 متر مکعب می رسد.

4. نور [ذرت به عنوان یک گیاه از دسته ی گیاهان چهارکربنه می تواند در صورتی که درجه حرارت آن مناسب در دوره ی رشد مناسب باشد از انرژی خورشیدی استفاده کند در مقایسه با گیاهان سه کربنه می باشد مقدار ماده خشک تولیدی از یک زراعت کامل در واحد سطح بسیار بیشتر از سایر گیاهان زراعی می باشد واکنش فتوپریودی در گیاه ذرت در محدوده بین این تفاوت روز کوتاهی قرار دارد کارایی فتوسنتزبرگ ها در روزنه های گرم تابستان بستگی بسیار زیادی به شدت نوردارد و با افزایش شدت نور راندمان خالص فتوسنتز کاهش می یابد] 5. خاک [ذرت به دلیل ریشه های عمیق و نیز قدرت خوبی که در جذب مواد غذایی دارد نسبت به حاصلخیزی خاک چندان توقعی ندارد و ذرت را می توان در ارضی متفاوت از نظر حاصلخیزی بافت خاک و PH کشت نمود ذرت نسبت به شوری خاک حساس بوده و باید از کشت آن در این اراضی جلوگیری کرد بهترین اراضی برای ذرت خاک ها عمیق با بافت متوسط زهکشی خوب و نگهداری زیاد آب می باشد ذرت در شرایط مساوی از نظر حاصلخیزی و تامین رطوبت متوسط یا سبک را ترجیح می دهد زیرا این گونه اراضی در بهار بسیار گرم شده و شرایط رشد ریشه را فراهم می کند در اراضی سبک به دلیل اینکه خاک خیلی سریع رطوبت خود را از دست می دهد عملکرد در زراعت ذرت بدون آبیاری چندان رضایت بخش نیست در این نوع اراضی سبک ذرت در مرحله ی سریع رشد خود نیز با کمبود مواد غذایی مواجه است ذرت در اراضی با واکنشPH 5 تا 8 کشت می گردد ولی حداکثر عملکرد در اراضی با PH 5/6 تا 7 به دست آید سطح آبهای زیرزمینی برای حد اکثر عملکرد بسیار با اهمیت می باشد بهترین حد سطح آبهای زیر زمینی 5/1 تا 3 متر می باشد.

نمودار تاثیر آبهای زیرزمینی

نمودار تاثیر PH در عملکرد ذرت

6. تناوب [گیاهانی ذرت در مناطق معتدل توقع زیادی به زراعت قبلی در تناوب معمولی ندارد چون در بهار دیرتر کشت می شود و می توان آن را به سادگی در تناوب زراعی منطقه قرار دارد و ب علت عدم تراکم کارهای زراعی کشت ذرت در هر سطحی که باشد امکان پذیر است گیاه ذرت در مناطق معتدل بر خلاف مناطق گرم سیری آفات و بیماری های مشترک با سایر غلات به میزان کمتری دارد و به این جهت زراعت ذرت می تواند به راحتی همراه سایر غلات در تناوب زراعی قرار گیرد بهترین گیاهان پیش کشت برای ذرت عبارتند از: لوبیا، سویا، شبدر، و یونجه و همچنین ذرت را می توان بعد سودان گرامی و ذرت خوشه ای قرار داد به علت عدم پوشش سریع مخلوط کشت و در نتیجه رشد کند در دوره 7 مقدماتی و فرسایش خاک در زراعت ذرت بیشتر از سایر حملات است گیاه ذرت را می توان با احتیاط ب عنوان یک گیاه پر سازگار معرفی کرد و امکان کشت متوالی آن به صورت تک محصولی وجود دارد البته بررسی طغان آفات به ویژه گیاه ساقه خوار در مناطق گرمسیر و بیماری هایی مانند سیاهک و در مناطق سردسیر است زراعت متوالی ذرت دانه ای بیش از 2 یا 3 سال توصیه نمی گردد کشت متوالی ذرت باعث کاهش تدریجی و به مقدار خیلی زیاد شدید خرابی ساختمان خاک و کاهش خیلی شدید مواد غذایی به ویژه ازت و عناصر کم مصرف مانند روی در خاک می گردد در ضمن باعث افزایش بعضی از گونه های علف های هرز مقاوم به سموم پخش شده و نهایتاً تکثیر بعضی از آفات و نیز فرسایش به ویژه در اراضی شیبدار می گردد چند تناوب رایج در کشور عبارتند از 1. ذر ت، ذرت گندم 2. ذرت، سویا، گندم 3. ذرت، ذرت، آفتابگردان گندم، چغندر 4. ذرت، ذرت، یولاف، شبدر در ارضی حاصلخیز 5. ذرت، ذرت یولاف، شبدر گرامینه، ذرت سویا یولاف و شبدر تناوب های چند ساله باعث استفاده ی بهتر از کود های شیمیایی دفع کامل علف های هرز- آفات و بیماری های با مصرف کم سم می گردد و عملیات تهیه ذرت زمین مو جب اصلاح کیفیت خاک می شود.

16. جذب عناصر غذایی و میزان مصرف کود :‌

عملکرد های بالایی در زراعت ذرت بدون مصرف کود های شیمیایی و دامی حتی در ارضی حاصلخیز امکان پذیر نمی باشد مقدار جذب N یا نیتروژن P یا فسفر و k یا پتاسیم بستگی به میزان عملکرد دارد. با افزایش عملکرد در هکتار مقدار جذب این عناصر به ازای یک تن دانه به اندام های گیاه کاهش می یابد قسمت بیشتر عناصر غذایی تا شروع تشکیل دانه ها جذب می شود. در این مرحله میزان ماده خشک ذخیره شده بالغ بر 70 درصد می باشد جذب ازت از مراحل اولیه صورت می گیرد و تا رسیدن دانه ها همچنان شدت می یابد به همین دلیل و نیز جهت اینکه ازت نقش اصلی را در تولید دارا می باشد که بود آن در هر یک از مراحل رشد ذرت اختلال در سنتز و در نتیجه تولید کاهش خواهد یافت جذب در ذرت در تمام طول سال دوره رشد همگام با ذخیره شدن مواد خشک انجام می گیرد حداکثر شدت جذب در اولیه رشد می باشد روند جذب پتاسیم در مراحل اولیه شدیدتر از روند جذب مواد خشک است و جذ ب آن بسیار زود تر از جذ ب ازت و فسفر متوقف می گردد.

17.ازت :

ازت در تشکیل آمینواسید ها و ویتامینها و کلرفیل ها شرکت می کند ازت اگر به مقدار کافی در دسترس گیاه قرار گیرد باعث رشد سریع ذرت خواهد شد و به اثر مثبتی بر روی ذخیره شدن مواد پروتئین در دانه خواهد شد میزان ازت در مراحل اولیه در برگ و ساقه 3 تا 4 در صد هر چه گیاه بیشتر رشد نماید میزان آن کاهش می یابد به طوری که در م مراحل رسیدن دانه 2٪ خواهد رسیدکمبود ازت باعث متوقف شدن رشد اندامهای هوایی به خصوص دانه ها ی گردد کمبود ازت بر روی عوامل تولید تأثیر منفی می گذارد تعداد بلال ها در ردیف های بلال تعداد دانه ها بر روی ردیف ها در اندازه دانه ها تماماً تحت تأثیر ازت در مراحل متوالی رشد ذرت می باشد در کمبود ازت پهنک برگ زرد می شود و برگ از رأس پهنک شروع به خشک شدن می نماید و در زمان رسیدن بلال های کوچک و دانه ها در رأس بلال ها به طور کامل تشکیل نمی گردد و دانه ها کاملاً پر نمی شوند.

18. علائم زیادی ازت را بنویسید:

باعث می شود گیاه سریع و تعرق زیاد شود و در نتیجه باعث حساسیت گیاه به تشنگی و بالا رفتن نیاز آبی گیاه می باشد. همچنین باعث افزایش حساسیت گیاه به ورس و بیماری ما و موجب تأمیز در گل دادن و رسیدن می شود.

19. میزان کود ازته :

میزان کود ازته در ذرت بستگی به راندمان عملکرد ها حاصلخیزی خاک- میزان بارندگی- آبیاری- رطوبت گیاهان پیش کشت تراکم وزمان و روش کود دادن کود ازته در 2 الی 3 مرحله افزوده شود نصف میزان کود در موقع کاشت و نصف دیگر به صورت برگ بهترین موقع مصرف کود برگ در مرحله ساقه رفتن تا قبل از گل دادن می باشد کود سرک همراه با وجین مکانیکی می گردد ولی اگر پخش آن به تأخیر بیفتد همراه با آبیاری بهترین روش پخش کود های ازته در ذرت استواده از روش نواری است در این روش کود ازته به هنگام کاشت فاصله ی 3 تا 4 سانتیمتر عمیق تر از آن زیر خاک می رود با استفاده از این روش ریشه رشد بهتری خواهد داشت و عملکرد بالا می رود کودهای ازته به هنگام وجین در رشد و فاصل برگ است.

20. کود فسفر:

فسفر با وجود اینکه به مقدار 30 تا 75 درصد آن جذب می گردد نقش مهمی در تجزیه ذرت دارا می باشد فسفر در ساختمان لیپید ها و چربیها و پرتئین ها شرکت کند.

21. علائم کبود فسفر:

کمبود فسفر معمو لاً در گیاه 20 تا 40 روز ظاهر می گرددو رنگ برگ ها ارغوانی می شود کمبود فسفر باعث رشد ضعیف ریشه کند ساقه و تأخیر در ظهور گل آذین می شود همچنین نظم ردیف های بلال به هم می خورد و دانه به صورت غیر کامل دیده می شود میزان فسفر مو رد نیاز ذرت بستگی به مقدار فسفر عامل دسترس گیاه در خاک دارد بهترین شرایط زراعت ذرت موقعی است که 7 تا 8 میلی گر م فسفر قابل دسترس گیاه وجود داشته باشد.

22. میزان فسفر مورد نیاز به فرمول زیر می باشد.

ضریب تصحیح × مصرف مصنوعی فسفر کیلوگرم به ازای هر دانه× عملکرد هر دانه در هکتار= <?mso-application progid="Word.Document"?>12fo 05'>(کیلوگرم)

فسفر به هنگام تهیه زمین و در صورتی که فرصت کافی نداشته باشد در موقع کاشت مصرف خواهد گردید.

23. پتاس :

مقدار پتاسی که گاه جذب می کند تقریباً معادل ازت می باشد ولی پتاس در ساختمان ترکیبات مواد آلی شرکت نمی کند وجود یونهای پتاس به اندازه کافی در گیاه نستز پرتئین ها، گلوسیت ها و لیپید ها فراهم می گردد پتاسیم حساسیت ذرت را نسبت به خوابیدگی را بی اثر می کندو باعث جذب مقادیر خیلی زیادی ازت می شود پتاسیم باعث افز ایش مقاومت ذرت به کم آبی و بیماری ها می گردد.

24- افزایش کبود پتاس:

کمبود پتاسیم در ذر ت باعث کوتاه ماندن میان گره های ساقه ها و خشک شدن حاشیه و رأس برگها می شود بلال به خوبی از دانه پوشیده نیست و دانه های تشکیل شده به خوبی پر نشده اند همچنین کمبود پتاسیم باعث کاهش مقدار ریشه، کاهش سطح برگ و کاهش حساسیت گیاه به خوابیدگی و بیماریها می گردد پخش کودهای پتاسه فقط در زمینهایی صورت می گیرد که از نظر این عنصر فقیر باشد همچنین در شرایط آبیاری که مقادیر بسیار زیادی کودهای ازته اضافه شده پتاسیم به دلیل افزایش مقاومت پخش می شود.

نکته: به جز عناصر غذایی پرنیاز ذرت به کلسیم، روی، بر، منگز و مس نیاز دارد اما عنصر روی از میان همه ی این ها بیشترین نیاز را دارد .

25. کودهای دامی

پخش کودهای دامی در زراعت ذرت با اهمیت می باشد و باعث افزایش تولید به میزان 5/1 تا 2 تن در هکتار می شود میزان کود دامی پخش شده بین 20 تن تا 40 تن در هکتار برای 3 تا 4 سال می باشد.

26. تهیه زمین و آماده سازی زمین ذرت:

عملیات تهیه زمین در زراعت ذرت اگر به خوبی صورت بپذیرد باعث نرم شدن خاک ایجاد رژیم آب و هوای مطلوب رشد ریشه ها فعالیت میکرو ارگانسیم ها- دفع علف های هرز و زیر خاک فرو رفتن باقی ماند گیاهان پیش کشت می گردد در نواحی معتدل عملیات تهیه زمین بسته به زمان برداشت گیاهان پیش کشت در پاییز و تابستان سال قبل انجام می گیرد فقط در اراضی سبک به طور استثنایی می توان عملیات تهیه زمین در بهار انجام می دهیم شخم پاییزه بسته به بافت خاک به عمق 20 تا 30 سانتی متر انجام می گیرد شخم پاییز ه باعث نر شدن بافت خاک شده و بقایای گیاهی.

گیاهان قبلی علف های هرز و کودها را در سطح خاک است به زیر خاک می بر د تا پوسیده شوند و مواد غذایی مورد نظر ذرت را تأمین ی نماید در ارضی رسی سنگین شخم پاییزه از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا کلوخه ها را نرم کرده خاک را متخلخل کرده و شرایط خوبی برای ذرت به وجود می آورد بستر بذر برای کاشت ذرت باید از یک لایه خاک یه ضخامت 3 تا 6 سانتیمتر به طوری که بذر بتواند تشکیل گردد این لایه باید به خبی خود و خشک و دانه بندی بناسب باشد لایه زیرین خاک مزرعه باید به اندازه کافی نشست کرده باشد نشست خاک باعث می گردد که آب به نحو مطلوب بالا بیاید پودر شدن بیش از اندازه خاک شرایط را برای تشکیل سله فراهم می نماید و پیدایش سله قبل از جوانه باعث می گردد که اکسیژن به اندازه کافی در اختیار جنین قرار نگیرد زمان انجام عملیات تهیه زمین بسیار مهم و نقش ویژه ای در نگهداری کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک و صرفه جویی در خاک دارد زمانی که رطوبت در حد مطلوب باشد اجرای عملیات تهیه زمین باعث کاهش کوبیدگی ایجاد شده از چرخ های تراکتور خواهد شد.

27. کاشت ذرت :‌

درجه خلوص و قوه ی نامیه بذوری که برای کاشت ذرت مورد استفاد ه قرار می گیرد می بایست به ترتیب حداقل 98 و 90 درصد می باشد بذور ذرت را قبل از کاشتبا قارچ کشها ضد عفونی می کنند و از سموم قابل استفاده می توان به TMTB نام بر د این سهم در هنگام میسر کردن باعث افزایش مقاومت بذور در خاک نسبت به انواع قارچ ها و آفات می گردد.

28. تاریخ کاشت:

زمان کاشت ذرت بر روی تاریخ سبز کردن متراکم برشد طبیعی گیاه تاریخ ظهور اندام های زایشی و گرده افشانی و زمان رسیدن تأخیر خواهد داشت بنابراین تعیین زمان کاشت مناسب اهمیت ویژه ای در موقعیت کاشت ذرت دارد زمان کاشت ذرت موقعی شروع می شود که درجه حرارت در عمق کاشت [حداکثر 10 سانتیمتر ] در اوایل صبح 8 تا 10 درجه سانتیگراد است هوا رو به گرمی است که این شرایط فقط در بهار و تابستان به وجود می آید در این درجه سبز کردن بسیار کند صور می گیرد ولی جوانه زدن یکنواخت و قوی هنگامی انجام می شود که درجه حرارت حداقل 10تا 12 درج سانتیگراد باشد که این درجه حرارت خاک در عمق کاشت باز در نواحی سرد و فصل بهار خیلی دیر امکان پذیر می شود و کشت زود در بهار می تواند و از بین رفتن گل زراعت منجر شده و یا به علت عدل یکنواختی مزرعه موجب کاهش محصول گرد و تاریخ کاشت موجب مناسب برای زراعت بدون آبیاری اهمیت بیشتری دارد کاشت ذرت بعد از تاریخ کاشت موجب خطرات بیشتری به تاریخ کاشت های بهارهای زود می شود به ویژه در سالها و مناطقی در سال بهار خشک باشد در چنین صورتی خاک بسیار خشک می گردد و تعداد بسیاری از دانه ها و جوانه ها نخواهند زد تاریخ کاشت ذرت تابستانه در خوزستان با توجه به محدوده طولی دروره رشد گیاه از اواخر تیرماه تا اوایل آذرماه و نیز نیاز ذرت به دمای مناسب در مراحل مختلف به دوره زندگی باید به طور مناسبی انتخاب گردد کاشت ذرت در خوزستان در دو فصل زمستان و تابستان صورت می گیرد زمان مناسب کشت زمستانه دهه ی اول اسفندماه جهت ارقام زود رس و در تابستان از 25 تیرماه تا 20 مرداد بسته به نوع رقم می باشد زمان کاشت ذرت در نواحی شمال کشور در دهه ی اول اردیبهشت ماه به شرطی که بارندگی بهاره قطع شده باشد و زمین گاو رو شده باشد در نواحی مرکزی زمان کاشت از دهه ی سوم فروردین شروع می شود.

29. تراکم :

یکی از عوامل مهم برای بدست آوردن حداکثر عملکرد در زراعت ذرت تعیین تراکم مناسب با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه و مشخصات ارقام کشت شده باشد تراکم مناسب یعنی تعداد بوته های ذرت در یک هکتار که در آن حداکثر تولید دانه به دست می آید.

واکنش ذرت نسبت به تر اکم در مزرعه به دلیل تغییراتی که در اجرای محصول به وجود می آید قوی تر از واکنش سایر گیاهان وجینی باشد با افزایش تراکم اندازه بلال ها تعداد و وزن یک بلال کاهش می یابد و در قول عملکر دانه در هکتار تا یک حد معینی افزایش و بعد از آن کاهش می یابد با افزایش تراکم در هکتار فضای غذای یک گیاه کاهش می یابد کاهش فضای تغذیه یک گیاه باعث کاهش میزان آب و مواد غذایی که در اختیار گیاه قرار می گیرد می شود همچنین باعث کاهش انرژی خورشیدی جذب شده توسط برگ های گیاه می گردد در نهایت موجب کاهش تولید گیاه خواهد شد.

30. تراکم مناسب به چه عواملی بستگی دارد:

1. نوع مصرف محصول [دانه ای یا ذرت سیلویی] 2. نوع رقم 3. رطوبت 4. حاصلخیزی زمین و شرایط اقلیمی منطقه. توضیح ذرت سیلویی تراکم بیشتری نسبت به ذرت دانه ای در نظر گرفته نمی شود]

2. نوع رقم [رقم های زود رس تراکم بیشتری را نسبت به ارقام دیررس تحمل می نمایند] 3. رطوبت خاک [اگر رطوبت خاک در حد مطلوب باشد یکی از بهترین عوامل افزایش دهنده ی تراکم در دو واحد سطح خواهد بود افزایش تراکم در اراضی حاصلخیزی تأ ثیر بهتری نسبت به اراضی فقیر از خودشان می دهد تراکم مناسب جهت کشت ذرت بهاره در ارقام زود رس 7 هزار بوته در هکتار است درو کشت تابستانه برای ارقام 704 ، 60 تا 70 هزار بوته در هکتار جهت ارقام زود رس تر 75 تا 80 هزار بوته در نظر می گیریم بنا براین باید توجه داشت تراکمی را جهت سیلو انتخاب کر د که در انتخاب که در آن سهم بلال ها حداقل <?mso-application progid="Word.Document"?>1213'> بلال و <?mso-application progid="Word.Document"?>1223'> شاخ و برگ باشد.

31. مقدار بذر:

میزان مذر در هکتار برای ذرت دانه 15 تا 18 کیلو گرم ذرت سیلویی 25 تا 30 کیلو گرم ذرت علوفه ای 50 تا 70 کیلوگرم می باشد.

32. فاصله ردیف ها:

در ایران فاصله میان ردیفها در زراعت 75 سانتی متر می باشد چنانچه فاصله ی میان ردیف ها افزایش یابد وجین کردن ساده تر خواهد بود اما هر چه این فاصله ها بیشتر افزایش یابد معایبی به همراه خواهد داشت در یک تراکم مشخص هر چه فصله ی میان ردیف ها افزایش یابد گیاهان به طور فشرده بر روی ردیف ها قرار خواهد گرفت مصرف آن گیاه در روی ردیف ها بسیار بیشتر از مصرف آب در بین ردیف ها خواهد شد در مزارعی که فاصله ردیف ها بسیار زیاد است پوشش خاک به وسیله برگهای ذرت زیاد خواهد بود و در نتیجه یک بخشی از انرژی خورشیدی که به زمین رسیده جذب برگ ها نشده و در نتیجه تبخیر مستقیم از سطح خاک افزایش می یابد.

33. فاصله بوته ها :

مناسبترین فاصله ی میان بوته ها در ذرت دانه ای برای ارقام زودرس 5/15 تا5/16 (7 تا 5/8 در واحد سطح) بر ای ارقام دیررس 19 تا 20 سانتیمتر است (6 تا 7 بوته در متر مربع)می باشد.

34. تأثیر افزایش تراکم بر روی ذرت :

1. افزایش تراکم باعث کندی ارتفاع گیاه می شود 2. باعث می شود که فاصله بلال بر روی ساقه تا زمین افزایش یابد 3. قطر ساقه با افزایش تراکم کاهش می یابد 4. در اثر کاهش قطر ساقه خوابیدگی یا ورس به وجود می آید همچنین افزایش تراکم – کاهش اندازه بلال و افزایش بلالهای ضعیف و غیر کامل می شود افزایش تراکم بر روی تا ریخ ظهور سنبله و تاریخ تلقیح تاثیر می گذارد افزایش تراکم بر روی پروتئین و نشاسته ی دانه تاثیر می گذارد پروتئین کاهش نشاسته و مقدار کمی افزایش می یابد.

35. عمق کاشت:

عمق کاشت بذور بسته به بافت خاک و رطوبت خاک متغیر است عمق کاشت در زمینهای با بافت متوسط که زود خشک می شو د 6 تا 8 سانتیمتر در نواحی مرطوب با بافت سنگین 5 تا 6 سانتیمتر می باشد برای اینکه آب مورد نیاز جوانه زدن فراهم شود دانه ها باید در لایه های مرطوب خاک قرار گیرند اگر بذر افشانی در عمق بیشتر صورت گیرد باعث بهتر تشکیل شدن ریشه ها در اعماق می گردد البته این برای ریشه های بذری صادق است کاشت ذرت به ازای هر سانتیمتر افزایش عمق نسبت به عمق مناسب سبز کردن به مدت 5 تا 30 ساعت بسته به درجه حرارت خاک با تاخیر انجام می گیرد.

نکته:

سبز کردن یکسان ذرت بستگی به یکسان بودن ذرت دارد کاشت ذرت بهتر است به وسیله دستگاه های رد یف کار با سرعت کار 5 تا 11 کیلومتر ساعت صورت گیرد به وسیله این دستگاه ها تراکم بوته در هکتار را بهتر می توان کنترل کرد.

36. عملیات داشت:

1. دفع علفهای هرز [خسارت ناشی از علف های هرز تولید دانه ی ذرت را به میزان 26 تا 95 درصد در مقایسه با مزارع بدون علف های هرز کاهش می یابد مزرعه هر چه شدید تر مورد هجوم علف های هرز واقع شود و دیرتر کنترل گردد خسارت وارده بیشتر خواهد بود مبارزه مبارزه با علف های هرز به دو طریق مکانیکی و شیمیایی. در روش مکانیکی از کولتیواتور برای ردیف ها و فوکا در روی ردیف ها استفاده می کند وجین باعث دفع علهای هرز می شود و این عمل از اصلی ترین عملیات زراعی در ذرت می باشد. تحقیقات نشان می دهد که 2 یا سه هفته اول بعد از سبز کردم مرحله ی بحران یذرت است و اولین وجین باید بعد از ظهور اولین برگ انجام گیرد. اولین وجین باید 10 روز اول بعد از سبز کردن انجام گیرد. فاصله وجین های بعدی بسته به شدت آلودگی و رشد علفهای هرز تعیین می گردد ولی این فاصله در وجین دوم معمولاً 10 تا 14 روز بعد از وجین اول و در وجین سوم 15 تا 20 روز بعد از وجین دوم می باشد. کنترل شیمیایی ذرت با استفاده از سموم شیمیایی جهت مبارزه با علفهای هرز در مزارع ذرت امروزه در دنیا به اندازه ای افزایش یافته که دیگر کمتر از روش مکانیکی جهت مبارزه با علفهای هرز استفاده می گردد. با این وجود استفاده از کولتیواتور به دلیل ایجاد تهویه و تبادل گازی در محیط ریشه کاملاً‌ ضروری است و نمی توان آن را به دلیل مصرف علفکش آن با حذف نمود اصولاً در تولید گیاهان زراعی مصرف علفکشی و راه حل نهایی برای مبارزه با علفهای هرز نمی باشد. مبارزه با علفهای هرز در درجه ی اول با تنظیم تناوب زراعی و رعایت اصول صحیح زراعت می توان تعداد و تنوع علفهای هرز را به حداقل رساند و جهت مبارزه با بعضی از علفهای هرز خاصی به مقدار معقول می توان از علفکشها استفاده کرد.

نکته : وجین مکانیکی بایست همراه با وجین دستی بر روی ردیفهای ذرت اجرا گردد عمق وجین بستگی به توسعه سیستم ریشه ای ذرت دارد. اولین وجین مکانیکی ذتا عمق 10 تا 12 سانتی متر بدون خطر قطع ریشه ها می تواند انجام گیرد وجین ها در اعماق بیشتری صورت گیرد مقدار بسیار زیادی از ریشه های دائمی ذرت قطع خواهد گردید. عملیات وجین به وسیله ی کولتیواتورهای دوار صورت می گیرد.

38- مهمترین علفهای هرز مزارع ذرت که در اکثر نقاط کشور دیده می شوند عبارتند از :

1. اویارسلام

2. سوروف

3. پیچک صحرایی

4. سلمه تره

5. قیاق

6. مَرغ

7. تاج ریزی سیاه

8. دُم روباهی

9. گل انگشتانه

10. علف گندی

39-علفکشهای آترازین دارای اهمیت بسیار زیادی در مبارزه با علفهای هرز در مزارع در اکثر نقاط دنیا می باشد . آترازین فرار نمی باشد و می توان آن را دریابن به هنگام شخم و یا در بهار قبل از کاشت مصرف و در عمق 6 تا 10 سانت یمتری خاک مخلوط کرد. آترازین محلول در آب توسط ریشه های علفهای هرز جذب و به ندام های دیگر گیاه انتقال می یابد و در آنجا باعث عدم تعادل در متابولیسم می گردد.

علفهای هرز در مراحل اولیه رشد نسبت به آترازین حساس است و بیشترین سودمندی از آترازین موقعی به دست می آید که قبل از سبز کردن علفهای هرز در خاک مصرف گردد وآترازین را می توان قبل یا همراه با کاشت پخش کنید مقدار مصرف سم آترازین بسته به هوموس خاک 8/0 تا 6/1 کیلوگرم در هکتار می باشد.

40- ارادیکان : این سم محلول امولیسیون است و علفهای هرز گروه تک لپه ای مانند گل انگشتانه – سوروف – ارزن مرواریدی و قیاق و چند علف هرز از گروه دو لپه ای مانند تاج ریزی سیاه و آتریپلکس را از بین ببرد علفهای هرز حساس به ارادیکان در مرحله جوانه زدن از بین خواهند رفت. این سم به وسیله ی سیستم ریشه ای گیاه جذب و فعالیت مریستم رویشی را متوقف م یکند. از رادیکان فرار است و بعد از پخش فوراً در ع مق 8 تا 10 سانت یمتر خاک مخلوط گردد. میزان آن 4 تا 6 کیلوگرم ماده موثر در هکتار می باشد.

41- دوال : محلول امولیسیون با 50/0 ماده موثره . گونه های تک لپه ای ها را به خوبی از بین می برد و بر روی دو لپه ای ها تاثیر کمتری دارد. بنابراین توصیه می گردد که این سم همراه با علفکشی مصرف گردد که بتواند دو لپه ای ها را از بین ببرد. این سم رویش علفهای هرز را در مرحله جوانه زدن متوقف می کند. دوال فرار نیست و 3 تا 5 روز پس از پخش می توان آن را د رعمق 3 تا 6 سانتیمتر خاک مخلوط کرد.اثرات این سم به صورت چند ماه است میزان سم 5/1 تا 5 کیلوگرم در هکتار است.

42- لاسوی: محلول امولوسیون تاثیرات آن همانند دوال می باشد و فرار نیست سیستم جذ ب و تاثیر آن شبیه ارادیکان است در موقعی که از سموم لاسو- دوال و اردیکان استفاده می گردد بهتر است برای دفع دو لپه ای های مقاوم به این سموم در موقع سبز کردن ذرت (3 تا 6 برگی ) از سم تو فوردی به میزان 2 تا 3 لیتر در هکتار استفاده گردد.

43- دیزوکاپ : علفهای هرز تک لپه ای و بعضی از دو لپه ای ها را از بین می رد . اثر این سم به مدت 10 تا 20 روز است. دیزوکاپ بسیار فرار و تا عمق 8 تا 10 سانت یمتری قبل از کاشت به میزان 3 تا 8 کیلوگرم در هکتار بسته به میزان هوموس خاک پخش می گرد . این سم به وسیله ی ریشه های اولیه جذب و فعالیت مریستم وریشی را متوقف می کند. در ذرت از سم دیگری مانند توفوردی – دیگامبا به میزان 3/0 تا 5/0 کیلوگرم ماده موثره استفاده میگردد. زمان پخش این سم موقعی است که ذرت دارای 3 تا 5 برگ و علفهای هرز در مرحله ی بوته ا ی باشد.

43- آبیاری :‌ عامل مهم و اختصاصی در ذرت برای تولید حداکثر محصول تامین میزان نیاز آبی گیاه است. ذرت در میان گروه گیاهان قرار گرفته که مقدار تقریباً کمی آب را جهت تولید یک واحد ماده ی خشک از دست می دهد. ذرت جهت تشکیل اندام های رویشی سیستم ریشه ای و سطح برگ خود نیاز به تامین مقدار مناسبی آب دارد. کاهش رطوبت به میزان کم در این مرحله موجب کاهش عملکرد نمی گردد در صورتی ه رطوبت خاک به حدود 3/1 تا 4/1 رطوبت قابل دسترسی گیاه برسد موجب توقف رشد می گردد. و سطح برگ در یک میزان کمی ار رشد باقی می ماند در نتیجه موجب کاهش شدت ذخیره مواد غذایی در گیاه می شود میزان مصرف روزانه بسته به حرارت حیط و شدت تابش آفتاب می تواند به 4 تا 10 میلیمتر برسد.

44- از نقطه نظر تامین آب سه مرحله متناسب با نیازهای مشخص در رشد ذرت تشخیص داده می شود:

1. مرحله ی رشد رویشی :‌از کاشت یا از سبز کردن تا ظهور گل تاجی .

2. مرحله ی زایشی : از ظهو ر پانیکول تا تشکیل دانه

3. مرحله ی زایشی یا مرحله ی رسیدن دانه

از تشکیل دانه تا رسیدن کامل جهت رویش ذرت میزان رطوبت خاک 80 درصد ظرفیت زراعی مزرعه می باشد.

نکته : مرحله رایشی ظهور گل تاجی تا پر شدن دانه و بحرانی ترین مرحله ی ذرت نسبت به رطوبت است.

کمبود آب در مرحله ی رشد رایشی باعث تاخیر در ظهو ر گل تاجی می شود و کمبود آب همراه با خشکی و حرارت های بالا ظهو ر ابریشم ها را به تاخیر می اندازد و موجب می گردد که فاصله ی میان ظهو ر گل های تاجی و ابریشم ها افزایش و د رنتیجه تلقیح به خوبی انجام نگیرد و بال ها به خوبی تلقیح نمی گردند و یا اینکه گیاه عقیم و نازا می شود.

بعد از تلقیح و تشکیل دانه مرحله بسیار مهمی از نظر عملکرد دانه وجود دارد . مرحله ذخیره غذایی مواد غذایی در دانه ، در این مرحله روزانه 200 تا 300 کیلوگرم در هکتار مواد خشک در دانه ذخیره می گردد هر نوع کمبود آب در این مرحله بر روی تولید دانه تاثیر منفی خواهد گذاشت.

ذرت با وجودی که بیشترین رطوبت را از لایه های فوقانی خاک جذب می کند ولی رطوبت موجود در لایه های عمیق تر بسیار مهم است زیرا مانع از تن زیاد در فواصل بین دو آبیاری می گردد.

نکته بسیار مهم در آبیاری ذرت وجود رطوبت لازم در خاک به هنگام کاشت است به نحوی که گیاه بتواند بدون آسیب دیدن مدتی از آن استفاده کند و فاصله ی آبیاری بعدی طولانی تر می گردد.

45- تعداد دفعات آبیاری و میزان آب مصرفی در ذرت در هر نوبت بستگی دارد به :‌

1. نوع رقم

2. نوع خاک

3. آب وهوا

4. حاصلخیزی خاک

5. راندمان آبیاری

متداول ترین رو ش آبیاری برای ذرت روش جوی و پشته ای است

نکته : آبیاری بارانی به علت سهولت و عدم نیاز به تسطح زمین رایج است. آبیاری بارانی برای ذرت دارای دو عیب کلی است :

1. به علت ارتفاع زیاد گیاه حمل لوله ها مشکل است.

2. آبیاری بارانی در طول دوره گرده فشانی اثر منفی بر تلقیح گیاه و در نتیجه تشکیل دانه دارد.

46- تعیین برداشت و عملکرد ذرت :

بعد از ظهور ابریشم ها و گرده افشانی و باروری رشد و نمو برگ و ریشه ها کاهش یافته و و بعد از 5 تا 15 روز کاملاً متوقف می گردد و در عوض مرحله ی رسیدن و خشک شدن دانه ها شدت م یگیرد. میزان آب دانه ها کاهش می یابد ولی میزان هیدراتهای کربن و پروتئین ها افزایش یافته و در مرحله ی رسیدن دانه ها و درصد پروتئینی – نشاسته ای و چربی تغییر می کند اندوخته مواد در مواد ذرت به مدت 40 تا 50 روز بعد از باربری طو ل می کشد و بعد از قطع رابطه بین دانه و گیاه متوقف می گردد. توقف ذخیره مواد در دانه هنگامی اتفاق می افتد که دانه به حداکثر وزن خود رسیده باشد بعد از آن میزان آب دانه کاهش می یابد ولی میزان ماده خشک دانه تغییر نمی کند و در نهایت حجم و وزن دانه در اثر از دست دادن آب کاهش می یابد مرحله تشکیل و رسیدن دانه ذرت حدوداً نصف مرحله زندگی گیاهی آن است دانه ذرت در مدت 55 تا 60 روز بعد از لقح خواهد رسید.

47- مراحل رسیدن دانه ذرت را نام ببرید:

1. مرحله ی رسیدن شیری

2. مرحله ی شیری خمیری

3. مرحله ی رسیدن خمیری

4. مرحله ی رسیدن کامل

48- مرحله ی رسیدن شیری چیست ؟

حدوداً 15 روز بعد از لقاح شروع می شود این مرحله بسته به شرایط آب و هوایی و نوع رقم حدود 10 تا 15 روز طول می کشد در این مرحله حجم دانه ها به حداکثر خود می رسد و محتوای آب آن بسیار بالاست(50 درصد آب) در این مرحله اندوخته شدن مواد پروتئینی – چربی سلولز در دانه متوقف می گردد ولی اندوخته شدن مواد نشاسته ای نزدیک به پایان خود باشد.

49- مرحله ی شیری خمیری چیست؟

این مرحله در حقیقت پایان مرحله ی قبلی است اندوخته شدن مواد نشاسته ای پایان یافته است اما دانه ها هنوز مقدار زیادی آب دارند ( حدود 45 تا 5 درصد آب).

50 - مرحله رسیدن خمیری را تعریف کنید:

این مرحله محدوده 40 تا 43 روز لقاح شروع می شود و به مدت 10 تا 15 روز طول می کشد محتوایی آب و دانه ها کاهش یافته و به 32 تا 37 درصد می رسد در پایان این مرحله بعد از شیشه ای شدن دانه ها شروع می شود و داه ها تدریجاً رنگ و شفافیت خود را پیدا می کند.

51. مرحله رسیدن کامل را توضیح دهید:

این مرحله 55 تا 60 روز بعد از لقاح شروع می شود محتوای رطوبت داه ها در این مرحله به 30 تا 32 درصد می رسد و با فشار دادن انگشتان له نمی شود و دانه ها به آسانی از چوب بلال جدا می شود در مرحله رسیدن کمال اندوخته شدن مواد خشک در دانه ها ب حداکثر خود می رسد و انتقال مواد از چوب بلال به طرف دانه ادامه می یابد این انتقال بعد از جدا شدن بلال از بوته همچنان ادامه پیدا می کند و پیدایشی بذر دانه می گردد.

نکته: ترکیبات شیمیایی دانه ذرت در مرحله ی رسیدن کامل پروتئین 6/1 را درصد نشاسته6/71 درصد- قند 1/3 درصد – سلولز 7/1 درصد- خاکستر 8/1 درصد چربی 2/5 درصد.

52. تعیین زمان برداشتی ظهور لایه سیاه رنگ در قسمت پائین دانه در شرایط آب و هوایی مختلف نمی تواند یک معیار مشخص زما برداشته باشد. زیرا گاهی به علت آب و هوایی میزان آب دانه ها در این مرحله بسیار بالاست رنگ ظاهری گیاهنیز معیاری صحیح جهت برداشت نخواهد بود. زمان برداشت را نمی توان بر اساس ویژگی های ظاهری گیاه تعیین نمود بلکه زمان برداشت فقط بر اساس میزان آب دانه ها تعیین گردد در موقع رسیدن دانه ها پوشش برگها تغییر یافته و بلال از آنها جدا می شود زمان برداشت ذ

کشت ذرت

مطالب مشابه :

زراعت ذرت علوفه ای (قسمت دوم)

زراعت ذرت علوفه ای

کشت ذرت

آغاز عملیات کاشت ذرت علوفه ای ودانه ای