مقالات مربوط به گچ

مقالات مربوط به گچ

كل متن مورد نظر مقاله را از لينك زير دانلود نماييد...

1. بعد از ریختن گچ به داخل آب، حدود دو دقیقه صبر کنید (بسته به نوع گچ متفاوت است). اگر هم زدن را زود شروع کنید، گچ تبدیل به یک توده ی کلوخی می شود که نرم کردن آن مشکل است.

2. زمان گیرش ملات گچ، به نوع سنگ گچ و دمای پخت آن نیز بستگی دارد.

3. اگر از آب گرم استفاده کنید، خمیر گچ سریع تر می گیرد.

4. هر چه میزان آب ملات گچی بیشتر باشد، گچ دیرگیرتر شده و مقاومت ملات سخت شده ی آن نیز کاهش می یابد و برعکس.

5. در هنگام خشک شدن گچ، می توان برای تسریع کار، آن را جلوی بخاری گذاشت، اما اگر خیلی زیاد داغ شود که نتوان به آن دست زد، گچ نرم شده و می ریزد.

6. پس از این که گچ سفت و سخت شد، برای جذب آب، قدرت عجیبی از خود نشان می دهد. اگر در این حالت قطره ای از دوغاب گل رس بر روی گچ ریخته شود، به سرعت (حداکثر در مدت چند دقیقه)، به گل رس خمیر شده ای بدل می گردد. به دلیل همین خاصیت گچ است که از آن، به عنوان قالب ظروف سرامیکی استفاده می کنند.

7. اگر گچ را روی چوب، فلز یا خود گچ بریزید، فورا می چسبد. مگر این که ماده ای جداکننده در آن به کار رود. آهار صابون (صابون مایع شده)، برای این منظور بسیار مناسب است. دقت داشته باشید که در استفاده از این آهار، باید پیش از خشک شدن کامل گچ، آن را از مدل جدا سازید، چون این آهار بعد از خشک شدن کامل گچ، دیگر درست عمل نمی کند. از انواع فیلم ها، وازلین و سایر روغن ها هم می توان به عنوان جداکننده استفاده کرد. میزان جدا کننده از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر ماده ی جدا کننده کم باشد، مدل اولیه به قالب می چسبد و اگر جداکننده زیاد باشد، سطح داخلی قالب ناصاف خواهد شد.

8. آهار را باید درست قبل از ریختن گچ، به مدل زد. اگر مدلی را آهار زده و بگذاریم نیم ساعت یا بیشتر بماند، آهار اثر خود را از دست می دهد.

9. گچ به شیشه نمی چسبد.

10. ملات گچ اگر در جوار فلزات قرار گیرد، بعد از مدتی با فلزات ترکیب می شود و ایجاد سولفات می کند.

11. گچ تنها ملاتی است که پس از سخت شدن، در حدود یک درصد افزایش حجم پیدا می کند.

12. برای پرداخت نهایی و صیقلی کردن سطوح گچی، می توانیم از گچ کشته استفاده کنیم. گچ حل شده و در حال گیرش را به طور مداوم هم زده و به آن کم کم آب اضافه کنید و هر بار آن را هم بزنید تا جایی که آب دیگر به خورد گچ نرود. ملات به دست آمده گچ کشته است که به راحتی با ماله می توان آن را روی سطوح گچ کشید و سطحی صاف و یکدست داشت.

13. گچ کشته اصلا مقاومت مکانیکی ندارد و با فشار اندک انگشت می ریزد، بنابراین تنها هنگامی از آن استفاده کنید که کارتان کامل شده است و تنها می خواهید سطح صاف تری داشته باشید. خلل و فرج های بزرگ را نباید با آن پر کنید، چون خیلی زود می ریزد.

انواع ملات

ملاتها داراي انواع گوناگوني به شرح زير مي‌باشند:

ملات گل و كاهگل

ماده چسباننده ملات گل و كاهگل، خاك رس است. پولكهاي خاك رس پس از مكيدن آب به صورت خميري در آمده و دانه‌هاي ماسه خاك را به يكديگر مي‌چسبانند. اين ملاتها از قديمي‌ترين ملاتها هستند و در نخستين ساختمانهايي كه بشر بنا كرده، به كار رفته است. هم اكنون نيز در ساختمانهاي خشتي و گلي و حتي آجري و سنگي بسياري از روستاها اين ملات به كار مي‌رود. براي ساختن ملات گل، آخوره مي‌بندند و در آن آب مي‌اندازند و صبر مي‌كنند تا پولكهاي خاك رس آب بمكند، پس از آن ملات را خوب ورز مي‌دهند و به مصرف مي‌رسانند.

چون ملات گل پس از خشك شدن جمع شده و ترك مي‌خورد، به آن كاه مي‌زنند كه آن را مسلح كرده و از ترك خوردن آن جلوگيري كنند. براي ساختن اين ملات نيز آخوره‌اي از خاك و كاه مي‌سازند و در آن آب مي‌اندازند تا خاك گل شده و كاه خيس خورده و نرم شود. پس از آن ملات را خوب ورز مي‌دهند و به مصرف مي‌رسانند. ملات كاهگل براي اندود ساختمانهاي گلي، زيرسازي اندود گچي و آب‌بندي بام ساختمانها مصرف مي‌شود. ملات كاهگل به علت سبكي وزن، عايق، حرارتي خوبي است و از اين رو در گذشته سقف زيرين شيروانيهاي دو پوشه را با اين ملات از داخل اندود مي‌كردند تا جلو ورود گرما از سقف را بگيرند. چنانچه در آب ملات كاهگل كمي نمك طعام اضافه كنند، به علت خاصيت جذب و نگهداري رطوبت كه در نمك وجود دارد، ملات بيشتر خميري مي‌ماند و بهتر جلو عبور آب را مي‌گيرد، به علاوه از آنجا كه نمك درجه انجماد آب را پايين مي‌آورد، در فصول سرد اين ملات ديرتر يخ مي‌زند، در ساختن كاهگل براي نما بايد از كاه نرم و ريز استفاده كرد. براي ساختن هر مترمكعب كاهگل، حدود 45 تا 50 كيلوگرم كاه لازم است. گل نيمچه كاه داراي كاه كمتري است و براي فرش كردن آجر روي بام در مناطق كم باران به مصرف مي‌رسد. گاهي اوقات به ملاتهاي گلي به منظور آب‌بندي و دوام بيشتر، امولسيون قير اضافه مي‌كنند. افزودن ماسه به ملات گل، سبب كاهش جمع‌شدگي و در نتيجه كاهش ترك‌خوردگي آن مي‌شود. افزودن كمي آهك يا سيمان نيز سبب اصلاح بعضي خاكها مي‌شود.

ملات گل آهك

دو اشكال عمده در ملات گل وجود دارد، يكي انقباض ناشي از خشك شدن و ترك خوردن و ديگري وارفتن ملات در آب و آب‌شستگي، افزودن آهك به خاك، اين دو اشكال را برطرف كرده و آن را تخفيف مي‌دهد. ملات گل‌آهك ملاتي است آبي و براي گرفتن نيازي به دي اكسيد كربن ندارد. سيليس و آلومين خاك رس در صورت وجود آب با آهك تركيب شده و سيليكات و آلومينات كلسيم به وجود مي‌آيد كه در برابر آب‌شستگي و وا رفتن مقاوم هستند. از اين رو براي اينكه ملات گل‌آهك خوب به عمل آيد، بايد مرطوب بماند. ملات گل‌آهك نيز مانند ملات گل از قديم در نواحي روستايي و به ويژه در نقاط مرطوب به كار رفته است. اين ملات در بعضي جاها، ملات حرامزاده يا گل حرامزاده ناميده مي‌شده است. اين ملات چون آبي است براي فرش كردن، آجركاري و سنگ‌كاري مناسب مي‌باشد.

ملات ساروج

پيش از اختراع سيمان، ملات ساروج را براي اندود و آب‌بندي كردن آب‌انبارها و حوضها مصرف مي‌كردند، ولي امروزه مصرف آن بسيار كم شده و ملات سيمان جاي آن را گرفته است. ملاتهاي ساروج مصرفي در ايران به دو گونه تقسيم مي‌شوند: ساروج گرم و ساروج سرد.

ملات ساروج گرم

ساروجهاي گرم در واقع نوعي ملات آهك آبي هستند كه از پختن و آسياب كردن سنگهاي آهكي رس‌دار به دست مي‌آيند و اين نوع ملاتها در جنوب ايران در كناره شمالي خليج فارس به كار مي‌رفته و پس از گذشت سالها در ساختمانهاي دريايي پابرجا مانده‌اند. مشهورترين ساروج از اين نوع متعلق به بندر خمير مي‌باشد.

ملات ساروج سرد

ماده چسباننده اين ملات از اختلاط آهك، خاكستر و آب حاصل مي‌شود، براي قوام و چسبندگي به آن خاك رس مي‌افزايند و ماسه بادي نيز در آن نقش پركنندگي و استخوان‌بندي دارد، براي جلوگيري از ترك‌خوردگي به ساروج، لوئي (پنبه جگن) يا موي بز مي‌زدند. خاكستر داراي مقدار زيادي سيليس غير بلوري است كه به هنگام اختلاط با دوغاب آهك با آن تركيب شده و سيليكات كلسيم به وجود مي‌آيد، ولي اين عمل به كندي پيش مي‌رود و از اين جهت ملات ساروج، كندگير است.

ملات ساروج از اختلاط 10 پيمانه گرد آهك شفكته، 7 پيمانه خاكستر الك شده، يك پيمانه خاك رس، يك پيمانه ماسه بادي، 30 تا 50 كيلوگرم لوئي (براي هر مترمكعب ملات)، آب به قدر كافي و ورز دادن آنها به دست مي‌آيد.

ملات گچ

ملات گچ خالص از پاشيدن گرد گچ در آب و به هم زدن آن به دست مي‌آيد. چنين ملاتي زودگير است و تنها براي كارهايي كه با سرعت انجام مي‌گيرد، مناسب مي‌باشد. براي اينكه بتوان با ملات گچ كار كرد، بايد زمان گيرش آن به تأخير افتد. افزودن خاك رس، خمير آهك و افزودنيهايي ديگر مانند سريشم نجاري آن را كندگير مي‌كنند.

ملات گچ خالص براي قشر مياني سفيدكاري و اتصال قطعات گچي مناسب، است همچنين در بعضي موارد براي اندودهاي زودگير مانند اندود آستر سقفهاي كاذب به كار مي‌رود.

در قشر رويه سفيدكاري، ملات گچ خالص به كار مي‌رود و براي اينكه فرصت كافي براي كار كردن با آن وجود داشته باشد، هنگام گرفتن آن را ورز مي‌دهند تا بلورهاي سوزني شكل گچ مهلتي براي در هم رفتن پيدا نكنند و ملات يكپارچه گچ درست نشود. چنين ملاتي را ملات گچ كشته مي‌نامند.

گچ كشته در تماس با اجسام، سفيدي پس مي‌دهد و بسيار نرم است. وجود آهك نشكفته، آهك دو آتشه (سوخته) و منيزي سوخته در ملاتهاي گچ، سبب ايجاد آلوئك در اندودهاي گچي مي‌شود.

ملات گچي مرمري در اندودكاري نقاط مرطوب و مكانهايي كه نياز به شستشو دارند، به مصرف مي‌رسد.

ملات گچ و خاك

افزودن خاك رسي به گچ به مقادير زياد آن را كندگير و ارزان مي‌كند، معمولاً نسبت خاك رس به گچ از 1 به 2 تا 1 به 1 تغيير مي‌كند كه ملات اخيرالذكر به ملات گچ نيم و نيم معروف بوده و متداول‌تر است.

مصرف ملات گچ در طاق‌زني و تيغه‌سازي و قشر آستر اندودكاريهاي داخل ساختمان است. براي ساختن آن مخلوط گچ و خاك را به آهستگي در آب پاشيده به هم مي‌زنند.

ملات گچ و ماسه

از اختلاط گچ با ماسه ريزدانه ملات گچ و ماسه ساخته مي‌شود كه مي‌توان از آن به جاي ملات گچ و خاك براي زيرسازي اندودها در نقاطي كه ماسه بادي يا ساحلي يا رودخانه‌اي ريزدانه فراوان است، استفاده كرد. انواع ماسه ريزدانه و دانه‌بندي آنها در استاندارد 301 ايران آمده است، درشت‌ترين دانه در ماسه براي اين نوع ملات، 2 ميليمتر ذكر گرديده است.

ملات گچ و پرليت

از پرليت منبسط و گچ، ملات سبكي ساخته مي‌شود كه جاذب صوتي مناسب و عايق حرارتي خوبي است. اندود پرليت و گچ از نفوذ آتش به اسكلت فولادي و بتن فولادي ساختمانها جلوگيري نموده و خطر گسترش آتش را كاهش مي‌دهد.

ملات گچ و آهك

ملات گچ براي مناطق خشك مناسب است و آن را نمي‌توان در نقاطي كه رطوبت نسبي هوا از 60% تجاوز مي‌كند، مصرف كرد. براي اين نواحي ملات گچ و آهك مناسب‌تر است. افزودن 3 پيمانه خمير آهك به يك پيمانه گچ يا دو قسمت وزني گرد آهك شكفته به يك قسمت گچ، آن را كندگير كرده و براي قشر رويي مناسب مي‌سازد. براي مناطق مرطوب، ملات گچ و آهك مذكور مناسب‌تر است، زيرا پس از مدتي كه از مصرف آن گذشت، آهك با گرفتن گاز كربن از هوا به سنگ آهك تبديل مي‌شود كه جسمي سخت و در برابر آب و بخار پايدار است.

ملات ماسه سيمان

ماده چسباننده اين ملات، سيمان پرتلند و ماده پركننده آن، ماسه است. اين ملات از نوع آبي و داراي مقاومت خوبي به ويژه در سنين اوليه است. ملات ماسه سيمان جمع مي‌شود و در سطوح بزرگ و بندكشيها تركهاي ريز (مويي) و درشت برمي‌دارد. آب برف و باران بخصوص در موقع بوران[1] به داخل اندود سيماني و بندكشيها نفوذ كرده و حتي گاهي به داخل ساختمان سرايت مي‌كنند. براي زودگير كردن ملات سيماني هيچگاه نبايد به آن گچ افزوده شود، زيرا چنين ملات و اندودي پس از مدتي متلاشي مي‌شود. وجود خاك رس در ماسه ملات سبب مي‌شود كه دور دانه‌هاي ماسه، دوغابي از خاك رس درست شود و سيمان نتواند به خوبي به آن بچسبد. وجود برخي مواد آلي در ملات، باعث ديرگير شدن آن مي‌شود. مواد سولفاتي موجود در ماسه، آب يا آجر مصرفي، باعث از هم گسيختگي ملات و كار آجري مي‌شود. به اين علت ميزان مواد مضر نظير خاك رس، مواد آلي و سولفاتها در ملات محدود شده است. در مواقعي كه خطر حمله سولفاتها مطرح است، بايد از سيمان ضد سولفات نوع 2 يا 5 يا سيمان پوزولاني استفاده شود. گاهي اوقات براي مقابله با حمله ضعيف سولفاتها و سرما، توصيه مي‌شود عيار سيمان در ملات بيشتر اختيار شود، ولي بايد در نظر داشت كه هنگام نشست نامتعادل، كارهاي پرسيمان تركهاي بزرگتري برمي‌دارند، در حالي كه در ملاتهاي ضعيف تركها در تمام كار پخش شده و به صورت مويي ظاهر مي‌شوند. براي شمشه‌گيري ملاتهاي سيمان، هرگز نبايد از گچ استفاده كرد، زيرا اين دو ملات، به ويژه در صورت وجود رطوبت با يكديگر تركيب شده و متلاشي مي‌شوند

--------------------------------------------------------------------------------

[1] باران يا برف توأم با باد، بوران ناميده مي‌شود.

ملاتهاي ماسه سيمان آهك (باتارد)

ملاتهاي ماسه سيمان با نسبتهاي مختلفي از سيمان و آهك و ماسه ساخته مي‌شوند كه متداول‌ترين آنها 6 : 1: 1 (يك حجم سيمان و يك حجم آهك و 6 حجم ماسه) و آب به مقدار كافي مي‌باشد. حجم ماده پركننده ملات، بايد حدود2 1/4 تا 3 برابر ماده چسباننده باشد و نمي‌تواند از اين حدود تجاوز كند، در صورت كمتر شدن، جمع‌شدگي و به دنبال آن ترك‌خوردگي اتفاق مي‌افتد و در صورت بيشتر شدن، كارآيي ملات كم مي‌شود. از سوي ديگر مقاومت ملاتهاي سيماني بيش از مقاديري است كه در كار بنايي لازم است. لذا براي اينكه با مصرف سيمان كمتر، كارآيي ملات كاهش نيابد، مي‌توان مقداري آهك جانشين سيمان نمود.

آهك علاوه بر تأمين كارآيي ملات سبب مي‌شود كه:

الف: نفوذپذيري آب در ملات و اندود كم شود.

ب: خميري بودن ملات بيشتر شده و از ترك‌خوردگي آن جلوگيري شود.

پ: با خاك موجود در ماسه ملات تركيب شده و از اثر بد آن در ملات جلوگيري كند.

ت: در مصرف سيمان صرفه‌جويي شود.

ث: قابليت نگهداري آب ملات افزايش يافته و ملات كارپذيرتر شود.

ج: ظرفيت حمل ماسه در ملات افزايش يابد.

ملاتهاي ماسه، سيمان، آهك در ايران به باتارد مشهور هستند كه لفظي فرانسوي است. علاوه بر ملات باتارد 6 :1:1 (نسبتهاي حجمي سيمان به آهك به ماسه) از ملاتهاي 1:2:9 و 1:3:12 نيز مي‌توان در كارهاي كم اهميت‌تر استفاده كرد، ولي در هر حال نسبت جمع مواد چسباننده به ماده پركننده نبايد از 1/3 كمتر باشد. هرچه مقدار آهك در ملات باتارد زيادتر شود، قابليت آب‌نگهداري و كارآيي ملات افزايش مي‌يابد، ولي در مقابل، مقاومت فشاري آن كاهش پيدا مي‌كند. بسته به اينكه كدام يك از اين دو ويژگي ملات براي طراح حائز اهميت بيشتري باشد، ملات مورد نظر انتخاب مي‌شود. به اين ترتيب ملاحظه مي‌گردد كه نبايد تصور كنيم هرچه ملات قوي‌تر باشد، بهتر است.

ملات سيمان بنايي

سيمان بنايي محصولي است كه در كشورهاي صنعتي به مقدار زياد توليد شده و در كارهاي بنايي كه مقاومت زياد مورد نظر نيست، مصرف مي‌شود. سيمان بنايي از اختلاط سيمان پرتلند معمولي با جسم پركننده بي‌اثري (از نظر شيميايي) مانند گرد سنگ آهك و مواد افزودني حبابساز، مرطوب كننده و دافع آب به دست مي‌آيد. حداقل درصد سيمان پرتلند در كشورهاي مختلف متفاوت است، در كشور سوئد اين نسبت (40%) و در ايالات متحده و كانادا (50%) و در بريتانيا (75%) مي‌باشد. منظور اصلي از مصرف سيمان بنايي، دستيابي به خاصيت خميري بهتر، كارآيي و آب‌نگهداري بيشتر و كاهش جمع‌شدگي ملات است. اختلاط اين نوع ملات در كارهاي بزرگ، بهتر و ساده‌تر انجام مي‌شود. بعضي سيمانهاي بنايي آميخته‌اي از سيمان پرتلند، آهك مرده و مواد مضاف هستند. در ملات سيماني نيز مي‌توان به جاي آهك، سيمان بنايي افزود.

ملاتهاي سيمان ـ پوزولاني و آهك ـ پوزولاني

اين قبيل ملاتها داراي سابقه ديرينه هستند، به طور كلي مواد پوزولاني به موادي گفته مي‌شود كه به تنهايي خاصيت چسبندگي ندارند، ولي با آهك و با وجود آب در درجه حرارتهاي عادي تركيب شده و نوعي سيمان توليد مي‌كنند. نام پوزولان از خاكستر آتشفشاني بسيار فعالي كه از ناحيه‌اي واقع در ايتاليا به نام پوزولي استخراج مي‌گرديد، گرفته شده است. به جاي سيمان پرتلند مي‌توان از سيمانهايي كه از آسياب كردن مواد پوزولاني و اختلاط با سيمان پرتلند يا آهك شكفته ساخته مي‌شوند، استفاده كرد. اين ملاتها در برابر حمله مواد شيميايي بخصوص سولفاتها پايدار هستند. مواد پوزولاني يا طبيعي هستند مانند پوكه سنگها و كف سنگهاي آتشفشاني و خاك دياتومه، يا مصنوعي مانند سرباره كوره آهنگدازي و گرد آجر، نمونه‌اي از اين ملاتها از مخلوط كردن گرد آجر و آهك در كشورهاي شرقي، ساخته و مصرف مي‌شده است كه در ايران به نام سرخي و در هندوستان به اسم سوركي و در مصر به نام حمرا نامگذاري شده است. بعضي مواد پوزولاني در درجه حرارتهاي عادي فعال نيستند، ولي در اثر گرم كردن تا دمايي معين، فعال و براي تركيب با آهك و سيمان آماده مي‌شوند.

ملاتهاي سيمان ـ پوزولاني و آهك ـ پوزولاني، ديرگير بوده و داراي مقاومت چندان زيادي نيستند ولي براي مصرف در نقاطي كه احتمال حمله سولفاتها موجود باشد، مناسبند.

ملات ماسه آهك

ماده پركننده اين ملات، ماسه و ماده چسباننده آن، آهك است. ملات ماسه آهك ملاتي است هوايي و براي گرفتن و سفت و سخت شدن به دي اكسيد كربن موجود در هوا نياز دارد. اين ملات براي مصرف لاي جرز مناسب نيست، زيرا دي اكسيد كربن لازم نمي‌تواند به داخل آن نفوذ كند و فقط سطح رويي آن كربناتي مي‌شود، از اين رو ملات براي اندود سطوح مناسب است. اين ملات براي گرفتن و سخت شدن بايد مرطوب بماند، زيرا در غياب آب عمل كربناتي شدن انجام نمي‌شود، از اين رو ملاتهاي آهكي را بايد در مكانهاي مرطوب به كار برد و تا پايان مدت عمل آمدن نمناك نگاه داشت. چنانچه ملات ماسه آهك قدري خاك داشته باشد (اصطلاحاً ماسه كفي)، بهتر است، زيرا از تركيب خاك ماسه با آهك، همان طور كه در ملات گل آهك گفته شد، تركيبهايي ايجاد مي‌شود كه گاز كربن هوا در آنها دخالتي نداشته و به گرفتن ملات به صورت آبي كمك مي‌كند. وجود آهك نشكفته، آهك دو آتشه (سوخته) و منيزي سوخته در ملات، سبب شكفتن بعدي آنها و ايجاد آلوئك در ملاتهاي آهكي و باتارد مي‌شود. مشخصات و دانه‌بندي ماسه براي ملات سيماني در استاندارد 299 ايران درج شده است.

ملاتهاي قيري

ملات قير از 5000 سال قبل، در ساختمانهايي نظير برج بابل به كار رفته است. امروزه ملات ماسه آسفالت را براي قشر رويه پياده‌روسازيها، پوشش محافظ قشر نم‌بندي بامها، پر كردن درز قطعات بتني كف پاركينگها و پياده‌روها و مانند اينها مصرف مي‌كنند

تاریخچه و صنعت گچ در دنیا

تارخچه و صنعت گچ در دنیا

نویسنده: نیما حیدریه

تاریخچه ای کوتاه از گچ وسنگ گچ

قدیمی ترین آثار بجای مانده از گچ مربوط به 9000 سال قبل می باشد که در آناتولی و سوریه کشف شده اند. همچنین می دانیم که 5000 سال قبل مصری ها سنگ گچ را در هوای آزاد در درون آتش می سوزاندندو سپس آنرا می کوبیدند و تبدیل به پودر می کردند و در نهایت این پودر را با آب ترکیب می کردند و دیواره های کاخ ها و معابد خود را با گچ می پوشاندند . برخی از نمونه های اولیه گچ در اهرام مصر کشف شده اند. علاوه براین یونانی ها از گچ بصورت خاص ( گچ سلنیوم که شفاف می باشد ) بعنوان پنجره معابدشان استفاده می کردند . رومی ها با استفاده از گچ از هزاران مجسمه یونانی کپی برداری کرده اند .

تاریخچه ای کوتاه از گچ وسنگ گچ

گچ پاریس

بشر در طی قرن ها در نقاط مختلف جهان درخصوص پخت گچ مهارت هایی را کسب کرده بود . در سالهای 1700 میلادی پاریس مرکز گچ بود ( گچ پاریس ) چرا که تمامی دیوارهای خانه های چوبی برای جلوگیری از آتش سوزی با گچ پوشیده می شد. پادشاه فرانسه این قانون را بعد از اینکه لندن بزرگ در سال 1666 در اثر آتش سوزی از بین رفت اجباری نمود .

دانش ما در زمینه استفاده از گچ در قبل از قرن نوزدهم محدود می باشد. با این وجود تحقیقات نشان می دهد که در قرن شانزدهم گچ همراه آهک در کف ها دیوارها و سقف ها مورد استفاده قرار می گر فته است اما ثابت گردیده است که گچ بری تزئینی که قبلا یکی از موارد استفاده از گچ در نظر گرفته می شده است در این دوران دارای سوابق بسیار مختصری می باشد.

تاریخچه گچ در ایران

در ایران نیز گچ از زمان های بسیار دور مورد مصرف قرار می گرفته است . کاربرد گچ در پوشش قوسی کانال ها در قسمتی از بناهای تخت جمشید از دوره هخامنشی به یادگار مانده است. ملات گچ در دوره ساسانیان در اسکلت سازی بناها وهمچنین جهت نماسازی کاربرد فراوان داشته است .

هنر گچبری

یکی از پدیده های هنری در معماری بی همتای ایران هتر گچبری است که در کاوش های باستان شناسی نمونه ها و نشانه هایی از رواج این هنر در روزگار ساسانی به دست آمده است . یکی از کاربردهای ویژه گچ ، اندود کردن دیوارها و آراستن سطوح داخلی ساختمانها است و هنر گچبری این آراستگی را به حد کمال و دلنوازی می رساند .

آثار گچبری را در دوره های مختلف تاریخ ایران می توان مشاهده کرد برای نمونه در دوره سلجوقی به مسجد علویان در همدان – در دوره ایلخانی به بقعه بایزید بسطامی در بسطام – در دوره تیموری به بقعه شیخ احمد جامی در تربت جام – در دوره صفویه به کاخ عالی قاپو در اصفهان – در دوره زندیه به عمارت کلاه فرنگی در شیراز و در دوره قاجار به کاخ گلستان در تهران می توان اشاره نمود .

منشا ذخایر سنگ گچ

سنگ گچ در بسیاری از نقاط دنیا یافت می شود. ذخایر سنگ گچ بصورت لایه های تخت با ضخامتی در حدود 6 تا 8 فوت روی هم قرار گرفته اند.و اغلب دربین این لایه ها سنگ آهک یا سنگ رسی نیز قرار گرفته است .ذخایر سنگ گچ میلیونها سال قبل زمانی که آب شور اقیانوسها بیشتر سطح زمین را پوشانده بودند تشکیل گردیده است . زمانی که آب اقیانوسها عقب نشینی کردند ودر میان خشکی محصور شدند مرداب ها شکل گرفتند وبا ادامه این تبخیر این آب ها شورتر وشورتر شدند و هنگامی که این نمک ها رسوب کردند به ترتیب ترکیبات مختلفی را تشکیل دادند که یکی از آنها سنگ گچ بود . با گذشت سال ها این ذخایر نمکی با گیاهان پوسیده و سایر مواد معدنی ترکیب شده و سرانجام حاصل کار تشکیل سنگ های لایه لایه بود که بطور متناوب یک لایه آن سنگ گچ و لایه دیگر آن سنگ آهک بود که کل این لایه ها با حجم زیادی از ذخایر یخی پوشیده شده بود .

سنگ گچ بصورت تجاری هم از معادن روباز وهم از معادن زیرزمینی نزدیک سطح زمین استخراج می گردد .

رگه های گچ بندرت دارای ضخامتی بیش از 20 فوت می باشند .

گچ یک کانی غیرفلزی است که به شکل سنگ در طبیعت موجود می باشد. این کانی از نظر وزنی متشکل از 79.1درصد سولفات کلسیم و 20.9 درصد آب می باشد . شیمی دان ها آن را سولفات کلسیم هیدراته می نامند زیرا که یک مولکول از سولفات کلسیم با دو مولکول آب ترکیب شده است . فرمول شیمیایی آن CaSo4 2H2o می باشد. از نظر حجمی نزدیک به 50 درصد ساختار معدنی آن را آب تشکیل می دهد. با این وجود این آب کاملا خشک وبه آب تبلور مشهور می باشد . این آب را می توان با یخ مقایسه کرد چرا که یخ نیز آبی است که به شکل بلور می باشد. اما در این میان یک تفاوت مهم وجود دارد زمانی که یخ در معرض حرارت با دمای 32 درجه فارنهایت قرار می گیرد شروع به ذوب شدن می کند و به آب تبدیل می شود اما آب تبلور موجود در سنگ گچ تا زمانی که در معرض حرارت بالای 212 درجه فارنهایت قرار نگیرد تغییری نمی کند ولی در این درجه حرارت آب تبلور تغییر شکل داده و به بخار تبدیل می شود و درست همانند بخاری که از آب در دمای 212 درجه فارنهایت بر می خیزد از سنگ گچ خارج می شود .

در حالت خلوص کامل سنگ گچ سفید رنگ می باشد ولی معمولا سنگ گچ دارای ناخالصی هایی است که این ناخالصی ها سبب می گردند رنگ سنگ گچ خاکستری قهوه ای صورتی و یا حتی تقریبا سیاه به نظر برسد

از سنگ گچ تا گچ

انتخاب سنگ گچ و نحوه آماده سازی آن از عوامل کلیدی برای تولید گچ مرغوب می باشد .

واکنش شیمیایی در هنگام پخت گچ عبارت است از :

(CaSo4,2H2o)+heat = (CaSo4, ½ H20)+ 1.5 H20

برای پخت گچ دوروش وجود دارد :

روش اول : پخت تحت فشار اتمسفر برای تولید گچ بتا

روش دوم : پخت تحت فشار فزاینده برای تولید گچ آلفا

تنظیم برخی از پارامترهای اساسی پخت برای کنترل میزان تبلور گچ بسیار ضروری می باشد و کارایی گچ تا حد زیادی بستگی به اندازه و شکل بلورهای آن دارد.

پخت گچ در درجه حرارت بالاتر هیدرات های (CaSo4) متفاوتی را تولید می کند.

ویژگی ضد حریق گچ

سنگ گچ دارای آب زیادی است که در هنگام قرار گرفتن در معرض حرارت شدید آزاد می گردد این ویژگی سبب گردیده است که مصالح ساختمانی ساخته شده از گچ برای جلوگیری از آتش سوزی پیشنهاد داده شوند .

زمانی که یک دیوار یا سقف گچ اندود شده در معرض حرارت عادی یک اتاق قرار می گیرد هیچ اتفاقی رخ نمی دهد اما چناچه وسایل یک اتاق طعمه حریق شود حرارت سریعا از 212 درجه فارنهایت بالاترخواهد رفت . با این وجود حرارت آتش هر چقدر که باشد حرارت سقف ها و دیواره های گجی از 212 درجه فارنهلیت بالاتر نخواهد رفت. زیرا در این درجه حرارت آب موجود در گچ شروع به تبخیر می کند وبه صورت بخار آزاد می گردد تا زمانی که تمام آب تبلور ترکیبی خارج گردد . گچ در دمای 212 درجه فارنهایت باقی می ماند واز اسکلت چوبی ساختمان یا هر ماده قابل اشتعالی که بوسیله گچ قابل پوشش باشد محافظت می کند.

البته این محافظت برای مدت زمان محدودی دوام می یابد که این مدت بستگی به ضخامت گچ دارد البته خود گچ نیز در این فرآیند پخت از بین می رود . با این وجود ساختمان های بیشماری به دلیل همین عملکرد تاخیری گچ در برابر آتش از نابودی نجات پیدا کرده اند که در این حالت یا گچ از آسیب رساندن آتش به سازه ها جلوگیری کرده است و یا فرصت ارزشمندی را برای اطفا حریق و نجات جان واموال فراهم آورده است .

سنگی که هیچکس آنرا نمی شناسد

فرض کنید شما در یک مسابقه با جایزه ای بسیار بزرگ شرکت کرده باشید و مجری مسابقه از شما سوال می کند ماده ای را نام ببرید که در اهرام مصر و خمیردندان به کار برده شده است ، به رشد بادام زمینی کمک می کند ، در سینما از آن به جای برف استفاده می کنند ودر باغچه قارچ و دیوارهای خانه شما به کار رفته است . به نظر شما چند درصد احتمال دارد به این سئوال پاسخ صحیح بدهید و بگویید "گچ" . به نظر ما احتمال این که شما به این سئوال پاسخ صحیح بدهید یک درصد است .

اما زیاد از این بابت ناراحت نشوید . اگر چه آدم های معمولی از بامداد تا شامگاه واز گهواره تا گور بوسیله محصولات گچی احاطه شده اند اکثر مردم چیز زیادی در مورد گچ نمی دانند . گچ می تواند آسیاب شود ودر دمای نسبتاً پایین پخته شود تا 75% رطوبت موجود در آن تبخیر گردد.وقتی چنین اتفاقی می افتد سنگ گچ به یک پودر نرم تبدیل می شود که عموماً به نام گچ مشهور است . با برگرداندن آب به این پودر می توان یک ملات انعظاف پذیر درست کرد که می تواند به هر شکلی درآید و سفت شود . گچ تنها ماده طبیعی است که می تواند با اضافه کردن آب خالی به آن به حالت سنگ اولیه خود باز گردد .

وقتی که این راز بزرگ طبیعت برای همگان برملا گردید مدت زیادی طول نکشید که گچ مورد مصرف قرار گرفت . براستی گچ چقدر عالی در طی قرن ها به ما خدمت کرده است این موضوع را می توان از موارد مختلفی که شما در طی یک روز عادی با گچ سروکار پیدا می کنید دریافت .

اکثر لوازم داخل حمام شما از خاک رس ساخته شده است ولی قالب آن ها گچی بوده است و احتمالاً قالب کاشی روی دیوار حمام شما نیز از نوع دیگر گچ درست شده است .

در روی میز صبحانه ، شما از بشقاب ، فنجان ونعلبکی استفاده می کنید که همگی آنها در درون قالب گچی شکل گرفته اند . دستگیره های نقره ای چاقو و چنگال شما نیز به همین گونه می باشند.

بعد از صبحانه شما برای روشن کردن سیگارتان از کبریتی استفاده می کنید که در نوک آن گچ به کار برده شده است . و البته به احتمال قریب به یقین دیوارها و سقف خانه شما از گچ و یا دیوار گچی درست شده است .

زمانی که شما خانه تان را برای رفتن به سرکار ترک می کنید بر روی پیاده رویی قدم می گذارید که از سیمان پورتلند درست شده است که در این سیمان برای تنظیم زمان گیرش از گچ استفاده شده است . همچنین ممکن است مسیر قدم زدن شما پوشیده از خطوط گچی باشد که بچه ها شب قبل برای بازی لی لی کشیده اند .

علاوه بر این در بسیاری از خیابان ها وبزرگراه هایی که شما روزانه از آنها عبور می کنید گچ وجود دارد شیشه های اتومبیل شما از جام های شیشه ای ساخته شده اند که در مرحله صیقل کاری در داخل حمامی از گچ قرار می گیرند. بسیاری از دنده های فلزی کوچک و ماده اصلی دیگر اجزای فلزی اتومبیل شما در قالب های گچی قالب گیری شده اند . اگر در طی روز برای شما اتفاق بیافتد که نزد دندانپزشک بروید به شما خواهد گفت که برای قالب گیری یک پل از قالب ساخته شده از گچ دندانپزشکی استفاده می کند.

پزشک شما زمانی که برای دست وپای شکسته شما با استفاده از تنزیب آغشته به گچ تخته شکسته بندی می سازد از گچ استفاده می کند . هالیود در ساخت فیلم های خود برای نشان دادن برف یا کولاک شدید از گچ استفاده می کند . اکثر دکور صحنه های نمایش جذاب تلویزیونی و سینمایی از گچ درست شده اند . همه از این سنگ استفاده می کنند ولی هیچکس آن را نمی شناسد .

یکی دیگر از کاریردهای مهم گچ ساخت دیوارگچی منازل می باشد . این دیواره های گچی را به این ترتیب می سازند که گچ مرطوب را در بین دو ورق مقوایی بصورت ساندویچی قرار می دهند وقتی که قسمت مرکزی کاملاً خشک شداین ساندویچ به یک مصالح ساختمانی سخت ، محکم و ضد آتش تبدیل می گردد .

اطلاعات عمومی گچ

تـاريخچه گـچ :تاريخ استفاده بشر از سنگ گـچ بعنـوان انــدود گچـي جهت سفيد كاري ديواره مقبره ها به بيش از پنج هزار سال پيش در كشور مصر مي رسد كه با حرارت دادن سنگهاي ژيپس در كنار آتش آنرا به پودر تبديل نموده و سپس با مخلوط نمودن پودر حاصله با آب براي روكش آجر و سنگ استفاده مي كردند. از نظر شناسايي تركيب شيميائي ، ژيپس در فرانسه مورد شناسائي قرارگرفت.
در ايران نيز گچ رابطه نزديكي با صنعت ساختمان سازي داشته و از قديم يكي از مصالح ساختماني سنتي ايران بوده است . گچ در بيشتـر ساختمانهاي باستاني كه تا كنون باقي مانده اند بصورت آثار گچ بريهاي زيبا ديده مي شود . از زمان اشكانيان ابنيه هايي با تزئينات گچي بجا مانده است كه نمايانگر خلاقيت و هنر استادكاران ايراني مي باشد . از دوران اسلام نيز گچ بريهاي فراواني بجا مانده كه نمودار پيشرفته اين هنر در سرزمين ايران مي باشد. عالي قاپو ، كاخ هشت بهشت و گچ بريهاي زيباي مسجد جامع اروميه از جمله بارزترين جلوه هاي اين هنر مي باشد . كف سراسر تالار و پـلكان و ستـونهــاي كاخ لاله زار تهران در خيابان سعدي با سنگ گچ مرمري آهار ساخته شده بود. تا قبل از سال 1340 در ايران ، گچ تنها وسيله ابتدائي و با تكنولوژي پائين و به روش سنتــي توليد گرديده ولي عـدم توليد انبوه و نامرغوب بودن محصولات و نيز بالا بودن قيمت تمام شده انگيزه لازم جهت تاسيس كارخانجات گچ ماشيني در ايران را فراهم نمود. منطقه شهرستان ساوه يكي از قديمي ترين مناطق استخراج و توليد گچ بود كه يكي از آثار بجا مانده از دوران سلجوقيان محراب گچبري شده مسجد جامع شهرستان ساوه مي باشد كه قدمت800 ساله داشته و جزو ميراث فرهنگي كشـوراست .
ذخايـرعمده گچ درجهان :
سنگ گچ متشكل از دو كاني عمده سولفات كلسيم يعني ژيپس و انيدريت مي باشد. معهذا بخش اعظـم اين ذخايـــر را انيــدريت تشكيل مي دهد كه داراي استفاده اقتصادي خيلي محدود مي باشد.
ذخاير جهاني گچ بالغ بر 3/3 ميليارد تن مي باشد كه اين رقم حداقل بوده و تا مقادير خيلي زيادتري قابل پيش بيني است.

ميزان ذخاير سنگ گچجهان

نام کشور	میزان ذخیره (میلیون تن )
ايران	900
آمريكا	730
اروپا	800
كانادا	450
آسيا (غير از ايران)	100
مكزيك	70
آمريكاي جنوبي	70
آفريقا	20
اقيانوسيه	-
ساير كشور هاي آمريكاي شمالي و مركزي	-
جمع کل	3,300

كاربرد هاي گچ :
مهمترين موارد استفاده گچ بشرح ذيل خلاصه شده است :
1- در ساختمان سازي : اندود ، سفيد كاري ، تميز كاري ، پرداخت ، گچ بري ، ملاتهاي گچي ، آجر ، گچ و ماسه ، عايق حرارتي و صوتي ، ورقه هاي پيش ساخته سقف و كف ديوار،مجسمه سازي .
2- صنعت سيمان : افزايش زمان گيرايي (دير گير )
3- صنايع چيني سازي و سراميك : قالب چيني و سراميك
4- صنعت شيشه سازي : تنظيم ويسكوزيته مذاب ( از نظر ميزان اكسيژن حل شده يا نشده )
5- در صنعت ريخته گري : گچ نسوز
6- كشاورزي : تهيه كود شيميايي ، تهويه كننده خاك ، تهيه سمهاي شيميايي
7- پزشكي : باند پزشكي ، قالب دندان ، تهيه قرص ، در حشره كشها و رشد مخمرها
8- صنعت كاغذ سازي : شفافيت كاغذ
9- صنعت پتروشيمي : خشك كن
10- صنعت چرم سازي : جداكننده مواد شاخي از پوست
11- تهيه سولفات دو سود
12- تهيه اسيد سولفوريك
13- ساير كاربردها

كاربرد گچ درصنايع ساختماني :
از نظرمقدار مصرف حدود 75% از گچ در صنايع ساختماني براي روكش ديوارها – گچبري ـ تهيه ملاتهاي مختلف و مواردي ديگر استفاده مي شود . در حالت عادي رنگ گچ ساختماني سفيد بوده و سطح سفيد شده با گچ را مي توان با رنگ هايي پلاستيكي يا روغني رنگ كرد. گچ صدا را پخش نمي كند و ضريب انتقال حرارتي آن نيزكم مي باشد و در قبال آتش نسوخته و از گسترش آتش جلو گيري ميكند ، زيرا ضمن آتش سوزي آب موجود در گچ از آن جدا شده و در نتيجه در زير اندود گچي مقداري بخار آب جمع ميگردد و وجود اين بخار آب باعث مي شود كه درجه حرارت از 100 درجه تجاوز نكند.
پوسته اندود گچ به علت ازدياد حجمي كه در هنگام گيرش پيدا مي كنند ، فاقد سوراخهاي ريزي بوده و در نتيجه قارچ در آن نميتواند برويد و حشره هاي ريز در آن نخواهند توانست لانه كنند. اين خواص و ديگر مزاياي آن باعث كاربرد گچ در صنايع ساختماني ديده شده است . براي آنكه پوسته رومالي گچ رنگي شود ، به ملات آن رنگ اضافه مي كنند كه با اين روش در زمان صفويها بناهاي بزرگ مانند عالي قاپو و چهل ستون را ساخته اند . براي انجام اين كار ملات گچ رنگي را آماده كرده و آنرا روي سطح صاف ميريزند و پيش از آنكه ملات گچ بگيرد ، آنرا به شكل دلخواه بريده و سپس تكه هاي گچ بريده شده با رنگهاي گوناگون را با نقش دلخواه كنار هم قرار داده و پشت آنها را ملات گچ ميريزند كه بصورت يك تكه در آمده و بصورت لوح آنرا روي ديوارها و يا سقف مي چسبانند. از نظر دانه بندي ، گچ ساختماني بايد داراي ابعادي كمتر از 6/0 ميليمتر و 90% آن ريزتر از 5/1ميليمتر باشد.
گرفتن ملات گچ ساختماني نبايد زودتر از 5 الي 8 دقيقه آغاز شود و ديرتر از 20 الي 60 دقيقه پايان يابد و زمان گرفتن گچ سفيد كاري نيز نبايد زودتر از چهار دقيقه آغاز گردد و دير تر از 10 دقيقه تمام شود .
در ساختمان سازي بيشتر از همي هيدرات نوع B استفاده مي شود ، چون داراي سرعت گيرش بهتري نسبت به فرم a ميباشد. ولي فرم a پس از مرورزمان چگال تر و مقاومت آن بيشتر و از فاكتورهاي مهم ديگر ارزش آنها ميباشد كه فرم B داراي ارزش كمتري نسبت به a ميباشد(فرم a به آب كمتري نياز دارد) .

تعاريف انواع گچ
گچ بتا (استاكو) (1) : از پخت گچ در دماي پائين با از دست دادن قسمتي از آب تبلور بوجود مي آيد.
گچ تميز كاري : از پخت سنگ گچ در دماهاي مختلف توليد می شود.
گچ پرداخت : گچـي است كه براي روكش نمودن نمايي سطوح و ساير كارهاي بنـــــائي استفاده مي شود.
گچ زير كاري : براي گچ كاري يا گچ و خاك سطوح و ساير كارهاي بنائي استفاده مي شود.
گچ مرمر (2) : گچ بدون آب مولكولي است كه با محلول زاج مخلوط شده و مجددا پخته مي شود.
گچ استريش (3) : گچ بدون آبي است كه در دماي بالا حاصل شده كه فعال كننده آن آهك مي باشد.
گچ انيدريت : به گچ بدون آب مولكولي اطلاق مي شود.
گچ صنعتي : بطور كلي گچي است با ساختمان مولكولي نيم هيدرات با خواص فيزيكي مشخص كه در پزشكي و قالب سازي و صنايع ديگر مورد استفاده قرار ميگيرد و بر حسب پخت معمولا مقداري گچ خام بصورت (Caso4 . 2H2O) نيز همراه دارد.

مشخصات فيزيكي وشيميايي :
ژيپس : ژيپس عمومي ترين نوع ماده معدني سولفات كلسيم بوده و در چندين فرم بلوري يافت مي شود . رنگ ژيپس به طور طبيعي سفيد بوده و ممكن است به خاطر ناخالصيهاي مواد آلي رس و اكسيد آهن به رنگهاي خاكستري ، خاكستري مايل به آبي ، صورتي يا زرد ديده شود . داراي سيستم تبلور منوكلينيك ، وزن مخصوص 32/2 و سختي 5/1 تا 2 مي باشد.
ژيپس مورد مصرف بعنوان سنگ گچ به صورت توده اي متبلور و دانه ريز تا سنگ به صورت دانه هاي درشت است . ژيپس در اسيد كلريدريك و آب گرم به صورت محلول در مي آيد.
ژيپس سولفات كلسيمي با دو ملكول آب 2H2O و Caso4 است كه همين آب ملكولي عامل سودمندي آن براي مصارف فعلي است .
ژيپس خالص داراي 9/20 درصد آب تركيبي و 6/46 درصد So3 و 5/32 درصد Cao است.
خلوص سنگ گچ بر مبناي درصد كاني ژيپس در آن تعريف مي شود . طبق استاندارد ASTM حداقل خلوص لازم براي سنگ گچ در مواد صنعتي 70 درصد ژيپس است در صورتيكه اغلب سنگ گچ هاي تجارتي داراي 75 تا 90 درصد خلوص مي باشند.
نا خالصيهاي موجود در سنگ گچ اغلب شيل ، رسها و كربنات كلسيم است و گاهي بازمانده فعاليتهاي حياتي نيز در آن ديده مي شود.

استانداردهاي گچ
استانداردهايي كه تا كنون در مورد مشخصات فيزيكي و شيميائي گچ به تصويب رسيده به شرح زير است :
استاندارد ملي ايران ISIRI : شماره 369 سال 1364
استاندارد انگيلسي B.S Gypsum Building Plasters
در حال حاضر توليد گچ در كشور شامل استاندارد اجباري نبوده و از استاندارد تشويقي بر خوردار است .

هنر گچبری

هنر گچبری یکی از هنرهای وابسته به معماری است که در هر منطقه و هر دوره زمانی شکل و سبک مخصوص خود را دارد. همان طور که از نام این هنر پیداست، مصالح بکار رفته در این هنر گچ می‌باشد. گچ‌بری در ایران دارای دوره‌های مختلف تاریخی می‌باشد. گچ به دلیل داشتن خاصیت چسبندگی، رنگ مطلوب، کاربرد آسان، فراوانی و ارزانی کاربرد زیادی در هنرهای تزئینی دارد.

در کاوشهای باستانشناسی نمونه‌ها و نشانه‌هایی از رواج این هنر در روزگار ساسانی به دست آمده‌است. یکی از کاربردهای ویژه گچ، اندود کردن دیوارها و آراستن سطوح داخلی ساختمانها است و هنر گچ‌بری، این آراستگی را به حد کمال و دلنوازی می‌رساند. از میان نمونه‌های به جا مانده می‌توان به گچ‌بری، چفت گیری و ابزار زنی طاقچه بسیار ارزشمند هنری از کاخ بیشاپور از سده سوم میلادی که در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. همچنین تعدادی از آثار دوره ساسانی که در موزه ملی ایران قرار دارد یاد کرد.

هنر گچبری قرون اولیه اسلام

پس از ظهور اسلام نیز از هنر گچبری در بناها استفاده می‌شده‌است، ولی به دلیل حرمت پیکره سازی، این هنر در ق

مقالات مربوط به گچ

مطالب مشابه :

قرآن و تاريخ

ایران شناسی1

تحقیق و پایان نامه های ادبیات

<<< آشنایی با استاد علیرضا عباسی <<<

مرند

چهل نکته خواندنی درباره حرم امام رضا(ع)

تاریخچه پیدایش خط

پژوهش در سنگ نوشته های گورستان تخت فولاد

مقالات مربوط به گچ