خلاصه فصل هجدهم کتاب سنجش واندازه گیری دکترسیف

علم

ارزشیابی از کار معلم یکی از ارزشیابی های مهم آموزشی به شمار می آید که در بهبود کیفیت آموزشی نقش بسزایی دارد.

اهمیت ارزشیابی معلم :

به نظر استرانگ 2006 درسال های اخیر ارزشیابی معلم به عنوان یکی از جنبه های اساسی توسعه مدارس مورد توجه واقع شده است .به گفته ی او ارزشیابی معلم از این شناخت ناشی می شود که معلم در قلب هر گونه پیشرفت در نظام آموزشگاهی قرار دارد.و در سالهای اخیر همزمان با تأکید بیشتر بر پاسخگویی و تحلیل دقیق تری از متغیرهای تأثیر گذار بر بازده های آموزشی کاملاً ثابت شده است که معلم مهمترین نیروی مدرسه ای مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است . ارزشیابی آموزشی از جمله ارزشیابی معلم همراه با نهضت پاسخگویی (مسئولیت پذیری) در آموزش و پرورش کشورها اهمیت یافته است.

مهمترین اهداف ارزشیابی معلم :

1. کمک به معلمان برای بهبود بخشیدن به عملکرد خودشان

2. تعیین میزان موفقیت آنان در ارتباط با وظیفۀ معلمی یعنی پاسخگویی آموزشی

هدف بهبود بخشیدن به عملکرد منعکس کنندۀ نیاز به رشد و توسعۀ حرفه ای فرد فرد معلمان است و این نوعی از ارزشیابی تکوینی است. (استرانگ 2006 ص 2)

هدف پاسخگویی آموزشی در برگیرندۀ نیاز به تعیین شایستگی معلمان به این منظور است که نشان دهد خدمتهایی که آنان انجام می دهند سالم و اثر بخش اند و این نوع ارزشیابی نوعی از یک ارزشیابی تراکمی یا مجموعی است .(استرانگ 2006 ص 2)

درست تر آن است که ارزشیابی به صورت یک فعالیت نظام دار به هدف تعیین و تشخیص نقاط قوت و ضعف فعالیت های همه کارکنان مؤسسه آموزشی طرح و اجرا گردد زیرا آموزش معلم همواره از عملکرد سایر بخش های مؤسسه آموزشی اثر می پذیرد.

تعریف ارزشیابی معلم :

عبارتست از تعیین میزان موفقیت معلمان در رسیدن به هدف های آموزشی خود

بنابراین در ارزشیابی از معلم دو دسته اطلاع ضروری اند :

1. ملاکها یا معیارهای موفقیت یا شایستگی آموزشی

2. شاخصی از میزان توفیق معلمان در رسیدن به این ملاکها

روش های ارزشیابی معلم :

ملاکهای شایستگی آموزشی معلم انواع مختلفی دارند و بسته به اینکه هدف آموزشی معلم را چه چیزی بدانیم ملاک شایستگی آموزشی او نیز باید متناسب با آن هدف انتخاب شود . و چون ملاکهای شایستگی آموزشی معلمان متعددند روش های ارزشیابی از کار معمان نیز به همان نسبت متعدد است و اگر بخواهیم ارزشیابی دقیق و قابل اعتمادی از معمان به عمل آوریم لازم است روش های مختلف ارزشیابی معلم را مورد استفاده قرار دهیم تا تصویر کاملتری از نحوۀ عملکرد معلمان به دست آوریم و به قضاوت معقولتری در مورد آنان برسیم.

استرانگ (2006) به عوض (روش های ارزشیابی ) از ( منبع های ارزشیابی ) نام می برد که مهمترین منابع ارزشیابی را می توان در 9 دسته ی زیر قرار داد.

1.مصاحبه با معلم

2.مشاهده از کلاس درس معلم

3. نظر دانش آموزان و دانشجویان

4. نظر والدین دانش آموزان و دانشجویان

5. میزان یادگیری یا پیشرفت دانش آموزان و دانشجویان

6. خودسنجی یا ارزشیابی از خود

7. نظر همکاران معلم

8. کارپوشه

9. آثار علمی معلم

1.مصاحبه به عنوان وسیله ای برای گزینش و نگهداری معلمان

مصاحبه به عنوان وسیله ای برای گزینش معلمان از میان داوطلبان شغل معلمی و برای نگهداری معلمان و دادن امتیاز هایی به آنان مورد استفاده قرار میگرد.

در گزینش معلمان آتی از میان داوطلبان در نظر گرفتن سه عامل اساسی زیر ضروری است :

الف.علاقه مندی به شغل معلمی

ب.داشتن ویژگی های شخصیتی مناسب شغل معلمی

ج.داشتن اطلاعات و دانش کافی از موضوعی که فرد داوطلب آموزش دادن آن است.

عامل سوم با استفاده از آزمون های متداول قابل سنجش است و نیاز حتمی به استفاده از روش مصاحبه ندارد اما در دو ویژگی اول با هیچ روش دیگر به خوبی مصاحبه قابل سنجش نیستند .

مصاحبه یکی از روش های شناخته شده ی پر کاربرد در زمینه های بالینی ، اجتماعی و تربیتی است.

در اینجا ذکر چند نکته در رابطه با کاربرد روش مصاحبه مفید است :

1. پیش از مصاحبه ، با بررسی سوابق و مدارک داوطلبان ، بهترین آنها را انتخاب کنید تا در جریان مصاحبه با گروه کوچکتری سرکار داشته باشید و بتوانید برای هر یک از آنها وقت کافی صرف مصاحبه بکنید.

2. گروه مصاحبه کننده باید از میان صاحب نظران آموزشی و معلمان موفق و با تجربه برگزیده شوند .

3. پیش از تشکیل جلسات مصاحبه ، لازم است مصاحبه کنندگان خط مشی معین و ترتیب خاصی را پیش بینی کنند و درباره آن به توافق برسند و در مورد همه داوطلبان یکنواخت عمل کنند.

4. مصاحبه کنندگان، در ضمن مصاحبه با داوطلبان، باید بیشتر به دنبال شاخص های علاقه مندی به کار معلمی و تناسب شخصیتی داوطلبان با ویژگی های شغل معلمی باشند .

5. برخی از صاحب نظران توصیه کرده اند که از داوطلبان معلمی خواسته شود تا در حضور مصاحبه کنندگان(ارزشیابان ) به آموزش عملی موضوعی از درسی که داوطلب تدریس آن هستند بپردازند .

چنانکه پیشتر گفته شد از روش مصاحبه برای ارزشیابی از کیفیت کار و توانایی های آموزشی معلمان شاغل نیز میتوان سود جست .تعیین و تشخیص نقاط قوت و ضعف کار معلمان و کمک به رفع نقاط ضعف و تشویق و پاداش نقاط قوت را شامل می شود.

در این زمینه رعایت دو نکته مورد تأکید صاحب نظران بوده است :

1.لازم است بین مصاحبه کنندگان ( ارزشیابان ) و مصاحبه شونده ( معلم ) بر سر هدف های ارزشیابی و این که مصاحبه چگونه به این ارزش ها ربط پیدا میکند توافق حاصل گردد.

2.در اجرای مصاحبه برای ارزشیابی از آموزش معلمان شاغل بهتر است از نتایج روش های دیگر ارزشیابی معلم مانند نظر خواهی از دانش آموزان و دانش جویان و مشاهده ی کلاسی نیز سود جست و در جریان مصاحبه نتایج این ارزشیابی ها را به اطلاع معلم رسانید و درباره آنها با او به بحث و گفتگو پرداخت .

محاسن و معایب روش مصاحبه

این روش را نمی توان روش کامل ارزشیابی معلم دانست . به هیچ وجه نباید از آن به تنهایی استفاده کرد زیرا در جلسات مصاحبه ویژگی های از معلم مورد ارزیابی قرار میگیرند که ممکن است با معیار های واقعی اثربخشی معلم از جمله یادگیری شاگردان ، ارتباط چندانی نداشته باشد.

از فواید این روش این است که روش مصاحبه نتنها به مسئولان مؤسسه آموزشی کمک میکند که از میان داوطلبان شغل معلمی آنانی را که شرایط مناسبتری دارند انتخاب کنند ، بلکه به داوطلبان نیز کمک میکند که آگاه شوند شغلی را که داوطلب آن هستند انتظاراتشان را برآورده می سازد یا نه . بهترین استفاده از این روش پس از جمع آوری نتایج ارزشیابی هایی که با روش های مختلف از کار معلم بدست آمده است در یک مصاحبه دوستانه رودرو، نقاط قوت و ضعف کارش با او در میا ن گذاشته شود و در رفع مشکلاتش هدایت گردد.

2.مشاهده از کلاس درس

در این روش اطلاعات مورد نیاز به طور مستقیم از اعمال و رفتار معلم در کلاس درس گردآوری می شوند .عمده ترین شاخص های اثربخشی معلم که مشاهده کننده (ارزشیاب)به مشاهد و ثبت و ارزشیابی آنها میپردازد به قرار زیراست .

1.انتخاب روشهای آموزشی متناسب با هدف های آموزشی درس

2.استفاده از روش های متنوع آموزشی از جمله روش سخنرانی ، بحث و گفتگو ، پرسش و پاسخ و غیره .

3.رعایت ویژگی های فردی یادگیرندگان

4.استفاده از تهیه طرح دری و سازمانبندی درست مطالب

5.درست اداره کردن کلاس و استفاده حد اکثر از وقت کلاس

معمولا مشاهده از کلاس درس معلم به دو صورت غیر رسمی و رسمی صورت می پذیرد.مشاهده غیر رسمی (سری به کلاس زدن ، خبری از کار معلم گرفتن ، دیداری از کلاس به عمل آوردن ) نیز نامیده میشود.

مشاهده رسمی از کلاس درس به زمان بیشتر ی نیازمند است و در آن روش ها و فنون مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند و نمونه های بزرگتری از آموزش معلم ثبت و ضبت می شود .

مهمترین روش و فنون جمع آوری اطلاعت در روش مشاهده رسمی به قرار زیر است :

1. روش تعیین فراوانی یا دفعات رفتار

2. روش درجه بندی که در این روش مشاهده گر ،در طول مدت مشاهده از کلاس معلم ، میزا ن وقوع یک رفتار خاص را به صورت درجه بندی (مثلا کم ، زیاد و متوسط )ثبت می کند . این روش عموما برای ثبت عوامل آموزشی که جنبه ی استنباطی و تفسیری بیشتری از سوی مشاهده گر دارند به کار میروند . مثلا میزان گرمی کلام و یا اشتیاق معلم به کار آموزشی خود.

3. روش نقلی : مشاهده گر یک گزارش نسبتاً کامل و طبیعی از آنچه در کلاس درس معلم رخ می دهد تهیه مینماید اما بر خلاف روش های بالا هیچ گونه طبقه بندی یا تعبیر و یا تفسیری به گزارش خود نمی افزاید.

مشکل نمونه گیری از آموزش معلم به کمک مشاهده

این روش نمونه کاملی از آموزش معلم به دست نمی دهد.لازم است آموزش معلم بیش از یکبار مورد مشاهده قرار گیرد و نتایج حاصل از جلسات مشاهده باید قابل تعمیم به همه انواع آموزش ها ی معلم باشد.

اما اگر قرار است که نتایج مشاهده برای بهبود آموزش معلم به کار روند در آن صورت ناپایایی و تعمیم ناپذیری نتایج چندان نگران کننده نخواهد بود.

محاسن و معایب روش مشاهده کلاسی :

استفاده از دیدارهای کلاسی توسط همکاران معلم ( یا مدیران و متخصصان) برای ارزشیابی از آموزش نه تنها نادرست بلکه توهین آمیز است.(اسکریون 1981). رفتن به کلاس درس معلم جریان طبیعی آموزش او را به هم می زند و مانع می شود که مشاهده گر نمونه ی درستی از آموزش معلم به دست آورد . دوم اینکه تعداد دیدارها از کلاس درس حتی اگر تصادفی هم باشند نمی توانند آن قدر زیاد انجام پذیرند که قابل تعمیم به کل آموزش معلم باشند.

سوم اینکه مشاهده گران معمولا در مشاهده از آموزش و درس علم خالی از تعصب عمل نمی کنند. و بالاخره اینکه هیچ چیز را در کلاس درس نمی توان مشاهده کرد که به عنوان پایه ای برای یک نتیجه گیری درست درباره ی شایستگی معلم بتوان از آن سود جست .

هولی (1981) گفته است تنها مشاهده ی کلاس است که به ما دید درستی از جو کلاس ، ارتباط و تعامل معلم و شاگرد ، و کارکردهای دیگر کلاس به دست می دهد. بنابراین در ک بهتر مشکلات روش کار معلم و یافتن راههای درست آن تنها از راه مشاهده ی مستقیم کلاس درس او میسر است.(ص 90)

استودولسکی (1991) در رابطه با نقش مشاهده کلاسی در ارزشیابی معلم گفته است :

حذف مشاهده مستقیم از ارزشیابی معلمان غیر قابل تصور است . چگونه کسی می تواند از معلمان ارزشیابی به عمل آورد ، بدون اینکه شاهد فعالیت آنها در کلاس درس باشد ؟با این حال ، نباید به ارزشیابی تا آن اندازه اهمیت داده شود که بسیاری جنبه های غیر قابل مشاهده و مهم آموزش نادیده گرفته شوند . شاید یک ارزشیابی آرمانی از معلم آن باشد که منابع چند گانه اطلاعاتی درباره آموزش معلمان و تأثیراتی که بر شاگردانشان به جای می گذراند را با هم به کار گیرد.(ص188)

استفاده از نظر دانشجویان و دانش آموزان :

در روش استفاده از نظر دانش آموزان و دانشجویان ، مدیران و مسئولان موسسه های آموزشی به طور رسمی یا غیر رسمی نظر دانشجویان و دانش آموزان را در بارهی ویژگی های مختلف شخصی و حرفه ای معلمان موسسه خود جویا می شوند و بر اساس نظر آنان به قضاوت درباره میزان شایستگی معلمان می پردازند.

بهترین و متداول ترین راه نظر خواهی از شاگردان برای ارزشیابی از کار معلمان ، تهیه و اجرای پرسشنامه های نظر خواهی است.

پرسشنامه های نظر خواهی از دانشجویان:

ساده ترین شکل پرسشنامه ی نظر خواهی دانشجویی پرسشنامه ای است که استاد برای سنجش نظر های دانشجویان خود در یک درس خاص به کارمیگیرد.این گونه پرسشنامه ها برای دروس معین بسیار مفید ، آموزنده و قابل استفاده است.

پرسشنامه های نظر خواهی ویژه دروس خاص صرفا به عنوان ارزشیابی تکوینی برای مقاصد بازخورد و اصلاح و بهسازی آموزش مفیدند.

یکی از پرسشنامه های جامع و چند بعدی که برای اکثر دروس غالب مدرسان دانشگاهی قابل استفاده است پرسشنامه ارزشیابی دانشجویان از کیفیت آموزشی معروف به (S.E.E.Q) است که دارا ی نه بخش به شرح زیر است :

1.ارزش علمی _یادگیری درس)

2.علاقه و اشتیاق مدرس به موضوع درس

3.روشنی و سازمان بندی مطالب

4.تعامل گروهی

5.در دسترس بودن معلم

6.جامعیت مطالب آموزش داده شده

7.امتحان و نمره گذاری

8.مطالب خواندنی و تکالیف

9.نظر کلی

در جلسه ی اجرای پرسشنامه همراه با فرم ارزشیابی دانشجویان از کیفیت آموزشی به دانشجویان یک برگه سفید داده می شود تا نظر خود را درباره کم و کیف تدریس استاد به صورت تشریحی نیز بیان نمایند .یک ابزار جامع دیگر ارزشیابی معلم سیستم ارزشیابی معلم و درس است که یک سیستم کامپیوتری می باشد این سیستم ارزشیابی شامل 400 سوال است که بر حسب محتوا دسته بندی شده اند.معلمان مختلف می توانند از میان این سوال ها هر تعدادی را که مناست کار خود می دانند برگزینند و مورد استفاده قرار دهند.(سنترا 1989)

انواع سوال های پرسش نامه های نظر خواهی

یک دسته از سوال ها باید مختص درس باشند که جنبه های مختلف آن یعنی هدف ها ، سازمان بندی ، مناسب بودن ، فایده بخشی ، دشواری ، سهولت و غیره را معرفی کنند دسته دیگر سوال ها باید ویژه آموزش معلم باشند که مهارت های آموزشی معلم ، روشنی توضیحات او ، تعامل با دانشجویان ، و غیره را شامل شوند.

محاسن و معایب روش استفاده از نظر دانش آموزان و دانشجویان

1. نظر شاگردان نسبت به کار معلم به درستی معرف شایستگی معلم نیست بلکه صرفا منعکس کننده رضایت خاطر یا عدم رضایت خاطر شاگردان معلم از اوست .

2.جنسیت معلم و شاگرد در نحوه ارزشیابی شاگردان از معلمان موثر است.

3.تعداد شاگردان کلاس سطح دشواری درس نوع درس و سطح تحصیلات بر نحوه ارزشیابی شاگردان از معلمان تأثیر می گذارد.

4.نظر دانشجویان نسبت به معلم بیشتر تحت تأثیر رفتار دوستانه معلم ،شیوه های سرگرم کننده و به اصطلاح اغوا گرانه او و ویژگیهای کلی و شهرت و اعتبار اوست .

5.شاگردان منبع اصلی اطلاعات درباره توفیق معلم در رسیدن به هدف های آموزشی درس و نحره برخورد او با شاگردان و روش های ارائه درس و کلاسداری هستند.

6.استفاده از نظر های شاگردان یک معلم برای داوری درباره کار او از هر روش دیگر ارزشیابی امکان پذیر تر است.

7.نظر شاگردان نسبت به معلمانشان وسیله مناسبی برای ایجاد ارتباط بین شاگردان و معلم فراهم می آورد و بهترین راه تأثیر گذاری متقابل بر هر دو طرف ذینفع است.

استفاده از والدین دانش آموزان و دانشجویان

این روش مکمل روش استفاده از نظر دانش آموزان و دانشجویان است .

پرسش نامه های نظر خواهی از والدین

سوال های پر سش نامه های نظر خواهی از والدین غالبا موضوعاتی را در رابطه با کم و کیف تکالیفی که معلمان به دانش آموزان می دهند تا در خانه انجام دهند ، چگونگی بازخوردی که والدین در رابطه با فرزندانشان از معلم و مدرسه دریافت می کنند ، و مواردی از این قبیل را شامل می شوند.

محاسن و معایب روش استفاده از نظر والدین

این روش به عنوان یک منبع بازخورد اطلاعاتی برای بهبود کیفیت کار معلمان ،به ویژه بالا بردن سطح ارتباط بین معلم و والدین ، روش بسیار مفیدی است .این روش نیز دارای همان معایبی است که روش استفاده از نظر دانشجویان دارد.عیب مهم دیگر این روش افت اطلاعاتی آن است.اما شرط مفید بودن این روش تهیه پرسش نامه ها مطابق اصول صحیح تهیه شوندو نتایج برای اصلاح و بهسازی آموزش معلمان بکار رود.

استفاده از یادگیری دانشجویان و دانش آموزان

سنترا (1989) بر این باور است که استفاده از یادگیری شاگردان عادلانه ترین و عینی ترین روش سنجش اثر بخشی معلم است .

همچنین تاکر و استرانگ (2006) می گویند اطلاعات مربوط به یادگیری دانش آموزان به هر شکلی که باشد برای ارزشیابی درست از اثر بخشی کار معلم ضروری است.مثلا می توان از معلم خواست تا به عنوان نمونه کار خود موضوع مشخصی را با هدف های آموزشی محدودی به گروهی از دانش آموزان تدریس کند و سپس میزان یادگیر شاگردان را با وسایل مختلف اندازه بیگرد.دی این صورت اگر دانش آموزان به هدف های از پیش تعیین شده رسیده باشند روش معلم موفقیت آمیز تلقی خواهد شد در غیر این صورت روش او ضعیف است و به کمک و اصلاح نیازمند است.

استفاده از آزمون های عملکرد آموزشی

در این روش ابتدا معلمان در معرض یک درس خرد قرار میگیرند.درس خرد یک مطلب از پیش تهیه شده است درباره موضوع خاصی که از معلمان خواسته می شود تا آن را آموزش بدهند.سرانجام در پایان درس دانش آموزان با سؤالهایی شبیه به سوالهایی که در ابتدا به معلمان نشان داده شده بود امتحان می شوند . میزان پیشرفت یادگیرندگان در رسیدن به هدف های درس به عنوان شاخصی برای اثر بخشی کار معلمان مورد استفاده قرار میگیرد.

محاسن و معایب روش استفاده از یادگیری دانش آموزان و دانشجویان

1.بعضی ها معتقدند که بازده های یادگیی شاگردان ملاک درستی برای اثر بخشی آموزش معلم نیست .

2.منتقدان دیگر میگویند که یادگیری مطالب درسی که با آزمون ها سنجید ه میشوند تنها دستاوردهای آموزشی معلمان نیستند ، لذا باید خیلی به آنها اعتنا کرد.کاری که دیگر معلمان انجام می دهند کمک به رشد شخسیت یادگیرندگان است که به هیچ وجه با وسایل متداول سنجش قابل ارزیابی نیست.

3.انتقاد دیگر یک انتقاد فنی است . اطلاعات جمع آوری شده نشان می دهند که آزمون های عملکر آموزشی ناپایا هستند .زمانی که قرار است از نتایج این آزمون ها برای مقاصد تصمیم گیری درباره معلمان استفاده شود ، مسئله ناپایایی آزمون ها امری جدی است اما اگر از این نتایج برای مقاصد اصلاحی استفاده شود نگرانی چندانی وجود ندارد.

4.انتقاد دیگر برا این نکته تأکید می کند که استفاده از مقدار یادگیری دانش آموزان به عنوان تنها ملاک توفیق معلمان برای معلمانی که داری شاگردان غیر کوشا ، کند آموز و دارای مشکلات دیگر هستند روش ناعادلانه ای است .

البته طرفداران این روش می گویند که مراجعه به یادگیری شاگردان بهترین ملاک ارزشیابی معلمان است.

خود سنجی یا ارزشیابی از خود

آنجا که هدف اصلی ارزشیابی فعالیت های آموزشی معلمان کشف نواقص و اشکالات روش آموزش و کلاس داری معلم است استفاده از نتایج خود سنجی های معلمی اجتناب ناپذیر است.کارول برای خود سنجی معلم 6 وسیله عمده را معرفی می کند:

1. فرم های درجه بندی شخصی

2. گزارشهای شخصی

3. مواد مطالعه شخصی

4. مشاهده آموزش همکاران

5. ضبط صوت و ضبط ویدیویی از تدریس

6. خود اندیشی

محاسن ومعایب روش خودسنجی

چنانکه گفتیم از بهترین روش های کمک به کشف نواقص آموزشی معلم و کمک به رفع آنها روش خود سنجی است .در این روش خود معلم مسئول ارزشیابی از خود و مهم ترین عامل در رفع مشکلات کار خویش است .

منتقدان میگویند : اصطلاح خود سنجی یا ارزشیابی از خود نقض غرض است زیرا هدف اصلی ارزشیابی از معلم قضاوت کردن درباره اثر بخشی کار او به منظر استخدام و و ارتقای مرتبه و افزایش حقوق ومانند اینهاست و از این لحاظ معلمان نمی توانند خود به قضاوت درباره کار خویش بپردازند .

ارزشیابی به وسیله ی همکاران

فرنچ-لازویک-1981 درباره چگونگی استفاده از نظر همکاران لازم است به همان طریقی که سوابق و مدارک مربوط به فعالیت های پژوهشی عضو هیات علمی به منظور داوری درباره بارآوری علمی و پژوهشی او جمع آوری می شوند اطلاعات مربوط به اثر بخشی آموزشی او نیز گرد آوری شوند.مواردی که می توانند در پرونده ی سوابق آموزشی معلم به منظور داوری همکاران او گنجانیده شوند به شرح زیر بیان شده است:

توصیف مختصری از هر یک از دروسی که معلم تدیس میکند ، هدفهای آن درس ، تعداد دانشجویان کلاس ، تعداد واحدهای درسی ، نوع درس ( اصلی ، تخصصی ، اختیاری)،سطح درس ( مقدماتی ، پیشرفته ، کارشناسی ، کارشناسی ارشد ، دکتری)، تدریس داخل دانشکده ای که فرد عضو آن است یا خارج از دانشکده او ، توصیف مختصری ازنوع مشکلات وابسته به تدریس آن درس ، و نحوه نمره گذاری معلم در آن درس.

در مورد ارزشیابی به وسیله همکاران میتوان سوالهای زیر را مطرح نمود:

1.کیفیت مواد مورد استفاده معلم در آموزش چگونه است ؟

2.چه نوع تکالیف ذهنی برای دانشجویان در نظر گرفته شده است و دانشجویان چگونه به آنها عمل کردند؟

3.میزان اطلاعات معلم در موضوعی که تدریس می کند چه اندازه است ؟

4.تا چه اندازه برای بهبود کیفیت کار خود کوشش می کند ؟

پس از جمع آوری اطلاعات از کیفیت کار معلم سه تا شش نفر از اعضای هیات علمی همکار معلم که بیشترین آشنایی را با رشته علمی و تخصصی او دارند توسط مدیر گروه آموزشی یا سرپرست مؤسسه آموزشی برگزیده می شوند و به آنان مأموریت داده می شود تا بر اساس مدارک و شواهد موجود به داوری درباره عضو هیات علمی بپردازند .لازم است برای این منظور یک فرم کتبی درجه بندی از پیش آماده شود تا هر یک از اعضای هیات داوران با توجه به سوالات بالا به طور مستقل درباره عضو هیأت علمی داوری کند.براساس میانگین نظرات اعضای هیات داوری قضاوت نهایی درباره عضو هیات علمی مورد ارزشیابی صورت میپذیرد.

محاسن و معایب روش ارزشیابی به وسیله همکاران معلم

یکی از مشکلات درگیر با این ارزشیابی پایی بودن سطح پایایی آن است .

این روش به عنوان مکمل سایر روش های ارزش یابی معلم به ویژه در سطح آموزش عالی بسیار مفید است.

ارزشیابی به کمک کار پوشه

به معنی کلی کارپوشه به مجموعه کارهایی که یک فرد در طول یک مدت جمع آوری می کند گفته می شود.از کارپوشه آموزشی مانند کارپوشه دانش آموزی هم برای ارزشیابی از کار معلمان و هم آموزش و توسعه دانش و مهارت های آنان استفاده میشود.

ویژگی های کارپوشه آموزشی

باید در برگیرنده مثال ها و موارد به دقت انتخاب شده از کارهای معلم و دانش آموزان باشد به گونه ای که جنبه های مهم فعالیت معلم را نشان دهد .

محتوای کارپوشه باید با توضیحات و شرح و تفصیل همراه باشد.

هدف های کارپوشه آموزشی

مقاصد ارزشیابی
کمک به رشد حرفه ای معلمان
کمک به کارفرمایان در استخدام معلمان

یک کارپوشه واحد میتواند هر سه هدف بالا را برآورده سازد به شرط آنکه شخص تهیه کننده آن نسبت به هدف ها با آگاهی کامل عمل کند و در طراحی و تهیه آن دقت نظر به کار بندد.

محتوای کارپوشه آموزشی

ولف موارد زیر را برای گنجاندن در کارپوشه معلم سفارش داده است:

1. بیان فلسفه یا هدف های آموزشی

2. نمونه هایی از کارهای دانش آموزان ، تکالیف خواندنی ، و پروژه های تحقیق

3.توضیحات معلم برای معرفی نمونه کارها

4.اظهار نظرهای معلم درباره مدارک مربوط به آموزش و یادگیری موجود در کارپوشه

ارزشیابی از کارپوشه آموزشی

بر اساس دو نوع استاندارد محتوایی و عملکردی صورت می پذیرد.استاندارد محتوایی به اینکه معلم چه چیزی میداند اشاره میکند . استاندارد عملکردی به اینکه معلم به چه خوبی آنچه را که میداند می تواند انجام دهد گفته می شود.

محاسن و معایب روش ارزشیابی به کمک کارپوشه

به گفته ولف کارپوشه ها تصویر روشن تری از یادگیری و آموزش ارائه می دهند و چشم انداز مطمئن تری از آنچه معلمان می دانند و می توانند انجام دهند فراهم می آورند.

بزرگ ترین اشکال این روش ضعف روایی و پایایی آن است .از مشکلات دیگر این روش وقت گیر بودن تهیه ، جاگیر بودن و نگهداری و دشواری ارزشیابی آن است .

بررسی آثار علمی معلم

این روش یک روش ارزشیابی ویژه اعضای هیأتهای علمی دانشگاه ها و سایر موسسات آموزش عالی است . در این روش ارزشیابی کمیته ای متشکل از اعضای هیأت علمی متخصص در رشته مورد ارزشیابی یا متخصص در رشته های نزدیک به آن از درون یا بیرون موسسه مربوط به او برگزیده می شوند و آثار علمی عضو مورد نظر را ارزشیابی می کنند .ملاک ارزشیابی در این کمیته ها هم کمیت و هم کیفیت آثار علمی است.

آثار علمی مورد ارزیابی عبارتند از :

1. کتابهای تألیف شده

2.کتابهای ترجمه یا تصحیح شده

3.مقاله های چاپ شده در مجله های تخصصی

4. فصلهای چاپ شده در کتابهایی که به وسیله مؤلفان مختلف تألیف شده اند

5. خلاصه مقاله های چاپ شده در مجموعه خلاصه مقالات ارائه شده در سمینارها

و مواردی مانند درجات و افتخارات کسب شده از سوی سازمان های علمی ، بورس های علمی و تحقیقاتی ، و عضویت در شورای دبیران و داوران مجله های علمی نیز امتیاز می گیرند .

محاسن و معایب روش بررسی آثار علمی معلم

بزرگترین اشکالی که می توان به این روش گرفت این است که گرچه شمارش تعداد آثار علمی عضو هیأت علمی ( یعنی ارزشیابی کمی ) آسان است ، اما بررسی سطح علمی آثار ( ارزشیابی کیفی ) کار ساده ای نیست و شمارش تعداد استناد ها به آثار آنان به منظور ارزشیابی اثر بخشی فعالیت های علمی اعضای هیأت علمی و مؤسسات آموزشی است.این روش بهترین روش ممکن برای سنجش بارآوری علمی اعضای هیأت علمی دانشگاها و سایر مؤسسات آموزش عالی است.

نتیجه گیری :

هر یک از روش های ارزشیابی معلم تنها بخشی از فعالیتهای علمی و آموزشی معلم را می سنجد و بنابر این برای بدست آوردن تصویر کاملتری از آموزش و فعالیت های علمی معلم لازم است روش های مختلف ارزشیابی مورد استفاده قرار گیرند .

این تأکید بر استفاده از روش های مختلف ارزشیابی به ویژه زمانی که قرار است ارزشیابی تراکمی انجام گیرد و نتایج آن برای تصمیم گیریهای مؤثر بر سرنوشت شغلی معلمان به کار گرفته شود الزامی است.

---------------------------------------------

کانت: « در عالم دو چیز از همه زیباتر است : آسمانی پرستاره و وجدانی آسوده. »

خلاصه فصل هجدهم کتاب سنجش واندازه گیری دکترسیف

مطالب مشابه :

معلمی سخت ترين شغل دنيا (مقدمه ای بر استرس معلمان)

ارزشیابی معلم - دکتر ابوالفضل بختیاری و عالمتاج حدادیان

شرح وظایف یک معلم

ارزشیابی معلم

تقویم اجرایی مشاوران مدارس

دانلود کتاب الکترونیکی کارآفرینی با تدریس زبان انگلیسی

نظر ولایتی درخصوص نقاط قوت و ضعف دولت .

ویژگی کلی یک مقاله

نقش مشاوره تحصیلی در تحولات آموزش و پرورش

خلاصه فصل هجدهم کتاب سنجش واندازه گیری دکترسیف