روش هایی برای بهبود شیوه ی تدریس درس انشا :

روش هایی برای بهبود شیوه ی تدریس درس انشا :

1ـ در جلسات اوّل موضـوعـاتی به دانش آمـوزان داده شود که در رابـطه با امـور حسّی و دریافت های عینی دانش آموزان باشد . یعنی در چند جلسه ی اوّل از امور تخیّلی و انتزاعی دوری کنیم تا آنـان را از مراحـل حسّی و پدیده های اطـراف خود به امور انتزاعی و ذهنی بکشانیم و از موضوعات ساده به موضوعات مشکل هدایت نماییم . مثلاً از آنان خواسته شود که آن چـه را در کلاس می بینند و یا کمبـودهایی را که در کلاس خود احساس می کننـد به صورت دریـافت هایی ، با دیـدگاهی انتقـادی و اصـلاحی توصیف کنند سپس دانش آموزان انشاهای خود را بخـوانند و معـلّم با دقّت گوش فـرا دهد و نوشته هایشان را در موضـوع ، محتـوی و شیوه ی نگارش تصحیـح کند و به دنبـال آن دانش آموزان ، نکاتـی را که معلّم یادآوری و اصلاح می کند در دفتر خویش اعمال کنند .

2ـ در چند جلسه ی اوّل انشا ، هر ساعت یک قطعه ی خوب ادبی در کلاس خوانده شود و قطعه ی انتخاب شده آن چنان گیـرایی داشته باشد که دانش آموزان به آن علاقـه نشان دهند و هم چنین قطعـات انتخـاب شده دارای پیـام و اندیشه باشد که دانش آموزان به سوی آن هـدایت شوند . اگر دانش آموزان از قطعـات گفته شده در نوشته های خود استفاده نمایند سبب تلاقی میـان مطلب خود آنـان و مطلب قطعه ی ادبـی می گردد که نتیجه اش پرورش ذهن و زبـان خواهد بود و این کار مستلـزم خوب گوش دادن است و فایده ی خوب گوش دادن ،پرورش دقّت و حافظه ی دانش آموزان خواهد بود .

3ـ ساعات انشا باید از حالت شاگرد مداری خارج شود و دانش آموزان دیگر و معلّم در انشای او دخالت کنند و اظهـار نظر نمایند و کلاس را به محیط بحث و گفت و گو و تبـادل اندیشه تبدیل نمایند تا کلاس از حالت یکنواختی و دلزدگی خارج شود .

4ـ به دانش آموزان بـاید یـاد داد که در بـاره ی موضوع ، از بزرگ ترها معلّم مربوطه و دیگر معلّمان که در رابطه با موضوع مورد نظر آگاهی و اطّلاعی دارند دانش آموزان را بی نصیب نگذارند . البتّه راهنمایی و ارشاد آنان باید در حدّ گفت و گو ومحاوره باشد .

5ـ خود معلّمان ادبیّات باید الگوی تربیتی و آموزشی باشند و در نوشتن انشا و قطعات ادبی بر همـه ی دانش آموزان بـرتـری داشته باشند که اگر احیـاناً دانش آموزی مطلبی را از کتـابی استفاده نمود و اصرارنمود که مطلب وسخن خود اوست معلّم منبع و نویسنده ی آن مطلب را نوشته و به دانش آموزان یاد آوری نماید تا شاگردان به توانایی معلّم خود پی ببرند و اگر در انشا نویسی از کتاب یا منبعی استفاده می نمایند منبع مطلب مورد نظر را ذکر نمایند که حسّ امانت داری در آنان ایجاد شود .

6ـ در حین خواندن انشا توسّط یک نفر، دیگر دانش آموزان صفحه ی کاغذی را تهیّه نمایند و به نوشته ی دوستشان توجّه نمایند ونکاتی را که لازم است یادداشت نمایند و در پایان به دوستشان گوشزد نمایند البتّه معـلّم باید بر این کار آنان نظارت داشته باشد و اصلاح کننده ی مطالب آنان باشد این کار باعث می شود کلاس از حالت یکنواختی خارج و به محیط بحث و تبادل نظر تبدیل گردد .

7ـ هر چند جلسه یک بار ، دانش آموزان کتابی را که در دسترس دارند بررسی نمایند و نظر خود را در مورد آن بیان نمایند . این کار باعث می شود که دانش آموزان به مطالعه وادار شوند و با شیوه ی نوشتن دیگران نیز آشنا گردند و با مأخذ شناسی کتاب آشنا شوند .

8ـ معلّمان ادبیّات در هر جلسه باید نکاتی را که در آیین نگارش کاربرد زیاد دارند یادآور شوند و در تخته سیاه بنویسند و توضیح دهند .

9ـ موضوعاتی که به دانش آموزان داده می شود باید متنـاسب با سطح تفکـّر و ذوق و دریـافت دانش آموزان باشد .

10ـ به دانش آموزان یاد داده شود که پس از تدوین و تهیّه ی انشا ، نوشته ی خود را در بین

اعضای خانواده ی خود با صدای بلند بخوانند تا دراصلاح و رفـع عیب و نارسایی انشای خود ازنظردیگران بهـره مند شوند .فایده ی این آمـوزش دادن مشورت به طورغیرمستقیم است .

11ـ معلّم در هر ساعت کتاب مناسبی را به کلاس بیاورد و آن را به دانش آموزان معرّفی نماید و چند سطر یا قطعه ای از آن را بخواند تا کلاس از حالت یکنواختی و خستگی خارج گردد .

12ـ چند جلسه یک بـار به دانش آموزان انشای دستـه جمعی داده شود تا روحیّـه ی تحقیق و پژوهش در آنان ایجاد شود .مثلاً در باره ی پیامبران ، شاعران ، نویسندگان ، مسائل علمی و اجتماعی و فرهنگی و ...

13ـ معلّم ، دانش آموزان را راهنمـایی و هدایت کنـد تا دانش آموزان در هـر جلسه علاوه بـر

موضوع ، نوشته ای از کتاب یا نشریّه یا مجلّه با ذکر مأخذ و نام نویسنده و مترجم عیناً دردفتر خود یادداشت نمایند که این کار باعث عادت کردن دانش آموزان به مطالعه می گردد .مطالعه ی کتاب یا نشریّه و مجلّه در شیوه ی نوشتن دانش آموزان تأثیر خواهد داشت .

14ـ دانش آموزان را به مطالعـات مستمر و مداوم عادت دهیـم مطالعه ی آثـار نویسندگان بزرگ باعث می شود که عبارات وجملات جذّاب و گیرای آن ها درذهن دانش آموزان تأثیربگذارد و جایگزین اندیشه های ضعیف آنان گردد و در نتیجه قادر خواهند بود خوب بنویسند .

15ـ معلّم باید دانش آموزان با اشعار شاعران آشنا نماید و دانش آموزان را ملزم نماید به حفظ

شعر و استفاده از اشعار شاعران در نوشته ی خود .

16ـ به دانش آموزان یاد داده شود که در نوشته ی خود از مفاهیم قرآن ، احادیث ، نهج البلاغه ، گلستان ... داستان های معروف و مثل های رایج استفاده نمـایند تا مطالبشان رسـا بشود و اندیشه ی دانش آموزان تقویت گردد .

17ـ به دانش آموزان یاد داده شود که در انشای خود کلمات گفتاری به کار نبرند جز در مواردی که مطلبی را عیناً از کسی نقل قول می کنند .

18-‌ به دانش آموزان تفهـیم نمـاییم که ضعف آنان در نوشتن باعث خواهد شد که مردم آنان را بی سواد تلقّی نمایند پس باید آنان را آگاه سازیم که در جهت تقویت و توانا ساختن توان علمی نگارش خود تلاش نمایند .

19ـ باید موضوعات متعدّد انتخاب شود تا کلاس ازحالت یکنواختی خارج گردد و دانش آموزان

از کلاس انشا زده نگردند .گاهی مواقع موضوعات آزاد به دانش آموزان داد .

20ـ دانش آموزان دفترچه یادداشتی برای خود تهیّه نمایند خاطرات ، جمله یا سخنی که از کسی می شنوند ، احساسات خـود از محیط و... را بنویسند و در کلاس به صورت اختیـاری و با تمایل خود شان بخوانند .

21ـ برگرداندن متون نظم ونثـر فارسی به زبـان خود در هر چند جلسه یک بار که باعث می شود دانش آموزان برمتون نظم ونثرتسلّط یابند ودرمواقع ضروری ازاین گونه مطالب درنوشته های خود استفاده نمایند .

22ـ منابع و مآخذی در رابطه با موضوع گفته شده به دانش آموزان معرّفی شود .

23ـ دانش آموزان هدایت شوند تا کلمات تازه ای که در دروس جدید فارسی و سال های قبل

یاد گرفته اند در نوشته ی خود استفاده نمایند .

24ـ باید معلّم شرایطی فراهم آورد تا دانش آموزان از خواندن انشای خود در حضور دوستانش

ترس و واهمه ای نداشته باشد که فایده و نتيجه اش ، خارج شدن دانش آموزان از حـالت کم رویی و شرمندگی خواهد شد و باعث تقـویت مهـارت سخنرانـی که خود نوعی ایجـاد فرصت برای اظهار نظر از سوی شاگردان است .

25ـ به دانش آموزان باید یـاد داد که ساده و روان بنویسند و کلمات دور از ذهن و مصنـوع و فنی به کار نبرند .

26ـ باید شرایطی فراهم آورد که دانش آموزان خودشان تمرینات درس فارسی را جواب دهند و

معلّم تنهـا اصلاح کننده ی جـواب های آنـان باشد که فایده ی این کار ، این است که دانش آموزان مجبور می شوند درس را مطالعه نمایند و مطالب آن را درک نمایند و جملات محکم و زیبا بنویسند وجملات و کلمات جدید درس را در نوشته های خود به کار ببرند .پس نباید معلّم جواب ها را برای دانش آموزان بنویسد .

27ـ باید موضوعاتی به دانش آموزان داده شود که دانش آموزان با آن درگیر هستند . مثلاً از فرزند یک آزاده بخواهیم که بازگشت پدرش را برای هم کلاسی های خود به عنوان موضوع انشا بنویسد و بخواند .

28ـ تا حدّ امکان از وسایل کمک آموزشی ، تصویر ، فیلم و... استفاده نمود .

29ـ استفاده از فضای طبیعی به جای فضای بسته ی کلاسی . مثلاً موضوع انشا درباره ی درخت است دانش آموزان در زیر درخت بهتر می توانند در باره موضوع مورد نظر بنویسند .

30ـ استفاده ی کمتر از موضوعات تحمیلی و به جـای آن استفاده از موضوعـاتی که در رابطه با طبیعت باشد یا موضوعات آزاد .

روش هایی برای بهبود شیوه ی تدریس درس انشا :

مطالب مشابه :

روش های پیشنهادی برای تدریس دروس زبان وادبیات فارسی

روش های نوین در تدریس فارسی دوره ی راهنمایی

روش های تدریس

موضوع مقاله : روش های نوین در تدریس دروس به ویژه درس ادبیات فارسی

روش هایی برای بهبود شیوه ی تدریس درس انشا :

مشکلات و راه کارهای آموزش زبان فارسی در مقطع متوسطه

نمونه طرح درس ادبیات فارسی سوم راهنمایی

روشهای نوین تدریس در ادبیات فارسی ابتدایی

پاسخ به برخی سوالات در مورد تدریس فارسی ششم

روش تدریس فارسی