لوازم معمولی آزمایشگاه

لوازم معمولی آزمایشگاه

لوازم معمولی آزمایشگاه بر اساس جنس به چند دسته‌ی کلی تقسیم می‌شود:

وسایل شیشه‌ای یا پلاستیکی

آبفشان یا پیسِت ( Wash bottle )
ارلن مایر ( Conic Flask - Erlenmeyer )
استوانه مدرج یا مزور ( Graduated Cylinder )
بالن ( Flask )
بالن ژوژه ( Graduated Flask )
بشر (Beaker )
بورت ( Burrete )
پیپت ( Pipette )
دسیکاتور( ( Desicator
شیشه ساعت ( Watch Glass )
قطره چکان ( Dropper )
قیف ( Funnel )
لوله آزمایش ( Test Tube )
مبرد ( Condenser )

وسایل چینی

بوته چینی ( Crucible Procelain )
قیف بوخنر ( Buchner Funnel )
کپسول چینی ( Evaporating Dish )

وسایل فلزی

اسپاتول - قاشقک ( Spatula )
پایه ( Support Stand )
جای لوله آزمایش ( Test Tube Support )
چراغ بونسن ( Bunsen Burner )
سه پایه ( Clamp )
گیره ( Clamp Holder )

بوته چینی (کروزه چینی)

بوته آزمایشگاهی ظرف مخروطی (مخروط ناقص) شبیه انگشتانه است که لبه های آن کاملاً صاف و جداره های داخلی و خارجی آن صاف و صیقلی است. اگرچه بوته آزمایشگاهی را از جنس فلز (بویژه از نیکل)، گرافیت و سفال (بوته گلی یا سفالی) نیز می سازند اما این بوته ها عمدتاً از جنس چینی تهیه می شود و معمولاً دارای سرپوش است.

کاربرد: چون بوته چینی در برابر گرما (تا حدودْ1200) مقاوم است، از آن در آزمایشگاه های شیمی تجزیه برای خشک کردن رسوب کردن رسوب و پختن رسوب در کوره الکتریکی استفاده می شود.

چند نکته درباره بوته چینی

- اسیدها بر بوته اثر ندارند اما بازها سبب خوردگی بوته می شوند. برای پاک کردن بوته تا حد امکان نباید از اسیدها هم استفاده کرد.

- هنگامی که از بوته برای سنجش های وزنی استفاده می شود نخست باید بوته خالی را چندین بار در کوره الکتریکی در دمای معین (دمای لازم برای پختن رسوب) قرار داد و پس از سرد کردن، وزن کرد تا به وزن ثابت رسید. این کارها، یعنی: گرم کردن، سرد کردن و وزن کردن بوته تا رسیدن به وزن ثابت پیش از پختن هر رسوب الزامی است.

شیشه ساعت

شیشه ساعت همان طور که از نامش پیداست شبیه شیشه ساعت است و در اندازه های مختلف ساخته می شود

کاربرد: از شیشه ساعت برای تبخیر سریع مایع ها و محلول ها استفاده می شود.

طرز استفاده: شیشه ساعت را مانند ابزار شیشه ای دیگر، باید شست و شو داد و در صورت لزوم آن را با دستمال خشک کرد.

گاهی برای سرعت بخشیدن به عمل تبخیر، شیشه ساعت را در دهانه بشر قرار می دهند تا با جوشاندن آب درون بشر و گرم شدن شیشه ساعت با بخار آب جوش، عمل تبخیر و تبلور سریعتر انجام گیرد.

قیف شیشه ای

ابزار مخروطی شکل است که در قسمت پایین آن لوله باریک و بلندی قرار دارد. نوک این لوله مورب است. شیشه بدنه قیف معمولاً 60 درجه است.

کاربرد: از قیف برای انتقال محلول از ظرفی به ظرف دیگر استفاده می شود (به عنوان مثال برای انتقال محلول از ظرفی به بورت، استوانه مدرج، بالن پیمانه ای، قیف شیردار، ارلن و… از قیف استفاده می شود) برای این کار، محلول موردنظر را نخست در بشـر ریخته سپس به کمک قیف تمـیز به ظرف دلخواه منتقل می شود.

از قیف برای جدا کردن مایع از جامد نیز می توان استفاده کرد. این کار در شیمی تجزیه وزنی برای صاف کردن رسوبها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

طرزکار: برای این کار نخست باید قیف را شسته و خشک کرد سپس کاغذ صافی متناسب با قیف و با ذره های رسوب برگزید (کاغذ صافی با قیف مناسب است که پس از قرار دادن در قیف حدود 5/0تا 5/1 سانتی متر از لبه قیف پایینتر باشد ) و زمانی متناسب با ذره های رسوب است که آب زیر صافی کاملاً زلال باشد.

برای گذاشتن کاغذ صافی در قیف ابتدا باید آن را چندین با تا کرد، به شکل قیف درآورد و در آن گذاشت. برای این که کاغذ به قیف بچسبد باید آن را خیس کرد و با انگشت تمیز کاغذ صافی را کاملاً به جداره قیف چسباند. اگر کاغذ صافی کاملاً به قیف نچسبد و حبابهای هوا بین کاغذ و جداره داخلی قیف بماند عمل صاف کردن کند می شود.

انواع بالن

1. بالن ته گرد که توانایی حرارت های بسیار بالا رادارد .

2. بالن ته صاف که توانایی حرارت های بسیار بالا را ندارد اما قابل ایستادن است

3. بالن حجمی: ظرفی شیشه ای با گردن باریک و دراز است که بر روی آن خطّ نشانه حلقوی وجود دارد. گنجایش بالن حجمی با عددی که بر روی آن نوشته شده است مشخص می شود که حدّ آن همان خط نشانهاست.

بالن حجمی

کاربرد:

بالن حجمی برای 2 منظور به کار می رود: یکی برای رقیق کردن محلول با غلظت معین، دیگری برای تهیه محلول های سنجیده یا استاندارد.

درمورد بالن ته صاف نه تنها توانایی حرارت ها ی بسیار بالا را ندارد بلکه اصلا به هیچ وجه نباید انها را حرارت داد و فقط برای نگه داری محلول(بعد از تهیه انها در بالن ژوژه)استفاده می شوند ...درمورد استفاده از بالن های ژوژه باید دمای محلول را هم در نظر گرفت مخصوصا وقتی که محلول سازی با تغییر دما همراه باشد (مثل رقیق کردن اسیدها یا انحلال سود در اب و..) بالن های ژوژه معمولا در دمای 25 درجه حجم درست را(مطابق با عددی که رویشان درج شده )نشان می دهند.

طرز استفاده: بالن حجمـی را معمولاً با قیفـی که در دهانه آن قـرار می گیرد، باید پر کرد. نخست می توان مایع یا محلول را با سرعت تا رسیدن سطح آن به نزدیک خط نشانه در بالن حجمی ریخت برای پر کردن بالن تا خط نشانه، بهتر است از قطره چکان کمک گرفت و با ریختن قطره قطره‌ محلول موردنظر آن را به طور دقیق به خط نشانه رسانید (این عمل را اصطلاحاً به حجم رسانیدن می نامند). برای دقت بیشتر باید انحنای سـطح مایع یا محلول بر خطِ نشانه مماس باشـد. در این حالت باید چشم را طوری نگاهداشت که نیم دایره خط نشانه سمت آزمایش کننده، نیمه دیگر خط نشانه پشتی را کاملاً بپوشاند. چون از بالن حجمی برای سنجش های دقیق استفاده می شود، رعایت این نکته بسیار ضروری است.

استوانه مدرج (مزور)

لوله شیشه ای استوانه ای شکل، مشابه لوله آزمایش است که در پایه ای از جنس پلاستیک جای می گیرد و یا عموماً دارای پایه پهن شیشه ای است که می تواند آن را روی میز به طور قائم نگهدارد. لبه آن مانند بشر، برگشتگی شیارمانندی برای خالی کردن محلول دارد. تفاوت درجه بندی آن با بورت و پیپت در این است که درجه های کوچکتر آن در پایین قرار دارد.

کاربرد: ابزاری است که در اندازه گیری حجم مایع ها به کار می رود

طرز استفاده: استوانه مدرج را باید در جای کاملاً صاف و مسطح قرار داد و هنگام ریختن یا برداشتن محلول، پایه آن را با دو انگشت محکم نگهداشت تا از افتادن و شکستن آن جلوگیری شود

چون استوانه مدرج، برخلاف لوله آزمایش جای خاصی ندارد. از این رو باید بی درنگ پس از انجام کار، آن را دور از دسترس، در جای امنی قرار داد.

بشر (Beaker)

بشر یا لیوان آزمایشگاهی وسیله استوانه ای شکل است که در اندازه های مختلف از شیشه و یا پلاستیک ساخته می شود.

کاربرد: بشـر ممکن است ساده یا مدرج باشـد. از بشر مدرج اغلب برای برداشتن حجم معینی از مایع ها هم استفاده می شود. از بشر مدرج یا ساده، برای برداشتن مایع ها، گرم کردن محلول ها، تهیه‌ محلول ها، حل کردن مواد، انتقال محلول، رسوب گیری، تهیه مواد و غیره استفاده می شود.

طرز کار: پیش از هر کاری باید بشر را شست. برای شستن بشر باید با لوله شوی جداره داخلی و خارجی بشـر را سایید تا مواد چسبیده به آن جدا شود، سپس آن را با آب معمولی شست. بسته به نوع کار می توان بشر را مانند بورت یا پیپت شست و شو داد (یعنی شستن، آب کشیدن با آب معمولی، کُر دادن با آب مقطر، کر دادن با محلول موردنظر که باید در بشر ریخته شود.) بیرون بشـر را پس از شست و شـو باید با دسـتمال تمیز خشک کرد، برای خشک کردن داخل آن می توان از این روش استفاده کرد:

بشر را روی سه پایه و توری نسوز گذاشته و شعله چراغ گاز را دور تا دور گرداند (شعله را نباید داخل بشر برد زیرا این عمل سبب شکستگی آن می شود) تا کاملاً داخل آن خشک شود. سپس بشر را تا مدتی به همان حال باقی گذاشت تا سرد شود.

اسپاتول (قاشقک)

ابزار چینی یا فلزی است که دارای 2 قسمت می باشد، یکی دسته و دیگری تیغه. که کمی پهنتر است. از اسپاتول برای نرم کردن مواد جامد و برداشتن آن استفاده می شود. لازم است یادآوری گردد که مواد شیمیایی را نباید با دست برداشت. برای برداشتن مواد ابزاری مانند: اسپاتول، انواع قاشق های چینی و پلاستیکی و یا فلزی را باید به کار برد.

منبع مطلب

لوازم معمولی آزمایشگاه

مطالب مشابه :

اسمز معکوس چیست؟

حجم تجارت گیاهان دارویی در ایران فقط 100 میلیون دلار است

اسپکتروفتومتري (Spectrophotometery)

طرح تحقیق(پروپوزال) پاسخ سوال 5 آزمون پایان ترم

آشنایی با انواع کودهای شیمیایی-1

اندازه گیری ازت کل به روش کجلدال

لوازم معمولی آزمایشگاه

فهرست نشريات فارسي مصوب گروه کشاورزی و منابع طبیعی