تاملی بر مخاطرات بهداشتی مصرف کالاهای قاچاق دکتر حبیب اله فصیحی ک دانشگاه خوارزمی تهران


 چکیده

قاچاق در قوانین کشورهای مختلف  ، مفهوم و مصداق­هایی کم و بیش متفاوت دارد و متخصصان علوم مربوط ( اقتصاددانان ، جامعه­شناسان ، حقوق­دان­ها و . . . ) نیز هر کدام از نگاه خود قاچاق را تعریف می­کنند امّا وجه اشتراک تمامی این نگرش­ها و تعریف­ها در «غیرقانونی تلقی­شدن» کار قاچاق است . هر دولتی بر خود فرض می­داند که از فعالیت­های غیرقانونی جلوگیری به عمل آورد و از این رو آن­چه قاچاق تلقی گردد آماج مبارزه دستگاه­های مسئول قرار می­گیرد . در نتیجه کار قاچاق باید در خفا و دور از چشم مأموران مبارزه صورت پذیرد . بنا به تعریفی که از کالای قاچاق در کشور ما مورد نظر است ، مبداء یا مقصد کالاهای مشمول قاچاق ، در بیرون از مرزها قرار دارد و این کالاها درمسافت­های طولانی چندین مرحله بارگیری ، تخلیه ، انبار و حمل می­شوند تا به دست مصرف کننده برسند . رعایت شرایط اختفا ایجاب می­کند که مراحل یاد شده در شرایطی نامناسب انجام شوند و حتی اگر کالا در تولید نیز مشکل نداشته ، حین عرضه فاسد یا زیان­آور گردد . عدم کنترل کیفی کالاهای قاچاق و جعل وتقلب در بسته­بندی ، تاریخ­گذاری و نشانه­گذاری نیز عاملی است که سبب می­گردد عاملان قاچاق کالاهایی در اصل نامرغوب و بی­کیفیت عرضه نمایند . کالاهایی نیز که ماهیّتاً حرام و مصرف آن­ها غیرشرعی و غیرقانونی است و تنها به طریق قاچاق به کشور وارد می­گردند گرچه در هر حال زیان­آور هستند امّا تقلّب در تولید و نابسامانی در مراحل عرضه ، مخاطرات ناشی از مصرف آن­ها را دوچندان می­سازد .   مقدمه       بخش قابل توجهی از فعالیت­های اقتصادی کشورها دربخش اقتصاد زیرزمینیانجام  می­گیرد . اقتصاد زیر زمینی بخشی از اقتصاد است که دولت از ثبت آن در تولید  ناخالص ملی  ناتوان است . ((Frey and Schneider,2001 . بخش اخیر طیف وسیعی از فعالیت­های اقتصادی را شامل می­شود که عموماَ غیرقانونی هستند و از این رو نه تنها مورد تایید و حمایت دولت­ها نیستند بلکه به لحاظ این که آن­ها را از حقوق مالیاتی خود محروم کرده و آثار سوئی بر فعالیت­های رسمی بر جا می­گذارند ،  به انحاء مختلف با آن مبارزه می­کنند . هر چند به زعم بسیاری، این بخش واجد آثار مطلوب اقتصادی و اجتماعی نیز می­باشد .      بخشی از اقتصاد زیرزمینی را فعالیت­های مربوط به قاچاق کالاها تشکیل می­دهد. دیدگاه و نگرش دولت­ها و متخصصان رشته­های مختلف نسبت به تعریف و شمول فعالیت­های قاچاق کالا تا حدود زیادی از یکدیگر متفاوت است . هرچند در تمامی کشورها ، مبارزه و پیشگیری از فعالیت قاچاق،  سیاست عمومی دولت­هاست ، اما این­که چه کالایی در شمول قاچاق قرار گیرد و کدام عمل اقتصادی ، قاچاق تلقی شود ، موضوعی است که در هر کشور تقریباً متفاوت از دیگری است . در تمام کشورها فعالیتی که در شمول قاچاق قرارگیرد ، غیرقانونی تلقی می­شود و از این رو دولت­ها نیز بر خود فرض می­دانند که از این گونه فعالیت­ها جلوگیری به عمل آورند . کم وکیف مبارزه و شدت و ضعف آن نیز به قوانین هر کشور ، سیاست اقتصادی دولت و اراده و کارآمدی دستگاه­های مسئول مبارزه بستگی دارد .        طبیعی است که وقتی فعالیتی از نگاه زمامداران و قانونگذاران یک جامعه ، غیرقانونی تلقی می­گردد و برنامه­هایی نیز در جلوگیری و مبارزه با آن اندیشیده شده و به مورد اجرا گذاشته می­شود ونیز سرمایه­های انسانی و مادّی جامعه مصروف این مبارزه می­گردد ، به طور حتم مصالحی بر آن جامعه و بر حاکمیت مترتب بوده که آنان را به چنین مسیری رهنمون شده است . به عبارت دیگر عزم دولتمردان هر کشور به پیشگیری از فعالیت­های قاچاق کالا و مبارزه با آن بنا به مصالح اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و یا فرهنگی جامعه می­باشد و منافعی از این کار متوجه دولت­هاست که وضع قوانین و چاره­جویی بر مبارزه را توجیه می­نماید . پرداختن به تمامی آثار و عواقب منفی پدیده قاچاق کالا ، مقوله مفصلی است که در این گفتار نمی­گنجد و در این­جا تنها بنا بر آن داریم تا پیامدها و نتایج نامطلوب عرضه و مصرف کالاهای قاچاق را از نظر تاثیر منفی که بر بهداشت و سلامت شهروندان برجا می­گذارد بررسی نماییم . مفهوم قاچاق کالا در ایران       در بند الف ماده (1) لایحه مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اکنون مراحل نهایی تصویب خود را در مجلس شورای اسلامی می­گذراند قاچاق کالا و ارز این­گونه تعریف شده است : « هر فعل یا ترک فعلی که موجب نقض تشریفات قانونی مربوط به ورود و خروج کالا  و ارزگردد  و بر اساس این قانون یا سایر قوانین برای آن مجازات تعیین شده باشد ، در مبادی ورودی یا هر نقطه از کشور تا محل عرضه آن بازار داخلی کشف شود . » براساس آن­چه از این ماده و بندهای مختلف ماده 2 لایحه استنباط می­گردد ، مبداء یا مقصد کالای قاچاق به نحوی در خارج از مرزها قرار داشته ویا به گفته­ی دیگر تنها کالاهای وارداتی و صادراتی می­توانند در شمول قاچاق قرار گیرند  و آن هم در شرایطی که تشریفات قانونی مربوط در مورد آن­ها طی نشده باشد . ابعاد مختلف مخاطرات بهداشتی کالاهای قاچاق         کالاهای قاچاق به دو جهت سلامت و بهداشت مصرف­کنندگان را به خطر می­اندازند .از یک طرف این­گوته کالاها بدون اعمال هرگونه کنترل کیفی روانه بازار می­گردند . واردکنندگان قاچاق در پی سود بیشتر هستند و کالاهای خود را معمولاً خارج از شبکه معتبر و رسمی بازار و از طریق فروشندگان غیر رسمی و شبکه­های زیرزمینی بدون ارائه هر گونه ضمانت­نامه و خدمات پس از فروش عرضه می­دارند . عرضه­کننده­ی کالای قاچاق نه تنها ضمانتی بر کالای خود نمی­دهد بلکه اصولاً اینان فروشگاه ونام و سابقه­ی معتبری نیز ندارند که نگران اعتبار و حیثیت خود در شبکه عرضه باشند . از این­رو از عرضه هر گونه کالای معیوب و بی­کیفیت نیز ابایی ندارند . طبیعی است که در این شرایط عرضه کالا در پوشش و لفافه غیرواقعی ، تاریخ تولید غیرحقیقی و نام و نشان جعلی برایشان سود بیشتری خواهد داشت و چون کارآن­ها از پایه و اساس غیرقانونی است ، تفاوتی نمی­کند که کار خلاف غیرقانونی دیگری نیز متعاقب آن صورت گیرد و سود زیادتری را عاید نماید .        جهت دیگر تهدید سلامت و بهداشت مصرف­کننده به­وسیله­ی کالاهای قاچاق ، شرایط نامناسب حمل ، انبار و توزیع است به­طوری­که حتی اگر کالا در بدو تولید نیز مناسب مصرف باشد ، در جریان انجام مراحل یادشده معیوب ، فاسد یا بی­خاصیت می­گردد .  قاچاق ، کاری غیرقانونی است و دستگاه­های مسئول در هر مرحله­ای از حمل تا انبارداری و توزیع و در هر نقطه­ای از کشور به موجب قانون با پدیده قاچاق مبارزه کرده و کالاهای قاچاق را توقیف می­نمایند . مرتکب قاچاق  نیز مجرم است و مجازات می­گردد . بنابراین هر مرحله­ای از کار قاچاق باید مخفیانه صورت گیرد . کالاهای قاچاق در کیلومترها راه به­وسیله کوله­بران و یا به­کمک چارپایان در کوره­راه­ها جابه­جا شده یا بر روی خودروهای بیابانی و جاسازی در خودروها در جاهایی که گاه گرم ، پرلرزش و در معرض رطوبت هستند، در شرایطی کاملاً نامناسب حمل می­گردند . مراکز انبار و نگه­داری نیز در شرایط اختفا قاعدتاً در گوشه کنار شهرها و روستاها و جاهای نمناک یا گرم و آفتابگیر به فساد کالا سرعت می­دهد .        حفاظت و حراست از بهداشت جامعه و سلامت عمومی اجتماع از جمله وظایف و مسئولیت دولت­هاست . در کنار تمهیدات لازم برای دسترسی فراگیر آحاد جامعه به امکانات و خدمات بهداشتی و درمانی متناسب با شئون انسانی ، دولت وظیفه دارد از هر گونه اقدامی که امنیت جانی شهروندان و سلامت جسمانی آن­ها را به خطر اندازد جلوگیری به عمل آورده و اقدامات پیشگیرانه مقتضی انجام دهد . به همین جهت از دیرباز دولت­ها به فکر چاره­جویی­هایی در این ارتباط بوده­اند که یک نمونه از آن درج نشان استاندارد و شماره پروانه بهداشتی بر روی کالاها می­باشد . الزام تولیدکنندگان داخلی به رعایت موازین استاندارد و کنترل کیفی و بهداشتی کالاهای تولید شده که ملازم با درج این گونه نشان­ها بر روی کالاست ، به مصرف­کننده اطمینان می­دهد که استفاده از آن امنیت و سلامت او را به خطر نخواهد انداخت .       بی­تردید در میان کالاهای وارداتی نیز  کالاهای بی­کیفیت و غیراستاندارد کم نیستند . در صورت عدم اعمال کنترل، بسیاری از واردکنندگان سودجو ممکن است در بازارهای جهانی در پی تهیه و واردات این­گونه کالاها باشند که طبیعتاَ قیمت کمتری داشته و در میان عامه مصرف­کنندگان تقاضای بیشتر دارد و سود زیادتری عاید وارد کننده می­سازد . غالب مصرف­کنندگان این کالاها از اقشار کم­درآمد جامعه هستند که به دلیل ناآگاهی از کیفیت  و به صرف قیمت پایین ، این گونه کالاها را ترجیح می­دهند. مسئولیت دولت در حفظ سلامت و ایمنی ایجاب می­کند تا  کالاهای وارداتی نیز از فیلترهای کنترلی گذرانده شده و در صورت تایید به بازار عرضه شوند . بر اساس مصوبه ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز و با تاكيد و دستور رئيس جمهوري ، نهاد مرجع و مسئول ترخيص كالا از مبادي مرزي، گمرك جمهوري اسلامي ايران و مرجع و مسئول كنترل كيفيت و استاندارد ، سازمان استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران است.( پورتال سازمان ملی استاندارد ایران ، 30/1/1391) . بر اساس قانون ارتقاء کیفی تولید خودرو و سایر تولیدات صنعتی مصوب 5/3/1389 مجلس شورای اسلامی ، 1530 قلم از قطعات خودرو و تولیدات صنعتی مشمول اجرای اجباری  استاندارد برای واردات هستند  . همچنین 19 قلم کالا بایستی  مشمول نصب برچسب انرژی بوده و 12 قلم از لوازم و تجهیزات برقی وارداتی باید مصرف انرژی آن­ها تعیین شده و برچسب انرژی بر روی آن­ها نصب گردد . ورود این اقلام با رتبه انرژی پایین­تر از A   و B  ممنوع است . (پیشین )         سازمان غذا و دارو وابسته به وزارت بهداشت نیز وظیفه دارد اقلام غذایی ، دارویی و بهداشتی-آرایشی و نیز تجهیزات پزشکی را از نظر کیفی بررسی و کنترل نماید . درج بر چسب تشخیص اصالت از سال گذشته بر روی داروهای وارداتی آغاز شده تا مردم امكان تشخیص كالاهای اصلی و تقلبی را داشته باشند.        بنابراین کالایی که تشریفات گمرکی را طی کرده و از مبادی رسمی وارد کشور می­شود ، بدون نظارت و کنترل کیفی مراجع مسئول و درج نشان­های مربوط اجازه عرضه در بازار را نخواهد داشت . اما کالاهای قاچاق از این رویه مستثنی هستند .         امروزه جعل نشان­های تجاری و تقلب در تولید و بسته­بندی در بازارهای تولید و تجارت جهان امری معمول و متداول است . گسترش تجارت جهانی با  رشد انفجارآمیز تولید و تجارت کالاهای جعلی و تقلبی همراه بوده است . گرچه تشخیص دقیق میزان تجارت کالاهای تقلبی و جعلی ناممکن است اما حجم تولید این کالاها در سطح جهان بالغ بر یک و نیم تریلیون دلار در سال برآورد شده است.( چادوری و همکار ، 1391 : 130) پیشرفت در تجهیزات کپی و اسکن و نرم­افزارهای گرافیکی مربوط همراه با سهولت فراهم سازی آن و نیز ابزارهای فنی پیشرفته بسته بندی سبب شده که کار جعل نشان­های تجاری به­سهولت انجام پذیرد . اشتیاق بالای بازارهای مصرف به ویژه در میان طبقات کم­درآمد به خرید کالاهای ارزان سبب ایجاد انگیزه برای واردکنندگان کالا شده تا بیشتر به واردات این گونه کالاها تمایل داشته باشند . در شرایط اعمال کنترل­های کیفی که پیش از این تشریح گردید ، کمتر احتمال می­رود تا کالاهای بی­کیفیت یا تقلبی بتوانند از مبادی رسمی عبور کرده و وارد بازار مصرف شوند .  از این رو اغلب واردکنندگان ،  این­گونه کالاها را به طریق قاچاق و معمولاً از خارج از مبادی رسمی به کشور وارد می­کنند .            داروهای قاچاق از جمله اقلامی هستند که هم به دلیل عرضه انواع تقلبی و جعلی و هم به خاطر شرایط نامناسب نگه­داری و توزیع ، جان مصرف کنندگان را تهدید می­کنند .  قاچاق دارو پس از مواد مخدر و اسلحه ،وحشتناک ترین نوع قاچاق است ، چرا که سلامتی و جان انسان ها را شدیداً و به­سرعت در معرض خطر قرار می­دهد. شاید بتوان گفت که اهمیت دارو و مصرف صحیح آن در هر جامعه ای از اهمیت تغذیه صحیح نیز بیش­تر است. فقر و نارسایی غذایی یا رژیم تغذیه نادرست ،اثرات مزمن و منفی درازمدت بر سلامتی جامعه دارد اما دارو نیازی است که به فوریت لازم می شود ، به فوریت تاثیر می گذارد و به همین ترتیب عوارض ناشی از سوء مصرف آن نیز خیلی زود دامن گیر فرد و اجتماع می گردد.( فصیحی، 1389 : 18)         دارو و اقلام آرایشی و بهداشتی تقلبی و مجعول درصدر کالاهایی قرار دارند که  تولید و عرضه آن­ها در بسیاری کشورها حالت فاجعه­باری پیدا کرده است . سازمان بهداشت جهانی فروش داروهای تقلبی در سال 2010 را 75 میلیارد دلار برآورد نموده است . (چادوری و همکار ، 1391: 131) اکنون در کشور ایالات متحده یک تا سه درصد داروها قاچاق و تقلبی هستند در بازارهای اروپا نیز تا 7 درصد از اقلام دارویی عرضه شده ، قاچاق و تقلبی است . این رقم در کشورهای در حال توسعه 10 تا 15 درصد می­باشد . ( شیبانی ، 1390 : 58) یک بخش مهم از نیازهای دارویی که بازار قانونی قادر به پاسخ گویی به آن نیست ، داروهایی هستند که به لحاظ مسائل شرعی و اخلاقی محدویت دارند و یا مصرف آن ها به دلیل زیان­هایی که به دنبال دارد ممنوع شده­ است . هورمون‌هاي جنسي، داروهاي سقط جنين، زيبايي اندام، داروهای نیروزا ،داروهاي مخدروداروهای روان گردان از این جمله می­باشند .بخش بزرگی از مصرف داروهای قاچاق در این گروه قرار دارند . انواع داروهاي سقط جنين جزء پرفروش­ترین داروهاي قاچاق در بازار هستند. اين داروها در سه نوع اروپايي، هندي و پاكستاني در بازار به فروش مي‌رسند. در قوانین کشور ما سقط جنین و عرضه و مصرف داروهای مربوط، تنها در شرایط خاص و بسیار محدود و مطابق نظر و کنترل پزشک متخصص امکان پذیر است . دست زدن به سقط جنین غیرقانونی و خرید و استعمال غیر قانونی این داروها غالباً از سوی افرادی است که فساد جنسی مرتکب شده­اند و درصد کمی از آنان نیز به دلیل مشکلات خانوادگی و مالی به چنین عمل خطرناکی دست می­زنند.         به­گفته­ی مسئول بازرسی ویژه سازمان غذا و دارو،  تقلب و قاچاق در زمینه دارو بیشتر در موارد داروهای جنسی ، روانگردان و مکمل‌ها به خصوص آن­هایی که در بدن­سازی‌ها استفاده می‌شود، صورت می‌گیرد. پاره­ای از این قبیل کالاها فاقد ماده­ی موثر بوده و چه بسا دارای ترکیبات خطرناک و نامربوط هستند .به عنوان مثال نوعي قرص قلبي و عروقي كه از سال 1384 به صورت قاچاق وارد بازار خوزستان شد ،به جاي ماده­ی موثر، در آن سيمان وجود داشت. گاهی نیز با این که تاریخ  واقعی اعتبار مصرف کالا گذشته اما در لفافی با تاریخ معتبر قرار داده شده است . افراد سودجو داروهاي قاچاق را به طرز ماهرانه بسته‌بندي مي‌كنند كه حتي شناسايي آن براي متخصصان توليد دارو هم امكان‌پذير نيست. جبل علي يكي از بنادر آزاد تجاري در كشور امارات متحده عربي است كه مقادير عظيمي از داروهاي مخدر تقلبي طي فرآيندهاي مديريتي پيچيده در آن توليد و عرضه مي‌گردند.        مکمل هاي غذايي، داروهاي تقويتي، ويتامين هاي مختلف مثل ويتامين هاي گروه ، B کمپلکس، ويتامينD ، کلسيم و قرص آهن اغلب در این زمره قرار می­گیرندو محل واردات غيرقانوني آن ها هم بیش تر ازجنوب کشور به خصوص از کيش است . مطالعه­ای در سال 1386 نشان داد که بیش از 40 درصد داروهای قاچاق مربوط به فرآورده­های مکمل غذایی است که مصرف یا عدم مصرف آن ها به لحاظ پزشکی یکسان است .( قاسمی ، 1388 :9 ) یعنی به عبارت دیگر فاقد خواص لازمی هستند که مصرف کننده به خاطر آن ، این داروها را خریده و مصرف می­کند .مصرف کنندگان داروها به علت تصور اثرگذاري بیش تر این داروها نسبت به نمونه هاي داخلي، به خرید آن ها اقدام می­نمایند داروهاي نظير وياگرا[1] و يا مشابه آن كه در بازار و در تبليغات ماهواره‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد به شدت خطرناك هستند و عرضه‌كنندگان اين دارو تنها به فكر منافع خود هستند. عوارض پوستي، قلبي و بيماري هاي رواني نيز حاصل مصرف اين داروها است زيرا اين داروها به علت نظارت كم و مشتري بالا در بازار عرضه مي‌شوند. برخي از داروهايي كه براي درمان بيماري‌هاي جنسي در بازار ارائه مي‌شود اعتيادآور هستند.              تجهيزات پزشكي تقلبی نیز از اقلام عمده قاچاق به حساب مي‌آيند. حجم سرمايه در گردش توليد و عرضه تجهيزات پزشكي در جهان بالغ بر 160ميليارد دلار است كه سهم كشور ما از اين ميزان در سطح شبكه بهداشت و درمان حدود 900ميليون‌دلارمي‌باشد و همين آمار قاچاقچيان را براي قاچاق تجهيزات پزشكي وسوسه مي‌كند (روزنامه شهرآرا ، 7/4/1390 ).  در سال 1390 تجهیزات پزشکی قاچاق کشف شده ارزشی حدود 7/2 میلیارد دلار داشته است .( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391) انواع کالاهای طبی در حو­زه پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی قاچاق مي‌شوند. به صورت ریزتر سرنگ‌ها، وسایل و پروتزهای ارتوپدی، نخ جراحی، آنژيوکت‌ها، استندهای قلبی یا عروقی، داروها و سایر موارد از جمله  مهم­ترین کشفیات قاچاق در این گروه هستند . آمارها نشان می دهد که حداقل در بخش ارتوپدی ۳۰ تا ۳۵ درصد درمان ها با جراحی و به کارگیری ایمپلنت ها انجام می شود که یکی از فراگیرترین بخش های استفاده از تجهیزات پزشکی است و حتی عمل هایی چون دریچه های قلب، مغز، چشم، زیبایی، سرطان ها و... بدون استفاده از تجهیزات پزشکی تقریباً غیرممکن است. قاچاقچیان مرگ، نوع تقلبی و بی­کیفیت این تجهیزات را با عناوین مختلف از کشورهایی مانند چین، هند، پاکستان و برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی وارد بازار می کنند و متأسفانه مصرف کنندگان تنها به دلیل ارزان قیمت بودن این اقلام آن­ها را خریداری جان و سلامت خود را به خطر می­اندازند . استفاده از تجهیزات و کالاهای قاچاق در صورت تقلبی بودن آن­ها به میزان بسیار زیادی در بروز خطاهای بیمارستانی تأثیر گذاراست.یکی از فراگیرترین بخش های استفاده از تجهیزات پزشکی ایمپلنت­ها هستند که قاچاقچیان مرگ، آن­ها را با عناوین مختلف از کشورهایی مانند چین، هند، پاکستان وارد بازار می کنند و متأسفانه مصرف کنندگان تنها به دلیل ارزان قیمت بودن ، آن­ها را خریداری کرده و جان و سلامت خود را به خطر می­اندازند. رییس آزمایشگاه‌های سلامت وزارت بهداشت و درمان از این موضوع سخت نگران کننده است که قاچاقچیان تجهیزات آزمایشگاهی را با عنوانهای مختلف وارد كشور مي‌كنند و متاسفانه برخی از مسئولان آزمایشگاه‌ها به علت ارزان بودن قیمت آن­ها، از این نوع تجهیزات خریداری مي‌كنند. استاندارد نبودن تجهیزات آزمایشگاهی به راحتی مي‌تواند جواب آزمایش را صد درصد تغییر دهد.( مهدوی ، 1385)       بنا به اظهار معاون پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز سالانه شاهد ورود سالانه ۸۰۰ میلیون دلار لوازم آرایشی قاچاق به کشور هستیم. ( ابویی ، 1390 ) آمارهای ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز حکایت از کشف 8/20 میلیارد ریال لوازم آرایشی وبهداشتی قاچاق وارد شده به کشور در سال 1390 دارد . ( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391) فروشندگان بازار تهران معتقدند كه بيش از 50 درصد لوازم آرايشي و بهداشتي، كرم‌هاي پودر و مواد ساخت ريمل‌هاي آرايشي تقلبي است و حرفه‌اي‌ها با ترفندهاي بسيار، با افزودني‌هاي غيرمجاز و انواع چربي كه معلوم نيست چه هست واز كجا به دست آمده، آن­ها را توليد كرده‌اند. بيش­تر خانواده‌ها هم به هنگام خريد، از كيفيت و مواد اصلي ساخت اين مواد اطلاعي ندارند. شايد وقتي مسئول اداره نظارت بر مواد غذايي شبكه بهداشت و درمان كرج اعلام مي‌كند در يك ماه بيش از دو تن انواع شامپو و لوازم آرايشي غير استاندارد از توليدي‌هاي غيرمجاز و فروشگاه‌ها جمع‌آوري و معدوم شده است يا در اخبار مي‌خوانيم كه با شناسايي دو انبار در تهران، بيش از دو ميليارد ريال لوازم آرايش كشف و ضبط شد، بيشتر به عمق فاجعه پي ببريم.   به اعتقاد مشاور معاونت غذا و داروي وزارت بهداشت ،حساسيت شايع‌ترين عارضه لوازم آرايشي تقلبي است. احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در محلي كه ماده آرايشي استفاده شده ، شايع‌ترين شكايات مصرف ‌كنندگان است .  معمولاً چنين افرادي به متخصص پوست مراجعه نمي‌كنند و خودشان از مصرف آن محصول خاص خودداري مي‌كنند. ساير علایم شايع عبارت­اند از: قرمزي، تورم، خارش و تاول‌هاي آبدار. عوارض جانبي ديگري كه مي‌تواند در اثر استفاده از لوازم آرايش روي ‌دهد شامل كهير، عفونت پوست، عفونت ريشه مو، تغيير رنگ پوست، آكنه (جوش‌هاي غرور جواني)، تغيير رنگ و صدمه به ناخن و مو. ( مسعودزاده، 1390 )          کالاهاي بي‌کيفيت آرايشي با پوشش برندهاي مطرح جهاني در کارگاه‌هايي در کشورهاي هند و پاکستان ساخته شده و به کشور قاچاق مي‌شوند . محصولات آرايشي‌تقلبي عوارض کوتاه‌مدت مانند آلرژي، حساسيت، کهير، اگزما و خارش دارند ولي برخي عوارض آن­ها در درازمدت مشخص مي‌شود، مانند مسموميت با سرب و آرسنيک و جيوه که بسيار خطرناک است . ترکيب شيميايي استفاده شده در اين‌گونه مواد مانند مواد محافظ از جمله پارابن‌ها[2] و فتالات‌ها[3] ارتباطي مستقيم با رشد تومورهاي سرطاني به ويژه تومورهاي سرطان پستان دارند . پرخاشگری، عدم یادگیری، اختلالات رفتاری و کلامی، پایین آمدن بهره هوشی و آسیب به جنین را از مهم‌ترین عوارض استفاده از لوازم آرایشی تقلبی بی کیفیت دانسته­اند . مواد نگه­دارنده در کرم‌ها و کرم پودرها، عطر ادکلن و لاک ناخن در ایجاد سرطان پستان نقش مهمی دارد. همچنین نمک آلومینیوم موجود در پنکک و ضد عرق‌ها موجب تنگ شدن منافذ عرق می‌شود و این امر موجب رشد راه‌های سرطانی می‌شود. در حالی که مواد موجود در لاک ناخن و بعضی از ادکلن‌ها موجب سرطان‌زایی و ناباروری در افراد می‌شود. درصد بالایی از بیماران پوستی را کسانی تشکیل می­دهند که از لوازم آرایشی تقلبی خارجی استفاده کرده‌اند و متأسفانه به‌دلیل بی‌اطلاعی از عوارض استفاده از این نوع محصولات، مصرف آن­ها را ادامه می‌دهند. خانم‌های جوان به دنبال تهیه لوازم آرایشی جدید، جذاب و ارزان هستند . این موضوع مورد توجه بسیاری از صاحبان صنایع آرایشی و بهداشتی جهان قرار گرفته به‌طوری که آن­ها در سال‌های اخیر با فعال کردن دفاتر نمایندگی خود در کشور و یا در دبی، خود را هر چه بیشتر به بازار ایران نزدیک کرده‌اند. در این میان، سودجویان با درک شرایط بازار داخلی ایران محصولات آرایشی غیربهداشتی را که از مواد اولیه ارزان و آلوده به نوعی میکروب‌ها تهیه شده است از طریق قاچاق وارد کشور می‌کنند و با قیمت‌های ارزان به فروش می‌رسانند.این محصولات گاهی به مواد رادیواکتیو، انواع ویروس، باکتری و قارچ آلوده هستند که مصرف آن­ها می‌تواند باعث ابتلای به بیماری‌های مختلفی شود.           عطرها سردسته­ی حساسيت‌زاها هستند  . عطرها و مواد خوشبوكننده شايع‌ترين علت ايجاد حساسيت پوستي در مواد آرايشي (حتي مرغوب­ترين انواع آن) هستند. با توجه به قدمت برخي از كارخانه­های خارجي در توليد مواد معطر و ادكلن و ناتواني صنایع داخلي در رقابت با محصولات خارجي، اين مواد یکی از مهم‌ترين اقلام بهداشتي و آرايشي قاچاق شده در كشور را تشکیل می­دهند .رنگ مو يكي از بحث بر انگيزترين اقلام آرايشي است خطر حساسيت‌زايي رنگ‌هاي مو حتي در بهترين مارك‌ها وجود دارد اما در مورد رنگ مو‌هاي تقلبي اين احتمال بسيار بيش­تر مي‌شود. ريزش مو در اثر رنگ موهاي غيرمجاز تقريباً تبديل به پديده‌اي رايج شده است در برخي موارد گزارش شده ‌كه فرد استفاده‌كننده مواد رنگ موي غيرمجاز به سبب مصرف اين مواد پياز موي سرش ‌سوخته و باعث طاسي غيرقابل بازگشت شده است، يا بر اثر مصرف لوازم آرايشي غيرمجاز تاول‌هايي بر روي پوست به وجود آمده است. در بحبوحه بيماري جنون گاوي اين نظريه مطرح شد كه برخي از مواد آرايشي خارجي ممكن است باعث سرايت جنون گاوي شوند. مديركل وقت وزارت بهداشت نيز این موضوع را تایید کرده كه برخي از اين مواد از فرآورده‌هاي دامي و حاوي اكولاژن و ژلاتين هستند كه ممكن است باعث سرايت عارضه جنون گاوي شوند. احتمال اين مشكل در مورد لوازم آرايش‌هاي تقلبي زياد است و كارخانه‌هاي معتبر معمولا دست به چنين ريسكي نمي‌زنند.          بعضي مواد آرايشي داراي مقداري روغن هستند كه باعث بروز آكنه در پوست‌هاي مستعد مي‌شوند. اين مواد روغني در لوازم آرايشي غيراستاندارد به ميزان بسيار بالاتري مي‌رسد، ‌به همين دليل ايجاد جوش‌هاي سرسياه و آكنه از عوارض ‌استفاده از لوازم ‌آرايشي غيراستاندارد است.  آفلاتوكسين‌ها[4] مواد توليد شده توسط قارچ‌ها هستند كه براي حيوانات و انسان سمي هستند. آفلاتوكسين B1 شايع‌ترين نوع موجود و يكي از قوي‌ترين كارسينوژن­ها[5] (مواد سرطان زا) براي انسان محسوب مي‌شود. مصرف آفلاتوكسين توسط انسان مي تواند منجر به صدمات كبدي حاد شود.آزمايشات صورت گرفته بر روي مواد آرايشي غيرمجاز نشان‌دهنده آن بوده كه ميزان اين ماده سمي در آ­نها بسيار بالاتر از حد مجاز است. هر سال چیزی در حدود 45 هزار تن چای خشک به داخل کشور قاچاق می­شود میزان کشفیات چای قاچاق در آمارهای ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا در سال 1389 حدود 6/7 میلیارد ریال و در سال 1390 حدود 1/6 میلیارد ریال آمده است.( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391) .بسیاری ازمحموله­های چای که به صورت غیر قانونی و قاچاق به کشور وارد می­شوند، شرایط فرآوری ، بسته­بندی و حمل غیربهداشتی دارند اما در بسته­های شکیل و جذاب و با مارک­ها و برندهای معروف تقلبی به بازار عرضه می­شوند . وزارت بهداشت وسازمان­های دیگر مسئول در کشور ،قادر به اعمال کنترل­های لازم در این زمینه نیستند چرا که صددرصد آن­ها از خارج از مبادی رسمی و بدون نظارت­های قانونی به کشور وارد شده­اند . اغلب این محصولات آغشته به اسانس­ها ، رنگ­ها ،طعم­ها و افزودنی­های غیرمجاز زیان­آور بوده و ذائقه مصرف­کنندگان را با این مواد به خود متوجه می­سازند . رنگ و طعم این محصولات به هیچ وجه طبیعی نیست و مصرف آن­ها معمولا زیان­آور است . از این رو جلوگیری از این امر جدای از وجه اقتصادی آن ضرورتی اجتماعی و موضوعی است که به حکم وظیفه دولت برای صیانت از سلامت جامعه ضروری است.             سرپرست سازمان چای کشور اعتقاد دارد که اغلب چای‌های خارجی در واقع همان بی‌کیفیت‌ترین چای داخلی با اسانس‌های شیمیایی بوده و 90 درصد چای‌ها در ادارات و وزارتخانه‌ها چای‌های تقلبی هستند . مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران نیز از وضعیت بازار چای کشور را بسیار نامناسب دانسته و بر این باور است که متاسفانه وضعیت به گونه‌ای شده که گاه  دلالان چای ،چای‌هایی را که 30 سال در انبارها مانده با چای‌های خارجی ترکیب کرده و به مردم می‌فروشند. وی با اشاره به این­که چای‌های وارداتی تنها به صورت بسته‌های 20 کیلویی اجازه ورود به کشور را دارند، اضافه می­کند که  چای‌های خارجی که با بسته‌بندی‌های کوچک در بازار مشاهده می‌شوند، قاچاق بوده و مجوز واردات نداشته‌اند.(بلغاری ،1390 :12)          بر اساس گزارش منابع غیر رسمی، روزانه بیش از دو و نیم میلیون دلار انواع مشروبات الکلی از مرزهای غربی به ایران قاچاق می شود. .(زمانیان ، 1389) در آمارهای ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز،  ارزش مشروبات الکلی قاچاق کشف شده 4/650 میلیارد ریال بیان شده است . ( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391)مقدار زیادی از این میزان مشروب الکلی توسط مرزنشینانی به ایران وارد می­شود که روزانه مسیری طولانی را با اسب یا پای پیاده از منطقه کمپی در تزدیکی مرز کردستان ایران، کردستان عراق و ترکیه، طی می کنند. حدود 80 درصد قاچاق مشروبات الکلی از این منطقه صورت می گیرد. برخی قاچاقچیان دستگیر شده اعتراف کرده اند که شرکت های فروشنده مشروبات در داخل خاک عراق، پول محموله ها را زمانی دریافت می کنند که محموله، سالم به مقصد رسیده باشد. (زمانیان ، 1389)        مصرف  مشروبات الکلی به هر طریق که تهیه شده باشد و از هر مسیری که به کشور وارد شده و به بازار عرضه شده باشد ،حرام و از این رو تجارت آن نیز ممنوع است .حرام بودن برخی کالاها از نظر شرع مقدس اسلام به دلیل زیان­هایی است که به لحاظ حسمی و روانی به فرد و اجتماع وارد می­کنند . مصرف الکل ریشه­ی بسیاری از جرایم مثل قتل ، تجاوز ، خودکشی ، فحشاء ، ضرب و شتم و . . . . . است .رفتارهاي نامناسب ،پر حرفي يا کم حرفي ، بي ربط حرف زدن ، گوشه گيري ،پرخاشگري ،  رفتارهاي نامناسب جنسي ، ناتواني در انجام حرکات دقيق و ظريف ، اشکال در به خاطر سپاري وقايع ، تغييرات خلقي ، اختلال در قضاوت ، اختلال در عملکرد شغل اجتماعي ،توهمات شنوايي پايدار ،ابتلا به فراموشي ، و اختلال خواب و ... از جمله پیامدهای روانی مصرف الکل و  مواردی چون  ابتلاء به سيروز و نارسايي کبدي ، بيماريهاي معده ، مري ، لوزالمعده ، ناتواني جنسي ،افزايش خطر سرطان­هاي دستگاه­هاي گوارش ، سرو گردن ، سوء تغذيه ، اختلال شديد در هماهنگي و کنترل هيجانات ، کاهش سطح هوشياري و اغماء و نهايتا مرگ در اثر فلج عضله تنفسي از جمله عوارض جسمانی مصرف الکل به حساب می­آیند واردات مشروبات الکلی خود به خود برای مصرف کنندگان اثر سوء اجتماعی داشته و سست شدن اعتقادات دینی و ملی، افزایش قتل و تجاوز و غیره را به دنبال دارد و یا قاچاق زنان و دختران فراری از منزل و در اختیار عیاش خانه های خارج از کشور قرار دادن آن­ها به شدت عواطف و اعتقادات مردم را تحت تاثیر قرار می دهد.(پوریایی، 1387: 11-10)             با عنایت به این­که  مشروبات الکلی از کالاهای ممنوع به حساب می­آیند می­توان گفت که تمامی  موجودی بازار به­صورت قاچاق وارد کشور شده و یا به شیوه­های کنترل نشده­ی غیربهداشتی در داخل تولید و عرضه گردیده­اند .بر خلاف اغلب کالاها که با گذر از مرز و ورود به بازار داخلی، شناسایی و مقابله با آن دشوار است ، کالاهای ممنوع در هر مرحله­ای از تولید ، حمل ، انبار ، عرضه و مصرف آماج برخورد و مقابله قرار می­گیرند و از این رو تمامی این مراحل باید با شگردهای خاص و دور از چشم دستگاه­های کنترل کننده انجام پذیرد . این موضوع نگه­داری، حمل و عرضه را دشوارتر نموده و محصول را بیش تر در معرض فساد قرار می­دهد. وانگهی زمینه را برای تولید انواع تقلبی و غیراستاندارد آن هموارتر می­سازد . ناآگاهی افراد از اصول و میزان مصرف و استعمال انواع غیرمرغوب و نامطمئن به دلیل گرانی ناشی از محدودیت­های تولید و عرضه که طبقات گمراه کم­درآمد را از انواع کم­خطرتر گران­قیمت بی­نصیب می­سازد مزید بر علت می­گردند تا عوارض جسمانی و روانی ناشی از مصرف این کالای ممنوع و قاچاق ، مضاعف گردد .           پوشاک نیز سهم قابل توجهی در بازار قاچاق دارد . 64 درصد موارد از توليدات تقلبي كه توسط ادارات گمرك اتحاديه اروپا به ثبت رسيده، پوشاك و اقلام مربوط بوده است. از اين ميزان، 25 درصد را پوشاك آماده‌ي مصرف و 26 درصد را اقلامي مثل كيف دستي، عينك آفتابي و از اين قبيل كالاها تشكيل داده‌اند. ( چادوری ، 1391:131) در سال 1390 ارزش پوشاک و البسه قاچاق کشف شده حدود 834 میلیارد ریال بوده است . ( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391) پوشاکی که خارج از شبکه قانونی توزیع شده و به دست مصرف­کننده می­رسد معمولاً در تولید آن بیش از هر چیز به ارزانی مواد اولیه توجه شده و از این رو بسیار احتمال دارد که از الیاف و رنگ­های نامناسب و غیر بهداشتی نیز تولید شده  باشند . مارک­های تجاری الصاقی بر روی آن­ها نیز اغلب جعلی و تقلبی هستند . تولیدکنندگان سودجو در کشورهای مجاور با استفاده از نام و نشان شرکت­های معتبر لباس­هایی با الیاف و رنگ­های گاه زیان­آور تولید کرده و از مجاری غیرقانونی آن­ها را به بازار گسیل می­دارند . الصاق نشان­های تقلبی رویه بسیار متداولی در بازار پوشاک است . رواج مدگرایی در میان مصرف­کنندگان سبب  استقبال آن­ها در پوشیدن پوشاک و کفش با مارک­های معروف شده و این فرصت را در اختیار سودجویان در داخل و خارج از کشور قرار داده تا نشان­های جعلی را بر لباس­های تولیده شده الصاق کنند .         وقتی لباس بهانه‌ای برای متفاوت بودن می‌شود و خیلی‌ها برای خرید آن­چه می‌پسندند حاضرند پول‌های زیادی خرج کنند،  ناخودآگاه پای قاچاق هم به میان کشیده می‌شود. شاید این، یک قاعده در بازار باشد که هر کار پرسودی به قاچاق هم گره می‌خورد و حالا بازار لباس ایران که تولیدی‌های داخلی‌اش یا تنوع ندارند یا از مرغوبیت بی‌بهره‌اند، ناگزیر تسلیم لباس‌های قاچاقی شده که به رغم تمام معایب برای خریدار ایرانی یک حسن دارند و آن، این که خارجی‌اند. در این آشفته بازار پوشاک ایرانی،  قاچاقچیان به­راحتی پوشاک درجه­ی 2 و 3 ترکی و چینی را به کشور وارد می‌کنند و در فروشگاه‌های مجلل به نام پوشاک درجه‌یک به فروش می‌رسانند و  سودهای بادآورده کسب می‌کنند.  قیمت پوشاک مارک‌دار چندین برابر بهای انواع عادی است،  اما این نوع پوشاک،  مشتریان خاص خود را دارد و اتفاقاً از بازار پررونقی نیز برخوردار می‌باشد. سهم پوشاک مارک‌دار در مقایسه با دیگر پوشاک حتی به یک‌دهم بازار هم نمی‌رسد و در مقابل طیف وسیعی از بازارهای داخلی، در اختیار انواع پوشاک بی‌نام و نشان خارجی و غالبا چینی است که به اسم پوشاک ترک به فروش می‌رسد. ( زیویار ، 1388 : 15)       نمود دیگر عرضه­ی پوشاک قاچاق در بازارهای موسوم به تاناکورا قابل مشاهده است .بیش­تر افراد با اسم تاناکورا به عنوان یک واژه و اصطلاح در زبان آسیای شرقی کم و بیش آشنایی دارند . فروشگاه­های تاناکورا همان سمساری عرضه­ی لباس­هایی است که معلوم نیست پیش از این بر تن چه کسی رفته است.  اغلب لباس­ها و کفش­های تاناکورا  به صورت بسته های پر از لباس­های فشرده شده از مرزهای غربی و شرقی وارد کشور می­شوند.  در شهرهای بزرگ کشور ما  به ویژه در شهرهای مرزی متاسفانه چنین بازارهایی شکل گرفته و به جایگاه عرضه­ی کالای قاچاق مبدل گشته­اند. به دلیل مشکلات اقتصادی، برخی از افراد و خانواده ها، نیاز پوشاک خود را به خاطر قیمت پایین این گونه لباس­ها از این طریق برطرف می کنند.با گذر از این فروشگاه­ها می توان انواع پیراهن، کفش­های تابستانی و زمستانی، لباس­های محلی کشورهای همسایه، کیف و عروسک در رنگ­های مختلف را مشاهده کرد. استقبال برخی از خانواده ها برای خرید لباس­های تاناکورا باعث شده که برخی فروشندگان این فروشگاه­ها بدون هیچ ضابطه ای از فروش لباس­های دست دوم و فاقد امنیت سلامت، پول زیادی به جیب زنند . این گونه بازارها تنها از نظر ترویج قاچاق  و ضربه زدن به تولید داخلی، مشکل­آفرین نیستند بلکه وجود این قبیل پوشاک دست دوم ممکن است سلامت جامعه و افراد آن را به خطر بیندازد. البسه مستعمل، از خارج از کشور وارد ایران می‌شود و از لحاظ بهداشتی دارای آلودگی است . استفاده از این لباس­ها برای افراد مشکلات بهداشتی در پی داشته و موجب بیماری پوستی می‌شود.(پیشین : 17) شايد لباس­هاي تاناكورا بعد از جوشاندن، شستن و اتو كردن مشكل جدي پزشكي نداشته باشد ولي هيچ گاه نمي‌توان به پوشيدن آن­ها توصيه كرد. زيرا بسياري از ميكروب­ها مثل قارچ­ها حتي بعد از شستن هم از بين نرفته و تا زمان زيادي دوام مي‌آورند و مي‌توانند عامل خطرزايي براي افرادي كه از اين لباس­ها استفاده مي‌كنند باشند . این میکروب­ها اگر به بدن افراد منتقل شوند ابتدا با خارش و مشكلات پوستي و بعد با خطرات جدي عفوني همراه می­کردند.در واقع نمي‌توان به مصرف كنندگان اين لباس­ها اطمينان داد كه پوشيدن تاناكورا اگر تا به حال برايشان مشكلي ايجاد نكرده هميشه همين طور خواهد بود چون خيلي از ويروس­هاي اين بيماري بعد از مدت طولاني خود را نشان مي‌دهند.          کالاهای دخانی قاچاق و به­ویژه سیگار نیز هر سال در حجم عظیمی وارد بازار شده و سلامت جامعه را تهدید می­کنند . هرچند استعمال هر گونه از کالاهای دخانی برای سلامتی زیان­آور است اما در این میان نیز خطر ناشی از برخی از انواع این کالاها که به­دور از کنترل­های قانونی و کیفی وارد شده­اند به مراتب زیادتر می­باشد . در حال حاضر مصرف سرانه ايراني ها 5/2 نخ سيگار در روز مي باشد. ( مرکز پژوهش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از سازمان بهداشت جهانی ، 1391 : 146) با توجه به جمعيت حدود 75 ميليون نفري، مصرف ساليانه به بيش از 60 ميليارد نخ در سال مي رسد.       به گفته­ی سخنگوی شرکت دخانیات ایران قاچاق سیگار فاقد تصاویر بهداشتی به کشور در سال 1387به بیش از ‪ ۱۸میلیارد نخ رسید. از ‎ 5/62 میلیارد نخ سیگار مصرفی در کشور 1387، 25‎ میلیارد نخ آن توسط شرکت دخانیات و 8/6 میلیارد نخ آن با مشارکت سه شرکت خارجی در داخل کشور تولید شد. در سال 1387 تنها 12میلیارد نخ سیگار از طریق قانونی وارد کشور شد و بیش از 18میلیارد نخ آن توسط قاچاقچیان به روش‌های غیرقانونی وارد بازار مصرف شده است . ميزان مصرف سالانه در سال 1389، حدود 62 ميليارد نخ بوده است كه از اين تعداد، حدود 42 ميليارد نخ از مسير توليد داخل و واردات رسمي و 20 ميليارد نخ از محل قاچاق تامين شده که اين رقم معادل  30درصد مصرف بوده است و نسبت به سال 1388، 44درصد افزايش داشته است. ( پيشين به نقل از وزير بازرگانی) در سال 1390  سیگار وارداتی قاچاقی که کشف شده حدود7/447 میلیون ریال ارزش داشته و ارزش سیگارهای خروجی قاچاق کشف شده نیز 6/950 میلیون ریال بوده است که به این ترتیب جمع ارزش سیگارهای قاچاق کشف شده در این سال ،حدود 4/1 میلیارد ریال بدست می­آید . ( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391)  به گفته مدیر عامل شرکت ملی دخانیات در سال گذشته بیش از 650 میلیون نخ سیگار قاچاق توسط نهادها و دستگاه‌های مسئول همچون تعزیرات حکومتی، وزارت بهداشت، وزارت بازرگانی، اصناف و نیروی انتظامی کشف و توقیف شد بخشی از این سیگارهای قاچاق  سیگارهای با برندهای داخلی همچون بهمن و فروردین بوده که در خارج از کشور تولید شده و به صورت قاچاق وارد کشور شده بودند.( طلا ، 1390) سخنگوی شرکت دخانیات ایران اعتقاد دارد که چاپ تصاویر بهداشتی بر روی پاکت­های سیگار سبب شده مصرف‌کنندگان برای خرید آن تمایل کم­تری نشان دهند و متاسفانه بازار سیگار کشور با رشد بسیار بالایی به تسخیر محصولات دخانی قاچاق درآمده و هر روز شاهد روند افزایش آن باشیم. متاسفانه میزان 60/ 6 میلیارد نخ سیگار قاچاق در سال 1387به 73/17میلیارد نخ در سال 1388رسیده که این امر روند افزایشی بیش از 173درصدی را نشان می‌دهد و افزایش این پدیده بیش­تر ناشی از چاپ تصاویر بهداشتی بر روی پاکت­های سیگار و فروش محصولات قاچاق فاقد این تصاویر و همچنین کاهش فروش محصولات دخانی مجاز به دلیل گرایش مصرف‌کنندگان به خرید کالای دخانی قاچاق بدون تصاویر و هشدارهای بهداشتی است. ( نخعی ، 1389 )       سه نوع سيگار قاچاق وارد كشور مي شود، يكي سيگارهاي خارجي كه توسط كمپاني هاي مجاز و مطابق با استاندارد توليد مي شود و به صورت غيرقانوني از طريق شبكه هاي زيرزميني وارد ايران مي شود. دسته دوم سيگارهاي قاچاق، مربوط به سيگارهاي تقلبي است كه توسط شركت هاي زيرزميني با سوء استفاده از نام شركت هاي معتبري مثل مارلبورو[6]، كنت[7] و وينستون[8] توليد به ايران قاچاق مي شود و با قيمت نازل به فروش مي رسد. نوع سوم سيگارهاي قاچاق، مربوط به سيگارهايي با نام و مارك هاي معتبر ايراني است كه در خارج از كشور به صورت غيرقانوني و غيرمجاز توليد و سپس به ايران قاچاق مي شود كه سيگارهاي فروردين و بهمن از جمله آنها هستند. كارشناسان شركت دخانيات ايران معتقدند كه سيگارهاي مگنا[9] و پين[10] در صدر فهرست قاچاقچيان قرار دارد. مشاهدات نیز نشان  دادند که بازار سيگارهاي وينستون ، لايت[11]، كنت و مونتانا[12] قاچاق كمتري دارد و بيشتر از مجاري قانوني وارد مي شوند. عمده قاچاق سيگار در ايران در مرحله اول از طريق مرزهاي زميني و بازگشت مجدد غيرقانوني سيگارهاي ترانزيت شده از مبادي رسمي كشور است. سپس از مرزهاي غربي كشور يعني كردستان و آذربايجان غربي و در آخر مرزهاي آبي جنوبي كشور يعني بوشهر، بندرعباس و خوزستان بيشترين راه ورود قاچاق به كشورهستند.( مرکز پژوهش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ، 1391 : 150)      سيگارهاي قاچاق دسته اول حداقل از نظر بهداشتي مشكلي درپي ندارد، اگرچه مصرف هر نوع سيگار مي تواند سلامت انسان را در معرض خطر قرار دهد، اما استعمال سيگارهاي تقلبي كه با نام هاي ايراني و خارجي توسط شركت هاي غيرمجاز و زيرزميني توليد مي شود، سلامت مصرف كنندگان را به شدت در معرض خطر قرار مي دهد. اين نوع سيگارهاي قاچاق معمولا از توتون و مواد زائد همراه با رنگ هاي غير مجاز توليد مي شوند، ضمن آن كه يكي ديگر از مواد تشكيل دهنده اين سيگارها، مواد مخدر از جمله حشيش است كه احتمال اعتياد مصرف كنندگان را در پي دارد .( مرکز پژوهش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ، 1391 : 150)  سیگارهای قاچاق با بسته بندی‌های شکیل و بدترین مواد افزودنی از سوی شرکت‌ها تولیدشده و بدون پرداخت عوارض وارد کشور می‌شوند. بسیاری از سیگارهای خارجی عرضه شده در بازار تقلبی بوده و با نام و نشان جعل­شده به­صورت قاچاق به کشور وارد شده­اند . اخیرا سیگاری با نام تجاری Vibes به صورت قاچاق وارد کشور شده که بسیار مضر می باشد. این سیگار ترکیبی جدید و هیجان انگیزی از طعم ها و چاشنی های مختلف داشته و طراحی بسته آن متفاوت می باشد. سیگار Vibes که امروزه در بین جوانان محبوبیت فراوانی پیدا کرده است یکی از خطرناکترین سیگار های قاچاق موجود در بازار است .این سیگار با طمع شیرین بر روی لب و آرامش اولیه، طرف را جذب سیگار می کند. برخی از کسانی که پس از مدتی این سیگار را مصرف کرده اند سوزش در ناحیه لب را احساس کرده و به تنگی نفس شدید مبتلا شده اند.  سیگار کالایی مذموم و برای سلامتی زیانبار است اما سیگار قاچاق که بدون کنترل کیفیت به بازار روانه شده است هم سلامتی را در مقیاس بیش­تری مورد تهدید قرار می‌دهد و هم ضربات محکمی را بر پیکره اقتصاد کشور وارد می‌کند. به گفته­ی وزیر بهداشت و درمان، سیگارهای قاچاق که بدون برچسب و نشانه­های هشداردهنده هستند دارای مواد رادیواکتیو بوده و زیان آن­ها در افراد بسیار زیاد است. سیگارهای لایت و میوه‌ای و عناوینی مانند آن همگی تقلب هستند. اشکال مختلف سیگار نکوتین دارند واز مواد سمی استفاده شده است. از طرف دیگر مضرات سیگارهای قاچاق بسیار بیش­تر از سیگارهای داخل هستند.(وحید دستجردی،1390) در ماه­های گذشته سه اتهام نسبت به سیگارهای قاچاق مطرح بوده که ابتدا از آلوده بودن به فضولات حیوانی شروع و به آلودگی از خون خوک و اورانیوم ضعیف شده خاتمه یافت. بررسی‌ها حاکی از وجود برخی مواد ممنوعه و سمی در برخی سیگارهای قاچاق است به عنوان مثال در برخی از سیگارهای قاچاق وجود کمارین[13]  و یا آمونیاک در برخی از برندها مشاهده شده است. کمارین ماده‌ای است که در مصرف کننده اعتیاد به وجود آورده و موجب می‌شود که افراد به یک نوع برند اعتیاد پیدا کنند، همچنین آمونیاک موجب خنکی و سردی گلو شده و افراد سیگاری از این حالت احساس رضایت خاطر می‌کنند.(طلا ، 1391 )         در سال 1390 ارزش کشفیات قاچاق قطعات رایانه 4/18 میلیارد ریال ، لوازم یدکی خودرو 2/53 میلیارد ریال و لوازم خانگی 6/22 میلیارد ریال بوده است . ( ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به نقل از گمرک جمهوری اسلامی ، 1391) هر گروه از این کالاهای قاچاق نیز که به دلیل گذر نکردن از مراحل کنترل­های کیفی ، بدون اعمال کنترل موسسه استاندارد و سایر دستگاه­های مسئول ، به بازار عرضه شده­اند، احتمال بروز خطرات جسمی در استعمال آن­ها زیاد است . برای مثال بسیار پیش آمده که استفاده از لامپ­های غیراستاندارد و انفجار آن­ها در حین استفاده خطرات و صدماتی ب


مطالب مشابه :


آنچه در مورد آی پی ال (IPL) باید بدانید

در اینجا با استفاده از تکنو لوژی آی پی ال که روشی نوین برای فلش لامپ و مصرف بعضی



تاملی بر مخاطرات بهداشتی مصرف کالاهای قاچاق دکتر حبیب اله فصیحی ک دانشگاه خوارزمی تهران

برای مثال بسیار پیش آمده که استفاده از لامپ­های کم احتمال دارد مصرف نوین در پیشگیری و



خانه‌ ای که بیش از نیاز ساکنان خود انرژی تولید می‌‌کند

البته پس از فعال شدن سیستم روشنایی‌، لامپ‌ها کمبود نور خورشید کم باشد لایت در وبلاگ



کیفیت کالای قاچاق و بهداشت و سلامت اجتماعThe quality of smuggled goods and society health

اضطرار ، خاص خانواده­های کم­درآمد و اغلب سیگارهای لایت و میوه از لامپ­های



عایق کاری با پشم شیشه

ضریب هدایت عایق های گرمایی کم و نوع عایق نوین انعکاسی و لامپ و سرپيچ انها



بایدها و نبایدها آرایشی در دوران بارداری

همیشه هنگام مصرف این مواد شیمیایی شده از خورشید، لامپ از های‌لایت است که خطر



برچسب :