معرفی استان گلستان

برای دیگر کاربردها، گلستان (ابهام‌زدایی) را ببینید. گلستان کشور ایران استان گلستان نام(های) قدیمی گرگان، اِسترآباد، هیرکان، ورکان مردم جمعیت ۱،۷۷۷،۰۱۴ تن سرشماری سال ۱۳۹۰[۱] مذهب شیعه و سنی جغرافیای طبیعی مساحت ۲۰۳۶۷ KM^۲ اطلاعات شهری ره‌آورد خاویار - پنبه پیش‌شماره تلفنی ۰۰۹۸۱۷۱ وبگاه www.golestan.gov.ir
استان گُلِستان از استان‌های شمالی ایران است. مرکز این استان گرگان است. استان گلستان که منطقه گرگان و دشت را در بر می گیرد در تمام تاریخ ایران به صورت یکی از واحد های سیاسی مستقل (ساتراپی - بیگلر بیگی - ولایت - ایالت - استان ) اداره می شده است .
گرگان، نهمین سرزمین اهورامزدا، در طول تاریخ نام ایالتی بزرگ بود که تقریباً با جغرافیای استان فعلی منطبق می شد. مرکز این ایالت، شهر جرجان بود که بعدها بر اثر حوادث طبیعی و جنگ نابود و شهر استراباد (گرگان فعلی) پایتخت آن شد. [۱]
از دوران هخامنشیان ، ساتراپی هیرکانیا بخشی از امپراطوری ایران بوده که پس از اسلام ، تحت نام ولایت جرجان به حیات سیاسی خود ادامه داده و از مراکز فرهنگ و تمدن ایرانی به شمار می آمده است .
گرگان ، پایتخت فرمانروایان آل زیار بود که از نخستین فرمانروایان ایرانی پس از اسلام و از سردمداران رهایی ایران از استیلای اعراب بودند .
حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده ، کشور ایران را در دوره شاهان مغول شامل 20 بخش میداند که یکی از آنها «قومس و جرجان» بوده است .
در عهد صفویه و پس از آن افشاریه و قاجار ، استرآباد یکی از بیگلربیگی ها (استان) محسوب میشده است .
استرآباد خاستگاه ایل قاجار و نخستین مرکز حکومت آنان بوده است .
پس از مشروطه ، کشور به 4 ایالت و 12 ولایت تقسیم شد که ولایت استرآباد به مرکزیت استرآباد ( گرگان کنونی ) تا سال 1316 یکی از ولایت های ایران به شمار می رفته است .
در سال 1316 و در تقسیمات کشوری نوین دوره پهلوی ، کشور ایران به 10 استان و 49 شهرستان تقسیم گردید و استرآباد استقلال خود را از دست داد و بخشی از استان دوم ایران شد که شامل شهرستان های قم ، کاشان ، تهران ، سمنان ، ساری و گرگان بود .
به مرور و با تجزیه استان ها به واحدهای کوچکتر ، گرگان و دشت تا سال 1376 جزیی از استان مازندران باقی‌ماند . در این سال با پیگیری های فراوان و در راستای آرزوی ده ها ساله دلسوزان منطقه ، گرگان و دشت پس از ده ها سال دوباره استقلال خود را به دست آورد .
نام این منطقه پیش از سدهٔ هفتم هجری ولایت گرگان (جرجان) و از سدهٔ هفتم تا سال ۱۳۱۶ ولایت اِسترآباد بوده است. گلستان نامی بی‌پیشینه و ابداعی برای این استان است.[۲] محتویات [نهفتن] ۱ نام۲ پیشینه تاریخی۳ مردم۴ شهرستان‌ها۵ مذهب۶ اقتصاد استان ۶.۱ کشاورزی ودام پروری۶.۲ گردشگری ۶.۲.۱ پارک ملی گلستان۶.۲.۲ آرامگاه مختومقلی فراغی۶.۲.۳ برج گنبد قابوس۶.۲.۴ پارک جنگلی ناهارخوران۶.۲.۵ پارک جنگلی تنگه چهل چای۶.۲.۶ آبشار لوه۶.۲.۷ آبشار تمام خزه‌ای کبودوال۶.۲.۸ مسجد جامع گرگان۶.۲.۹ پارک شبنم نوده خاندوز۶.۲.۱۰ امامزاده محسن کریم آباد۶.۲.۱۱ تپه هزارپیچ۶.۲.۱۲ چشمه گل رامیان ۷ جغرافیا و آب و هوا۸ راه‌های ارتباطی۹ آب‌های استان ۹.۱ رود اترک۹.۲ گرگان‌رود۹.۳ رود قره‌سو ۱۰ وضعیت ناهمواری۱۱ جنگل و منابع طبیعی۱۲ نام‌آوران استان ۱۲.۱ دانشمندان۱۲.۲ ادیبان۱۲.۳ نویسندگان۱۲.۴ هنرمندان۱۲.۵ ورزشکاران ۱۳ پانویس و منابع نام[ویرایش]
گرگان (که به یونانی هیرکانیا گفته می‌شد) یکی از شهرهای مهم ایران در طول تاریخ بوده‌است.[۳] داریوش دوم برای مدتی ساتراپ این استان بوده‌است.[۳]
گلستان نام جدید سرزمین تاریخی است که در طول تاریخ و تا سده هفتم هجری به نام ایالت گرگان و از آن پس تا آغاز سده دهم به نام استرآباد و در نوشته‌های دوران اولیه اسلامی به نام (جرجان) و از اسفند ۱۳۱۶ گرگان نامیده شده‌است. این استان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت استانی مستقل درآمد و شهرستان گرگان به عنوان مرکز آن برگزیده شد. بیش‌تر شهرهای کنونی استان از دیرینگی چندانی برخوردار نیستند و از بزرگ‌شدن روستاها به وجود آمده‌اند و به عبارتی روستا شهر به شمار می‌آیند. با این همه، شهرهای گرگان و گنبدکاووس ریشه در تاریخی دارند. روستاهای استان گلستان به صورت متمرکز و نزدیک به هم هستند. این روستاها در راستای جاده‌ها و رودها به صورت طولی و در بخش‌های کوهستانی به صورت پله‌ای هستند. از یافته‌های مربوط به سدهٔ دوم پیش از میلاد در شاه‌تپه گرگان. پیشینه تاریخی[ویرایش] ولایت گرگان در خلافت عباسی
پیشینه تاریخی این سرزمین به ۷ هزار سال پیش و در غار کیارام واقع در روستای (فرنگ) بخش گالیکش به دوران پارینه سنگی بر می‌گردد. پژوهش‌های تازه نشان داده‌است که منطقهٔ گرگان از ۶ هزار سال پیش تمدن پیش از آریایی‌ها را در خود جای داده بوده‌است. کهن‌ترین آثار دورهٔ نوسنگی ایران از غار کمربند و غار هیتو در نزدیکی بهشهر پیدا شده‌است. این آثار از آشنایی مردمان آن زمان به سفالگری، هنر بافتن، اهلی کردن جانورانی مانند بز کوهی و ساخت ابزارهای سنگی صیقلی حکایت دارد. کاوش‌های تورنگ‌تپه، در نزدیکی گرگان، نیز نشان داده‌است که این منطقه دارای روستاهای پر جمعیت، سفالگری انبوه و شبکهٔ آبیاری کشاورزی بوده‌است و دیرینگی آن دست کم به اندازهٔ شهر سوخته در سیستان است. نام این سرزمین در سنگ نوشته‌های هخامنشی، از جمله سنگ نوشتهٔ داریوش در بیستون، به صورت ورگانه و در نوشته‌های پهلوی به صورت گورکان آمده‌است.
تاریخ‌نگاران یونانی از آن با نام هیرکانی یاد کرده‌اند. پدر داریوش هخامنشی زمانی فرمان‌روای این منطقه بوده‌است. اسب سواران گرگانی همواره مورد توجه هخامنشی‌ها بودند و داریوش برخی از گرگانی‌های دلاور را در سپاه جاویدان وارد کرد. می‌گویند شهر باستانی استرآباد را خشایارشاه به یادبود زن یهودی خود، که او را استر (ستاره) نام نهاده بود، ساخت. در زمان اردوان دوم اشکانی (۱۲۸-۱۲۴ پیش از میلاد) هیرکانی و کارمانیا (کرمان) زیر فرمان خاندان گودرز بود و جانشینان گودرز تا سدهٔ دوم پس از میلاد به طور مستقل آن را اداره کردند.
این سرزمین خوش آب و هوا از آرامشگاه‌های بهاری و تابستانی شاهان اشکانی بود. در همین دوران بود که ساختن دیوار بزرگ گرگان، که نابه جا به سد سکندر شناخته می‌شود، آغاز شد تا از یورش هون‌ها به خاک ایران جلوگیری کند. کار ساختن این دیوار، که درازای آن را از ۱۵۵ تا ۱۷۰ و گاهی ۳۰۰ کیلومتر نوشته‌اند، در دورهٔ ساسانی نیز پیگیری شد و می‌گویند که انوشیروان به بازسازی آن فرمان داد.
در همین دورهٔ ساسانی بناهای محکمی در مرز و در جای جای منطقه برای پایداری در برابر یورشگران ساخته شد. پس از برآمدن اسلام، این منطقه به سال ۳۵ قمری خراجگزار عرب‌های مسلمان شد. در روزگار سلیمان بن عبدالملک، یزید بن مهلب ولایت گرگان را به سال ۹۸ قمری فتح کرد و شهر جرجان از آن پس کرسی ولایت جرجان شد. این شهر در سدهٔ ۳ و ۴ هجری بسیار آباد شد و در روزگار فرمان روایی‌های مستقل ایرانیان به زیر فرمان ساسانیان درآمد. سپس گاهی در دست آل بویه و گاهی سامانیان بود تا این که آل‌زیار بر آن جا دست یافتند و به آبادی آن کوشیدند. (توجه داشته باشید شهر جرجان در یورش مغول‌ها ویران شد و شهر کنونی گرگان، زمانی استرآباد نامیده می‌شد.)
خاندان آل‌زیار شناخته شده ترین فرمان‌روایان این منطقه هستند که از آغاز سدهٔ چهارم (۳۱۶ قمری) تا میانهٔ سدهٔ پنجم (۴۳۵ یا ۴۴۱ قمری) در منطقهٔ گرگان، طبرستان و گیلان فرمانروایی کردند و گاهی تا ری، اصفهان، همدان و دینور را نیز در فرمان خود داشتند. مرداویج، بنیان‌گذار این دودمان، ریشهٔ خود را به شاهان گذشتهٔ ایران می‌رساند و در سر داشت بغداد را به چنگ آورد و پادشاهی ایرانیان را بار دیگر بنیان گذارد. با این همه، نه تنها او بلکه فرمان‌روایان پس از او نیز نتوانستند به چنین آرزوهای بزرگی دست پیدا کنند و سلجوقیان به فرمانروایی آن‌ها پایان دادند. قابوس بن وشمگیر، شناخته شده ترین فرمانروایان آل‌زیار است که آوازهٔ دانش دوستی اش باعث شده بود بزرگانی چون ابوریحان بیرونی و ابن‌سینا به سوی گرگان بروند.
بیرونی برخی از پژوهش‌های خود را در پیرامون شهر گرگان انجام داد و نخستین کتاب مهم خود، به نام آثار الباقیه عن قرون الخالیه، را به نام قابوس نوشت. از خود قابوس کتابی با نام قابوس‌نامه برجای مانده‌است که از آثار ادبی و اخلاقی مهم ایران به شمار می‌آید. بنای برج قابوس، در شهر گنبدکاووس نیز به فرمان او ساخته شده‌است که بزرگ‌ترین بنای آجری جهان به شمار می‌آید. مردم[ویرایش]
جمعیت استان گلستان براساس بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ بالغ بر ۱٬۶۱۷٬۰۸۷ نفر است که از این تعداد ۷۳۲۶۹۹ نفر شهرنشین و ۸۹۴۵۳۹ نفر روستانشین می‌باشند. در استان، تنها دو شهر گرگان (۲۷۴٬۴۳۸) و گنبد کاووس (۱۲۹٬۱۶۷) دارای جمعیتی بیش از صد هزار نفر می‌باشند.[۴][پیوند مرده]
اقوام متعددی در این استان زندگی می‌کنند که شامل فارسی زبانان، ترکمن‌ها، سیستانی‌ها، بلوچ‌ها، ترک‌ها (آذربایجانی و قزلباش)، مازندرانی و قزاق‌ها می‌شوند.[۵]
فارس‌ها به دو دستهٔ بومی و مهاجر تقسیم می‌شوند. فارس‌های بومی بیشتر به گویش‌های گرگانی، کتولی و مازندرانی تکلم می‌کنند. مهاجرین به استان هم بیشتر سیستانی، بلوچ، سمنانی و خراسانی هستند.[۶] فارسی‌زبان‌ها بیشتر در مرکز و جنوب استان و مازندرانی‌ها در روستاهای نیمه غربی استان سکونت دارند.[۶] آذری‌ها در شهرستان گنبد کاووس[۷] و قزاق‌های استان گلستان نیز بیشتر در گرگان سکونت دارند.
ترکمن‌ها در بخش شرقی، مرکزی و شمالی استان و همچنین در مرکز استان سکونت دارند.[۸]، سنی‌مذهب هستند و به زبان ترکمنی تکلم می‌کنند.[۶]
برآوردهای متفاوتی از نسبت جمعیتی اقوام مختلف این استان در دست است. به گفتهٔ وب‌گاه مؤسسه فرهنگی میرداماد؛ پارسی‌ها (بومیان و سیستانی‌ها) ۵۵٫۶ درصد تا ۶۳ درصد، ترکمنها (۳۳٫۱ درصد)، کردها (۵ درصد)، بلوچها (۴٫۳ درصد) و جمعیت را تشکیل می‌دهند. ۱۵٫۴ درصد تا ۱۸ درصداز پارسی‌های استان سیستانی‌تبارند.[۴][پیوند مرده] روستاییان برای ساختن خانه‌های خود، بسته به محیط جغرافیایی که در آن به‌سر می‌برند، از سنگ و چوب و آجر بهره گرفته‌اند و داشتن سقف شیروانی در آن‌ها بسیار دیده می‌شود. پس از انقلاب اسلامی، بیش تر این روستاها دارای راه ارتباطی مناسب و شبکهٔ آب، برق و ارتباط از راه دور شده‌اند. روستاییان به کار کشاورزی، باغ‌داری، دامپروری، زنبورداری، پرروش کرم‌ابریشم، صنایع دستی، ماهیگیری و پرروش ماهی می‌پردازند و برخی از آن‌ها نیز در کار جنگل‌داری به سازمان‌های مربوطه یاری می‌رسانند. شهرستان‌ها[ویرایش]
این استان در اسفند سال ۱۳۸۷ دارای ۱۴ شهرستان به نام‌های آزادشهر، آق قلا، گرگان، گنبدکاووس، بندر ترکمن، گمیشان، رامیان، کردکوی، بندرگز، علی آباد کتول، گالیکش، کلاله، مراوه تپه و مینودشت و دارای ۲۵ شهر و ۲۳ بخش و ۵۳ دهستان می‌باشد. مذهب[ویرایش]
اهل تشیع را تمامی گروه‌های فارسی زبان، ترک (آذری و قزلباش) و... و اهل تسنن را نیز گروه‌های ترکمن، قزاق و بلوچ تشکیل می‌دهند. مسیحیان، بهاییان و صوفیان گنابادی از اقلیت‌های کوچک مذهبی استان هستند. اقتصاد استان[ویرایش] [تولید و تجارت استان گلستان] کشاورزی ودام پروری[ویرایش]
استان گلستان بیش از ۶۰۰ هزار هکتار زمین، آبی و دیم، زیر کشت دارد. گندم، جو، پنبه و آفتاب‌گردان از فراورده‌های کشاورزی اصلی این استان است. بیش از۵۰ درصد از پنبه و ۱۰ درصد گندم کشور از این استان به دست می‌آید. در سال کشاورزی ۸۳-۱۳۸۲ یک میلیون و دویست هزار تن گندم در استان برداشت شد. برنج، سویا، بادام‌زمینی، سبزی‌ها، به‌ویژه خیار و کاهو، کلزا، زیتون و دیگر دانه‌های روغنی نیز در استان کشت می‌شود. بیش از ۴۰ در صد دانه‌های روغنی کشور از زمین‌های این استان به دست می‌آید و از این نظر رتبهٔ نخست را در کشور دارد. دامپروری هم به روش دیرین و هم به روش نوین انجام می‌شود. این استان دارای سرزمین‌های ییلاقی و قشلاقی مناسبی است ییلاق‌ها در بخش‌های کوهستانی جنوب استان و قشلاق‌ها در بخش‌های شمال و شمال شرقی هستند. طایفه‌های کرد بیش‌ترین کوچ‌رونده‌های استان را می‌سازند که بیش‌تر آن‌ها از استان خراسان هستند. آن‌ها همراه با دامداران سمنان و شاهرود قشلاق خود را در شهرستان‌های گنبد کاووس و کلاله می‌گذرانند.
بخش اندکی از ترکمن‌های استان نیز شیوهٔ کوچ نشینی گذشتگان خود را نگه داشته‌اند و در چادرهایی به نام آلاچیق زندگی می‌کنند. این کوچ‌نشینان از دو طایفهٔ بزرگ ترکمن هستند: گوکلان‌ها که در شرق گنبد تا مرز خراسان شمالی و یموت‌ها که در غرب گنبد کاووس تا دریای خزر دیده می‌شوند. آن‌ها در کنار گوسفندان خود به پرورش شتر نیز به شمار اندک می‌پردازند. پرورش ماکیان، به‌ویژه مرغ، پرورش کرم ابریشم و پرورش ماهی نیز در استان انجام می‌شود. پرورش ماکیان در مرغ‌داری‌ها نوین در جای جای استان انجام می‌شود. پرورش کرم ابریشم بیش‌تر در شهرهای شرقی استان، به‌ویژه شهرستان مینودشت، دیده می‌شود. نوغان‌داران این استان در سال ۱۳۸۴ بیش از ۲۷۲ هزار کیلوگرم پیلهٔ کرم ابریشم به دست آوردند. ماهی‌گیری در خلیج گرگان و بخش‌های غربی دریای خزر انجام می‌شود و پرورش ماهی در دریاچه‌های مصنوعی، که به آب‌بند شناخته می‌شوند، در کنار رودخانه‌ها و نیز دشت‌هایی که برای کشاورزی مناسب نیستند، به‌ویژه در بخش‌های شمالی شهرستان گنبد کاووس، انجام می‌شود. دو مرکز پرورش ماهیان خاویاری و یک مرکز پرورش ماهیان استخوانی در استان به کار تولید بچه ماهی می‌پردازند و این استان در تولید ماهیان گرمابی جایگاه چهارم را در کشور دارد. طرح پرورش ماهی قزل‌آلا در کشتزارها نیز در حال انجام است. گردشگری[ویرایش]
یکی دیگر از عوامل موثر بر اقتصاد استان گلستان گردشگری است. این استان با داشتن مناطق وشهرستانهای زیبا هرساله توریست‌های داخلی وخارجی زیادی را به خود جذب می‌کند.جاجیم، صنایع دستی، ابریشم بافی رامیان، ماهی، خاویار، پنبه، حلوا اماج (مخصوص گرگان)، نان شیرینی، زنجبیلی، نون عیدی (کلمبو)، قُطاب، پشت زیک (کنجدی) بابتو (مخصوص گرگان)، مارمرده (مخصوص گرگان)، پادرازی)، قالی، قالیچه، پشتی ترکمنی، عرق کشمش، حلوا گردویی (مخصوص کردکوی و بندر گز)، نان بهارهٔ تورشو چُرَگ و نان کاک (مخصوص رامیان) و نان شیرمال (مخصوص آزادشهر) می‌توانند رهاورد سفر مسافران به این استان باشند. مراکز دیدنی همانطور که گفته شد استان گلستان به دلیل آب و هوا، پوشش گیاهی و پارک‌های طبیعی زیبایی، مانند پارک ملی گلستان، از مرکزهای مهم گردشگری ایران به شمار می‌آید. برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان به شرح زیر است: پارک ملی گلستان[ویرایش]
درحد فاصل استانهای گلستان و خراسان شمالی در موقعیت جغرافیایی بین ۳۱/۳۷ الی ۰۴/۵۳ عرض شمالی و ۴۳/۵۵ الی ۱۷/۶۶ طول شرقی واقع شده و مساحت آن در حدود ۸۷۲۴۲ هکتار می‌باشد. پوشش گیاهی: بلوط، بلندمازو، ممرز، انجیلی، پلت، شیردار، کرکو، آزاد، اوری، توسکای قشلاقی، کلهو، انجیر، توت، ملچ، داغداغان، ازگیل، ولیک، زالزالک، سیاه تلو، گوجه وحشی، شیر خشت، گردو، تمشک، اناروحشی، گلابی وحشی، زرشک، تاغ، گز، پرند، کاروانکش، کلاه میرحسن، گون، چوبک، درمنه، خارشتر و ارس.پستانداران: مرال، شوکا، خرس قهوه‌ای، پلنگ، خوک وحشی، گربه جنگلی، تشی، آهو، قوچ و میش، پلنگ، گرگ، روباه، کل، بز.پرندگان: قرقاول، کبک، تیهو، زنگوله بال، کوکر سینه سیاه، ابیا و بلدرچین، قرقی، دلیجه، سارگپه پا بلند، سارگپه، عقاب دوبرار، دال شیا، دال، عقاب دریایی دم سفید، مرادان، بالابان، هما، دارکوب سیاه، بلبل، توکای باغی، سهره‌ها، سکاها، زرده پره‌ها، مگس گیرها، زنبورکها و دم سرخها.
این پارک تا قبل از سال ۱۳۳۶ شکارگاه محسوب می‌شد. در شهریور ۱۳۴۲ به پارک محمد رضاشاه تغییرنام داد و در سال ۱۳۵۳ به پارک ملی تبدیل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ با وسعت ۹۱۸۹۵ هکتار تحت حفاظت قرار گرفت. این پارک در ۵۵ کیلومتری شرق گنبد و ۱۱۵ کیلومتری غرب بجنورد در مسیر مشهد واقع شده‌است. رویش‌های اصلی پارک به علت ۳ اقلیم متفاوت متنوع است. برج قابوس در گنبد کاووس بزرگترین برج آجری جهان آرامگاه مختومقلی فراغی[ویرایش]
آرامگاه مختومقلی مربوط به اواخر دوره قاجاریه - دوره پهلوی است و در شمال استان گلستان، شهرستان مراوه‌تپه، روستای آق‌تقه قدیم واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۲۲۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]
این آرامگاه شامل مقبرهٔ مختومقلی فراغی شاعر ملی ترکمن‌ها (مرگ در ۱۱۶۹ یا ۱۱۷۶ ه.ش) و پدرش دولت محمد آزادی می‌شود. در دههٔ ۱۳۷۰ بنایی بر روی این مقبره ساخته شده و در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۸ با حضور صفر مراد نیازوف رئیس جمهور وقت ترکمنستان و عطاالله مهاجرانی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد ایران افتتاح شد. هرساله در زادروز مختومقلی فراغی مراسمی با حضور مردم و مقامات دولت ایران و ترکمنستان در کنار این آرامگاه بر‌گزار می‌شود. در سال ۱۳۸۹ اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر رئیس‌جمهور در این مراسم از تخصیص دو میلیارد تومان برای سازمان‌دهی این مقبره خبر داد.[۲] برج گنبد قابوس[ویرایش]
این برج در سال ۳۹۷ قمری به فرمان شمس‌المعالی قابوس بن وشمگیر ساخته شد و اکنون در درون شهر گنبدکاووس جای دارد. این برج با بلندی ۶۰ متر بر بالای تپه‌ای ساختگی به بلندی ۱۵ متر بر پا شده‌است و بزرگ‌ترین بنای آجری جهان به شمار می‌آید. پارک جنگلی ناهارخوران گرگان پارک جنگلی ناهارخوران[ویرایش]
این پارک در ۵ کیلومتری جنوب شهر گرگان جای دارد و از نظر آرامشگاه‌ها، رستوران‌ها، شبکهٔ آب‌رسانی بهداشتی و دیگر امکانات رفاهی از پارک‌های شناخته شده و پرجاذبه برای گردشگران است. بیش‌تر مسافرانی که به سوی مشهد مقدس می‌روند، ساعت‌هایی را در این پارک می‌گذرانند. پارک جنگلی تنگه چهل چای [ویرایش]
پارک جنگلی تنگه چهل چای در جنوب شهرستان مینودشت شامل 3 منطقه به نامهای تفرجگاه جنگلی تنگه، تفرجگاه طبیعی طول آرام و استراحتگاه بین راهی آق چشمه می باشد که محدوده جغرافیائی منطقه از 00 25 55 الی 00 30 55 طول شرقی تا 10 10 37 الی 30 17 37 عرض شمالی با مساحتی حدود 59 هکتار و متوسط ارتفاع حدود 350 متر از سطح آبهای آزاد جهان گسترش دارد.از جمله آبادیهای مجاور پارک می توان روستاهای نالاج، زنگلاب، طول آرام و یکه سور را نام برد.پارک جنگلی چهل چای با گذر از شهر کوهپایه ای و قدیمی مینودشت در فاصله 10 الی 13 کیلومتری از محور آسفالته مینودشت – قلعه قافه و با شیب بسیار مناسب و دسترسی آسان و جای گرفته در دل جنگلهای زیبای شمال واقع گردیده است که با گذر رودخانه دائمی و پر آب و زیبای چهل چای از وسط پارک مناظر آن را بدیع تر و چشم نوازتر کرده است و صدای جریان آب آرامش دهنده روح و روان هر گردشگری است. آبشار لوه[ویرایش]
این مجموعه آبشار در ۲۵ کیلومتری شهر گالیکش، در میان درختان و کوه‌های غرب پارک ملی گلستان و در کنار روستای لوه جای دارد. بلندی برخی از آبشارهای این مجموعه تا ۱۵ متر هم می‌رسد و حوضچه‌های زیبا و خنک آن گردشگران بسیاری را در تابستان به خود فرامی‌خوانند. آبشار تمام خزه‌ای کبودوال[ویرایش]
این مجموعه آبشار در دره‌ای نسبتاً عمیق و بسیار زیبا و در جنگل انبوه و دیدنی کبود وال واقع شده است. آبشار کبودوال در ۵ کیلومتری جنوب علی آباد کتول قرار دارد و همواره توجه گردشگران را به خود جلب کرده است. کبودوال تنها مجموعه آبشار تمام خزه‌ای جهان است. مسجد جامع گرگان[ویرایش]
بنای آغازین این مسجد به روزگار سلجوقیان باز می‌گردد که تنها مناره‌ای از آن بنای آغازین برجای مانده‌است. بازسازی و گسترش این بنا در دورهٔ تیموری و صفوی ادامه یافته و در سال‌ها کنونی نیز مورد توجه بوده‌است. کتیبه‌های آجری به خط کوفی، مناره‌ای از دوران سلجوقی، در و منبر چوبی منبت‌کاری شده، از جاذبه‌های این مسجد باشکوه‌است. پارک شبنم نوده خاندوز[ویرایش]
پارک جنگلی شبنم نوده خاندوز نقاط دیدنی استان گلستان واقع در شهر "نوده خاندوز" در شهرستان آزادشهر است. این پارک جنگلی به همت شهرداری نوده واهالی خوب آن در سالهای اخیر بازسازی و مهیای پذیرایی از بازدیدکنندگان شده است. چشم انداز و آب وهوای خوب آن زبانزد خاص و عام می‌باشد. این پارک بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر قرار دارد دیواره و پله‌های سنگی این پارک مناظری زیبا را بوجودآوره است. سینمای پارک و مراسم نورافشانی شب نیمه شعبان باعث معروفیت و جاذبه بیشتر این مکان زیبا شده است. امامزاده محسن کریم آباد[ویرایش]
امامزاده‌ای در فاصله ۲ کیلومتری گرگان واقع درروستای کریم آباد مکانی سر سبز و دیدنی در کنار امکانات تفریحی و ورزشی در قدیم معروف به نخیل nokhailبوده. نخیل نامی بودکه اهالی به آن داده بودند و روستا را نیز به همین نام می‌شناختند. در این امامزاده که قدمتی طولانی دارد سنگ قبرهایی مربوط به قرن ۵و ۶ هجری یافت شده است. امامزاده محسن از فرزندان امام موسی کاظم امام هفتم شیعیان است. تپه هزارپیچ[ویرایش]
از ارتفاعات اطراف گرگان است و به دلیل موقعیت خاص و منظره خوبی که از شهر گرگان می‌دهد مورد توجه مردم و گردشگرانی که وارد شهر می‌شوند قرار می‌گیرد. هزار پیچ در ابتدای غرب گرگان واقع شده است و فرستنده اصلی تلویزیون شهر نیز بر روی آن واقع شده است. پوشش گیاهی آن نیز درخت و درختچه‌های سرو می‌باشد. نوع خاص ارتفاع باعث به وجود آمدن سایت پروازی بر روی قسمتهایی از آن شده است که علاقه‌مندان برای انجام پروازهای سبک با انواع چترو پاراگلایدر از آن بهره می‌برند. چشمه گل رامیان[ویرایش]
گل رامیان عمیق ترین چشمه آب سرد جهان می‌باشد. در کیلومتر ۵ جاده رامیان به شاهرود چشمه بزرگ و طبیعی به ابعاد ۹۰ در ۸۰ متر و عمق آن را تا ۸۰ متر نیز نوشته‌اند که از آن به دالان بهشت تعبیر می‌کنند وجود دارد از این چشمه می‌توان به یک استخر طبیعی بزرگ و یا یک دریاچه کوچک نام برد این چشمه از یک طرف به کوه و جنگل و از طرف دیگر به زمینهای کشاورزی مشرف می‌باشد.
گل رامیان در نزدیکی گونه درختی زربین قرار گرفته است. زربین رامیان عظیم ترین منبع زربین باقی‌مانده در جهان می‌باشد که خوشبختانه هنوز به دست بشر نابود نگشته است.
کوه قلعه موران، پایتخت ییلاقی اشکانیان و دژ عهد سلوکیان نیز از این محل قابل رویت می‌باشد. این کوه، قلعه موران، همان جایی است که در کناره خود، منطقه اترک چال، تنها ذخیره گاه درختان سرخدار جهان را در خود جای داده است. جغرافیا و آب و هوا[ویرایش]
در محدوده جغرافیایی ۵۴ درجه تا ۵۶ درجه طول شرقی و ۳۶٫۳۰ تا ۳۸٫۱۵ عرض شمالی و در بین استان‌های مازندران، سمنان و خراسان شمالی قرار دارد. گلستان با کشور ترکمنستان نیز همجوار و دارای ۳۴۸ کیلومتر مرز خاکی و ۹۰ کیلومتر مرز آبی با این کشور است. این استان به دلیل جایگاه جغرافیایی ویژهٔ خود از آب و هوای گوناگونی برخوردار است. بخشی از رشته کوه البرز شرقی از غرب به سوی شرق استان کشیده شده که گرایش زیادی به سوی شمال شرقی دارد و رفته‌رفته از بلندی کوه‌های آن کاسته می‌شود. شاهوار با بلندی ۳۳۲۰ متر از سطح دریا، که بلندترین قلهٔ استان است، در جنوب غربی استان جای دارد. در پایه این بلندی‌ها، به‌ویژه در جنوب و شرق استان، کوهپایه‌هایی از رسوب‌های دانه ریز و دانه درشت دیده می‌شود که سفره‌های آب زیرزمینی فراوانی را در خود دارند و به صورت چاه و قنات از آن‌ها بهره‌برداری می‌شود. بخش زیادی از پهنهٔ استان گلستان به صورت جلگه‌است. آبشار کبودوال
در بخش جلگه‌ای دو گونه آب و هوا دیده می‌شود. بیش از ۳/۲ این جلگه آب و هوای خشک و نیمه خشک دارد که هر چه به سوی شمال و مرز ترکمنستان نزدیک می‌شویم بر خشکی آن افزوده می‌شود. ۳/۱ دیگر، که مانند نواری سبز بین بخش کوهستانی در جنوب و بخش خشک و نیمه‌خشک در شمال جای گرفته‌است، آب و هوای معتدلی دارد و از نظر کشاورزی بسیار پر بازده‌است. بیش‌تر شهرها و روستاهای استان نیز در این ناحیهٔ سرسبز جای گرفته‌اند. دو تودهٔ هوا در تعیین آب و هوای استان نقش مهمی دارند. تودهٔ شمالی از سیبری به استان وارد می‌شود و طی پاییز و زمستان با ریزش برف در بلندی‌های جنوبی و باران در کوه‌پایه‌ها و نوار معتدل میانی همراه می‌شود. تودهٔ دیگر، تودهٔ غربی از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه سرچشمه می‌گیرد و در زمستان به بارندگی و در تابستان به افزایش رطوبت و شرجی شدن هوای استان می‌انجامد. بنابراین، بیش‌ترین بارندگی در ماه‌های زمستان و کم‌ترین آن در ماه‌های تابستان دیده می‌شود. با این همه، نیمهٔ شمالی استان، بخش نیمه‌خشک و خشک، از کم‌ترین بارندگی بهره‌مند است و به دلیل تبخیر زیاد آب، زمین‌های شور و کم‌بازده نیز بسیار دارد. راه‌های ارتباطی[ویرایش]
استان گلستان از طریق راه آهن سراسری (راه آهن شمال) از شهر گرگان تا بندر ترکمن و از آنجا به ساری و سوادکوه و گرمسار و تهران متصل شده‌است. همه ساله به دلیل موقعیت خوب استان در مسیر مسافرین عازم به مشهد از سمت استان مازندران پذیرای هزاران گردشگر ایرانی است.
استان گلستان بیش از پنج هزار کیلومتر راه اصلی و فرعی دارد. در سال ۱۳۸۹ خورشیدی ۳۰۰ هزار اصله نهال در حاشیه راه‌های گلستان غرس شد.[۹] آب‌های استان[ویرایش]
میزان بارندگی در استان گلستان هر چند از دو استان شمالی مازندران و گیلان کم‌تر است، اما نسبت به استان‌های دیگر بسیار بهتر است و میانگین بارش سالانهٔ آن ۳ برابر میانگین بارش سالانه کشور است. مجموع حجم آب‌های سطحی و زیرزمینی استان بیش از ۲۴۰۰ میلیون متر مکعب است که ۵۲ درصد آن را آب‌های سطحی و ۴۸ درصد آن را آب‌های زیرزمینی تشکیل می‌دهند. آب‌ها سطحی در بیش از ۴۰ شاخه رود جاری هستند که بیش‌تر آن‌ها از جنوب به شمال و از شرق به غرب جریان دارند. رود اترک، گرگان‌رود و رود قره‌سو، سه رود مهم استان گلستان هستند. رود اترک[ویرایش]
این رود از کوه‌های هزارمسجد خراسان سرچشمه می‌گیرد و نزدیک ۱۲۰ کیلومتر آن، مرز آبی ایران وترکمنستان را می‌سازد. این رود سرانجام در خلیج حسین‌قلی به دریای خزر می‌ریزد. گرگان‌رود[ویرایش]
این رود از دامنه‌های شمالی البرز شرقی و دامنه‌های غربی بلندی‌های خراسان سرچشمه می‌گیرد و پس از گذشتن از شهرهای گنبد کاووس و آق‌قلا، در غرب روستای خواجه‌نفس با تشکیل دلتای بزرگی به دریای خزر می‌ریزد. رودهای کوچک زیادی، مانند زاو، دوغ، تیل‌آباد، رامیان و محمدآباد، به گرگان‌رود می‌پیوندند و آن را رود بزرگی می‌سازند. تا کنون سدهای وشمگیر و گلستان ۱ و ۲، که هر سه از گونهٔ سدهای خاکی هستند، روی این رود و شاخه‌های آن ساخته شده‌است که در بهبود کشاورزی استان سودمند بوده‌اند. رود قره‌سو[ویرایش]
این رود از کوه‌های النگ در کوه‌های البرز شرقی سرچشمه می‌گیرد و رودهای نومل، زیارت، گرماب‌دشت، ناهارخوران و چند رود کوچک دیگر به آن می‌پیوندند و سرانجام به خلیج گرگان می‌ریزد. استان گلستان به دلیل بارندگی مناسب از سفره‌های آب زیرزمینی سرشاری بهره‌مند است. این آب‌ها را از راه چاه و قنات به سطح زمین می‌آورند یا خود به صورت چشمه به بیرون راه پیدا می‌کنند. نزدیک ۴ هزار چاه عمیق، ۱۰ هزار چاه نیمه‌عمیق، بیش از ۲۶۰ قنات و ۳۸۴ چشمه در استان وجود دارد که از آب آن‌ها برای کشاورزی، پرروش ماهی و آب نوشیدنی شهرها و روستاهای استان بهره‌برداری می‌شود. از ۳ تالاب مهم استان، تالاب آلماگل، تالاب آجی‌گل و تالاب آلاگل نیز در زمان پرآبی برای کشاورزی و پروش ماهی بهره‌برداری می‌شود. کوثر، وشمگیر، گرگان، نومل، گرمابدشت، گلستان یک و دو از سدهای مهم استان هستند. وضعیت ناهمواری[ویرایش]
استان گلستان از نظر ناهمواری به سه ناحیه زیر تقسیم می‌شود: * ناحیهٔ کوهستانی: این ناحیه از ارتفاع ۵۰۰ متری تا بیش از ۳۰۰۰ متر را در بر گرفته و پوشیده از گونه‌های جنگلی و مرتعی است. ناحیهٔ کوهپایه‌ای: این ناحیه شامل تپه‌های کوچک بادرُفت، تپه‌ماهورها و بدبوم‌ها است که پوشیده از اراضی جنگلی هستند.ناحیه جلگه‌ای و اراضی پست: ارتفاع این ناحیه در حاشیه دریاچه کاسپین و خلیج گرگان پایین‌تر از سطح دریای آزاد و به تدریج به سمت شرق به ارتفاع افزوده می‌شود. این منطقه محل استقرار شهرها و اکثر روستاهای استان است. به لحاظ تراکم جمعیت، اراضی کشاورزی، صنایع، دامپروری از اهمیت بسزایی برخوردار است. جنگل و منابع طبیعی[ویرایش]
نزدیک ۱۸ درصد از سطح این استان را جنگل‌ها پوشانده‌اند، اما چرای بی رویهٔ دام‌ها، گسترش زمین‌های کشاورزی، برداشت بی‌رویه از جنگل، آتش‌سوزی و سیلاب‌هایی که در این چند ساله در استان رخ داد، آسیب زیادی به جنگل‌ها استان وارد کرده‌است. بلوط، ممرز، راش، توسکا، لرگ و انجیلی از گونه‌های درختی جنگل‌ها استان هستند که از بلندی ۳۰۰ متری تا ۲۵۰۰ متری رویش دارند. در بلندی‌های بیش از ۲۵۰۰ متر نیز درختان سرو کوهی (اورس) به صورت پراکنده دیده می‌شوند. در بخش‌هایی بازسازی شدهٔ زمین‌های جنگلی، گونه‌هایی از کاج و درختان میوه دار، مانند گردو و زیتون، نیز کاشته شده‌است. نزدیک ۵۰ درصد از سطح استان را مرتع‌ها پوشانده‌اند که دام‌داران کوچنده، روستاییان گله‌دار و دامداران کوهستانی از آن‌ها بهره‌برداری می‌کنند. بیش از ۷۳ درصد مرتع‌های استان از نوع فقیر، نزدیک ۱۵ درصد متوسط و کم تر از ۱۲ درصد از نوع خوب است. سالانه بیش از ۵/۲ میلیون واحد دامی در مرتع‌های استان چرا می‌کنند. چرای بی‌رویه آسیب‌زیادی به مرتع‌های استان زده و میزان مرتع فقیر را افزایش داده‌است. این در حالی است که مرتع‌ها این استان گونه‌های گیاهی باارزشی را در خود دارند. نام‌آوران استان[ویرایش] دانشمندان[ویرایش] میرداماد : میر برهان‌الدین محمدباقر استرآبادی ، مشهور به «میرداماد» فیلسوف ایرانی عهد صفویه و از اساتید ملا صدرا بود . میرداماد همچنین عارف و شاعر بوده و به «اشراق» تخلص می‌نموده‌است .ابوسهل عیسی بن یحیی مسیحی: به سال ۳۸۸ قمری در گرگان به دنیا آمد. او از پزشکان نام‌دار سدهٔ چهارم و پنجم هجری به شمار می‌آید. دو اثر شناخته شده به نام‌های المائه فی‌طب (در پزشکی) و فی‌علوم طبیعی (در علوم طبیعی) دارد. می‌گویند کتاب پزشکی او شرمشق ابن‌سینا در نگارش قانون بوده‌است.سید اسماعیل جرجانی: از پزشکان نامدار ایران در سدهٔ پنجم هجری و نویسندهٔ کتاب ذخیرهٔ خوارزمشاهی است. کتاب او را نخستین کتاب پزشکی می‌دانند که به زبان فارسی نوشته شده‌است. اغراض الطب، التذکره الاشرفیه فی الصناعه الطبیه و یادگار از دیگر آثار اوست. به سال ۵۳۱ قمری درگذشت.میرفندرسکی: از دانشمندان ، فیلسوفان و عارفان دورهٔ صفویه که با میرداماد، شیخ بهایی و ملاصدرا هم‌دوره‌است . میرفندرسکی در روستای فندرسک به سال ۹۷۰ قمری به دنیا آمد. او در حکمت طبیعی و ریاضی و فیزیک و شیمی نیز دست داشته و شعر نیز می سروده است . رساله الصناعیه و مقاله فی حرکت از آثار اوست.منوچهر فرهنگ: منوچهر فرهنگ اقتصاددان ایرانی بود. او را پدر علم اقتصاد ایران می‌دانند.ابن شرفشاه استرآبادی: ابن شرفشاه استرآبادی (۷۱۸ /۷۱۷ /۷۱۵ -۶۴۵)، فیلسوف، عالم، نحوی و طبیب، از مردم استرآباد بود.ابوالقاسم حمزه بن ابراهیم السهمی: به سال ۳۴۵ قمری در گرگان به دنیا آمد و در سال ۴۲۷ در نیشابور در گذشت. تاریخ جرجان یا معرفه علماء اهل جرجان شناخته شده‌ترین اثر اوست که زندگی‌نامهٔ ۱۱۹۴ تن از راویان حدیث از مردم جرجان و پیرامون آن را در خود دارد.شریف جرجانی: سید علی بن محمد (۸۱۶-۷۴۰ قمری) از متکلمان و فیلسوفان حنفی مذهب که شاه شجاع آل‌مظفر (حافظ برای او شعر سروده‌است) او را برای آموزش به شیراز فراخواند. امیر تیمور او را به سمرقند فرستاد، اما پس از مرگ امیر به شیراز بازگشت و در همان‌جا درگذشت. تعریفات جرجانی، ترجمان القرآن، امثله، صرف میر، صغری و کبری از آثار اوست.شمس‌الدین محمد جرجانی: ادیب، نحوی و متکلم شناخته شدهٔ ایران و پسر سید شریف جرجانی که دو کتاب صغری و کبری را از فارسی به عربی ترجمه کرد. شرح ارشاد تفتازانی در نحو از دیگر آثار اوست. به سال ۸۳۸ در شیراز درگذشت.عبدالقاهر جرجانی: ادیب و زبان‌شناس و از پایه‌گذاران دانش معانی و بیان. اسرار البلاغه، اعجاز القرآن، دلائل الاعجاز و العوامل المائه (عامل‌های صدگانه) از آثار اوست. ادیبان[ویرایش] فخرالدین اسعد گرگانی: از شاعران داستان‌سرای سدهٔ پنجم هجری که داستان کهن ویس و رامین را به نظم درآورد. پیشینهٔ این داستان به زمان اشکانان می‌رسد که بر سر زبان‌ها افتاده بود. فخرالدین آن را به نظم درآورد و کار او را نخستین منظومهٔ عشقی می‌دانند .لامعی گرگانی: لامعی گرگانی شاعر ایرانی قرن پنجم هجری است .هلالی جغتائی: بَدرالدین (نورالدین) هِلالی جَغتائی اَستَرآبادی (مرگ ۹۰۸) یکی از شاعران پارسی‌گوی سده ۹ هجری خورشیدی بود.مختومقلی فراغی: شاعر بزرگ ترکمن که شعرهای او به چند زبان ترجمه شده‌است. آرامگاه او در روستای آق‌توقای کلاله ساخته شده‌است.قابوس بن وشمگیر : پادشاهی هنرمند و ادیب ، شاعر و خوشنویس بود. وی صاحب گرگان و طبرستان و فرزند امیر وشمگیر بن زیار بود.محمد صدقی استرآبادی: سلطان محمد صدقی استرآبادی (؟ ه. ق در استرآباد - ۹۵۲ ه. ق در کاشان) شاعر پارسی‌گوی سدهٔ دهم هجری شاعر، متخلص به صدقی. از اهالی استرآباد بود و در کاشان مسکن گزید. صدقی در شعر استاد محتشم کاشانی و از دانشمندان روزگار خود به شمار می‌رفت.فضل الله حروفی استرآبادی (نعیمی)نظام الدین بن حسین بن مجدالدین استرآبادی: نظام‌الدین بن حسین بن مجدالدین استرآبادی، از شاعران شیعی مذهب سدة نهم و اوایل سدهٔ دهم ق است. شیعی مذهب بودن او را قصایدش در باب منقبت ائمة دین آشکار میکند؛ گذشته از آن مثنوی بلقیس و سلیمان را هم سروده است. وی در شعر، نظام تخلص میکرد. نویسندگان[ویرایش] کیکاووس پسر اسکندر : عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار ، پادشاهی از آل زیار بود. کیکاووس بن اسکندر صاحب کتاب ارزشمند قابوس نامه است .میرزا مهدی استرآبادی: وی فرزند محمد نصیر، منشی نادر شاه افشار و از مورخان آن دوره است که دو کتاب مشهور جهانگشای نادری و دره نادره را درباره ی نادرشاه نوشته است.بی‌بی‌خانم استرآبادی: از نویسندگان دوران مشروطه و مولف «معایب الرجال» است . او را نخستین زن طنزنویس ایران می‌دانند.[۱۰]ابوبکر صولی جرجانی:ابوبکر صولی جرجانی، تاریخ نگار و ادیب نامی قرن چهارم هجری، در یکی از روستاهای جرجان زاده شد. الوزراء، الاوراق(در تاریخ سیاسی خلفای عباسی)از جمله مهم ترین آثار اوست. هنرمندان[ویرایش] احمدرضا اسعدی: (زاده ۱۳۳۳ - گرگان) بازیگر سینما اهل ایران است.هایده صفی‌یاری: (زادهٔ ۱۳۳۸، گرگان) تدوین‌گر ایرانی‌ست.برزو نیک نژاد: (زاده ۱۳۵۴ - گرگان ) نویسنده سینما اهل ایران است.رامتین خداپناهی: کارگردان، بازیگر و مدرس سینما و تلویزیون در سال ۱۳۵۰ در خانواده‌ای اهل هنر در گرگان به دنیا آمد.محمدرضا لطفی: محمدرضا لطفی (۱۷ دی ۱۳۲۵، گرگان) نوازندهٔ سرشناس تار، ردیف‌دان و موسیقی‌دان ایرانی است.عبدالحی منشی استرآبادی: عبدالحی منشی استرآبادی (درگذشت: 907 ه.ق) از خوشنویسان پرآوازه سده نهم هجری است که در خط تعلیق شهرت پیدا کرد و برخی او را واضع خط تعلیق می دانند. ورزشکاران[ویرایش] رضا سوخته‌سرایی: سوخته‌سرایی یکی از بهترین کشتی‌گیران دستهٔ فوق سنگین تاریخ کشتی ایران به شمار می‌رود.رمضان خدر : نایب قهرمان مسابقات جهانی کشتی در سال 1972 در کشور ترکیه و عضو تیم ملی در المپیک 1976 مونترال در کشور کانادا بود .اویس ملاح: اویس ملاحی (ملاح) (زادهٔ ۱۳۴۵) کشتی‌گیر آزادکار است که در سال ۱۹۹۱ برندهٔ مدال برنز وزن ۵۷ کیلو مسابقات قهرمانی کشتی جهان شد.ابراهیم میرزایی: ابراهیم میرزایی (زاده ۷ بهمن ۱۳۱۸ در گرگان) رزمی کار ایرانی و بنیان‌گذار هنر رزمی کونگ‌فو توآ است.محمد مهدی ایزد پناه: کاپیتان و سرمربی اسبق تیم ملی بسکتبال ایران.فرهاد قائمی: بازیکن تیم ملی والیبالسردار آزمون: فوتبالیست تیم روبین کازان روسیهمیلاد قزلسفلو: قهرمان ووشو جوانان جهانجواد قزلسفلو: قهرمان ووشو جوانان جهانابوالفضل دوزینی: قهرمان ووشو جوانان جهانابوالقاسم ناصری: مربی تیم ملی کبدی در مسابقات المپیک آسیاییفرهاد قائمی: بازیکن فعلی تیم والیبال جمهوری اسلامی ایران پانویس و منابع[ویرایش] پرش به بالا ↑ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۰پرش به بالا ↑ استان گلستان در یک نگاه↑ پرش به بالا به: ۳٫۰ ۳٫۱ «Encyclopædia Iranica». بازبینی‌شده در ۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۰. ↑ پرش به بالا به: ۴٫۰ ۴٫۱ «پیشینه سرزمین گرگان (استان گلستان)». مؤسسه فرهنگی میرداماد. بازبینی‌شده در نوامبر ۲۰۰۹. پرش به بالا ↑ http://hamshahrionline.ir/details/17765↑ پرش به بالا به: ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «اطلاعات استان گلستان». بانک ملی ایران. بازبینی‌شده در نوامبر ۲۰۰۹. پرش به بالا ↑ پورتال شهرداری - آشنایی با گنبد کاووسپرش به بالا ↑ «استانداری گلستان». بازبینی‌شده در ژانویه ۲۰۱۱. پرش به بالا ↑ خبرگزاری مهر: ۳۰۰ هزار اصله نهال در حاشیه راه‌های گلستان غرس شد.، بازدید: مه ۲۰۱۱.پرش به بالا ↑ «زنان طناز و نخستین زن طنزنویس ایرانی». عمران صلاحی، وب‌گاه رسمی نشریه گل‌آقا، جمعه ۱۶ تیر ۱۳۸۵. بازبینی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۰۸.

معرفی استان گلستان

مطالب مشابه :

آسمان فرهنگ و ادب گلستان مفاخر و مشاهیرگرگان زمین

معرفی رشته های موجود در هنرستان بهاران

کلیه نرم افزار های SAMSUNG

معرفی استان گلستان

فهرست آگهی های استخدام سراسر کشور

فهرست آگهی های استخدام سراسر کشور