انگور یاقوتی

انگور از مهمترین میوه های جهان به شمار می رود. فسیلهای برگ و بذر این گیاه در رسوبهای مربوط به دوران سوم زمین شناسی در آمریكای شمالی و اروپا كشف شد. میوه آن از زمانهای بسیار قدیم مورد استفاده بشر قرار گرفته است. شواهدی وجود دارد كه نشان می دهد انگور از دوران نخستین و عهد مفرغ به عنوان یك ماده غذایی مورد توجه انسانهای اولیه بوده است.

به گزارش حجت الله به نقل ازخبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه‌ سیستان و بلوچستان، انگور بطور وحشی و به مقدار فراوان در جنگلها وجود داشته و انسانهای نخستین از برگ و میوه آن بهره می جسته اند.

دانشمندان معتقدند اهلی سازی و كشت و كار انگور در حدود 3500- 3000 سال قبل از میلاد از ارمنستان در نزدیكی دریای خزر آغاز شده و سپس از سمت غرب به اروپا و از سمت شرق به ایران و افغانستان گسترش یافته است.

دامنه وسیع سازگاری و انعطاف پذیری ژنتیكی قابل توجه این گیاه سبب شده تا در همه قاره ها و تحت شرایط متنوع آب و هوایی اعم از معتدله، نیمه گرمسیری، گرمسیری و شرایط آگرواكولوژیكی متفاوت از كوهها تا دشتها و سواحل دریاها توسعه یابد. انگورگیاهی از تیره Ampelidaceae است كه آن را Sarmantaceae یا Vitaceae نیز می نامند . این تیره شامل بیش از 14 جنس و حدود 1000 گونه مختلف است. تعدادی از آنها، جزء گیاهان زینتی بوده و جنسهای دیگر به استثنای جنس Vitis كه از لحاظ تغذیه مورد توجه می باشد؛ فاقد اهمیت است.

مهمترین گونه این جنس V.vinifera، معروف به نوع اروپایی است که بیش از 90درصد انگورهای تولید شده در جهان مربوط به گونه های مختلف این گونه است. ارقام این گونه با توجه به اینكه از بالاترین كیفیت جهت تازه خوری، فرآوری و تولید كشمش برخوردارند، بسیار مورد توجه هستند. اغلب گیاه شناسان نیز معتقدند كه موطن این گونه، آسیای صغیر و منطقه ای بین دریای سیاه و خزر است. در حال حاضر انگورها وسیعترین دامنه گسترش و پراكندگی را در بین درختان میوه خزاندار دنیا دارند. تقریبا حدود نیم هكتار از هر 60 هكتار زمین كشت شده در دنیا به انگور اختصاص داشته و یك درصد از کل شاغلین در مراحل مختلف تولید، فرآوری و تجارت این محصول مشغول بكار هستند.

انگور مهمترین محصول باغی در منطقه سیستان است که ارقام متنوعی از آن شامل انگور یاقوتی قرمز، یاقوتی سفید، فخری، سنگك، امیری، لعل، حاجی عباسی، چشم گاوی، قندهاری، مایه میش، غلامی، شست عروس و... در این سرزمین یافت می شود. انگور یاقوتی قرمز که رقم غالب تاکستانهای سیستان است، از گروه انگورهای اروپایی Vitis vinifera و از انواع انگورهای بی دانه می باشد که به مصرف تازه خوری می رسد. این صفت بی دانگی در انگورهای رومیزی بسیار اهمیت داشته و نقش زیادی در بازارپسندی آنها دارد. از این رو در حال حاضر، تحقیقات گسترده ای در دنیا روی این صفت و انگورهای حائز آن متمرکز شده است. انگورهای بی دانه در واقع حاصل وقوع موتاسیون بوده و خاستگاه این دسته مهم از انگورهای جهان را ایران و افغانستان می دانند.

با توجه به موقعیت جغرافیایی سیستان، بدون تردید این منطقه از مراکز پیدایش انگورهای بی دانه بوده است. شواهد باستان شناسی حاکی از قدمت چند هزار ساله کشت و کار و تنوع ارقام انگور در این منطقه، گواه درست و دقیقی بر این ادعاست.

مهمترین ویژگی انگور یاقوتی قرمز سیستان که به آن نقشی ممتاز و بی بدیل می دهد، زودرسی و نوبرانه بودن آن است. رقم یاقوتی قرمز در شرایط اقلیمی این دشت، هفته اول خرداد ماه قابل عرضه به بازارمصرف است. این زمان از سال مصادف با بروز خلأ شدید در بازار میوه کشور و اوج تقاضای بازار است.

انگور سیستان دارای ویِِژگیهای خاصی نظیر عطر، طعم و جلوه و جلای ظاهری و منحصر به فرد است که در نوع خود یک مزیت نسبی به شمار می رود که باید به آن توجه کرد. در صورت فراهم شدن زیر ساختهای لازم در چرخه تولید، توزیع و بازاررسانی، این محصول می تواند نقش موثری در بهبود وضعیت معیشتی کشاورزان، اوضاع اقتصادی و اجتماعی منطقه و حتی تأمین بخشی از نیاز کشور ایفا نماید.

تقویم زراعی و مراحل فنولوژیکی انگور یاقوتی قرمز در شرایط اقلیمی دشت سیستان شکفتن جوانه ها در 15 اسفند،ظهور خوشه در 25 اسفند، باز شدن گل 15 فروردین، میوه بستن 25 فروردین انجام می شود. تغییر رنگ حبه 20 اریبهشت و آغاز برداشت 5 خرداد و آغاز هرس کاشت نهال 20 دی انجام می شود.

مشخصات میوه انگور یاقوتی قرمز سیستان بطور میانگین تعداد جبه در خوشه 230 عدد حجم خوشه 123 و نیم سی سی، وزن 230 گرم ، عرض 7 و یک و طول 11 و 75 است. هر یک حبه دارای 22 درصد مواد جامد محلول ، دم آن 65 درصد سانتیمتر و حجم آن 95 درصد سی سی و با یک و یک دهم طول و وزن یک گرم است.

برای بهره استفاده درست از این محصول در مراحل کاشت، داشتٰ و برداشت لازم است کشاورزان به اصول فنی زیر توجه کنند. در مرحله کاشت این محصول از آنجایی که کاشت و احداث باغ یک سرمایه گذاری بلند مدت است و به هزینه قابل توجهی نیاز دارد لازم است تمامی جوانب نظیر وجود آب کافی بویژه در زمان فصل رشد، خاک مناسب و حاصلخیز زمین و سایر مسائل مربوط به داشت، برداشت و حتی پس از برداشت مورد توجه قرار گیرد.

با توجه به شرایط سیستان، تأمین آب مطمئن مهمترین دغدغه کشاورزان همیشه بوده و است و از سوی دیگر در سالهای اخیر و به دنبال رواج استحصال آب از چاهکها جهت کشاورزی توجه به کیفیت آب آبیاری نیز به سبب نداشتن مقاومت زیاد این انگور در مقابل آب شور از اهمیت ویژه ای بر خوردار است.

از آنجا که در بخشهایی از اراضی این دشت، گاه به لایه هایی سخت و تقریباً غیرقابل نفوذ خاک مواجه می شویم، حفر پروفیل تا عمق 5/1 – 2/1 متری، مخصوصاً در خاکهای بکر و فاقد سابقه کشت و کار، جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات بعدی و نیز چاره جویی برای از میان برداشتن چنین لایه هایی کاملاً ضروری است. چنانچه کشاورز ناچار به برداشت در طی ساعات گرم روز است باید تلاش کند تا جعبه ها را بلافاصله در مکان مناسبی در سایه قرار داده و یا در معرض هوای خنک ( کولر) دمای محصول را کاهش دهد زیرا این عمل می تواند نقش موثری در کاهش ضایعات محصول داشته باشد. در مراحله جابجایی نیز توصیه می شود در صورت بعد مسافت، این کار طی ساعات خنک شب و در صورت عرضه به بازارهای محلی و استانی، اوایل صبح انجام شود.

کشاورزان می توانند بهبود کیفیت را با استفاده از هورمون جیبرالین افزایش دهند زیرا یکی از معایب انگور یاقوتی قرمز، تراکم خوشه و کوچک بودن اندازه حبه هاست. این مسئله سبب می شود تا هم زمینه آلودگی آن به قارچها و عوامل زنده مخرب دیگر افزایش یابد و هم امکان شست‌وشوی کامل آن وجود نداشته باشد و جهت رفع این مشکل می توان از هورمون جیبرالین استفاده نمود. این هورمون می تواند ضمن آنکه باعث طویل شدن خوشه و انشعابات آن می شود با القای ریزش درصدی از گلها، می تواند تنک شدن خوشه و در نتیجه درشت شدن حبه های باقیمانده را در پی داشته باشد.

این هورمون در بازار با نام تجاری برلکس عرضه می شود و نتایج پژوهشهای انجام گرفته در منطقه نشان داده است، محلول پاشی با این هورمون به غلظت ppm 100 و در مرحله گلدهی کامل، بیشترین تأثیر را در این زمینه دارد.

انگور یاقوتی

مطالب مشابه :

نقش انگور یاقوتی در کنترل فشار خون و کلسترول بالا

انگور یاقوتی

انگور

نوبرانه انگور ياقوتي قصرشيرين به بازار آمد

برداشت انگور یاقوتی در میناب

انگور یا مو با نام علمی Vitis

انگور

برداشت انگور یاقوتی در ایرانشهر

3) انگور ( grape )