نقد و بررسی فیلم "مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز" (2012)

وقتی سونی اعلام كرد كه «اسپایدرمن 4» را كنسل كرده و تصمیم گرفته اثری جدید و اصطلاحاً ریبوت (Reboot) شده را با نام «مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز» (The Amazing Spider-Man ) با كارگردان و عوامل جدید برای اكران در تابستان سال 2012 آماده كند، همگان شوكه شدند. اما حالا كه این فیلم با یك عالمه سرو صدا و حواشی به اكران درآمده سوالی كه مطرح می‌شود این است كه آیا می‌تواند توقعات بالای مخاطبینی را كه هنوز به خوبی سه‌گانه قبلی را به خاطر دارند، برآورده كند؟

تریلر فیلم: Download Link

دانلود صحنه های حذف شده: لینک

شناسنامه فیلم:

كارگردان: مارك وب

تهیه‌كنندگان: اوی آراد، لورا زیسكین، مت تولماك

فیلمنامه‌نویسان: جیمز وندربیلت، آلوین سارجنت، استیو كلووز (براساس کامیک استریپ‌های «اسپایدرمن»، خلق شده توسط استن‌لی و استیو دیتكو)

بازیگران: اندرو گارفیلد، اما استون، ریس آیفنز، مارتین شین، سالی فیلد، دنیس لیری

موسیقی: جیمز هورنر

فیلمبردار: جان شوارتزمن

محصول: كلمبیا پیكچرز (سونی)

مدت زمان: 136 دقیقه

تاریخ اكران: 3 جولای 2012 (13 تیر 1391)

بودجه: 230 میلیون دلار

میزان فروش در سراسر جهان: 655 میلیون دلار (تا تاریخ 8 مرداد 1391)

خلاصه داستان:

«پیتر پاركر» یك دانش‌آموز دبیرستانی است كه در برقراری ارتباط با هم سن و سال‌های خودش مشكل دارد و به نوعی یك نوجوان مطرود محسوب می‌شود. پیتر بسیار مصمم است تا اطلاعاتی درباره گذشته و مرگ مرموز والدین خود كسب كند و از سویی دیگر دل به یكی از هم‌كلاسی‌هایش به نام «گوئن استیسی» بسته است. پیتر كیفی را می‌یابد كه به پدرش تعلق داشته و به همین دلیل نزد همكار پیشین پدرش یعنی دكتر «كرتيس كانرز» می‌رود. این مسأله باعث می‌شود او در نهایت به نیروهای فوق‌بشری دست یافته و به اسپایدرمن تبدیل شود. تا اینكه ...

از همان ابتدا كاملاً مشخص بود كه "اسپایدرمن شگفت‌انگیز" (The Amazing Spider-Man) چه كار سختی در بدست آوردن دل هواداران دارد. در واقع تریلوژی قبلی اسپایدرمن بودجه، بازیگران و حتی كارگردان بزرگتری داشت و قسمت های اول و دوم آن بسیار محبوب شدند و قسمت سوم هم با وجود آنكه حال هواداران اسپایدرمن را تا حد زیادی بهم زد اما لااقل خوب فروخت. در ضمن همه مان فكر می‌كردیم كه سونی عجله كرده و خیلی زود موفق‌ترین فرنچایز خودش را ریبوت كرده. خیلی ها هم وقتی شنیدند که جانشین «سام ریمی» بزرگ كارگردان گمنامی است به نام «مارك وب» كه فقط نام فامیلی‌اش به اسپایدرمن می‌خورد و در عمرش فقط یک فیلم بلند ساخته، قاه قاه خندیدند. ضمناً در طول ساخت فيلم خبرهای جالبی به گوش نميرسيد و تريلرهای منتشر شده هم چنگی به دل نميزدند و اعتراف می‌كنم كه هم مثل خیلی از هواداران خودم را آماده كرده بودم تا بلافاصله پس از دیدن "اسپایدرمن شگفت‌انگیز" بروم به سایت‌های اینترنتی و مدام كامنت بدهم:

Damn you Sony! Damn you to hell. You screwed up my favorite hero

ولی الان كه فیلم را 4، 5 دفعه با دقت دیده‌ام باید با كمال غرور و افتخار اعلام میكنم كه درباره آن اشتباه می‌كردم!

یادم است كه همش می‌ترسیدم نكند «پیتر پاركر» تو فیلم خیلی Emo باشد (Emo به پسرهایی می‌گویند كه یك جورایی از زندگی كردن خسته شده‌اند. آدم‌هایی كه دپرس شده‌اند. غم دارند. تنها هستند... احساس می‌كنند كه همه تنهاشون گذاشته‌اند، حتی خانواده، دوستان و كلاً دنیای تاریكی دارند و از دنیا طلب كارند). ولی ترسم بی‌خود بود. «آندرو گارفیلد» به طرز شگفت‌آوری یك پیتر پاركر نوجوان قانع‌كننده تحویلمان می‌دهد طوری كه به كل سن واقعی‌اش را فراموش می‌كنیم. او گاهی حتی از «توبی مگوایر» هم بهتر عمل می‌كند چون كاراكتر كاریزماتیكی می‌آفریند كه كه از یك سو غیر اجتماعی و تا حدی گیج و دست و پا چلفتی است ولی از سویی دیگر هوش و جسارت فراوانی دارد و این یعنی پیتر پاركر! البته راستش را بخواهید هنوز هم با اسكیت باز بودن او مشكل دارم ولی به نظرم پیتری كه گارفیلد خلق می‌كند جامع‌تر و بالغ‌تر است و حتی به مرور از یك nerd فاصله می‌گیرد در حالیكه پیتر مگوآیر در طول هر سه فیلم ریمی یك nerd تمام عیار باقی ماند و همواره در برقراری با اطرافیانش مشكل داشت (به خاطر داشته باشیم كه پیتر پاركر عالم كمیك استریپ هم به مرور از یك nerd خارج شد).

گارفیلد توانسته اسپایدرمن خیلی خوبی هم باشد. شاید به خاطر اینكه در مقایسه با مگوآیر هیكل تركه‌ای و مناسب‌تری دارد. من از سبك مبارزه اسپایدرمن هم بسیار خوشم آمد. نوعی بی‌نظمی ،آشفتگی و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن در ضربات و مبارزات او به چشم می‌خورد كه خیلی جالب است. او مدام ورجه وورجه می‌كند، حركات آكروباتیك انجام می‌دهد، مرتباً قابلیت تارافكنی‌اش (webbing) را به‌كار می‌گیرد و گاهی اوقات از تمام اعضای بدنش برای ضربه زدن استفاده می‌كند و خلاصه اینكه تماشاچی هرگز نمی‌تواند ضربات بعدی او را حدس بزند. اسپایدرمن در داستان‌های كمیك‌استریپی‌اش همواره بدین شكل مبارزه كرده است به ویژه در كمیك استریپ‌های اولیه‌اش تا بیانگر بی تجربه‌گی و شور و شور شوق نوجوانانه او باشد. در حالیكه در فیلم‌های قبلی این‌طور نبود و اسپایدرمن خیلی اوقات درست مثل «سوپرمن» یا «بتمن» به «دكتر اختاپوس» یا «مرد شنی» نزدیك می‌شد و بهشان مشت می‌زد!!! از سوی دیگر اسپایدرمنی كه در این فیلم میبینیم درست مثل داستان‌های كمیك‌استریپی‌اش بسیار بذله‌گو است. فقط كافیست به مبارزه او با «لیزارد» در دبیرستان محل تحصیل پیتر پاركر دقت كنید تا متوجه شوید چطور در حال مبارزه دست از شوخی برنمی‌دارد و حریف را با جوك‌های بامزه‌اش دست می‌اندازد تا حواسش را پرت كند. اما جالب‌تر این است كه مارك وب موفق شده بذله‌گویی‌های اسپایدرمن را باورپذیر كند و در دل داستان جای دهد تا نامناسب یا بی‌مورد به نظر نرسند.

دیگر بازیگران فیلم نیز به خوبی از عهده نقش‌های خود برآمده‌اند. «اما استون» یك «گوئن استیسی» فوق العاده است! گوئن استیسی او بسیار به گوئن استیسی سریال كارتونی تحسین شده The Spectacular Spider-Man شباهت دارد زیرا هم باهوش و باشعور است و هم زیبا و دوست داشتنی ولی هرگز مثل یك مدل لباس به نظر نمی‌رسد و شخصیتی قوی و باورپذیر دارد. او از خیلی جهات به پیتر شبیه است و طوری تربیت شده تا همیشه كاری را كه درست است انجام دهد و به همین دلیل در انتهای فیلم دست به عملی قهرمانانه می‌زند. تمام این عوامل دست به دست هم می‌دهد تا وقتی گوئن دلباخته پیتر می‌شود، تماشاچی آن را باور كند. بی‌جهت نیست كه اكثر منتقدین از رابطه رومانتیك میان آن‌ها به عنوان نقطه قوت اصلی فیلم یاد كرده‌اند.

«عمو بن» و «زن عمو مِی» هم نقش پررنگی در داستان دارند. شخصاً فكر می‌كردم شاید آنها به حاشیه رانده شوند تا داستان بیشتر روی والدین پیتر پاركر متمركز شود ولی خوشبختانه والدین او فقط در سكانس كوتاهی در ابتدای فیلم رویت می‌شوند و بعد به طور مرموزی غیبشان می‌زند. در نتیجه تماشاچی فرصت می‌یابد تا شاهد شرح و بسط بیشتر رابطه پیتر و عمویش باشد، رابطه‌ای كه به لطف بازی خوب «مارتین شین» بسیار صمیمی و ملموس از كار درآمده و باعث شده تا قتل اجتناب‌ناپذیر او به دست یك سارق سوزناك‌تر و تاثیرگذارتر شود.

درست است که نحوه‌ای كه عمو بن به قتل می‌رسد تا حدودی نسبت به كمیك‌استریپ‌ها تغییر كرده اما در اصل همان چیزی است كه باید باشد، هرچند که شخصاً ترجیح می‌دادم جمله معروف "قدرت زیاد، مسئولیت به همراه دارد" را عیناً از دهان او بشنوم (البته عمو بن یکی دو بار درباره اهمیت مسولیت پذیری با پیتر صحبت میکند). به علاوه، دوست داشتم «جیمز جونا جیمسون» (همان ناشر بداخلاق و خسیس روزنامه «دیلی بیوگل» كه در فیلم های قبلی نقشش را «جی. كی. سیمونز» ایفا می‌كرد) را در فیلم می‌دیدم ولی نبود او كمك كرده تا زمان بیشتری به كاراكترهای دیگر اختصاص یابد. از سوی دیگر، نحوه شخصیت‌پردازی «سروان استیسی» (پدر گوئن استیسی كه افسر پلیس است و نقش آن را «دنیس لیری» ایفا می‌كند) طوری است كه به نوعی جای خالی جیمسون را پر می‌كند زیرا او نیز اسپایدرمن را یك قانون‌شكن می‌خواند و خواستار دستگیری‌اش می‌شود (هر چند كه در انتهای فیلم به یاری اسپایدرمن می‌شتابد). در ضمن، مطمئنم سازندگان فیلم در قسمت دوم جیمسون را وارد داستان خواهند كرد و به قدر كافی وقت خواهند داشت تا به وی بپردازند زیرا در همین فیلم هم به روزنامه دیلی بیوگل اشاره می‌شود و مشخص است كه پیتر به عكاسی علاقه دارد و می‌خواهد عكاس باشد.

همانطور كه حدس می‌زدم «لیزارد» نتوانسته دشمنی تمام عیار برای اسپایدرمن باشد و به یكی از نقاط ضعف فیلم تبدیل شده. البته خدا وكیلی «ریس آیفنز» بازیگر خوبی است ولی نقشی كه به او سپرده شده به قدر كافی عمق و كشش ندارد. در واقع لیزارد هرگز یكی از دشمنان درجه یك اسپایدرمن در كمیك استریپ هایش نبوده و در فیلم هم به نظر می‌رسد به محض آنكه دكتر كانرز به لیزارد تبدیل می‌شود دیگر از انگیزه كافی و جالبی برای خبیث بودن برخوردار نیست. نكته دیگر این است كه از آنجائیكه لیزارد كاملاً توسط رایانه و CGI خلق شده، در تضادی آشكار با محیط جدی و واقع گرایانه فیلم قرار می‌گیرد. به عبارتی دیگر، به سختی می‌توان باور كرد خزنده‌ای غول‌پیكر و ناطق (!) در خیابان‌ها جولان می‌دهد و ویروسی ساخته كه می‌خواهد با آن مردم شهر را آلوده كند و به شكل خودش درآورد.

ضمناً، لیزارد گاهی اوقات در مقایسه با كاراكترهای رایانه‌‌ای دیگر (مثل «هالك» در فیلم "انتقام جویان" كه همین چند وقت پیش اكران شد) تا حدی مصنوعی به نظر می‌رسد و انگار سازندگان جلوه‌های ویژه فیلم پول و وقت كافی در اختیار نداشته‌اند. با این حال حضور دكتر كانرز در فیلم كاملاً با خطوط اصلی داستانی جفت و جور است و او به خوبی به اسپایدرمن و «نورمن آزبورن» (صاحب «آزكورپ»، همان شركتی كه والدین پیتر پاركر برایش كار می‌كردند) ربط می‌یابد. همچنین تبدیل شدن دكتر كانرز به لیزارد مستقیماً حاصل همان تحقیقات و آزمایشاتی است كه پیتر را به اسپایدرمن تبدیل می‌كند. این مساله انسجام مناسبی به داستان بخشیده است.

البته انصافاً باید قبول كرد كه صحنه‌های مبارزه میان اسپایدرمن و لیزارد تماشایی و مهیج از آب درآمده‌اند (مخصوصاً سكانسی كه در دبیرستان پیتر اتفاق می‌افتد). در كل و برخلاف برخی از فیلم‌های سینمایی ابرقهرمانانه‌ای كه اخیراً عرضه شده‌اند، "اسپایدرمن شگفت‌انگیز" سكانس‌های اكشن نسبتاً واضح و غیر پیچیده‌ای دارد كه باعث می‌شود تماشاچی به راحتی و بدون گیج شدن از آنها لذت ببرد. اكثر صحنه‌های تاب خوردن پیتر در سطح شهر نیز به لطف استفاده از بدل كاران كاركشته از حالت كامپیوتری فیلم های ریمی خارج شده و حس و حال واقعی به خود گرفته‌اند.

پیشتر شایع شده بود كه در فیلم پدر پیتر پاركر نقش اساسی در تبدیل شدن او به اسپایدرمن ایفا خواهد كرد و اینكه از قبل برنامه‌ای در جریان بوده تا پیتر به نیروهای فوق‌بشری عنكبوت‌مانند دست یابد. اما خدا را شكر كه چنین چیزی در فیلم به چشم نمی‌خورد. در كل تغییرات ایجاد شده در منشأ (Origin) اسپایدرمن بجا و مناسب به نظر می‌رسند و باعث شده‌اند تا داستان به روز و مدرن شود و نظم منطقی بهتری داشته باشد. با این وجود، نكته‌ای در نوع شخصیت‌پردازی پیتر وجود دارد كه كمی آزارم می‌دهد و آن این است كه به نظر می‌رسد پیتر به خاطر انتقام‌جویی به دنبال قاتل عمو بن می‌رود نه از روی حس مسئولیت‌پذیری و یا به خاطر احساس گناه. البته تصمیمی كه او در پایان فیلم می‌گیرد به وضوح نشان می‌دهد كه آدم مسئولیت‌پذیری شده ولی بهتر بود او كمی بیشتر خود را بابت مرگ عمویش مقصر می‌دانست.

حفره‌هایی هم در فیلمنامه به چشم می‌خورد و برخی از خطوط داستانی به سرانجام نمی‌رسند. مثلاً اصلاً معلوم نمی‌شود چه بر سر آن دكتر هندی كه برای نورمن آزبورن كار می‌كند و برای دكتر كانرز خط و نشان می‌كشد، می‌آید؟ ما فقط می‌بینیم كه هنگامی كه در خودرویش نشسته مورد حمله لیزارد واقع می‌شود اما سپس ناگهان غیبش می‌زند! پیتر هم هرگز موفق نمی‌شود قاتل عمو بن را پیدا كند و یا سرنخی درباره ناپدید شدن پدرو مادرش به دست آورد. با این حال امیدوارم موارد مذكور در قسمت دوم مورد اشاره قرار بگیرند. راستی تا از یادم نرفته بگویم كه هنوز هم از لباسی كه اسپایدرمن در فیلم بر تن می‌كند خوشم نمی‌آید و آن را نسبت به آثار قبلی ضعیف‌تر می‌دانم ولی لااقل موسیقی نسبت به قبل بهتر شده و وقتی به اوج می‌رسد خیلی تاثیرگذار و خاطره‌انگیز می‌شود.

در هر حال به عنوان كسی كه خود را یكی از بزرگترین و سختگیر‌ترین هواداران اسپایدرمن می‌داند و ادعا می‌كند كه بیش از هر فرد دیگری در ايران درباره او تحقیق كرده و مطلب نوشته، خیلی خیلی خوشحالم كه روی هم رفته سازندگان فیلم به ذات و جوهره پیتر پاركر/اسپایدرمن و دنیای او وفادار بوده‌اند. در حقیقت پیام فیلم به مخاطب خود این است كه صرف‌نظر از ظاهر، نوع لباس، سن و سال، و طریقه بدست آوردن نیروهای فوق بشری، اسپایدرمن داستان یك انسان معمولی است كه به نیروهای غیر معمولی دست می‌یابد و در نهایت یاد می‌گیرد كه چگونه از آنها به طور مسولانه‌ای استفاده كند؛ انسانی كه خودش را وقف اصول و ارزش هایی می‌كند كه به آنها اعتقاد دارد و در این راه حاضر است با هر مشكلی روبرو شود و جان خود را به خطر بیاندازد.

در نهایت باید بگویم كه "اسپایدرمن شگفت‌انگیز" فیلم بي عيب و نقص یا جریان‌سازی نیست و هرگز آن را بهترین فیلم كمیك استریپی نخواهم خواند ولی داستان درگیركننده و بازیگران فوق‌العاده‌ای دارد و سرشار از روابط عاطفی و رومانتیكی است كه در دقایق انتهایی به اوج می‌رسند. اما مهم‌تر این است كه موفق می‌شود به زیبایی ماهیت بنیادین پیتر پاركر/اسپایدرمن را به تصویر بكشد و این همان ماهیتی است كه در پنجاه سال گذشته مخلوق جاودانه «استن لی» و "استیو دیتكو» را به محبوبیتی بی‌نظیر رسانده و او را در دل مخاطبین مختلف جای داده است.

نقد و بررسی فیلم "مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز" (2012)

مطالب مشابه :

دانلود بازی اسپایدرمن 4

بازیگر جدید نقش مردعنکبوتی

نقد و بررسی فیلم "مرد عنکبوتی شگفت‌انگیز" (2012)

اسپایدرمن باورنکردنی چگونه ساخته شد

اسپایدرمن 1

اسپایدرمن 2

بازي پرطرفداراستراتژيكي وخلاقانه فتح برلين Commandos 3:Destination Berlin سه سي دي

لباس مرد عنکبوتی