چگونه سرپرستی یک بچه را از بهزیستی بگیریم - شرایط فرزند خواندگی در زنجان
همشهری آنلاین: اغلب این زوج‌ها با مشکل باروری مواجه هستند و البته تعداد زیادی هم صاحب فرزند هستند اما تمایل دارند سرپرستی کودک دیگری را هم بر عهده داشته باشند. فرزندخواندگی روند پیچیده‌ای دارد. در واقع مراکز بهزیستی و مراجع قانونی ضوابط سفت و سختی برای آن تعیین کرده‌اند تا کودکان بی‌سرپرست علاوه بر داشتن مشکلات عاطفی خاص خود، درگیر مسائل دیگری نشوند. در قوانین فرزندخواندگی بیش از هر چیز با نیروهای انسانی مواجه هستیم. برای همین هم شرایط متعددی روی آن تأثیر می‌گذارد. کم و کیف این شرایط و تأثیر آنها را دادگاه‌ها و مراجع قضایی تعیین می‌کنند و قضاوت در مورد درخواست فرزندخواندگی به آنها واگذار شده است. جای تعجب نیست اگر درخواست فرزندخواندگی زوجی تأیید و درخواست زوج دیگری با شرایطی تقریبا مشابه رد شود. گزارش زیر شما را با روند کار تأیید فرزندخواندگی یک زوج آشنا می‌کند.
شرایط فرزند خواندگی در زنجان
قدم اول
مراجعه به مراکز بهزیستی
برای طی کردن مراحل قبول فرزندخواندگی ابتدا باید از طریق اداره‌های سازمان بهزیستی اقدام شود. سازمان بهزیستی تقریبا در بیشتر شهرهای کشور اداره دارد که باید به همان‌ها مراجعه کنید. در واقع این تصور که باید به مراکز شیرخوار گاه مراجعه کنید، تصور اشتباهی است. در تهران در هر یک از پهنه‌ها یک مرکز بهزیستی دایر است. برای متاهل‌هایی که درخواست فرزندخواندگی دارند ۲ گزینه وجود دارد؛ یا باید بیش از ۵ سال از تاریخ ازدواجشان گذشته باشد و یا زوجین یا یکی از آنها مشکل باروری داشته باشند. بنابراین زوج‌هایی که یک یا چند فرزند داشته باشند درصورت دارا بودن صلاحیت قانونی و تمکن مالی می‌توانند سرپرستی فرزندی را برعهده بگیرند. این را هم بدانید که قانون کشور ما برای تعداد فرزندانی که یک زوج می‌توانند به فرزندخواندگی بپذیرند محدودیتی قائل نشده است.
قدم دوم
دریافت معرفی‌نامه به دادگاه
فرم درخواست قبول فرزندخواندگی باید توسط زوج و زوجه تکمیل و امضا شود. در واقع لازم است که هر دو طرف تقاضای خود را برای قبول فرزند ارائه دهند. زوجین مدارک لازم از جمله مدارک شناسایی، تصویر سند ازدواج، گواهی عدم‌باروری، گواهی عدم‌سوءپیشینه زوجین، گواهی سلامت جسمی و روانی، گواهی عدم‌اعتیاد و... را به مسئول کمیته فرزندخواندگی ارائه می‌دهند. بعد از تکمیل فرم، آنها معرفی‌نامه‌ای از مرکز بهزیستی دریافت می‌کنند تا به وسیله آن به دادگاه دارای صلاحیت مراجعه کنند. درصورت لزوم سازمان بهزیستی موظف است تا متقاضیان را برای دریافت گواهی‌های لازم به مراجع ذی‌ربط معرفی کند.
قدم سوم
تشکیل پرونده در دادگاه
زوجین با به همراه داشتن معرفی‌نامه و مدارک مورد نیاز به مجتمع قضایی مراجعه می‌کنند تا دادگاه در مورد صلاحیت آنها اظهارنظر کند. پرونده در دادگاه تشکیل می‌شود و این مرجع قضایی آنها را به پزشکی قانونی برای تأیید هویت آنها معرفی می‌کند. بعد از دریافت پاسخ استعلام‌ها زوجین دیگر مدارک لازم برای دادگاه را هم تکمیل می‌کنند. ازجمله سند ازدواج و سند مالکیت یا اجاره‌نامه محل سکونت و گواهی پزشکی مبنی بر انجام اقدامات درمانی باروری. دادگاه با تکیه بر مدارک قانونی‌ای که متقاضیان به دادگاه ارائه داده‌اند صلاحیت آنها را تأیید می‌کند و در نهایت حکم تأیید صلاحیت صادر می‌شود.
قدم چهارم
بازدید مددکار از خانه شما
وقت آن رسیده است تا زوجین با حکم دادگاه دوباره به مرکز بهزیستی مراجعه کنند. این بار با هماهنگی‌های انجام شده در مرکز بهزیستی یک مددکار از طرف این اداره برای بازدید از وضعیت زندگی آنها مشخص می‌شود.
این مددکار وظیفه دارد گزارشی از شرایط زندگی داوطلب قبول فرزندخوانده به مرکز بهزیستی ارائه دهد. در این گزارش شرایط محیط خانه و محل زندگی، شغل آنها، رفتار آنها در خانه، ارتباط آنها با همسایه‌ها و هر موضوع دیگری که به سبک زندگی زوجین مرتبط باشد بررسی می‌شود.
متقاضیان پذیرش فرزند باید بتوانند حداقلی از رفاه و آرامش را برای فرزندخوانده خود تأمین کنند. در این گزارش اگر زوجین دارای فرزند بوده باشند، اطلاعاتی هم در مورد آنها ارائه می‌شود.
قدم پنجم
مشاوره با متقاضیان
لازم است تا زوجین قبل از حضور در کمیته فرزندخواندگی یک جلسه مشاوره بروند. مشاور بهزیستی شرایط روحی و روانی آنها را بررسی می‌کند و تشخیص می‌دهد که آیا این زوج آمادگی پذیرش یک کودک را دارند یا خیر. در این مشاوره‌ها رفتارهای فردی آنها زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد. مشاور به زوجین کمک می‌کند تا در مورد تصمیمی که گرفته‌اند اطمینان به‌دست بیاورند. مشاور، اطلاعات به‌دست آمده از جلسه را در گزارشی ارائه می‌دهد.
قدم ششم
کمیته فرزند خواندگی
کمیته فرزندخواندگی تشکیل می‌شود. زوجین، اعضای کمیته فرزندخواندگی مرکز بهزیستی و همچنین مرکز شیرخوار گاه در این جلسه حضور دارند. کمیته درباره اینکه این زوج توانایی سرپرستی از کودک را دارند یا خیر مشورت می‌کند. در این جلسه کودکی که قرار است فرزندخوانده باشد، معرفی می‌شود. در واقع زوجین تنها می‌توانند جنسیت کودک را انتخاب کنند. آنها در مورد انتخاب کودک، آزادی عمل دیگری ندارند. امکان دیدن همه کودکان یک مرکز و انتخاب یکی از آنها برای زوجین وجود ندارد چراکه این کار در روحیه کودکان شیرخوار گاه‌ها تأثیر زیادی می‌گذارد و مشکلات خاص خود را دارد.
قدم هفتم
سرپرستی موقت از دادگاه
زوجین در جلسه کمیته فرزندخواندگی، کودک را دیده‌اند و از نظر مرکز بهزیستی هم مانعی برای قبول درخواست فرزندخواندگی آنها وجود ندارد. نوبت آن رسیده که به همراه پرونده بهزیستی و تأییدیه آنها از جلسه کمیته فرزندخواندگی به دادگاه مراجعه کنند. این همان دادگاهی است که چند وقت قبل، در آن پرونده درخواست فرزندخواندگی را تشکیل داده‌اند. دادگاه در این جلسه حکم سرپرستی موقت برای 3 تا 6 ماه را برای زوجین صادر می‌کند. با ارائه این حکم به مرکز بهزیستی آنها می‌توانند کودک را تحویل بگیرند.
قدم هشتم
گذراندن سرپرستی موقت
کودک پا به خانه جدید می‌گذارد و دنیای زوجین تغییر بزرگی می‌کند. به‌خصوص اگر این زوج فرزند دیگری نداشته باشند. ۳ تا ۶ماه زمان هست برای اینکه کودک و والدین جدید به شرایط جدید عادت کنند. این کودک تا پیش از این دور از محیط شخصی خانه بزرگ شده و خلأهای عاطفی و روحی بسیاری دارد. زوجین در طول مدت سرپرستی موقت باید بتوانند ارتباط مؤثری با کودک برقرار کنند و آن را با شرایط جدید تطبیق دهند. ممکن است این چند‌ماه کمی سخت بگذرد یا حتی همه‌‌چیز عادی پیش برود. مددکاران بهزیستی در این مدت از کودک و زوجین غافل نیستند و به آنها سر می‌زنند و وضعیت جدید را بررسی می‌کنند.
قدم نهم
دریافت سرپرستی دائم
زوجین در 6ماه سرپرستی موقت کودک تصمیم نهایی خود را می‌گیرند که می‌خواهند و می‌توانند از پس نگهداری این کودک بربیایند یا نه. اغلب در این چند‌ماه زندگی موقت، آنها با کودک به ارتباط و تعاملی مؤثر می‌رسند. دیگر وقت آن رسیده است تا زوجین به سرپرستی دائم کودک موردنظر برسند. بار دیگر باید به دادگاه مراجعه کنند. دادگاه این حکم را صادر می‌کند اما این به این معنا نیست که بهزیستی دیگر مسئولیتی در برابر کودک نداشته باشد. در واقع هر از گاهی مددکاران بهزیستی به کودک سر می‌زنند و شرایط او را بررسی می‌کنند.
قدم دهم
گرفتن شناسنامه کودک
سرپرستی دائم کودک به متقاضیان داده شده است اما قدم آخر مانده؛ زوجین بعد از دریافت حکم دائم سرپرستی می‌توانند برای دریافت شناسنامه کودک به نام خود اقدام کنند. آنها به هر طریقی که هست باید حداقل تضمینی برای تأمین آتیه کودکی که سرپرستی‌اش را پذیرفته‌اند ارائه دهند. فرزندخوانده طبق قانون اساسی سهمی از ارث پدر و مادر نمی‌برد. برای همین هم زوجین باید یک‌سوم همه اموال خود را به نام فرزندخوانده ثبت کنند؛ خانه، ماشین، ملک و هر دارایی دیگر. حساب پس‌انداز، بیمه آتیه یا روش‌های اطمینان‌بخش دیگر هم می‌توانند در موازات ثبت یک‌سوم اموال به‌نام کودک برای تضمین آتیه مالی کودک انجام شوند.
چه مدارکی لازم دارید؟
مدارک هویتی ازجمله شناسنامه و کارت ملی، پای ثابت همه مدارکی است که برای طی کردن مراحل مختلف هر کاری ضروری است. تصویر سند ازدواج هم برای ارائه درخواست فرزندخوانده ضروری است. گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم‌باروری زوجین یا یکی از آنها، ارائه حکم سرپرستی آزمایشی از مراجع قضایی، گواهی عدم‌اعتیاد و عدم‌سوء پیشینه زوجین، گواهی سلامت جسم و روان از پزشکی قانونی برای زوجین، گواهی تمکن مالی، گواهی سلامت از پزشک برای زوجین مبنی بر عدم‌ابتلای آنها به بیماری صعب‌العلاج و واگیردار دیگر اسناد و مدارک مورد نیاز برای درخواست فرزندخواندگی است.
شرایط کودک برای فرزندخواندگی
کودکی که برای فرزندخواندگی معرفی می‌شود باید شرایط خاصی داشته باشد؛ هیچ‌یک از والدین کودک یا جد پدر ی او شناخته نشده باشند. کودکانی هم که به مراکز بهزیستی سپرده می‌شوند و مدت بیش از ۳ سال هیچ‌یک از والدین و جد پدر ی او به این مرکز مراجعه مجدد نداشته باشند شامل این قانون می‌شوند. شرایط برای کودکانی که والدین آنها شناخته شده است و یک رد یا یک نشانه از آنها وجود دارد فرق می‌کند؛ این کودکان نمی‌توانند به‌عنوان فرزندخوانده وارد خانواده‌ای جدید شوند. قانون برای آنها شرایط «امین موقت» را درنظر گرفته است. این کودکان نه به‌صورت دائم بلکه موقتا می‌توانند عضوی از یک خانواده باشند اما به محض مراجعه والدین آنها، شرایط تغییر می‌کند. درصورت درخواست والدین برای باز پس گرفتن کودک، دادگاه قضایی در مورد صلاحیت پدر و مادر کودک تصمیم‌گیری می‌کند. اگر پدر و مادر کودک دارای صلاحیت قانونی برای نگهداری از کودکشان باشند، کودک به آنها برگردانده می‌شود.
شرایط متقاضیان سرپرستی کودک
قانون می‌گوید که زن و شوهری که ۵ سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته باشد و از این ازدواج صاحب فرزند نشده باشند، مشروط به اینکه حداقل یکی از آنها بیش از ۳۰سال سن داشته باشد، می‌توانند برای سرپرستی کودکان و نوجوانان اقدام کنند. درضمن زن و شوهر دارای فرزند، مشروط به اینکه حداقل یکی از زوجین بیش از ۳۰سال سن داشته باشد، درصورت دارا بودن شرایط لازم، می‌توانند کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست را برای سرپرستی درخواست کنند.
این را هم بدانید که درخواست‌کنندگان باید واجد ۸ شرط باشند که عدم‌محکومیت جزائی مؤثر با رعایت مواد مقرر در قانون مجازات اسلامی، تمکن مالی، عدم‌حجر و اعتقاد به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ازجمله این شرایط است. سلامت جسمی و روانی لازم، توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی، نداشتن اعتیاد به مواد‌مخدر، روانگردان‌ها و الکل، صلاحیت اخلاقی و عدم‌ابتلا به بیماری‌های واگیر و صعب‌العلاج نیز ۴ شرط دیگر برای درخواست‌کنندگان سرپرستی کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست است.
گردآوری خانواده و روانشناسی برگزیده ها
چگونه هزینه یک کودک را به عهده بگیریم , چگونه میتوان یک کودک را به سرپرستی گرفت