مراسم نوروز در لرستان

"عيد گپ" Aeyde gap (عيد بزرگ –عيد نوروز)

چند روز پيش از فرا رسيدن عيد نوروز مردم شروع به خانه تكاني و خريد انواع شيريني و آجيل و لباس هاي نو براي خود و بچه ها ميكنند و با كاشتن انواع سبزي و مخلوط كردن گندم،عدس، كنجد، تخم شاهي و پياز در روي سيني يا دور كوزه بصورت تزيين، خود را براي مراسم عيد نوروز آماده ميسازند. در گذشته يك نفر بعنوان عمو نوروز (معروف به حاجي فيروز) با زدن دفی كه مقداري فلز به حلقه هاي دور آن آويزان شده بود، و با خواندن اشعاري خبر نزديك شدن سال نو و جشن نوروز را كوچه به كوچه به مردم مي رساند و مردم هم مقداري پول به او مي دادند.

از دیرباز برگزاری چندین مراسم برای گرامیداشت اموات و درگذشتگان در آستانه ی سال نو مرسوم بوده است.

یکی از این شبها که کمابیش در سایر نقاط کشور نیز مرسوم است شب پنجشنبه ی آخر سال و دیگری شبی است موسوم به «اِلَفَه elafa».

شب الفه که دقیقاً یک شب قبل از شب عید برگزار می گردد، نشان از قدرشناسی مردمان این سامان از اموات و گذشتگان خود است.

اما برگزاری این آیین بدین شرح است که یک شب قبل از شب عید اهل فامیل بر سر مزار عزیزان خود رفته و با قرائت فاتحه و گذاشتن سبزه ی عید بر مزار اموات یاد آنان را گرامی می دارند و برای آمرزش اموات خود به دعا و نیایش می پردازند.

پس از بازگشت از گورستان هر خانواده به یاد مردگان حلوا می پزد و آن را بین همسایگان خیرات می کند. مرسوم است که هنگام طبخ حلوا به یاد هر یک از درگذشتگان مشتی آرد در روغن داغ ریخته و با ذکر نام او و قرائت صلوات و فاتحه برای آمرزش او دعا می کنند.

چند ساعت قبل از تحويل سال نو سفره هفت سين كه شامل: سيب، سركه، سماق، سنجد، سكه، سبزي، و سير و همچنين محتويات ديگري كه در گذشته و حال چيدن آنها در روي سفره ضرورت داشته و در لرستان بعنوان يك سنت قديمي مي باشد، در روي سفره چيده مي شوند كه عبارتند از: يك كاسه آب، كمي نان، ماست، پنير، تخم مرغ رنگ كرده، آينه، شمع، ماهي، اسپند دود كرده، عنبر بو، انواع شيريني و ميوه و آجيل.

بعد از چيدن سفره هفت سين همه اهل خانواده در حاليكه لباس نو پوشيده اند بدور آن مي نشينند و منتظر تحويل سال ميگردند. در اين مدت كودكان در مورد تحويل گرفتن عيدي از پدر و مادر خود و ساير اقوام با همديگر صحبت ميكنند. و بزرگتران در مورد داستانهاي ملك جمشيد و جشن نوروز كه منسوب بدو است، سخن مي گويند.

بعد از تحويل سال نو اهل خانواده به همديگر ميگويند:

عيدت مارك با Aeydet marek ba (عيدت مبارك باد)

و صورت همديگر را مي بوسند و پدر و مادر به بچه هاي خود هديه يا مبلغي پول ميدهند. به اين هديه "عيدونه" aeydona (عيدي) گويند. بعد از آن تا مدت دوازده روز كليه همسايگان و اقوام و آشنايان جهت گفتن "عيد ماركي"

aeyde mareki (عيد مباركي) به منزل همديگر ميروند و با گفتن "عيدت مارك با"aeydet marek ba (عيدت مبارك باد) به همديگر و روبوسي كردن، به دور سفره هفت سين مينشينند و به گفتگو مي پردازند و بعد از صرف شيريني و ميوه و آجيل به ديدار ساير اقوام و آشنايان مي روند. البته صاحب خانه به بچه هاي اقوام خود كه مهمان او هستند مبلغي پول بعنوان عيدي مي پردازد همچنين به تازه عروسان هم در اين چند روز سال نو هديه ميدهند. اما مراسمی دیگر که باز هم به یاد اموات و در گذشتگان در روز عید نوروز برگزار می گردد مراسمی است به نام «نو عِه Nu ee» یا نو عید.

این مراسم بدین گونه است که کسانی که در طول سال عزیزی را از دست می دهند در صورتی که اولین نوروز پس از فوت وی باشد دوستان و آشنایان به منزل ایشان می روند و با قرائت فاتحه هم یاد متوفی را گرامی داشته می شود و هم از بازماندگان دلجویی و تفقد می کنند.

صبح روز سيزده هم عيد نوروز يعني "سيزده بدر" كليه اقوام نزديك دسته جمعي به باغها يا كنار رودخانه ها ميروند. البته چون در اين روز مي بايست تا غروب در خارج از خانه باشند و اصولا اين روز را نحس مي دانند، براي مايحتاج خود مقداري غذا كه از قبل تهيه ديده اند و مقداري لوازم ضروري همچنين سبزيهايي را كه از قبل كاشته شده و بدور آن بندي گره خورده به همراه خود مي برند و اين روز را با تفريح هاي سالم و بازي هاي گوناگون و صرف ناهار و صحبت كردن و جمع شدن بزرگتران به دور هم به غروب مي رسانند، و وقتي كه مي خواهند به منازل خود برگردند سبزي هايي را كه از قبل كاشته بودند گره ميزنند و ضمن نيت كردن، آنها را به رودخانه مي اندازند و ميگويند:

"درد و قضا و بلا نه د اي روز سيزه وا اي سوزي آو بوره"

Dard-o-geza –o-belane de I ruze seyza va I sozi ow bora.

درد و قضا و بلا را در اين روز سيزده با اين سبزي آب ببرد.

و پس از اين كار خوشحال و خندان به خانه هاي خود باز مي گردند.

تصاویری از سیزده به در

با آرزوی سالی خوش برای تمام ایرانیان مخصوصاً بچه های اتاق عمل ورودی ۸۹ لرستان

مراسم نوروز در لرستان

مطالب مشابه :

مراسم نوروز در لرستان

عید نوروز در لرستان

عيد در آذربايجان‌شرقي

عید نوروز و سال نو و سفره هفت سین.

آداب و رسوم ازدواج در مازندران

عروسی (هیش،عیش)در قشم

مراسم سال نو در کشورهای مختلف جهان

آيين‌هاي نوروز در مناطق كردنشين ايران...

نگاهي به آداب و رسوم قديم نصرآبادي‌ها در نوروز

آيين هاي نوروزي در تاكستان