قرارداد در قانون کار

قرارداد در قانون كار جمهوري اسلامي ايران

قرارداد در قانون كار جمهوري اسلامي ايران

۱- تعريفقرارداد كارقرارداد كارعبارت است از قراردادي كتبي يا شفاهي كه به موجب آنكارگر در قبال دريافت حق‌السعي كاري رابراي مدت موقت يا مدت غيرموقت براي كارفرماانجام مي‌دهد. در كارهايي كه طبيعت آنها جنبه مستمر دارد درصورتي كه مدتي درقراردادذكرنشود، قرارداد دائمي تلقي مي‌شود، شروط مذكوردر قرارداد كار و يا تغييرات بعديآن در صورتي نافذ خواهد بود كه براي كارگر مزايايي كمتر از امتيازات مقرر درقانونكار منظور ننمايد.
۲- ويژگي‌هاي قرارداد كاربراي صحت قرارداد كار درزمان انعقادقرارداد رعايت شرايط ذيل الزامي است:
مشروعيت مورد قراردادمعين بودن موضوع قراردادعدم ممنوعيت قانوني و شرعي طرفين در تصرف اموال ياانجام كار مورد نظرلازم به ذكراست اصل بر صحت كليه قراردادهاي كار است مگرآنكه بطلان آنها در مراجع ذيصلاح به اثبات رسد. قرارداد كار علاوه بر مشخصات دقيقطرفين بايد حاوي موارد ذيل باشد:
نوع كار يا حرفه يا وظيفه اي كه كارگربايد به آن اشتغال يابدحقوق يا مزد مبنا و لواحق آنساعات كار، تعطيلات ومرخصي هامحل انجام كارتاريخ انعقاد قرارداد كارمدت قرارداد، چنانچهكاربراي مدت معين باشدموارد ديگري كه عرف و عادت شغل يا محل ايجاب نمايددر مواردي كه قرارداد كتبي باشد قرارداد در ۴ نسخه تنظيم مي‌گردد كه يك نسخه ازآن به اداره كار محل و يك نسخه نزد كارگر و يك نسخه نزد كارفرما و نسخه ديگر دراختيار شوراي اسلامي كار و دركارگاههائيكه فاقد شورا هستند در اختيار نماينده كارگرقرار مي‌گيرد.
۳- دوره آزمايشيطرفين با توافق يكديگر مي‌توانند مدتيرا به نام دوره آزمايشي كار تعيين نمايند. در خلال اين دوره هر يك از طرفين حق داردبدون اخطار قبلي و بي آنكه الزام به پرداخت خسارت داشته باشد، رابطه كار را قطعنمايد. درصورتي كه قطع رابطه كار از طرف كارفرما باشد وي ملزم به پرداخت حقوق تمامدوره آزمايشي خواهد بود و چنانچه كارگر رابطه كار را قطع نمايد كارگر فقط مستحقدريافت حقوق مدت انجام كار خواهدبود.
مدت دوره آزمايشي بايد در قرارداد كارمشخص شود. حداكثر اين مدت براي كارگران ساده و نيمه ماهر يك ماه و براي كارگرانماهر و داراي تخصص سطح بالاسه ماه مي‌باشد.
۴- قراردادهاي كارمزديكارمزد عبارت است از مزدي كه بابت انجام مقدار كاري مشخص كه از نظر كمي قابلاندازه گيري يا شمارش باشد به ازاي هر واحدكار تعيين و پرداخت مي شود. كارمزد برحسبآنكه حاصل كار موردنظر مربوط به يك نفر يا يك گروه مشخصي از كارگران يا مجموعهكارگران كارگاه باشد به ترتيب به صورت كارمزد انفرادي، كارمزد گروهي و كارمزدجمعيتعيين مي‌گردد.
در نظام كارمزد گروهي و جمعي بايد علاوه برشغل هر يكازكارگران، سهم هر يك درميزان فعاليت و كارمزد متعلقه از قبل مشخص گردد و موضوعموردقبول كارگران باشد.
قرارداد كارمزدي برحسب آنكه اولين واحد يا قطعه،ملاك محاسبه كارمزد قرار گيرد ساده و چنانچه براي مازاد بر تعدادمشخص باشد تركيبياست. در صورت تركيبي بودن، نرخ كارمزد تعيين شده نبايد كمتر از جمع مزدثابت تقسيمبر تعداد كاري كه مزدثابت بابت آن تعيين شده است باشد.
درصورت توقف كار بهواسطه قواي قهريه يا حوادث غيرقابل پيش‌بيني كه وقوع آن از اراده طرفين خارج باشدمقررات ماده ۱۵ قانون كار اجراء خواهدشد. ولي هر گاه عوامل توقف كاربراي كارفرماقابل پيش بيني بوده و خارج از اختيار كارگر باشد، كارفرما علاوه بر مزد ثابت (درمورد قرارداد كار تركيبي) مكلف به پرداخت مزد مدت توقف كار به ماخذ متوسط كارمزدآخرين ماه كاركرد كارگر خواهد بود. در صورت بروز اختلاف، تشخيص موراد فوق با وزارتكار و امور اجتماعي است.
۴-۱- نحوه محاسبه حقوق و مزايا قراردادهاي كارمزديمجموع مزد كارمزدي كه براساس آئين نامه به كارگر پرداخت مي شود نبايد كمترازحداقل مزد قانوني به نسبت ساعات عادي كار باشد.
ارجاع كار اضافي بهكارگران كارمزدي علاوه بر ساعات عادي كار و نيز كار نوبتي و كار در شب براي آنانتابع مقررات قانون كار است. ماخذ محاسبه فوق العاده نوبت كار يا شب‌كاري كارگرانكارمزد نرخ كارمزد آنهاست.
چنانچه بجاي روز جمعه روز ديگري به عنوان تعطيلهفتگي توافق شده باشد نرخ كارمزد و نيز مزد ثابت (در مورد قرارداد كار تركيبي) درروز جمعه ۴۰% اضافه مي‌شود. نحوه محاسبه مزد روزهاي تعطيل و جمعه و روزهاي تعطيلرسمي و مرخصي كارگران كارمزد تابع ماده ۴۳ قانون كار مي‌باشد.
هر گاهقرارداد كارمزدي به صورت پاره وقت (كمتر از حداكثر ساعات قانوني كار) باشد، مزايايرفاهي انگيزه‌اي به نسبت ساعات كار مورد قرارداد و به ماخذ ساعات كار قانوني محاسبهو پرداخت مي‌شود. ماخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزاياي پايان كارموضوع مواد ۱۸ ، ۲۰ ، ۲۷ ، ۲۹ ، ۳۱ ، ۳۲ قانون كار در مورد كارگران كارمزد، ميانگينمجموع پرداختي ها در آخرين ۹۰ روز كاركرد كارگر است.
در صورتي كه به موجبعرف و رويه ديگري در كارگاه مزد و مزايايي بيش از آنچه دراين آئين نامه مقرر شدهاست جاري باشد، عرف و رويه مذكور براي كارگران مشمول و همچنين كارگراني كه بعداً بهصورت كارمزدي دركارگاه استخدام مي‌شوند جاري است.
تغيير نظام كارمزدي بهساير نظامهاي مزدي يا بالعكس در مورد تمام يا قسمتي ازكاركنان در كارگاه بايستي پساز تائيد شوراي اسلامي كار يا انجمن صنفي و يا نمايندگان قانوني كارگران كارگاه بهتصويب وزارت كار و امور اجتماعي برسد.
۵- قراردادهاي مزدساعتيمزدساعتيمزدي است كه بابت ساعاتي كه وقت كارگر در اختيار كارفرماست محاسبه و پرداخت مي‌شود. درقراردادهاي مزدساعتي، نوع كار(صرف نظر از مقدار و ميزان آن) و نيز ساعات كار درروز يا هفته يا ماه مشخص مي‌گردد.
اعمال نظام مزد ساعتي در موارد ذيل مجازاست:
متصديان حمل و نقل كالا و مسافركارگران مطب‌هاي خصوصي پزشكان،كلينكيهاي پزشكي و پيراپزشكي، دامپزشكي و نظاير آنها در صورتي كه مدت فعاليت آنهاكمتر از حداكثر ساعات قانوني كار در شبانه روز باشد. مشاغل غيرتمام وقت درزمينه هاي مشاوره و نظاير آنهامشاغل مربوط به نگهداري و مراقبت از اموال،تاسيسات و ساختمان و حيوانات به شرطي كه ساعات كار كمتر از حداكثر ساعات قانوني كاردر شبانه روز باشد. مشاغل آموزشي و پژوهشيالبته ذكر مشاغل فوق مانع ازاعمال ساير نظامهاي مزدي در فعاليتهاي مذكور نخواهد بود اما استفاده از نظام مزدساعتي جز در موراد معوقه فوق موكول به اخذ موافقت وزارت كار و امور اجتماعي است.
۵-۱- محاسبه حقوق ومزايا قراردادهاي مزدساعتيدر نظام مزد ساعتي،كارفرما مكلف است علاوه بر مزد ثابت، مزاياي رفاهي از قبيل حق مسكن، حق خوار بار وكمك عائله مندي را به نسبت ساعات كار محاسبه و به كارگر پرداخت نمايد.
مزدكارگراني كه مشمول نظام مزد ساعتي مي‌باشند به تناسب ساعات كار عادي كار در شبانهروز نبايد كمتر از مزد مشاغل مشابه در نظام روزمزدي باشد. در كارگاههايي كه فعاليتآنها جنبه استمرار دارد يا به صورت فصلي فعاليت مي كنند كارگران مشمول مزدساعتي حقاستفاده از مرخصي و تعطيلات رسمي با استفاده ازمزد را دارند.
هر گاه نوعكار طوري باشد كه تعداد ساعات كار عادي و مجموع مزد هر روز مساوي باشند مزد مذكورمعادل روزهاي كار است در غير اين صورت ماخذ محاسبه، ميانگين مزد ساعتي كارگر درروزهاي آخرين ماه كاركرد وي خواهد بود.
مبلغ پرداختي به هرحال نبايد كمتراز حداقل مزد قانوني باشد. ماخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزايايپايان كار موضوع مواد ۱۸ و ۲۰ و ۲۷ و ۲۹ و ۳۱ و ۳۲ قانون كار در مورد كارگران مشمولنظام مزدساعتي، ميانگين مجموع پرداختي ها در آخرين ۹۰ روز كاركرد كارگر است.
در كارگاههائي كه داراي عرف و رويه خاص در مورد مزد ساعتي مي‌باشند درصورتي كه بر اساس عرف و رويه موجود مزد و مزايايي بيش از ضوابط مقرر در اين آئيننامه به كاركنان مشمول پرداخت نمايند عرف و رويه موجود مزد و مزاياي بيش از ضوابطمقرر در اين آئين نامه به كاركنان مشمول پرداخت نمايند عرف و رويه مذكور مناطاعتباراست.
تغيير نظام مزد ساعتي به ساير نظامهاي مزدي در اجراي ماده ۲۶قانون كار با موافقت كاركنان مشمول و تائيد وزارت كار و اموراجتماعي امكان پذيراست.
۶- قراردادهاي كارمزد ساعتيكارمزد ساعتي مزدي است كه در مقابل انجامكار مشخص در زمان مشخص پرداخت مي‌شود. در قرارداد كارمزد ساعتي بايد ميزان و مقداركار متناسب با زمان مشخص باشد.
كارمزد ساعتي برحسب آنكه حاصل كار مورد نظرمربوط به يك نفر يا گروه مشخصي از كارگران يا مجموعه كارگران كارگاه باشد به ترتيببه صورت كارمزد ساعتي انفرادي، كارمزد ساعتي گروهي و كارمزد ساعتي جمعي تعيينمي‌گردد.
در نظام كارمزد ساعتي گروهي و جمعي بايد علاوه بر شغل هر يك ازكارگران، سهم هر يك در ميزان فعاليت و كارمزد ساعتي متعلقه ازقبل مشخص گردد و موضوعموردقبول كارگران باشد. مشاغل قابل شمول در نظام كارمزد ساعتي نوعاً مشاغلي هستندكه استاندارد زمان انجام كار توسط ابزار و يا دستگاه مورد استفاده از قبل مشخص شدهياقابل مشخص شدن باشند.
استفاده از نظام كارمزد ساعتي در كارگاههايي كهفعاليت آنها جنبه مستمر دارد و يا به صورت فصلي يا در مقاطع زماني خاص فعاليتندارند موكول به اخذ موافقت اداره كار و اموراجتماعي محل است.
فعاليتهاييكه توسط صاحبان حرفه، پيشه و مشاغل آزاد مستقيماً به مصرف كننده عرضه مي‌شود و درمدت معين و محدود انجام مي‌گيرند مشمول مقررات كارمزد ساعتي نميباشند (مانندمعلمينخصوصي كه بطور پاره وقت و غير مستمرانجام وظيفه مي‌نمايند).
۶-۱- نحوهمحاسبه حقوق ومزايا قراردادهاي كارمزد ساعتيمزد كارگراني كه مشمول نظام كارمزدساعتي نمي‌باشند به تناسب ساعات عادي كار شبانه روز نبايد كمتر از مزد مشاغل درنظام روزمزدي باشد. دركارگاههايي كه فعاليت آنها جنبه مستمر دارد و يا به صورت فصليكار مي كنند كارگران مشمول كارمزد ساعتي حق استفاده از مرخصي و تعطيلات با استفادهاز مزد را دارند.
هرگاه نوع كار طوري باشد كه تعداد ساعات كار عادي و مجموعكارمزد هر روز مساوي باشند مزدايام مذكور معادل كارمزد روزهاي كار است. در غيراينصورت ماخذ محاسبه ميانگين كارمزد ساعتي كارگر در روزهاي كارآخرين ماه كارخواهد بود.
ماخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزاياي پايان كار موضوع پايانكار موضوع مواد ۱۸ ، ۲۰ ، ۲۷ ، ۲۹ ، ۳۱ ، ۳۲ قانون كار در مورد كارگران مشمولكارمزد ساعتي مي‌باشند.
درصورتي كه بر اساس عرف و رويه موجود مزد و مزاياييبيش از ضوابط مقرر در اين آئين نامه به كاركنان مشمول پرداخت مي‌شود، عرف و رويهمذكور معتبر خواهد بود.
تغيير نظام كارمزد ساعتي به ساير نظامهاي مزد دراجراي ماده ۲۶ قانون كار با موافقت كاركنان مشمول و تائيد وزارت كار و امور اجتماعيامكان پذيراست. ساير مقررات كار و ضوابط و مقررات قانون كار ناظر به كارگران كه دربالا به آن اشاره‌اي نشد، در مورد كارگران مشمول نظام كارمزدي، مزدساعتي و كارمزدساعتي نيزحاكم است.

قرارداد در قانون کار

مطالب مشابه :

ایلنا: تجمع کارگزاران ورانندگان مخابرات همدان در اعتراض به تحمیل قرارداد پاره‌وقت

جايگاه حمايتي كارگران پاره وقت در قانون كار

دانلود نمونه قراردادها

قرارداد در قانون كار جمهوری اسلامی ایران

جایگاه حمایتی كارگران پاره وقت در قانون كار

قرارداد کار

بیمه عمر و سرمایه گذاری

"قرارداد کار" در قانون كار جمهوري اسلامي ايران

قرارداد در قانون کار