صحن های امام رضا (ع )

ـ این صحن در روزگار پادشاهان صفویه ، افشاریه و قاجاریه گسترده و به شکل چشم اندازی تزیین یافته است . در این صحن 4 ایوان وجود دارد در جنوب ایوان طلا ( نادری ) که به دستور امیر علی شیر نوایی و در سال 872 هـ ق ( با 21 متر ارتفاع ) ساخته شده است . چون سطح ایوان در زمان نادر شاه در سال 1145 هـ ق با خشتهای طلا ، طلاکاری شده به ایوان نادری نیز معروف است . ـ این ایوان یکی از مدخلهای ورود به حرم مطهر است . ـ ایوان شمالی (عباسی ) در دوره شاه عباس صفوی در سال 1021 هـ ق با 22 متر ارتفاع بنا گردیده است . ـ در فراز این ایوان یکی از مناره های حرم مطهر واقع شده است . ـ اصل بنا و تذهیب آن را به دوره نادرشاه افشار نسبت می دهند . ـ قسمت خارجی ایوان به بست شیخ طبرسی راه دارد . ـ ایوان غربی ( ایوان ساعت ) که بنا بر نقل تاریخ توسط شاه عباس صفوی ـ با 24 متر ارتفاع ـ ساخته شده است . ـ ساعت بزرگی بر روی آن قرار دارد که بنای آن مربوط به دوره مظفرالدین شاه می باشد . ـ قسمت خارجی ایوان به بست شیخ طوسی راه دارد . ـ مقبره شیخ حر عاملی : عالم شهیر و محدث بزرگ اسلام (وفات : 1104 هـ ق ) در ضلع شمالی صحن انقلاب است . ـ آرامگاه مرحوم حاج شیخ حسنعلی اصفهانی معروف به نخودکی(وفات : 1321 ش ) نیز در شمال صحن انقلاب جنب ایوان عباسی واقع شده است . ـ این عالم زاهد و جلیل القدر دارای مقامات و کراماتی بوده است . ـ وی مدتی از عمر شریف خود را به تدریس فقه و تفسیرو علم هیئت و حساب گذرانده است . صحن آزادی یا صحن نو این صحن در شرق حرم مطهر و در پایین پای مبارک حضرت با 4335 متر مربع مساحت ساخته شده است ـ دریک نگاه کلی می توان صحن آزادی را میراثی برجای مانده دانست چرا که ساختن آن به دستور فتحعلیشاه اغازشد توسط محمد شاه تزئین یافت و در روزگار ناصرالدین شاه قاجار بنای آن به پایان رسید . ـ راههای ورودی صحن از طریق 3 درب بزرگ و دو راهرو در طرفین می باشد . ـ در چهار ضلع صحن آزادی 56 حجره و غرفه فوقانی و تحتانی قرار دارد . ـ از حجره جنوب غربی صحن دری به رواق شیخ بهایی و مقبره وی گشوده می شود . ـ حجره 24 مقبره شیخ جعفر مجتهدی و شیخ علی اکبر ابوترابی است . ـ در اضلاع چهار گانه صحن 4 ایوان وجود دارد . ـ مشخص ترین آنها ایوان طلا و ایوان ساعت است . ـ ایوان طلا بیش از 20 متر ارتفاع دارد و مسیر تشرف بانوان به درون حرم است . ـ از آنجا که در زمان ناصرالدین شاه قاجار این ایوان مرمت و خشتهای زرین آن نصب شده است به ایوان ناصری نیز مشهور است . ـ ایوان ساعت یا ایوان جنوبی متشکل از 2 ایوان است که بر فراز آن ساعتی بزرگ وجود دارد ـ این ساعت تا بیش از سال 1336 هجری شمسی بر روی ایوان صحن انقلاب قرار داشت . ـ گویند ساعت را مظفرالدین شاه قاجار در سال 1278 اهدا کرده است . صحن جامع رضوی این بنای وسیع با 110078 متر مربع زیربنا درجنوب اماکن متبرکه واقع شده است و از طریق باب الرضا (ع) و باب الجواد (ع) به خیابان های امام رضا(ع) و خسروی نو ارتباط دارد و از دو سوی در شرقی و غربی به بست های شرقی و غربی راه دارد علاوه بر این ورودی هایی فرعی نیز صحن جامع را به رواق امام خمینی (ره) صحن قدس و بست شیخ بهایی مرتبط می کند . در اضلاع صحن جامع سه ایوان و سر دربزرگ به نامهای ایوان ولی عصر درضلع جنوبی باب الکوثر در ضلع شرقی باب الغدیر درضلع غربی ان ساخته شده و در طرفین هر ایوان دو گلدسته مرتفع وجود دارد . به دلیل اهمیت ضلع قبله ایوان و گلدسته های آن از نظر ابعاد بزرگتر از دو ایوان دیگر است . گلدسته های ضلع قبله هر کدام 70 متر و گلدسته های دیگر هر کدام هر کدام 57 متر ارتفاع دارند تعداد 8 نورگیر در جدارگلدسته ها تعبیه شده تا نور مورد نیاز تامین گردد . درحال حاضر کارهای بتنی گلدسته ها ، نصب آسانسور و پلکان در آنها انجام شده و درنمای اطراف گلدسته از تزیینات کاشی ، و معرق کاری استفاده خواهد شد . اطراف صحن جامع را غرفه هایی به عمق 16 و ارتفاع 12 متر محصور نموده اند. صحن جمهوری اسلامی این بنا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با10000 متر مربع مساحت احداث شده است . این صحن دارای 30 حجره و 46 غرفه است. این صحن دارای 4 ایوان است که ایوان شرقی آن طلا کاری شده است . ـ جنب ایوان طلای آن پنجره ای از برنز نصب شده است که زائران از پشت ان به امام رضا ( ع ) عرض ارادت می کنند . ـ دو گلدسته با ارتفاع بیش از 30 متر بر فراز سردرب های شمالی و جنوبی صحن وجود دارد که تزیین و طلا کاری شده است . ـ در وسط صحن ساعت آفتابی یا شاخص است که در تمام فصول سال بیانگر ظهر شرعی است صحن رضوان در دست احداث است. صحن غدیر صحن غدیر یا صحن ضلع غربی جامع رضوی دارای 14453 متر مربع مساحت است این صحن از رأس و ضلع جنوبی به صحن جامع باغچه و بلوک B غربی محدود است و از ضلع غربی به مجتمع تجارتی غدیر ، سرویس بهداشتی غدیر و از ضلع شرقی به صحن جمهوری اسلامی و از شمال غربی به سر در شیرازی منتهی می شود صحن قدس این صحن در قسمت جنوب حرم بعد از مسجد گوهرشاد واقع شده است ـ حدود 5000 متر مربع وسعت دارد و بعد از انقلاب ساخته شده است. ـ در وسط صحن سقاخانه ای زیبا با نمای بیت المقدس و برابر یک هشتم مساحت قدس ساخته شده است . ـ گنبد این سقاخانه مطلا است. صحن کوثر صحن کوثر درشرق جامع رضوی جای دارد و دارای 15648 متر مربع مساحت است این صحن از راس و ضلع جنوب غربی به جامع رضوی باغچه مرتفع و بلوک B شرقی محدود است و از شمال شرقی به سر در نواب صفوی منتهی می شود و در ضلع شمالی ان رواق امام خمینی (ره) و صحن آزادی قرار دارند صحن هدایت این صحن با وسعت 16414 متر مربع در ضلع شمال شرقی اماکن متبرکه جای دارد از سوی شمال شرقی به بنیاد پژوهش های اسلامی ، مدرسه علمیه و سردر طبرسی و از جنوب غربی به دانشگاه علوم اسلامی رضوی و بست شیخ طبرسی و مهمانسرای حضرت و از سوی جنوب و جنوب شرقی به ساختمان اداری دانشگاه علوم اسلامی رضوی و پیرپالاندوز و سردر نواب صفوی منتهی می شود . سقا خانه اسماعیل طلا : در مورد سقاخانه گفته هاي متفاوتي وجود دارد از آن جمله: 1- اين سقاخانه به دستور نادرشاه و به‌وسيله شخصي به نام اسماعيل طلايي ساخته شده است و نام خود را نه از باني و دستوردهنده بلكه از سازنده‌اش گرفته است. سنگ مرمر و شش‌ضلعي سقاخانه اسماعيل طلايي را از هرات به مشهد آورده‌اند و گفته مي‌شود كه نادرشاه براي اين كار مسابقه گذاشت و مدت مسابقه را 12 روز تعيين كرد اما تنها داوطلب اين مسابقه [اسماعيل طلايي] طي مدت 9 روز اين سنگ را با طي مسافت 360 كيلومتر به مشهد آورد. 2- نادر شاه افشار در جنگی که در هرات میکند سنگی به ظرفیت 3 کر آب که یک پارچه است را به غنیمت میگیرد و اعلام میکند هر کس این سنگ را بدون اینکه آسیبی برساند به مدت 12 روز به مشهد الرضا (ع) برساند جایزه ویژه ای نزد من دارد فردی اقدام به این کار مینماید و بعد از 9 روز سنگ را به مشهد می آورد و به خیال اینکه خوش خدمتی کرده و زودتر از موعد مقرر سنگ را به مشهد رسانده نزد نادر شاه میرود و تقاضای جایزه اش را مینماید نادر شاه دستور میدهد چشم های او را کور کنند تا دیگر روی حرف او حرفی نزند چرا که او گفته بوده 12 روزه و این فرد 9 روزه سنگ را آورده است!!! این سنگ در کنار جوی آبی که آن زمان از وسط این صحن عبور میکرده نصب میشود و مردم برای رفع تشنگی ازآب درون آن استفاده میکردند چند سال بعد هدیه ای به دربار نادر شاه افشار میرسد نادر شاه میخواهد این هدیه را باز کند ولی یکی از سرداران سپاهش بنام اسماعیل خان از او میخواهد چون این بسته مشکوک است آن را در خارج از شهر باز کنند نادر موافقت میکند بسته در خارج از شهر باز میشود و درو نش مواد منفجره بوده به محض باز گشائی انفجار رخ میدهد . نادر شاه به جهت زکاوت اسماعیل خان و به شکرانه این که از این بلا جان سالم بدر برده دستورمیدهد هم وزن اسماعیل خان به او طلا اهدا کنند اسماعیل خان هم طلاها را صرف ساختن جایگاه آن سنگاب کرده و گنبد و پایه های سقاخانه را طلا مینماید بدین جهت از آن زمان سقا خانه را سقا خانه اسماعیل طلائی نام گذاری کرده اند. 3- اسماعیل خان سردار معروف فتحعلی شاه قاجار مشهور به «زرریزخان» و «اسماعیل طلایی» اصلاً از اهالی طالب آباد سنگسر است که پیشتر شهرتش به غلط دامغانی گفته شده است و دلیل آن نزدیکی منطقهٔ سنگسر و دامغان می بوده. علت لقب های او این است که در زمان فتحعلی شاه از طرف یکی از دول خارجه بسته ای به عنوان هدیه به دربار رسید و شاه قصد گشودن آن را کرد. اسماعیل خان که جزء ملتزمین بود استدعا کرد این کار در محوطهٔ کاخ به وسیلهٔ خدمتگذاران انجام شود چه احتمال سوء قصد را نمی توان از نظر دور داشت. اتفاقاً هنگام باز کردن ٬ بسته منفجر شد و خساراتی به بار آورد. فتحعلی شاه با آگاهی از این امر ٬ دستور داد برای این دور اندیشی هم وزن سردار اسماعیل خان سکه های طلا به او مرحمت شود و چنین کردند و اسماعیل خان معروف به «زرریزخان» شد. اسماعیل خان دستور داد از محل این سکه های طلا در داخل صحن امام رضا در مشهد سقاخانه ای بسازند و پوشش آن را از طلا کنند که تا به امروز به نام «اسماعیل طلایی» مشهور باقی مانده. گویند در قدیم آب آن از چشمه گیلاس در 48 کیلومتری شمال غربی مشهد تأمین می شده است. و اگر در خبر ها شنيده باشيد، يک دانشمند ژاپني اعلام کرد نتايج تحقيقات با استفاده از فناوري نانو تکنولوژي نشان مي دهد آب زمزم در مکه مکرمه، آب معمولي نيست بلکه ازخواصي برخورداراست که در هيچ يک از آب هاي جهان پيدا نمي شود. نتايج تحقيقات نانو تکنولوژي اين دانشمند ژاپني نشان مي دهد اگر يک قطره از آب زمزم به هزار قطره آب معمولي افزوده شود، ‌آن هزار قطره آب معمولي، خواص آب زمزم را پيدا مي کند. دکتر ماسارو يموتو از محققان ژاپني افزوده است: وي در تحقيقات و مطالعات علمي خود روي آب زمزم با استفاده از فناوري نانو تکنولوژي نتوانسته است هيچ يک از خواص آب زمزم را تغيير دهد. وي تصريح کرده است روي آب زمزم که آن را از يک عرب مقيم ژاپن گرفته، تحقيقات و مطالعات زيادي انجام داده است. دکتر يموتو گفته است آب زمزم منحصر به فرد و از آبهاي ديگر متمايز است و ساختار آن با همه آب هاي جهان متفاوت است. اين محقق ژاپني گفته است مطالعات و تحقيقات در آزمايشگاهها نتوانست هيچ يک از خواص اين آب را تغيير دهد و ما تاکنون نتوانسته ايم علت ان را تشخيص بدهيم. وي در پايان گفته است آب زمزم يک آب معمولي نيست. گفتني است دکتر يموتو بنيانگذار نظريه تبلور ذرات آب است. شايد در مورد آب سقاخانه اسماعيل طلايي نيز اين مورد هم صادق باشد که امروزه زائران از آب آن به عنوان آبی متبرک استفاده می نمایند.www.nasimerezvan.com

صحن های امام رضا (ع )

مطالب مشابه :

تزئین سکه عید غدیر ۲

دلار،قیمت دلار،سکه،قیمت سکه

دانلود کتاب افزایش قد

تزیین غذا به سبک ژاپني ها

فرهنگ زندگی ایرانی

آموزش آشپزی

صحن های امام رضا (ع )