جیگ و فیکسچر

وسایل نگهدارنده ای هستند که به کمک آنها می توان قطعات مشابه هم را (سری)با دقت مورد نیاز تولید یا ماشین کاری نمود و بندها از نظر عمل کرد بسیار به هم شباهت دارد به طوری که اغلب اشتباه نامیده می شود تفاوت این دو در در نحوی هدایت ابزار برشی به طرف قطعه کار است.
جیگ یک وسیله نگهدارنده مخصوص است که قطعه کار را داخل آن قرار می دهند تا اینکه عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد جیگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نیز به هنگام عملیات تولیدی هدایت می کند.
فیکسچر یک وسیله ای نگهدارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم می شود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گردد.
قید وبستها(جیگ و فیکسچر)به سه دسته تقسیم می شود
۱ـ قید و بستهای فراگیر مانند سه نظام دستگاه تراش
۲ـ قید و بستهای چند منظوره
۳ـ قید و بستهای مخصوص
قید وبستها از نظر میزان خودکار بودن به سه دسته تقسیم می شوند
۱ـ قید و بستهای که باز و بست کردن قطعه به صورت دستی انجام می دهیم
۲ـ قید و بستهای نیمه خودکار
۳ـ قید و بستهای خودکار

مقدمه ای در موردجیگ و فیکسچر

تقاضای جهانی برای کالاهای ساخته شده با سرعت مبهوت کننده ای رو به افزایش است.صنایع تولیدی نیز با روشهای جدید و گوناگون به این تقاضا پاسخ میدهند.از زمان ظهور تدریجی کنترل عددی و تولید به کمک کامپیوتر تا رسیدن روشهای مدرن تولید نظیر سیستمهای تولید قابل انعطاف(FMS) و روشهای کنترل آماری( SPC)تولید به هنگام (JIT )و روشهای تولید که در پاره ای موارد حقیقتا هنرمندانه هستند تغیرات و پیشرفتهای بسیاری کرده اند.
ایجاد این تحولات نیازمند به کارگیری روشها وتجهیزاتی جهت نگهداشتن و مهار کردن قطعه کار در ماشین آلات است که صرفه اقتصادی وعملیات تولیدی ساده تر را تامیین کند.
با توجه به اینکه تولید کنندگان امروزی تمایل دارند برای کاهش هزینه ها و افزایش سود سطح موجودی انبارها خود را کاهش دهند نیاز به استفاده از تجهیزات مطمئن و کار برای نگهداشتن قطعه کار برای رسیدن به تولید مداوم و هرچه بیشتر احساس میشود.

با توجه به اینکه در طی مراحل مختلف تولیدی قطعات مختلف بر روی ماشین آلات مختلفی قرار می گیرد استفاده از یک نوع قید و بند برای نگهداشتن قطعات کافی نخواهد بود. با این وجود تجهیزات نگهدارنده مختلف شباهت هایی با یکدیگر دارند.
جیگ و فیکسچر ها مجموعه از اتصالات و نگهدارنده ها و و ... است که باعث تسریع در امر تولید میشود.

انتظارات ما از جیگ و فیکسچر ها عبارتند از:

دارای هزینه کم در طراحی باشند
سرعت بالایی در بستن باشند
در تغیرات محیط مقاوم باشند
قالب جامد محکم داشته باشند
قابل بازیافت باشند
قابل ذکر است قالبهایی که در بازار عموما استفاده میشود عبارتند از:

ریختگری
جیگ و فیکسچر
پرسی
یک فیکسچر میتواند جیگ باشد ولی یک جیگ نمیتواند فیکسچر باشد.
از موارد مهم بعد از طراحی جیگ و فیکسچر ها و ثابت کردن آنها:

حذف درجه آزادی
حذف گشتاور
دقت در تلرانس
جیگ یک وسیله مخصوص است که قطعه کار داخل آن قرار داده شده است و یا روی قطعه کار قرار داده می شود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد جیگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نیز به هنگام عملیات تولیدی هدایت می کند معمو لا جیگ ها بو شها ی هدایت کننده از جنس فولاد سخت شده دارند و برا ی عملیات سوراخ کاری و فرایندهای مشابه بکار می روند.

معمولا جیگ های کوچک روی میز دستگاه درل محکم نمی شوند ولی چنانچه قرار باشد سوراخ هایی با قطر بیش از ۲۵/۰ اینچ سوراخ کاری شوند لازم است جیگ را روی میز دستگاه محکم نمود .
فیکسچر یک وسیله نگه دارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم میشود تا عملیات ماشین کاری روی آن انجام گیرد . فیکسچر را باید روی میز دستگاه تولیدی کاملا محکم بست . فیکسچر ها معمولا روی ماشین فرز کاری بسته می شوند ولی از آنها در ماشینهای ابزار دیگر نیز استفاده می گردد
انواع جیگ ها :
جیگ ها به دو طبقه اصلی تقسیم می شوند : جیگ های سوراخ کاری و جیگ های سوراخ تراشی .
از جیگهای سوراخ تراشی هنگامی استفاده می شود که لازم باشد سوراخهای بزرگ و یا سوراخهایی با قطر غیر استاندارد را ماشین کاری نمود ولی جیگ های سوراخ کاری در فرایندهایی نظیر سوراخکاری با مته - برقوزنی - قلاویز کاری - پخ زنی خزینه کاری زاویه دار و راست گوشه و خزینه کاری پشت قطعه کار به کار گرفته می شود.
انواع فیکسچرها :
فیکسچر ها به چندین دسته تقسیم می شوند از جمله :
فیکسچرهای صفحه ای که ساده ترین نوع فیکسچرها هستند . قسمت اصلی این نوع فیکسچر یک صفحه پایه است که قطعات مختلفی نظیر پین های قرار و نگهدارنده ها بر روی آن نصب میشوند. سادگی این فیکسچر سبب شده که برای انجام اغلب فرایندهای ماشین کاری از آن استفاده شود همچنین شکل این فیکسچر برای بسیاری از فرایندها تناسب دارد و بنابراین از عمومی ترین انواع فیکسچر ها می باشد .
تعریف قید وبند (جیگ و فیکسچر)
معمولاابزارها یاگیره هایی که جهت نگهداری قطعه وهدایت ابزارروی ماشینهای مته مورداستفاده قرارمی گیردقیدگویند وابزارهایی که جهت بستن قطعه کار روی ماشینهای تراش،فرز،صفحه تراش،سنگ و…بکاربرده می شوندبه عنوان بند ویابست نامگذاری شده اند.
قیدوبند ابزارهایی هستند که جهت استقرارونگهداری قطعه کارهنگام تولیدیاماشین کاری بکاربرده می شود.روی میزماشینهای افزازمانند ماشینهای(مته،تراش،فرز،سنگ� �صفحه تراش) نصب می شوند وهمچنین جهت اندازه گیری قطعات ونظایرآن مورداستفاده قرارمیگیرند.معمولاقیدوبست� �ابه سه دسته تقسیم میشوند:
۱- قیدوبستهای فراگیرکه در ماشین کاری قطعات درابعادمختلف مورداستفاده قرارمی گیرندمانند(گیرههای ماشین،سه نظامهای تراش و…)

۲- قیدوبندهای چندمنظوره که قابلیت تنظیم دوباره جهت ماشینکاری قطعات مختلف را دارا می باشدواین نوع قیدوبندها خود به دوگروه تقسیم میشوند:
الف)قیدوبستهای چندمنظوره نوع اول که به طورکامل طراحی وساخته شده اندوازقطعات مختلف باشکل های مختلف تشکیل شده است این قطعات درکنارهم یاروی هم سوار شده وباهرترتیب چیدن قطعه خاصی رامی توان گیره بندی نمود.
ب)قیدوبستهای چندمنظوره نیمه طراحی شده(قابل تنظیم دوباره)که بااستفاده ازقطعات تنظیمی استانداردطراحی وساخته می شود.
معمولاقسمتهای اصلی این نوع قیدوبستها(مانندبدنه به همراه مکانیزمهای اهرمی یابادامکی و…)به صورت آماده ازبازارخریداری گردیده که بستگی به شکل هندسی قطعه کار و اندازه آن دارد.

3- قیدوبستهای مخصوص که برای ماشین کاری قطعه خاص بسته به نوع ماشین تیراژ قطعه بصورت دستی یاخودکارطراحی وساخته می شود.
استفاده ازقیدوبستهای فراگیریاچندمنظوره بیشتردرقطعات تکی وتولیدکوچک مورداستفاده قرارمی گیردودرتولیدانبوه بیشترازقیدوبستهای مخصوص استفاده میشود.

ساختمان همه قیدوبندهاازقسمتهای زیرتشکیل می شوند:
الف)بدنه واسکلت آن ب)اجزای موقعیت دهنده
پ)اجزای گیره بندی ت)اجزای راهنمای ابزار(درقیدها) ث)اجزای اعمال نیروساخت

قیدوبندازنظرکاربرد بستگی به نوع فرایند تولید دارد و هزینه و زمان ساخت آن در صنعت مهم است وباید طوری مکانیزم قیدوبندطراحی شود که هزینه کمتری برای آن صنعت دربرگیرد.
هزینه ساخت قیدوبند دردرجه اول بستگی به قطعه کاریا فرآیندتولید ودقت آن وکیفیت آن وابستگی به طراحی وساخت آن دارد.
یکی ازمزایای مهم ساخت وقیدوبند درتولید تیرازبالا می باشد که در حین تولید با بکارگیری آن دقت در کاروسرعت درکاربالا می رود.

جیگ و فیکسچر

مطالب مشابه :

مکانیک مواد مرکب

برش با پلاسما و مقایسه ان با هوا گاز

بدبده

نرم افزار festo نرم افزار طراحی مدار های پنوماتیک وهیدرولیک

طرح الهی

MATLABچيست؟

جیگ و فیکسچر

بوف کور

گل بیتا