سفته ونحوه ی وصول وجه آن(بخش دوم وپایانی)

قبل از توضیح در مورد ظهر نویسی در سفته،لازم است توضیحی در خصوص انتقال

تعهد داده شود.

انتقال تعهد: در اصطلاح حقوق مدنی ،انتقال تعهد،به مجموع انتقال دین و انتقال

طلب گویند.

انتقال دین :هر گاه بدون تبدیل تعهد (تبدیل تعهد یعنی اینكه تعهد موجود لغو

و تعهد جدیدی بوجود آید.مثل اینكه مدیون بودن كسی با تعهدی

جدید لغو و شخص دیگری مدیون شود.) شخص ثالث ،دین مدیون

را بر ذمه ی خود گیرد،انتقال دین صورت گرفته است.در انتقال دین

رضایت بستانكار شرط است.(ضمان عقدی و حواله بر اساس انتقال

دین صورت می گیرد.)

انتقال طلب :نقل حق بستانكار توسط بستانكار به شخص دیگری را انتقال طلب

نامند .(یعنی اگر شما مبلغی از كسی طلبكار باشید ،و از بدهكار

بخواهید طلب شما را به دیگری بدهد.در حقیقت بستانكاری خود را

به دیگری داده اید.)در انتقال طلب ،رضایت بدهكار شرط صحت این

انتقال نیست.

توضیحی پیرامون تبدیل تعهد و اقسام آن :

1 ــ آقای «الف »مبلغ یك میلیون تومان از آقای«ب»طلبكار است.در این صورت

«الف»بستانكار و«ب» بدهكارو تعهد،پرداخت بدهكاری است.حال اگر آقای

«الف»(بستانكار) به آقای«ب» بگوید؛تعهدی كه به من داشتی(پرداخت یك

میلیون تومان بدهكاری )را در حق آقای«ج»انجام بده یعنی مبلغ بدهكاری و

تعهد را به آقای«ج»پرداخت كن.در چنین حالتی بستانكار قرض عوض شده و

آقای«ج»بستانكار جدید ،جانشین آقای«الف»شده.تعهد اولی،تعهد پرداخت وجه

بدهكاری توسط آقای«ب» به آقای«الف» بود.در تعهد جدید،تعهد پرداخت وجه

بدهكاری توسط آقای«ب» به آقای«ج»است. یعنی آقای«ب» گویی قرض را از

آقای«ج» نموده است.در این شكل تبدیل تعهد،بستانكار تبدیل شده است.

2 ــ آقای«الف»مبلغ یك میلیون تومان به آقای«ب»بدهكار است.پس آقای«الف»

بدهكار و آقای«ب»بستانكار،و تعهد ،پرداخت بدهی در سر رسید توسط آقای

«الف»به آقای«ب» است.حال اگر شخص ثالثی (آقای«ج» )بارضایت طلبكار

یعنی آقای«ب» قبول كند كه بدهكاری آقای«الف» را بپردازد. چنین حالتی را

تبدیل مدیون گویند. زیرااز این پس آقای«ج»بدهكار است.وتعهد یعنی پرداخت

بدهكاری به عهده اوست.

3 ــ گاهی آقای«الف»كه تعهد نموده بود یكهزار كیلو گرم گندم به آقای«ب» بدهد،

این تعهد را تبدیل به دادن یكهزار كیلوگرم برنج می نماید.در این حالت بستانكار

و بدهكار تعویض نشده ،بلكه مورد تعهد یا دین تبدیل شده است(تبدیل گندم

به برنج ).در این تبدیل تراضی طرفین شرط است.

باز گردیم به بحث ظهر نویسی در سفته :

به موجب ماده 245 قانون تجارت،با ظهر نویسی،سفته به دیگری منتقل می شود

پس با ظهر نویسی سفته ،تبدیل تعهد صورت نمی گیرد،بلكه انتقال تعهد بعمل

می آید.كه ممكن است انتقال دین باشد یا انتقال طلب.

یك نكتــــــــــه :

ظهر نویسی یا انتقال سفته در صورتی ممكن است كه متعهد در

سفته،«حواله كرد» را خط نزده باشد ویا در سفته درج ننماید،«غیر

قابل انتقال ».

با توضیحات ارایه شده ،ظهر نویسی به منظور انتقال می تواند به دو منظور صورت

گیــــــــــــرد:

ـــ ظهر نویسی به منظور انتقال دین.

ـــ ظهر نویسی به منظور انتقال طلب.(یعنی اینكه كسی كه سفته را در اختیار

دارد،با ظهر نویسی، بستانكار بودن خود را به دیگری منتقل كند كه در این

صورت،فرد جدید ،بستانكار وجه سفته خواهد بود.)

حالت اول ــ ظهر نویسی به منظور انتقال دین(ظهر نویسی برای ضمانت )

امروزه بانكها و مٶ سسات اعتباری در اعطاء وام و تقسیط آن از مشتریان ،

سفته مطالبه می كنند.در این سفته،وام گیرنده باز پرداخت مبلغ وام دریافتی

را تعهد می كند.(تعهد پرداخت دین).بانكهاوموسسات اعتباری برای اطمینان

از باز گرداندن مبلغ وام اعطایی،از مشتری مطالبه معرفی یك یا دو ضامن

می كند.با امضای ضامن در ظهر سفته،در حقیقت باز پرداخت وام به ضامن

انتقال پیدا می كند.لذا در باز پرداخت مبلغ وام با متعهد سفته مسؤولیت

تضامنی خواهد داشت(مسؤولیت تضامنی بدین معنی است كه طلبكار ،یا

بانك برای دریافت مبلغ وام هم می تواند به متعهد مراجعه كند و هم ضامنی

كه پشت سفته را امضاء نموده است.)بدین ترتیب امضاء كننده پشت سفته

اگر ضمانت متعهد (صادر كننده سفته)را نموده باشد،بااودر پرداخت مبلغ وام

مسؤولیت تضامنی دارد.ولی اگر شخص دیگر با امضاء ظهر سفته و ظهر

نویسی جدید،ضمانت ضامن قدیم را كند،فقط با ظهر نویس (ضامن) اولی در

پرداخت وام مسؤولیت تضامنی دارد.(به استناد ماده 249 قانون تجارت )

حالت دوم ــ ظهرنویسی به منظور انتقال طلب(انتقالبستانكار ) :

اینگونه ظهر نویسی همچون ظهر نویسی در چك برای دریافت وجه چك است .

مثلا" ؛آقای«الف»مبلغ یك میلیون تومان به آقای «ب» قرض می دهدكه پس از

6 ماه مسترد دارد.ودر قبال این وجه،سفته ای از آقای «ب» دریافت می دارد .

حال اگر به عللی آقای«الف» احتیاج به مبلغ قرض داده شده داشته باشدوهنوز

تاریخ باز پرداخت نرسیده باشد.با ظهر نویسی مبلغ طلب خود یعنی وجه سفته

را به آقای «ج» منتقل می كند و مبلغ سفته را از او می گیرد.در این حالت،در

حقیقت طلبكار بودن آقای«الف به آقای«ج» منتقل میشود.از این پس آقای «ب»

مبلغ سفته را می بایست به آقای«ج» بدهـــــــــــــــــــــــد.

دو حالت دیگر در ظهر نویسی :

1 ــ دارنده سفته (طلبكار) دریافت وجه سفته را با ظهر نویسی به دیگری وكالت

دهد.

2 ــ دارنده سفته (طلبكار) با ظهر نویسی مبلغ مندرج در سفته را نزد دیگری به

وثیقه می گذارد.

بیان چنـــــــــد نكتــــــــــــــه :

1 ــ در ظهر نویسی،امضاءدر پشت صفحه الزامی است.

2ــ در ظهر نویسی،قید تاریخ و اسم منتقل الیه (كسی كه در یافت وجه سفته و

یا ضمانت پرداخت را به عهده دارد.)اختیاری است.

3 ــ ظهر نویسی سفید امضاء(در انتقال طلب) بدین معنی است كه منتقل الیه

می تواند نام خود یا دیگری را درج نماید.

4 ــ دارنده سفته می تواند به همه ی امضاء كنندگان اعم از متعهد،یا ظهر نویسها

به طور انفرادی یا جمعی مراجعه و مطالبه ی وجه سفته را نماید.ودر صورت

امتناع آنان از پرداخت وجه سفته، علیه آنان مبادرت به طرح دعوی نماید.

5 ــ ظهر نویس ها هم می توانند برای دریافت وجه سفته به متعهد یا ظهر نویس

قبلی مراجعه نماید.

6 ــ اگر شخص ثالثی (غیر از متعهد و دارنده سفته یا طلبكار ) پشت سفته را

امضاء كند،ظهر نویس محسوب شده و با كلیه امضاءكنندگان سفته، مسؤولیت

تضامنی دارد.

7 ــ هر گاه دهنده سفته دو نفر باشند،نسبت به یكدیگر مسؤولیت تضامنی ندارند

8 ــ ظهر نویس نمی تواند وصول وجه سفته را مقید به شرطی نماید.

9 ــ ظهر نویسی بابت بخشی از مبلغ مندرج در سفته باطل است.

10 ــ می توان وصول مبلغ سفته با عنوان «حامل» را ظهر نویسی كرد.

11 ــ در سفته اگر مبلغ،بیش از یك دفعه به تمام حروف نوشته شود و بین آنها

اختلاف باشد،مبلغ كمتر معتبر خواهد بود.

12 ــ اگر مبلغ سفته ،هم به حروف وهم به رقم نوشته شده باشد و بین آنهـــا

اختلاف باشد ،مبلغ با حروف معتبر خواهد بود.

13 ــ اگر سفته تاریخ پرداخت نداشته باشد ،پرداخت به رؤیت محسوب می شود.

14 ــ هر گاه در سفته محل پرداخت مشخص نباشد ،محل صدور ،محل پرداخت

وجه سفته خواهد بود.و اگر محل صدور هم نداشته باشد،محلی كه كنار نام

متعهد ذكر شده است ،محل صدور تلقی می گردد.

وصول وجه سفته و اعتراض به عدم پرداخت :

یكم ـــ دارنده سفته در سر رسید( اگرتاریخ پرداخت داشته باشد) به متعهد

مراجعه می كندو مطالبه وجه مندرج در سفته را می نماید.اگر مبلغ وصول

شود ،قضیه خاتمه یافته است.اگر متعهد سفته در سررسید از پرداخت مبلغ

سفته امتناع كند،دارنده ی سفته مكلف است ظرف مدت 10 روز از تاریخ سر

رسید اعتراض خود را به عدم پرداخت وجه سفته از طریق تنظیم فرم

واخواست یا اعتراض عدم تاٴدیه بعمل آورد.(نمونه فرم واخواست را

درصفحات پایانی ببینید.). اینكه در قانون آمده كه دارنده سفته مكلف است ....

بدین منظور است كه بتواند از حق مراجعه و دعوی علیه ظهر نویس بهره مند

گردد.

واخواست و اقسام آن :

الف ــ اگر سفته عندالمطالبه باشد :

وقتی وصول وجه سفته عندالمطالبه باشد،درصورتی امكان صدور برگ واخواست

واعتراض به عدم پرداخت وجه سفته است كه،مراجعه به متعهد واستنكاف او به

طریق قانونی صورت گرفته و معلوم و اثبات شود.بدین منظور باید ابتدا از طریق

تنظیم و ابلاغ اظهار نامه رسمی دادگستری ،مطالبه وجه سفته به متعهد ابلاغ

گردد.فرجه ده روزه واخواست،از تاریخ ابلاغ اظهار نامه به متعهد محاسبه میگردد.

(نمونه این اظهار نامه را در صفحات پایانی ببینید.)

ب ــ اگر سفته سر رسید معین داشته باشد (دارای تاریخ پرداخت):

1 ــ به بانكی كه درآن حساب داریم در تنظیم واخواست نمایندگی می دهیم و

آن بانك بعنوان كار گزار اقدام خواهد كرد.

2 ــ با مراجعه به شعبه اول دادگاه عمومی ،مراتب در دفتر واخواستنامه مطابق

فرم ثبت می شود.

فرم مخصوص واخواست را می توان از واحد فروش تمبر و اوراق قضایی دادگاه

تهیه نمود.

دوم ــ دارنده سفته اكنون به مدت یك سال (اگر سفته در ایران باید پرداخت

شود.)فرصت خواهد داشت كه علیه متعهد سفته در مراجع حقوقی اقامه

دعوی نماید (متعهد در این فرجه هم متعهد اولیه و اصلی است و هم كلیه

كسانی كه ظهر سفته را امضاء نموده اند.بنابراین دارنده ی سفته می تواند

محكومیت كلیه ی امضاء كنندگان سفته را به نحو تضامنی از دادگاه ذیصلاح

تقاضا نماید.).

[ پس از مدت یكسال،دارنده ی سفته نمی تواند برای مطالبه وجه

سفته به ظهر نویسان مراجعه كند.]

قـــــــرار تاٴ مین در دعوی مطالبه وجه سفته :

به مجرد اقامه دعوی مطالبه وجه سفته و تقاضای صدور قرار تامین از طرف

دارنده ی سفته كه ظرف موعد واخواست شده ومفاد واخواست در دفتر

ثبت واخواستهای دادگاه شهرستان ثبت شده است .صرف نظر از اینكه

واخواستنامه ابلاغ شده یا نشده باشد ،دادگاه بدون تودیع خسارت احتمالی

مكلف به صدور قرار تامین می باشد .

بدین ترتیب،دارنده ی سفته واخواست شده می تواند از دادگاه بخواهد كه

اموال طرف دعوی را قبل از رسیدگی و صدور حكم به نفع او ،توقیف كند.در این

حالت پس از صدور حكم ،دارنده ی سفته در وصول طلبش از مال توقیف شده

بر سایر طلبكاران تقدم دارد.

مطالب مشابه :

نمونه فرم دریافت و پرداخت

نمونه فرم دریافت و پرداخت وجه نقد مبلغ به عدد : چک. شماره چک

خسارت تاخیر تادیه از سر رسید چک یا از تاریخ برگشت زدن و یا تقدیم دادخواست؟

فقه و حقوق از سر رسید چک یا از تاریخ برگشت خسارت ناشی از عدم وصول را نیز دریافت

چک چیست؟

امور و دعاوی چک، سفته و رسید مشخصات و امضاء نسبت به دریافت وجه اقدام نمایند و یا می

شکایت از چک برگشتی؛ کی و به کجا؟

شکایت از چک برگشتی؛ کی و می توان وجه چک را دریافت خواهیم رسید؛ اما در چک حقوقی

مقررات و قوانین و نحوه شکایت کیفری چک بلا محل

فراهم نمودن موجبات پرداخت وجه چک و و لاشه چک را دریافت و رسید دریافت

راهکارهای قانونی مطالبه وجه چک

قانون صدور چک در سال 1355 به تصویب رسید. هم درباره چک‌های کیفری و هم چک‌های دریافت وجه چک

شکایت از چک برگشتی؛ کی و به کجا؟ (دانستنی های حقوقی9)

شکایت از چک برگشتی؛ کی و می توان وجه چک را دریافت خواهیم رسید؛ اما در چک حقوقی

چک برگشتی‌ها بخوانند / رفع سوءاثر از چکهای برگشتی

به مشتری رسید وجه چک به اعلام نموده و بانک با دریافت رضایت نامه

شیوه های عملی طرح دعاوی چک >>مبحث دوم:بایسته های صدور چک (گفتار اول تا چهارم)

داشت حتی بدون مراجعه به دادگاه، از طریق اجرای ثبت برای وصول وجه چک و او رسید دریافت

سفته ونحوه ی وصول وجه آن(بخش دوم وپایانی)

قبول وکالت در امور و دعاوی چک، سفته و رسید عادی. دریافت وجه سفته را با ظهر نویسی به دیگری

برچسب :
رسید دریافت وجه و چک