فصل دوازدهم :ساختار جمعیت و رسومات آن

فصل دوازدهم :

ساختار جمعیت و رسومات آن

فصل دوازدهم :ساختار جمعیت و رسومات آن

زاد و ولد

موالید تعداد نوزادان به دنیا آمده در مقطعی از زمان و در یک محدوده جغرافیایی مورد نظر می باشد. و باروری به توان بالقوه یک جمعیت برای بچه دار شدن اطلاق می گردد.

این روستا در گذشته به علت عمومیت ازدواج ، سرعت ازدواج ، ازدواج های پیشرس و اعتقادات مذهبی تعداد موالید و میزان باروری بالا بوده است . اما امروزه به خاطر سطح تحصیلات ، دستیابی به وسایل جلوگیری از بارداری ، تعداد موالید نسبت به گذشته کمتر شده است .

در این روستا اگر کودکی تازه متولد شود جشن های متنوع مختلفی برای او خواهند گرفت که ما به چند نمونه از این جشن ها اشاره می کنیم:

گهواره گذاشتن

زمانیکه خانواده ای صاحب فرزند شد بعد از بدنیا آمدن آن را در گهواره می گذارنند تا بخوابد و موقعی که کودک نوپا شد و شروع به راه رفتن کرد آن را از گهواره بیرون خواهند کرد .

موقع قرار دادن کودک در گهواره اهالی روستا جشن می گیرند و جشن گهواره گذاشتن مختص به خانم ها می باشد، یک روز سعد را تعیین می کنند و عصر آن را روز را جشن می گیرند . زنان میهمان که از همسایه ها ، خویشان ، دوستان ، می باشند، به عنوان هدیه برنج، تخم مرغ، گردو و شیرینی می دادند و امروزه دادن پول رایج است.

آش دندونی ((دندانک))

زمانیکه کودک شروع به دندان درآوردن است خانواده کودک برایش آش دندونی درست می کنند و در این آش حبوبات ، نخود ، لوبیا ، عدس و باقالا و گندم و جو و … می ریزند .

برای کودک جشن می گیرند و این جشن هم مختص به خانم ها می باشد. یک روز خوب را تعیین می کنند و عصر آن روز را جشن می گیرند.

صاحبخانه برای جشن علاوه بر آش دندونی، میوه، شیرینی، نان برنجی، تدارک می بیند و از میهمانها پذیرایی می کند.

میهمانها در گذشته به عنوان هدیه تخم مرغ، برنج، شیرینی، گردو می دادند. امروزه دادن پول رایج است.

از رسم های دیگر جشن دندانک این است که مادر کودک داخل یک مجمع قرآن، قیچی، آینه، شانه و خودکار می چیند و جلوی کودک قرار دهد و کودک هر کدام از این وسیله ها را برداشت. نشان دهنده این است که بزرگ شود چه کاره خواهد شد :

قیچی: خیاط یا آرایشگر می شود.

شانه: آرایشگر می شود.

خودکار: دنبال تحصیل می رود.

قرآن: فردی با ایمان خواهد شد و آخوند می شود.

ختنه سوران:

از مراسم تاریخی ایران و گیلان ختنه سوران است. به خوبی می توان اهمیت چنین جشنی را به خصوص با توجه به ارج و قرب فرزند پسر در ایام گذشته درک کرد. اگر پسر را ده روز پس از تولد ختنه نمی کردند اینکار را چهار، پنج سال به تعویق می انداختند.

برای ختنه سوران روز و ساعت سعد و مناسب را انتخاب می کردند. آشنایان، دلاک، مطرب را برای همان روز خبر می کردند در این مهمانی از میهمانان با پلو و خورشت و شیرینی پذیرایی می شد تا بچه از این عمل ترسناک دلداری یابد .

وسایل ختنه کردن یک نی به طول 10 تا 15 سانتی متر سوخته شده بود که برای ضد عفونی کردن و بند آوردن خون از آن استفاده می شد. پس از عمل ختنه کردن موسیقی و دست افشانی و پایکوبی ادامه می یافت . این عمل از آنجا که یکی از ، آداب اولیه اسلامی است، موجب احساس مسئولیت والدین می شد .معمولاً سعی بر این بود که تعداد ختنه شوندگان در یک روز فرد باشد، در غیر این صورت خروسی را نیز سر می بریدند.

معمولاً در این مراسم هریک از میهمانان در حد توان خود هدیه ای می آوردند گاه جشن تا 7 روز طول می کشید . پس از ده روز فرد ختنه شده را همراه همسالانش به حمام می بردند. ((اداره کل آموزش ، انتشارات تولیدات فرهنگی،1380: 78))

امروزه ختنه کردن پسران پس از 10 روز تا 30 روز تولد آن صورت می گیرد و جشن گرفتن دیگر مثل سابق رایج نیست .

مرگ و میر

از مهم ترین عوامل میزان مرگ و میر امروزه در این روستا تأثیر گذاشته است عبارت است از :

o تصادف با وسایل نقلیه علی الخصوص موتور سیکلت

o سکته قلبی و سکته مغزی

o مرگ طبیعی از قبیل کهنسال و پیر بودن .

و باید گفت طول عمر طبیعی اهالی روستا در گذشته 90-70 سال بوده است و بعضی از افراد بیش از 100 سال عمر کرده اند اما امروزه 75-60 سال رسیده است .

سوگ ها و عزاها

در این روستا خبر مرگ یک نفر گرد غم بر کل روستا می پاشد و اهالی را به همدردی و همگامی با سوگ واران فرا می خواند و برای خاکسپاری مرده مراسم های خاصی را که بر پا می کنند با هم همکاری و همراهی می کنند.

مراسم تدفین و خاکسپاری

زمانیکه کسی از اهالی این محل فوت می کند بلافاصله تمام اهالی روستا خبردار می شوند . اولین کاری که صاحب عزا انجام می دهد مقداری برنج به عنوان صدقه و خیرات بیرون می گذارد و به کمک اهالی مرده را تشیع کرده و به کمک هم مرده را می شویند. اگر مرده مرد باشد هنگام شستن فقط آقایان حضور دارند. اگر مرده زن باشد هنگام شستن فقط خانم ها حضور دارند. بعد از آماده کردن مراسم خاکسپاری و خواندن نماز وحشت اول قبر، مرده را به خاک می سپارند. اهالی روستا، دوستان، خویشان همراه صاحب عزا به خانه فرد درگذشته می روند و ازآنان در خانه پذیرایی خواهد شد.

معمولاً برای پذیرایی میهمان چای خرما ، حلوا و نان برنجی تدارک داده می شود . درغروب یا شب خاکسپاری به عنوان خیرات صاحب عزا برنج و مرغ می پزد و روی آن کشمش می ریزد. بین همسایه های اطراف خود پخش می کند. و تعداد جاهایی که باید پخش کنند، فرد باشد، مثلاً 5 و 7 و 9و 11 خانواده است و غذای شب اول قبر می نامند .

از زمانیکه مرده را به خاک می سپارند تا شب سوم یک قرآن خوان در مسجد می نشیند و به ختم قرآن می پردازد. امروزه بعضی از خانواده ها نوار قرآنی می گذارنند. مردان برای خواندن فاتحه و عرض تسلیت بر سر قبر و مسجد می روند.

مراسم ختم ( روز سوم )

این مراسم 12 ـ 8 صبح برگزار می شود. مجلس ختم معمولاً در مسجد برگزار می شود و زمان و محفل مجلس ختم را با پخش و چسباندن اعلامیه به اطلاع مردم می رسانند.

در مجلس ختم قرآن خوانی روضه خوانی فاتحه خوانی و صحبت آخوند برگزار می شود.

در مسجد از میهمان ها با چای ، شربت ، حلوا ، خرما ، نان برنجی پذیرایی می کنند.

عده ای از میهمان ها خانواده عزادار تا خانه شان همراهی می کنند و در آنجا هم با چای خرما پذیرایی می شوند.

روز سوم خانواده عزادار خرج می دهند و میهمان های خود را برای ناهار نگه می دارند . رسم بر این است که اهالی روستا مجمع هایی عذا (( مرغ یا فسنجان، برنج وآب خوردن، سبزی خوردن )) تهیه کنند به عنوان همدردی کردن ، شریک دانستن خود با غم آنها و کمک کردن برای صاحب عزا به مسجد می فرستند و به نوعی همیاری محسوب می شود.

مراسم بَرَم سیاه

این مراسم بعدازظهر روز سوم برگزار می شود.

معمولاً صاحب عزا سه مجمع سیاه درست می کند و داخل مجمع گلاب ، شمع ، گل ، خرما ، حلوا ، نان برنجی ، میوه می چیند . روی آن را پارچه مشکی می کشانند و سه خانم از خانواده صاحب عزا مجمع ها را بر سر خود می گذارنند و پیاده به مزار می برند و روی قبر فرد قرار می دهند.

همسایه ها نیز دو مجمع سیاه تدارک می بینند و با هم بر سر مزار می آیند و خود را در غم صاحب عزا شریک می دانند و ابزار همدردی می کنند.

در این مراسم فاتحه خوانی و روضه خوانی انجام می گیرد. خوردنی های داخل مجمع بین مردم پخش می کنند. شمع ها را بر سر مزار روشن می کنند. گل ها را پرپر می کنند، گلاب را بر روی سنگ قبر می ریزند و یک مقدار روی مردم می پاشند.

مراسم شب هفتم

این مراسم در عصر روز ششم در شب هفتم فرد برگزار می شود . و ساعت آن 6-2 بعدازظهر است.

در این روز صاحب عزا ناهار خرج می دهند و یک مقدار غذا بین همسایه های نزدیک خود خیر می کنند. سپس با دوستان، خویشان، همسایه های خود بر سر مزار می روند.

در این مجلس فاتحه خوانی، قرآن خوانی، روضه خوانی، صحبت آخوند برگزار می شود.

از میهمان ها با چای، شربت، حلوا، خرما، نان برنجی، گاهی اوقات با میوه نیز پذیرایی می شوند.

مراسم چهلم

بعد از چهل روز صاحب عزا یک مجلس یادبود در بعدازظهر برگزار می کند که معمولا 6 ـ 2 بعداز ظهر می باشد. و زمان و محفل مجلس ختم را با پخش و چسباندن اعلامیه به اطلاع مردم می رسانند .

برای مراسم چهلم معمولاً ناهار و شام تدارک می بینند. و در مسجد باز میهمان ها با چای و خرما و شربت و نان برنجی و حلوا و گاهی اوقات میوه پذیرایی می کنند.

در این مجلس روضه خوانی، فاتحه خوانی، صحبت آخوند برگزار می شود. در انتها صاحب عزا اعلام می کند که دوستان و آشنایان و خویشان لباس مشکی خود را عوض کنند. هر کس مجلس عروسی یا جشنی دارد برگزار نماید.

و باید گفت مراسم سالگرد هم برگزار می شود که بعد از تعیین کردن سال اول مرحوم به تعداد فرزندان روز آن را کم می کنند و سالگرد را همان روز برگزار می کنند.

اهالی روستا کلاً برای احترام فرد در گذشته و خانواده اش لباس مشکی بر تن می کنند. از گرفتن مجالس عروسی و جشن خودداری می کنند. پارچه مشکی برای عرض تسلیت در خانه مرحوم و مرحومه نصب می نمایند. صاحب عزا را از مشکی در می آورند و برای گرفتن مجلس عروسی یا جشن از صاحب عزا کسب اجازه می کنند.

ازدواج

ازدواج پایه گزار زندگی خانوادگی است و آن را رابطه قانونی ، عرفی شرعی گفته می شود که مرد و زن را برای مدت موقت یا دائم به هم پیوند می دهد و جامعه آن را به رسمیت می شناسد (( تقوی ، نعمت الله ،64 : 1383 ). همچنین ازدواج پیوندی است بین زن و مرد که برپای روابط پایاپای جنسی شکل می گیرد تا بچه هایی که آن زن به دنیا می آورد ، فرزندان مشروع والدین شناخته شوند . ازدواج روابط اجتماعی و حقوق و وظایف تازه ای را میان همسران و خویشاوندشان برقرار می سازد و حقوق و پایگاه فرزندان را در هنگام تولد نیز تعیین می کنند (( رنجبر ، محمود ؛ ستوده ، هدایت الله ؛ 1383 : 127 )) . از نظر هاریس ازدواج نهادی است که برای انجام وظایف خانواده به وجود آمده است یعنی تولید مثل ، پرورش کودکان و انتقال فرهنگ و همچنین وسیله ای است برای نظم در روابط افراد ( قرائی مقدم ، امان الله 255 : 1381 ).

ویژگی های ازدواج روستای امام ده در گذشته

سرعت ازدواج

در این روستا در گذشته سن ازدواج دختران بین 10 ـ 14 سال بوده است و سن ازدواج پسران بین 15 ـ 19 یا 20 ـ 24 سال بوده است .

عمومیت ازدواج

عمومیت ازدواج از روی درصد ازدواج کرده ها در گروه سنی 45 ـ 49 برای زن و مرد محاسبه می شود (( تقوی ، نعمت الله 1383 : 64)).

ازدوج پیشرس

ازدواج پیشرس یعنی ازدواج هایی که زودتر از سن قانونی ازدواج در هر جامعه صورت می گیرد، در میان زنان بیشتر از مردان ، برای روستانشینان بالاتر از شهرها و برای کشورهای توسعه نیافته بیشتر از کشورهای پیشرفته است . ازدواج در روستاهای ایران بیشتر از شهرهاست و از علل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

وجود عرف و عادت کودک همسری و خام پسندی ، وجود و سلطه خانواده گسترده، اقتصاد مبنی بر کشاورزی سنتی ، عدم اشتغال دختران به تحصیل ، فقر خانواده ها ، ملاحظات اجتماعی و ... ((تقوی ، نعمت الله ؛ 1383 : 64)) .

در این روستا در گذشته ازدواج پیشرس علی الخصوص برای دختران عمومیت داشته است .

آداب و رسوم ایران که ظاهراً نهانه بازمانده مبادله ای است

وجود شیربها یا باشلق

خدمت دامادی

جهیزیه

گریزدادن زن و حتی خرید زنان و... ((تقوی ، نعمت الله ؛ 1383 : 65 )) .

در این روستا در گذشته شیربها مبلغی پول تعیین می کردند و خانواده داماد به خانواده عروس پرداخت می کرد.

در گذشته مهریه عروس مبلغی پول تعیین می کردند.

جهیزیه عروس توسط خانواده عروس تهیه می شده است .

ازدواج (( درون گروه )) و (( همخون )) و ((برون گرون ))،(( بیگانه همسری ))

((ازدواج درون گروه ، همخون )) : ازدواجی است که اجباراً در دردرون گروه که شخص به آن تعلق دارد انجام می گیرد مثلاً ازدواج دختر عمو و پسر عمو و دختر دایی و پسر دایی و پسر عمه و امثال هم از این گونه اند .

ازدواج برون گروه (( بیگانه همسری )) : ازدواجی است که اجباراً در خارج گروه خویشاوندی انجام گیرد (( قرائی مقدم ، امان الله 259 :1381)) .

در این روستا ازدواج ها در گذشته هم درون گروهی و هم برون گروهی رایج بوده است و ازدواج دختران و پسران اگر برون گروهی بوده است صد در صد همسایه ، آشنا و یا از دوستان خانوادگی بوده است .

نحوه آشنایی دختران و پسران در گذشته

در گذشته به دلیل همپایی دختران و پسران در کارهای کشاورزی از قبیل آیش ، وجین ، نشاء درو و … باعث شده است که آشنایی و شناخت دختران و مراسم خواستگاری از قبل توسط خانم ها مشخص شود و آقایان (( پدر داماد و مردان بزرگ فامیل )) در زمان تعیین شده به خانه عروس می رفتند و بعد از مقدمه چینی و بله گرفتن از خانواده عروس ، شیربها و مهریه عروس را تعیین می کردند . همانطور که گفته شد مهریه و شیربهای عروس پول بوده است و هر چه قدر مهریه عروس تعیین می شد به نیت الله 1000 تومان تک به آن اضافه می شد مثلا اگر مهریه 50000 تومان تعیین می شد. 1000 تومان روی آن اضافه می کردند و می گفتند مهریه عروس 51000 تومان است و همراه آن یک جلد قرآن کریم، آینه و چراغ و چند شاخه نبات می گرفتند.

در این شب روز جشن شیرینی خوران را تعیین می کردند.

در این شب زنان و عروس و داماد هیچ دخالتی نمی کردند و فقط مردان بزرگ فامیل هر دو خانواده در این مراسم شرکت می کردند.

مراسم شیرینی خوران

یکی از مراسم باشکوه این روستا جشن شیرینی خوران بوده است در این روز داماد همراه خانواده اش به خانه عروس می روند و برای عروس یک انگشتر نشان یک دست لباس ، چند قواره پارچه، و یک قواره چادری به همراه میوه و شیرینی می برند.

در این روز به طور رسمی نامزدی عروس و داماد در بین دوستان، آشنایان و فامیل اعلام می شود.

در این روز خانواده عروس از خانواده داماد پذیرایی می کند و برای آن ها شام تدارک می بیند .

در این شب مجلس با رقص و پایکوبی به همراه است و نواختن ساز و نقاره می باشد. ((نقل از حرمت کاظم پور ، هادی حسن دوست اربوکلایه ، صمد حسن دوست اربوکلایه)).

خرید عروس و داماد

در دوره نامزدی خانواده های عروس و داماد روزی را برای خرید عروس و داماد تعیین می کردند و با هم به خرید می رفتند .

برای خرید عروس و داماد ، عروس به همراه دو نفر از خانواده خود و داماد نیز به همراه دو نفر از خانواده خود می رفتند .

هزینه خرید عروس به عهده خانواده داماد و هزینه خرید داماد به عهده خانواده عروس است .

وسایل خرید عروس و داماد

اولین خرید عروس و داماد هدیه قرآن مجید ، آینه و چراغ (شمعدان ) است .

خرید سرویس طلای عروس و حلقه های عروس و داماد

خرید لباس عقد عروس و کت و شلوار داماد

خرید چمدان بزرگ و کوچک

خرید لباس داخل چمدان برای عروس و داماد

خرید لوازم آرایش و پیرایش عروس و داماد

و …

خرید داماد در دست خانواده عروس و خرید عروس در دست خانواده داماد تا روز عقد به امانت می ماند.

در این روز داماد برای همراهان عروس و همراهان خود هدیه ای کوچک از قبیل روسری یا یک قواره پارچه پیراهنی یا چادری به عنوان تشکر می خرد و به آنان اهدا می کند و انها را برای صرف ناهار به رستوران یا خانه می برد و به هنگام برگشتن به خانه یک جعبه شیرینی برای خانواده عروس و یک جعبه شیرینی برای خانواده خود می خرد و به آنها می دهد .

نحوه دعوت کردن میهمان ها برای مراسم عقد

دعوت میهمان ها در گذشته توسط دلاک زن صورت می گرفت و معمولا در مراسم عقد و سایر جشن ها تمام اهالی روستا دعوت می شدند و همچنین میهمان هایی از شهرها و روستاهای دیگر هم داشتند که آنها هم دعوت می کردند .

نحوه دعوت کردن به این صورت بود که دلاک زن کارت عقد کنان را داخل یک زنبیل می گذاشت و به خانه های اهالی روستا می رفت و بعد از تحویل کارت می گفت :

فردا به سلامتی عَقَد کُنی تشریف بَرین

دعا سلام از طرف عروس مَر و داماد مَر

معنی : فردا به سلامتی عقد کنان است تشریف بیاورید

از طرف مادر عروس و مادر داماد

مراسم عقد کنان

یکی از مراسم های مجلل و با شکوه این روستا عقد کنان بوده است و از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

نحوه آماده کردن عروس برای عقد

صبح روز عقد دلاک زن به خانه عروس می رفت و آرایش و پیرایش صورت عروس را انجام می داد و آن را برای مراسم عقد آماده می کرد . دوستان و خویشان عروس در آن موقع به رقص و پایکوبی مشغول بودند .

نحوه آماده شدن داماد برای عقد

در روز عقد داماد تنها در خانه می ماند و خود را برای مراسم عقد آماده می کرد و سپس منتظر می شد که دوستان و خویشان به دنبالش بیایند و آن را تا خانه ی عروس همراهی کنند .

نحوه تحویل خرید عروس و داماد

یک روز قبل از مراسم عقد خانواده داماد هدایای عروس (( خرید عقد )) را داخل مجمع های تزئین شده قرار می دادند و به خانه ی عروس می رفتند . آن را به عروس اهدا می کردند . در عوض مادر عروس به کسانیکه این هدایا را تحویل می داد ، شاباش تقدیم می کرد . این مراسم با ساز و نقاره و رقص و پایکوبی همراه بود .

صبح روز عقد خانواده عروس هدایای داماد (( خرید عقد )) را داخل مجمع تزئین شده قرار می دادند و به خانه ی داماد می فرستادند آن را به داماد اهدا می کردند . در عوض داماد از هر کسی هدایا را تحویل می گرفت ، شاباش تقدیم می کرد .

نحوه پخت غذای روز عقد و پذیرایی کردن از میهمان ها

این روستا در گذشته روز عقد خانواده عروس از میهمان های خود و خانواده داماد از میهمان خود در موقع ناهار پذیرایی می کرد .

خانواده عروس از میهمان های خود و میهمان های خانواده داماد در موقع شام پذیرایی می کرد .

غذاهای روز عقد معمولاً چند نوع غذا تدارک داده می شد . این غذاها از قبیل مرغ و پلو ، خورشت فسنجان ، خورشت قورمه سبزی ، خورشت قیمه ، مرغابی پلو ، ماهی است .

در طول مراسم عقد از میهمان ها با میوه ، شیرینی ، چای ، پذیرایی می شدند .

مسئول تهیه کردن وسایل پخت و پختن غذا به عهده دلاک مرد بوده است .

مراسم عقد

مجلس عقد در خانه عروس برگزار می شد . اتاق عقد توسط خانم ها تزئین می شد و خنچه عقد را می چیدند . روز عقد را روز خوبی تعیین می کردند . هنگام جاری کردن خطبه عقد ، تعداد افرادی را که در اتاق عقد حضور دارند کم می باشد و فقط خانم ها حضور دارند . آقایان هنگام تقدیم کردن هدیه عروس حضور می یابند .

بعد از مراسم عقد میهمان ها به رقص و پایکوبی می پردازند و با ساز و نقاره همراه است .

معمولا مراسم عقد در فصل پاییز صورت می گرفت . زیرا برداشت محصول و فروش آن در این فصل بوده است و کشاورزان پولی در دست داشته اند و می توانند هزینه مجلس را پرداخت کنند .

فاصله زمان عقد تا عروسی . دوران نامزدی عروس و داماد طی می شود که معمولا یکسال طول می کشید . طی این دوران خانواده عروس جهیزیه عروس را تهیه می کرد .

طی دوران نامزدی خانواده داماد در عید نوروز ، عید قربان ، شب چله و افطاری ماه رمضان ، گیشه یاور و … برای عروس هدیه می بردند .

مراسم عروسی

نحوه دعوت کردن میهمان ها

همانطور که گفته شد دعوت کردن میهمان ها توسط دلاک زن صورت می گرفت . در جشن ها و عروسی ها تمام اهالی دروستا دعوت می شدند و علاوه بر آن میهمان هایی هم از شهرها و روستاهای دیگر داشتند که دعوت می کردند .

نحوه دعوت کردن به این صورت بود که دلاک زن کارت عروسی ها را داخل یک زنبیل می گذاشت و به خانه های اهالی روستا می رفت و بعد از تحویل کارت می گفت :

امروز به سلامتی بَرَم شادی و فردا عروسی تشریف برین

دعا سلام از طرف عروس مَر داماد مَر

معنی :

امروز به سلامتی برم شادی عروس است و فردا مراسم عروسی تشریف بیارید . از طرف مادر عروس و مادر داماد .

برم شادی (( مجمع بران ))

مراسم برم شادی یک روز قبل از عروسی بر پا می شود و مجلس کاملا زنانه بود . این مراسم در خانه عروس صورت می گرفت .

این روز زنان همسایه ، خویشان ، آشنایان برای خانواده عروس و داماد برم شادی می آوردند این برم ها شامل شیرینی برنج ، قند و شکر ، چای خشک ، گوشت ، مرغ ، روغن ، پارچه ، روسری ، … بوده است .

و در این روز رقص و پایکوبی همراه بود .

روز عروسی

نحوه آماده کردن عروس

صبح روز عروسی دلاک زن به خانه عروس می رفت و عروس برای مراسم آرایش و پیرایش می کرد و دوستان و خویشان عروس به رقص و پایکوبی مشغول بودند .

نحوه آماده شدن داماد

در روز عقد داماد تنها در خانه می ماند خود را برای مراسم عروسی آماده می کند و سپس منتظر می ماند که دوستان و آشنایان به دنبالش بیایند و آن را تا خانه ی عروس همراهی کنند .

نحوه پخت غذای عروسی و پذیرایی کردن از میهمان ها

در گذشته روز عروسی خانواده عروس از میهمان های خود و خانواده داماد از میهمان های خود در موقع ناهار پذیرایی می کرد .

خانواده داماد از میهمان های خود و میهمان های خانواده عروس در موقع شام پذیرایی می کرد .

غذاهای روز عروسی معمولا چند نوع تدارک داده می شد این غذاها از قبیل مرغ و پلو ، ماهی است .

در طول مراسم عروسی میهمان ها با میوه و شیرینی و چای پذیرایی می شدند .

مسئول تهیه کردن وسایل پخت و پختن غذا به عهده دلاک مرد بوده است .

مراسم عروسی

ابتدا مراسم عروسی در خانه عروس برگزار می شود که با رقص و پایکوبی و ساز و نقاره است . پس مراسم رونمادهی (پول اندازون )و هدیه دادن فامیل است که هدایای از طرف داماد متعلق به خانواده داماد و هدایای از طرف عروس متعلق به خانواده عروس می باشد .

مراسم حنابندان

در شب عروسی قبل از بردن عروس به خانه داماد مراسم حنابندان برگزار می شد که یکی از مراسم های مهم عروسی محسوب می شد . در این روستا رسم بر این بود که یک خانم از طرف خانواده داماد و یک خانم از طرف خانواده عروس بروی دستان عروس و داماد حنا بگذارند و یک نفر هم شعر حنا سری را می خواند .

مراسم گیشه بری (( بردن عروس به خانه داماد ))

بردن عروس به خانه داماد و به اصطلاح گیشه بری پر هیجان ترین بخش عروسی بوده است . هنگام بردن عروس به خانه شوی صدای ساز و نقاره ترانه های گیلکی ، کف زدن ، رقص و پایکوبی بوده است . و هنگام وارد شدن عروس به خانه داماد از داماد لگابت (( هدیه )) می گرفت . لگابت ها (( هدایا )) گاه یا قطعه ای زمین شالیکاری یا باغ بوده است .

اگر راه خانه داماد نزدیک بود، عروس را پیاده می بردند اگر راه خانه داماد دور بود ، مرکب او را اسب سفید نر بود .

مراسم نارنج زنی

از دیگر مراسم عروسی در گذشته مراسم نارنج زنی است . که داماد نارنج یا پرتقال به طرف او می اندازد و پس بر سر عروس نقل و سکه می پاشد . آنگاه عروس و داماد دور چاه خانه می گردند . عروس به نشانه خوشبختی و آوردن روزی خود در چاه سکه ای می اندازد .

از دیگر مراسم های شب عروسی کشتی گیله مردی ، لافند بازی (( بند بازی )) بوده است .

جهاز بران

جهاز عروس عروس در گذشته اجناس زیر بوده است :

آینه و چراغ گرسوز و قرآن مجید

صندوق عروس که بعدها جایش را کمد گرفت و داخل آن صندوق کوچک آقا و داماد ، وسایل شخصی عروس ، لباس ، روسری ، چند قواره پارچه ، کت مخمل و … قرار می دادند .

سرویس و رختخواب عروس

ظرف و ظروف

کلمن آب (( یخچال ))

چراغ نفتی و …

این نشان می دهد که جهاز عروس وسایل های ضروری زندگی بوده است و به فکر تجملی کردن زندگی نبودند .

در گذشته جهاز عروس را افرادی که از طرف خانواده عروس تعیین می شدند از خانه عروس تا خانه داماد می بردند و با ساز و نقاره و ترانه خوانی و کف زدن اهالی روستا و اطرافیان همراه بود . هنگامیکه داماد جهاز را از خانواده عروس تحویل گرفت به آورندگان جهاز شاپاش تقدیم می کرد .

ویژگی های ازدواج روستای امام ده در حال حاضر

سرعت ازدواج

امروزه سن ازدواج دختران بین 15 ـ 19 است و پسران 20 ـ 24 سال است .

عمومیت ازدواج

عمومیت ازدواج امروزه در این راستا تقریباً کامل و صد در صد است .

ازدواج پیشرس

امروز ازدواج های پیشرس مثل سابق وجود ندارد و عمومیت خود را از دست داده است . و یکی از دلایل آن بالا رفتن سطح ارتقا تحصیل است .

آداب و رسوم ایران که ظاهراً نشانه بازمانده ازدواج مبادله ای است .

تعیین شیربها امروزه خانواده عروس به جای تعیین کردن پول ، 3 تکه اساس بزرگ جهیزیه را از داماد می گیرند . این اجناس معمولاً سرویس کمد ، یخچال ، گاز است و بقیه جهیزیه عروس توسط خانواده عروس تهیه می شود .

امروزه مهریه (( سکه بهار آزادی )) تعیین می کنند و معمولاً 314 تا 350 سکه بهار آزادی است.

ازدواج (( درون گروه )) (( همخون )) و برون گروه ، (( بیگانه همسری ))

امروزه ازدواج ها بیشتر برون گروهی می باشد . در عین حال ازدواج های درون گروهی هم به چشم می خورد .

نحوه آشنایی دختران و پسران

آشنایی دختران و پسران از طریق همسایه بودن ، آشنا بودن ، دوستان خانوادگی و یا فامیل بودن

پادرمیانی خانواده ها و معرفی چند دختر به پسر

در یک دانشگاه با هم تحصیل کردن

دوست شدن دختر و پسر

مراسم آری گرفتن

امروزه ابتدا از طرف خانواده داماد چند خانم که بزرگ خانواده محسوب می شوند به خانه عروس می روند . و زمینه خواستگاری را آماده می کنند زمانیکه خانواده عروس و پسران به وجود آید و پس این شناخت منجر به انتخاب و بعد در صورت قبول کردن خانواده ها ، باعث ازدواج کردن آنها می شده است .

و گاهی اوقات ازدواج با پا درمیانی خانواده و معرفی چند دختر به پسر صورت می گرفت . ((نقل از حرمت کاظم پور ، هادی حسن دوست اربوکلایه، صمد حسن دوست اربوکلایه، زینب حسن دوست اربوکلایه، ابراهیم حسن دوست اربوکلایه)).

مراسم آری گرفتن (( بله گرفتن ))

در گذشته ابتدا از طرف خانواده داماد چند خانم که بزرگ خانواده محسوب می شدند به خانه عروس می رفتند و زمینه خواستگاری را آماده می کردند . زمانیکه خانواده عروس موافقت خود را برای خواستگاری بیان می کردند . قرار خواستگاری را تعیین می کردند .((نقل از حرمت کاظم پور ، هادی حسن دوست اربوکلایه، صمد حسن دوست اربوکلایه، زینب حسن دوست اربوکلایه، ابراهیم حسن دوست اربوکلایه)).

مراسم خواستگاری

مراسم خواستگاری از قبل توسط خانم ها مشخص می شود . خانواده داماد و داماد همراه چند تن از بزرگان فامیل با گل و شیرینی به خانه عروس می روند .

در این شب بعد از مقدمه چینی و بله گرفتن از خانواده عروس شیربها و مهریه را تعیین می کنند . که همان طور گفته شد شیربهای عروس امروز سه تکه اساس بزرگ جهیزیه است که داماد باید بخرد . و مهریه عروس نیز سکه است که هر تعداد سکه بهار آزادی تعیین شد به نیت دالله یک عدد سکه اضافه می شود مثلا اگر 300 سکه بهار آزادی تعیین شود یک سکه روی آن می گذراند و می گویند 301 عدد سکه بهار آزادی مهریه عروس است و همراه آن یک جلد قرآن کریم ، آینه و شمعدان ، چند شاخه نبات می گیرند .

در این شب روز شیرینی خوران تعیین می شود .

مراسم شیرینی خوران

یکی از مراسم با شکوه و مجلل این روستا جشن شیرینی خوران است در این روز داماد همراه خانواده اش ، دوستان ، آشنایان خود به خانه عروس می رود و برای عروس یک انگشتر نشان ، یک دست لباس ، یک قواره چادر عروس ، روسری ، به همراه میوه و شیرینی می برند .

در این روز نامزدی عروس و داماد به طور رسمی در بین دوستان و آشنایان و فامیل اعلام می شود .

در این روز خانواده عروس از خانواده داماد پذیرایی می کند و برای آنها شام تدارک می بیند .

در این شب مجلس با رقص و پایکوبی و کف زدن به همراه است .

مراسم عقد

امروزه مراسم عقد و خواندن خطبه عقد در محضر انجام می گیرد و بعد از طی کردن دوره نامزدی یک عروسیس مفصل برگزار می کنند که مراسم و جشن عروسی معمولا در آخر شهریور و اوایل مهر به خاطر برداشت و فروش محصول است صورت می گیرد . در دوره نامزدی خانواده داماد در عید نوروز ، عید قربان ، شب چله افطاری ماه رمضان ، گیشه یاور و … برای عروس هدیه می آوردند .

خرید عروس و داماد در دوره نامزدی خریدی برای عروس و داماد صورت می گیرد که امروزه بر خلاف گذشته عروس و داماد به تنهایی برای خرید می روند .

هزینه خرید عروس به عهده خانواده داماد و هزینه خرید داماد به عهده خانواده عروس است .

وسایل خرید عروس و داماد

v اولین خرید عروس داماد هدیه قرآن مجید ، آینه و شمعدان است.

v خرید سرویس طلا عروس و حلقه عروس و داماد

v خرید لباس عروس و کت و شلوار داماد

v خرید چمدان بزرگ و کوچک

v خرید لباس داخل چمدان برای عروس و داماد

v لوازم آرایش و پیرایش عروس و داماد

v خرید سه شوار ، ریش تراش ، برای داماد

v خرید داماد در دست خانواده عروس و خرید عروس در دست خانواده داماد تا روز عروسی به امانت می ماند

v بعد از اتمام خرید عروس را برای صرف ناهار به رستوران می برد و در هنگام برگشتن به خانه یک جعبه شیرینی برای خانواده عروس و یک جعبه شیرینی برای خانواده خود می خرد .

نحوه دعوت کردن میهمان ها

نحوه دعوت کردن میهمان ها برای مراسم عروسی عروس و داماد بعد از تهیه کردن کارت دعوت عروسی ، آنها را به پسرهای جوان فامیل یا خانواده خود می دهند که بین دوستان ، فامیل ، خویشان ، همسایگان پخش کنند و برای مراسم عروسی دعوت کنند . و میهمان هایی که دور از روستازندگی می کنند و رفتن به آنجا دشوار است از طریق تلفن دعوت می شوند .

مراسم عروسی

یکی از مراسم های مجلل و با شکوه و همچنین پر خرج این روستا جشن عروسی است و از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

نحوه آماده کردن عروس برای جشن عروسی

صبح روز عروسی عروس را خانواده داماد به آرایشگاه می برند و آن را برای مراسم آماده می کنند .

نحوه آماده شدن داماد برای جشن عروسی

زمانیکه داماد می خواهد به دنبال عروس برود لباس دامادی خود را بر تن می کند و بعد از اجازه گرفتن از پدر خود با دوستانش به دنبال عروس می رود و در بین راه دسته گلی برای عروس می خرد .

نحوه پخت غذای عروسی

معمولا ناهار و شام عروسی بر عهده داماد است . که داماد هم از میهمان های خود و هم از میهمان های خانواده عروس پذیرایی می کند .

غذاهای روز عروسی امروزه چلو کباب ، زرشک پلو با مرغ ، چلو گوشت به همراه سالاد یا سبزی خوردن و نوشابه می باشد .

در طول مراسم عروسی از میهمان ها با میوه ، شیرینی ، چای ، شربت پذیرایی می شوند .

برای تهیه کردن وسایل پخت غذا و پختن غذا معمولا آشپز دعوت می کنند.

مراسم عروسی

مراسم عروسی در خانه ی عروس برگزار می شود که با رقص و پایکوبی و کف زدن ، و … است .

پس مراسم پول اندازون و هدیه دادن فامیل است . که هدایای از طرف داماد متعلق به خانواده داماد و هدایای از طرف عروس متعلق به خانواده عروس می باشد .

مراسم حنابندان

در شب عروسی قبل از بردن عروس به خانه داماد مراسم حنابندان برگزار می شود . و امروزه حناهای تزئین شده و همراه خرید عروس (( هدایای خریداری شده )) خانواده داماد برای عروس می آورند و عروس و داماد بعد از خواندن شعر حنا سری بر روی دست همدیگر حنا می گذارند و سپس حنای باقی مانده را بین مهمان ها پخش می کنند و اعتقاد دارند دختران و پسران مجرد با گذاشتن حنا بر دست خود بخت شان زودتر باز می شود و ازدواج می کنند.

و همچنین خانواده عروس خرید داماد (( هدایای خریداری شده )) تحویل داماد می دهند . و داماد نیز از هر کسی که هدایا را تحویل می گیرد شاباش می دهد و مراسم با رقص و پایکوبی و کف زدن ادامه دارد .

بعد از اتمام مجلس عروسی ، عروس از پدر و مادر خود خداحافظی کرده و همراه داماد به خانه بخت می رود .

مراسم گیشه بری (( بردن عروس به خانه داماد ))

زمانیکه بار اول عروس به خانه پدر شوهر یا داماد برود مراسم گیشه بری گویند که با رقص و پایکوبی و کف زدن همراه است و هنگام وارد شدن عروس به خانه پدر شوهر یا داماد لگابت (( هدیه )) می گیرد . لگابت ها (( هدایا )) گاو یا قطعه زمین شالیکاری یا باغ یا طلا می باشد .

مراسم جهاز بران

امروزه جهاز عروس مثل سابق نیست خیلی تجملی تر شده است . سه تکه از اجناس جهیزیه که بر عهده داماد می باشد، خریداری می شود و همراه جهیزیه که از جانب خانواده عروس تهیه می شود، دو روز قبل از عروسی جهاز عروس چیده می شود . و فامیل عروس هدیه ای به عنوان سرجهازی به عروس هدیه می دهند .

این مراسم با رقص و پایکوبی و کف زدن همراه است .

طلاق

در این روستا به خاطر سنت های اجتماعی و اعتقادات مذهبی و شیوه زندگی میزان طلاق بسیار پایین است .

فصل دوازدهم :ساختار جمعیت و رسومات آن

مطالب مشابه :

ایده برای مدل حنا , نمونه تزئین سینی حنا برای حنابندان

آموزش تزئینات و دکوراسیون خانه

طرحهای مختلف حنا

مراسم عقد و عروسی در روستای بیجقین

مراسم ازدواج در سیمکان

فصل دوازدهم :ساختار جمعیت و رسومات آن

آداب و رسوم عروسی ترکان