فوائد و خواص گياهان‏

                        فوائد و خواص گياهان، ص: 59
ليتر آب 10 دقيقه بجوشانيد و با آب آن شستشو كنيد يا تازه آن را بكوبيد و به موضع بماليد براى درمان سودا، رفع خستگى و كوفتگى دست و پا/ برگ آن را بپزيد و به موضع بماليد براى بهبود تَرَك‏هاى كهنه و مزمن/ ماليدن آب دم‏كرده آن براى رفع ناراحتى‏هاى پوستى به خصوص پوست سر و كچلى/ عصاره برگ تازه آن را با روغن زيتون مساوى مخلوط نموده و بر زخم بماليد جهت التيام جراحات زخم/ خوردن تخم آن، مقوى، نيرودهنده، تصفيه‏كننده خون، زيادكننده عرق، ادرارآور، ضد عفونى‏كننده، ضد كرم روده، رفع جوش‏هاى صورت، درمان آبسه‏هاى چركى و ناراحتى‏هاى گلو و حلق، درمان ذات‏الريه، آنفلوانزا، تب‏هاى مخملك، آبله، سرخك، خنازير، يبوست/ 4 گرم از ريشه كوبيده آن را بخوريد جهت تصفيه خون، ادرارآور، مقوى/ ريشه آن را در روغن هسته زردآلو بپزيد و بر بواسير بگذاريد جهت رفع دانه بواسير/ آن را با ميوه خودش پودر كرده و در روغن زيتون بجوشانيد بر موضع بگذاريد جهت جلوگيرى از پيشرفت زخم جذام/ برگ تازه آن را بكوبيد و بر زن باردار شياف در مهبل نماييد جهت سقط جنين او.
فوايد نوع بزرگ: عصاره آن جهت رفع سفيدى چشم/ خوردن آن با عسل محرك باه/ 30 دانه آن با سركه جهت سقط جنين/ بوييدن گُل آن خارج‏كننده جنين/ مضر: جگر مصلح آن: صمغ عربى/ خوردن فيل جوش جهت مرض‏هاى سينه/ ماليدن آن با سرگين گاو جهت نقرس/ بخور ريشه آن جهت بواسير/ خوردن نوع كوچك بريان آن جهت درمان اسهال، دفع رطوبت‏ها از سينه و خارج‏كننده گرفتگى كبد، طحال، كليه/ چكاندن آب آن با زيت در گوش جهت رفع گوشت فاسد آن، و در بينى جهت نواسير.
قُسط (كوشنه)
فوايد نوع آبى: خوردن آن مفيد براى اعصاب، كاهش‏دهنده باد، دفع‏كننده سر درد ناشى از سرما، جهت تشنج، كزاز، رعشه، مسكّن درد رحم و درد سينه، درمان سوءهاضمه و تهوع و اسهال/ خوردن اسانس آن، ضد عفونى‏كننده بسيار قوى، كنترل حمله‏هاى آسم و برونشيت، رفع سكسكه/ ماليدن آن با روغن زيتون جهت افراد فلج، استرخا، درد گوش/ بخور آن رفع‏كننده زكام و وبا/ خوردن آن با عسل جهت كاهش باد، تقويت معده، كبد، كليه، مثانه، دفع امراض و درد آنها، كاهش ورم طحال،
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 60
يرقان، تشنگى، درد رحم، تقويت باه/ خوردن آن با آب سرد جهت خارج كردن كرم معده/ شياف در مهبل و حمول آن جهت ترشح حيض، كشتن و خارج كردن جنين، تسكين درد رحم/ ماليدن آن با سركه، قطران و عسل جهت رويانيدن مو/ مضر: مثانه، ريه مصلح آن: انيسون/ روغن آن براى تقويت اعصاب، اعضاى بدن و باه، رفع سرماى معده، جگر، لرز تب‏هاى سوداوى و بلغمى/ خوردن يا ماليدن آن بر مو مقوّى موى و دراز كردن آن.
قسط شيرين‏
فوايد: خوردن آن جهت رفع سوءهاضمه، اسهال خونى و مسموميت حاصل از غذاى فاسد، درمان سرطان/ خوب در دهان بجويد و سپس آن را روى سر يا بدن طفل مبتلا به تشنج بماليد بسيار مفيد جهت درمان آن/ بعد از تولد نوزاد مادران پودر آن را با برنج پخته مخلوط كرده و بخورند و يا آب دم آب دم‏كرده آن را بنوشند براى رفع ناراحتى‏هاى پس از زايمان/ آن را كوبيده و در سركه بخيسانيد و به موضع بماليد براى قرمز كردن پوست ولى تا حدى تاول‏آور/ آن را نرم بساييد و با عسل مخلوط كرده و بخوريد جهت خشك كردن رطوبت‏ها، دفع بلغم و اخلاط لزج، كاهش بادها، تقويت معده، كليه، كبد، مثانه و نيز گرم كردن آنها و رفع درد آنها، بازكننده انسداد مجارى كبد و طحال، كاهش ورم طحال، درمان عطش، يرقان، دل‏پيچه و درد رحم، محرك و تقويت‏كننده اعصاب، رفع سردرد، تسكين درد پهلو، افزايش نيروى جنسى/ خوردن آن با آب سرد براى ازدياد ترشح ادرار و افزايش ترشحات عادت ماهيانه/ 5 گرم آن را با افسنطين نرم بساييد و با نوشيدنى بخوريد براى درمان درد سينه، تنگى نفس، سرفه‏هاى كهنه، پاك كردن سينه از اخلاط لزج/ 5 گرم از آن را بسيار نرم بكوبيد و با آب انگور و افسنطين كوبيده و بخوريد براى دفع سم افعى و عقرب/ آن را به صورت پودر درآورده و با روغن زيتون مخلوط نموده و به موضع بماليد براى درمان فلج و سستى اعضا و درد گوش/ شياف آن در مهبل براى باز كردن قاعدگى، سقط جنين، تسكين درد رحم/ نوشيدن آب جوشانده برگ آن توسط مادران پس از زايمان براى پاك كردن ترشحات پس از زايمان/ حمام كردن با آب جوشانده آن جهت درمان روماتيسم.
قسط تلخ‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 61
فوايد: جويدن آن در دهان براى رفع سوءهاضمه، معالجه دل درد، اسهال، ضد تب، مقوى و محرك، رفع دندان درد و سردرد/ خوردن تخم آن، مقوى، معالجه وبا، تسكين درد دندان، رفع بيمارى‏هاى ناشى از رطوبت و سرما/ 20 گرم از روغن آن را بخوريد جهت مقوى اعصاب و اعضا و نيروى جنسى، رفع برودت معده و كبد/ 2 گرم از روغن آن را بخوريد و مقدارى از آن را هم كوبيده و بر سر بماليد براى رشد و تقويت مو/ روغن آن را در گوش بچكانيد جهت باز كردن گرفتگى‏هاى آن.
قنطوريون صغير
فوايد: جوشاندن 10 گرم آن در 350 گرم آب تا آب آن به نيمه رسد و سپس بمالند و صاف كنند و با شكر خورده شود جهت تنقيه دماغ و اعصاب، درمان سر درد، اسهال، زردآب، تسكين درد مفاصل، بازكننده انسداد جگر و طحال، رفع قولنج بلغمى، كاهش سفتى طحال و ضرر سموم جانوران گزنده خصوصاً عقرب/ ماليدن تازه آن جهت زخم‏هاى بزرگ تازه و كهنه/ با پيه جهت منع شكافته شدن زخم‏هاى بزرگ تازه و كهنه و كاهش ورم‏هاى آنها/ با آرد جو جهت افعى و عقرب‏گزيدگى/ انفيه عصاره آن با سركه و آب عنصل جهت درمان زخم‏هاى بينى و قطع خونريزى از بينى/ ماليدن عصاره‏آن با سركه بر سر تراشيده شده جهت رويانيدن مو مؤثر/ عصاره آن با آب و كاكنج جهت ضخيم شدن پلك چشم و خارش آن و با آب برگ شفتالو جهت كشتن و خارج كردن كرم و با آب ترب جهت سنگينى شنوايى و با روغن نرگس و خردل و سركه جهت ورم گوش و رفع كرى/ مضمضه آن با گلاب جهت رفع بوى بد دهان/ ماليدن آن با آب جهت تَرَك لب/ مضر: روده مصلح آن: صمغ عربى و كتيرا.
قنطوريون كبير
فوايد: خوردن ريشه آن باعث خارج شدن جنين مرده، مرگ جنين زنده و خارج كننده آن، جهت سرفه كهنه، درد پهلو، رفع سده كبد، طحال، قولنج بلغمى، تشنگى، يرقان، سفتى كبد و طحال، درد رحم و عضلات و عصب، كشنده و خارج كننده كرم معده/ ماليدن تازه‏آن به تنهايى و خشك آن جهت التيام زخم‏هاى تازه، نواسير، درد عصب، شكستگى اعضا/ مضر: دماغ مصلح آن: عسل، شيرينى‏ها.
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 62
قهوه‏
فوايد: نوشيدن آب دم‏كرده آن محرك، بازكننده گرفتگى‏ها، مسكّن غليان خون و حدت صفرا و سودا، رفع مسموميت از ترياك و فراورده‏هاى آن، رفع حالت چرت و خواب مسمومين، مقاوم ساختن بدن در مقابل ناراحتى‏هاى روحى، آسان كردن عمل هضم، درمان اختناق روده، يرقان، وبا، جذام و بواسير، تسكين سردردها و چشم دردها، درمان ماليخوليا، ناراحتى‏هاى مثانه، قولنج مثانه و كليه، متعادل كردن افراد داراى خواب بسيار/ خوردن دانه‏هاى خام و نارس آن براى رفع ميگرن و تب‏هاى نوبه‏اى/ يك قاشق قهوه بوداده را با سه قاشق شكر در آبجوش حل كرده بعد يك برش ليمو در آن بيندازيد و بنوشيد جهت رفع خستگى و تسكين سردرد ناشى از خستگى/ يك يا دو عدد قهوه بوداده را در دهان خوب جويده و بخوريد براى رفع بوى سير از دهان/ قهوه خام را جوشانده و با آن بخور دهيد جهت درمان چشم درد ناشى از زكام يا زكام در موقع مالاريا/ گَرد كوبيده آن براى معالجه سوختگى از آتش و آبجوش/ ماليدن آن با عسل جهت عضو در رفته/ مضر: زياد خوردن آن باعث سردردهاى مزمن، افراد داراى قلب ضعيف و ناراحتى عصبى، ايجاد قولنج، كاهش قدرت جنسى، مصلح آن: زنجبيل، بنات، گلاب، زعفران.
كادى‏
فوايد: نوشيدن آب دم‏كرده آن، مقوى دماغ، دل، اعضا و حواس، رفع‏كننده خفقان، آبله، سرخجه، سرخك و حصبه، مسكّن دردهاى جذام/ ساييدن آن در گوش اطفال مسكّن درد آن و التيام‏دهنده رطوبت‏هاى آن/ شياف در مهبل باعث نرمى، خشكى و تنگى آن/ پاشيدن گَرد شكوفه آن بر جراحت‏ها جهت خشك كردن و التيام آنها/ ريشه هوايى آن را نيم‏كوب نموده، بجوشانيد و بنوشيد براى معالجه و قطع ترشحات مخاطى بدن به خصوص ترشحات سوزاكى مهبل/ خوردن روغن آن، ضد عفونى‏كننده، محرك، درمان رماتيسم، تسكين سردرد، تقويت هواس، نشاطآور، رفع خفقان/ ساييدن خاكستر چوب سوخته آن جهت التيام جراحت‏ها.
كاسنى‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 63
فوايد: 25 گرم از آن را در يك ليتر آبجوش دم كرده و آن را بنوشيد جهت تسكين درد كبد و معده، رفع عطش، قاعده‏آور، درمان انسداد كيسه صفرا، رفع سنگ كيسه صفرا و سنگ مثانه/ آب تازه آن را گرفته و با سنكجبين مخلوط نموده و بخوريد جهت قطع تب‏هاى كهنه و مزمن/ آن را همراه با ريشه‏اش مساوى دم كرده و دو فنجان آب آن را صبح ناشتا بنوشيد جهت رفع يبوست معده/ 40 روز و هر روز يك ليوان آب آن را بگيريد و بنوشيد جهت درمان زكام ناشى از مالاريا، تسكين درد قلب، درمان تب سه يك يا مالت، يرقان، رفع خارش رحم زن باردار/ برگ تازه آن را با نمك در دهان بجويد براى رفع آبريزش از دهان/ آب تازه برگ آن را گرفته و با سركه يا دوشاب مخلوط و بر چشم بماليد جهت درمان ورم گرم چشم/ برگ تازه آن را با برگ خرفه تازه مخلوط نموده و بكوبيد و مانند حنا بر موضع بماليد براى درمان بادسرخ/ ماليدن آب برگ آن جهت سردرد گرم و با آرد جو جهت خفقان، تقويت قلب گرم، كاهش ورم/ ماليدن برگ و ريشه آن با هم جهت گزيدگى عقرب، جانوران گزنده، زنبور/ ماليدن آن با آرد جو و سركه جهت درد مفاصل گرم، نقرس/ مضر: تحريك سرفه مصلح آن: شكر/ هر روز صبح آب جوشانده تخم آن را بنوشيد جهت رفع سردرد، خفقان، تشنگى و يرقان، درمان چاك گوشه لب، تب‏بر/ با آب جوشانده صندل و رازيانه جهت رفع سموم و ضعف كليه و طحال، تحريك اشتها/ نوشيدن دم‏كرده تخم آن نتيجه‏بخش جهت زنانى كه به علتى حامله نمى‏شوند/ جوشاندن تخم و برگ آن و ريختن آن در دهان جهت تسكين درد دندان‏هاى آسياب/ ريشه بوداده آن را با قهوه ساييده مخلوط كرده و بخوريد براى تقويت معده/ 50 گرم از ريشه آن را بو داده بعد در يك ليتر آبجوش دم كرده و روزى دو فنجان آب آن را در صبح و عصر بنوشيد جهت ازدياد ترشحات كيسه صفرا/ هر روز 20 تا 30 گرم از آن را خرد كرده و در يك ليتر آب بجوشانيد و بنوشيد، ادرارآور، صاف‏كننده خون، رفع اخلاط، سوءهاضمه، كم اشتهايى، درمان تب مالاريا.
كاسنى زرد
فوايد: نوشيدن آب جوشانده برگ آن، خنك‏كننده، عرق‏آور، قابض، مقوى معده، قاعده‏آور، صاف‏كننده خون، قطع خونريزى از سينه، ازدياد ترشح شير و صفرا، التيام جوش، خارش، كورك،
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 64
آبسه و زخم، جلوگيرى از پوسيدگى دندان/ آب آن را بگيريد و با روغن زيتون مخلوط كرده و بخوريد براى دفع مسموميت اكثر سموم/ شياف عصاره آن براى رفع ورم‏هاى داخلى فرج و رحم/ شيرابه آن را به چشم بماليد براى درخشان نمودن سفيدى چشم و افزايش بينايى/ ريشه آن براى ناراحتى‏هاى مزمن كبد و كليه، رفع سنگ صفراوى/ ماليدن ريشه آن به محل عقرب‏زدگى و نيش زنبور و مار جهت درمان آن/ ريشه آن را با آرد جو به موضع بماليد براى درمان باد سرخ/ آن را با سركه به موضع بماليد براى سوختگى از آتش و رفع التهاب.
كبر
فوايد: نوشيدن آب دم‏كرده ريشه آن مقوى روده و آلات داخل شكم، بازكننده گرفتگى‏هاى كبد و طحال، كاهش گاز و باد، قطع اخلاط لزج و سودا، ضد انگل روده، ترشح زياد ادرار و حيض، زياد شدن خون قاعدگى، نرم‏كننده سينه، مسكّن درد عطش، افزايش قوه باه، درمان رماتيسم و فلج/ جويدن پوست ريشه آن جهت جذب رطوبت‏هاى دماغ در دهان، تسكين درد دندان/ آن را خوب بساييد بعد در روغن كنجد يا زيتون و قدرى آب بجوشانيد تا روغن به نصف برسد سپس آن را هر شب به سر بماليد و ماساژ دهيد جهت جلوگيرى از سفيد شدن مو/ پوست ريشه آن را بپزيد و آن را قرقره كنيد براى خروج اخلاط از ريه/ برگ آن را بخوريد براى كشتن اقسام كرم معده و روده/ برگ آن را بكوبيد و با آرد جو و سركه به موضع بماليد جهت كاهش ورم طحال، افزايش‏دهنده ترشح ادرار و حيض/ ماليدن خشك آن براى خشك كردن جراحت‏هاى بدخيم، تسكين دردهاى مفاصل، سياتيك، نقرس، درد لگن خاصره، كاهش تورم غده/ غنچه نارس يا ميوه آن را در سركه به صورت ترشى درآوريد و بخوريد، اشتهاآور، بازكننده گرفتگى‏هاى كبد و طحال/ مضر: گرم‏مزاجان/ تخم آن را دم كرده و بنوشيد، مقوى آلات داخل شكم، بازكننده گرفتگى‏هاى كبد، طحال، ضد كرم روده، افزايش‏دهنده ترشح ادرار و حيض، بازكننده خون قاعدگى، افزايش نيروى جنسى/ تخم آن را در سركه بجوشانيد و در دهان مزمزه كنيد براى تسكين درد دندان، بازكننده گرفتگى‏هاى دماغ و پاك‏كننده آن.
كتان‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 65
فوايد: ساييده سوخته آن به موضع باعث قطع خونريزى زخم‏ها و التيام‏دهنده آن/ بخور دم‏كرده آن، بازكننده گرفتگى‏هاى دماغ و زكام/ خوردن گل كتان، نرم‏كننده سينه، مقوى قلب، شادى‏آور مغز و اعصاب/ خوردن روزى 2 گردم از تخم آن، نرم‏كننده سينه، تسكين درد روده‏ها، ترشح ادرار، عرق و شير، قاعده‏آور، التيام زخم كليه و مثانه/ روزى 3 قاشق سوپ‏خورى از آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و آن را در طول روز بنوشيد جهت كاهش ورم روده كوچك و ورم كليه، درمان سوزاك و بندآمدگى ادرار/ كوبيده تخم آن را با كمى فلفل ساييده و با عسل مخلوط كرده و بخوريد براى تحريك نيروى جنسى/ لعاب تخم آن را به صورت قطره در چشم بريزيد براى رفع سرخى چشم/ ماليدن آرد تخم آن با تخم اسپرزه براى تسكين درد مفاصل، سياتيك و نقرس/ 15 گرم از آن را در نيم ليتر آب 15 دقيقه بجوشانيد و تنقيه نماييد براى خارج كردن فضولات روده‏ها/ آن را جوشانده در آن بنشينيد براى رفع فضولات و جراحات رحم/ مضر: ديد چشم، هاضمه و بيضه‏ها/ استعمال خارجى روغن تخم كتان براى رفع ناراحتى‏هاى پوستى مثل اگزما و خشكى پوست/ پوشيدن لباس آن جهت رفع حرارت و باعث كاهش عرق، خشك نگهداشتن پوست و تقويت آن، شپش در آن از پنبه كمتر جمع مى‏گردد به جهت آنكه به بدن خوب نمى‏چسبد/ كسى كه مى‏خواهد لاغر شود در زمستان لباس كتان نو بپوشد و در تابستان لباس كتان كهنه و براى چاق شدن بالعكس عمل نمايد/ ماليدن آن با آب سرد جهت سر درد ورمى و با بزرقطونا جهت تسكين درد مفاصل و نقرس/ چكاندن لعاب آن در چشم جهت رفع سرخى آن/ ماليدن آن با عسل جهت سرفه بلغمى، تنقيه سينه، كاهش ورم جگر/ خوردن آن با كمى فلفل و عسل جهت تحريك باه و با روغن كنجد جهت زخم‏ها و رفع درد آن/ مضر: هاضمه، انثيان مصلح آن: گشنيز، سكنجبين، عسل.
كَرَسنه‏
فوايد: خوردن آن، منقى سينه و شُش/ خوردن آن با عسل جهت سرفه رطوبتى و تنقيه ريه/ ماليدن آن جهت كاهش سفتى پستان/ خوردن آرد همراه با پوست خيسانيده آن محرك باه و با سركه جهت تنقيه كليه/ آب جوشانده آن با سركه جهت درمان يرقان و سپرز/ ماليدن آن با عسل براى جذب خون روى پوست، درمان شكستگى اعضاى بدن، تَرَك پوست، التيام زخم‏هاى عميق/ خوردن ساقه‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 66
آن باعث رفع لاغرى بدن/ ماليدن آن با سركه و افسنيتن جهت عقرب‏گزيدگى و با آب جهت گزش افعى و سگ ديوانه/ مصلح آن: گلاب، گل ارمنى.
كشوت‏
فوايد: نوشيدن آب دم‏كرده آن ادرارآور، قاعده‏آور، ترشح عرق و شير، تقويت معده/ ماليدن آن براى كاهش درد مفاصل/ خوردن آن جهت ضعف معده، جگر، سپرز و تب‏هاى كهنه، كاهش‏دهنده باد و تنقيه رحم/ خوردن آن با سركه قطع‏كننده خونريزى/ مضر: ريه، طحال مصلح آن: كتيرا، كاسنى.
كلنار
فوايد: اگر با سركه بجوشانند و آن را مضمضه كنند جهت بدبويى دهان و استحكام لثه و دندان/ ماليدن آن جهت التيام جراحات و بدبويى زير بغل.
كلپوره (مريم گلى)
فوايد: آب دم‏كرده گل آن را بنوشيد جهت كاهش قند خون، افزايش طول عمر، درمان يبوست، وبا، سرماخوردگى، انواع تب، اختلالات كبدى، صرع، فلج، توليد خون تازه، تقويت عضلات، آرام‏كننده اعصاب/ خوردن كمى از دم‏كرده گل آن توسط زن باردار در موقع وضع حمل براى زايمان كردن راحت/ قرقره از آب جوشانده گل آن براى شستشو و ضد عفونى كردن دهان، رفع برفك و التيام زخم‏هاى دهان، درمان آنژين و ناراحتى‏هاى حلق/ گل تازه آنرا كوبيده و به موضع بماليد جهت درمان گزيدگى حشرات/ استعمال خارجى خيسانده آن براى التيام زخم‏ها و خراش‏هاى پوست، بند آوردن شير پستان در موقع از شير گرفتن كودك/ شستن سر با آب جوشانده گل آن براى تقويت پوست سر/ 15 تا 30 گرم برگ و ساقه گلدار آن را در يك ليتر آبجوش 10 دقيقه دم كرده و آن را با عسل شيرين ساخته و بعد از هر غذا يك فنجان بنوشيد براى تقويت معده، رفع دل پيچه و نفخ شكم و سوءهاضمه، كمك به هضم غذا، درمان يبوست و اسهال، درمان انواع تب، سرماخوردگى، توليد خون تازه، درمان وبا، تشنج، صرع، فلج، مقوى عضلات بدن، آرام‏كننده اعصاب، رفع اختلالات‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 67
كبدى، افزايش طول عمر/ خشك آن را بكوبيد و مثل توتون بكشيد جهت رفع سنگينى گوش، اختلالات نزله، سرماخوردگى، كاهش ورم حلق ناشى از سرماخوردگى، درمان تنگى نفس.
كُماذريون‏
فوايد: 20 گرم از آن را در يك ليتر آبجوش دم كرده و كم‏كم بنوشيد براى درمان دوره نقاهت و تب‏هاى تيفوئيدى و كليه بيمارى‏هاى حاد، مزمن كبد، تشنگى، ضعف مجارى هضم، سختى طحال،/ خوردن 2 تا 10 گرم از عصاره آن براى تقويت معده/ آب دم‏كرده تمام گياه، خشك‏كننده زخم‏هاى سرطانى جراحت‏دار/ خوردن تازه آن جهت درمان سرفه مزمن رطوبتى/ خوردن چند روز پى در پى آب جوشانده آن با عسل جهت درد سينه و ريه/ مصلح آن: كتيرا.
كُندُش‏
فوايد: خوردن آن، رفع بى‏حسى، فلج، لقوه، بيهوشى، خشم و بدبويى بينى، صاف‏كننده آواز، باعث تيزبينى، رفع شب‏كورى/ به مقدار يك عدس از پودر آن را به بينى بكشيد به شدت عطسه‏آور، رفع بوى بد بينى، خارج كردن ترشحات و عفونت‏هاى داخل سينوس‏ها، به هوش آمدن افراد صرعى كه در اثر حمله صرع بيهوش شده باشند/ آن را با سركه و گلاب مخلوط كرده و داخل بينى بماليد يا با برف يا يخ بينى آن را خنك كنيد جهت بند آوردن عطسه/ ماليدن آن با زرنيخ و روغن زيتون جهت رويانيدن مو/ آن را مثل غبار نرم بساييد و در روغن زرده تخم‏مرغ مخلوط كرده و هر شب بر موضع بماليد جهت رفع لك‏هاى سفيد بدن؛ آن را با آبلميو مخلوط كرده و به موضع بماليد جهت رفع كك‏ومك/ مضر: ريه مصلح آن: كتيرا، شير تازه دوشيده.
كندنا
فوايد: ماليدن برگ آن با سركه بر پيشانى مفيد براى سردرد/ خوردن برگ آن منقى سينه، تقويت هاضمه و كمر، رفع قولنج، بعد از خوردن غذا مانع ترش شدن آن، تقويت باه/ خوردن آب آن به مقدار سه مثقال و نيم براى توقف خون بواسير، محرك باه/ ماليدن برگ آب جوشانده آن مقوى باه و بواسير/ ماليدن آب جوشانده آن جهت بواسير و تقويت باه/ چكاندن آب جوشانده آن با روغن گل و سركه كهنه جهت درد گوش و ماليدن آن جهت گزيدن جانوران گزنده و افعى/ مضر: گرم‏مزاجان‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 68
و باعث ديدن خواب‏هاى پريشان مصلح آن: گشنيز و كاسنى تازه/ خوردن 10 گرم تخم آن با هم‏وزن آن تخم مورد جهت توقف نفث الدم و خونريزى، محرك اشتها، تقويت كليه و مثانه/ خوردن تخم آن با آب محرك باه/ بو داده تخم آن قطع‏كننده اسهال مزمن/ بخور تخم آن جهت بواسير و با موم و قطران جهت درد دندان/ ماليدن عصاره تخم آن جهت افعى گزيدگى و رفع قرمز شدن و آثار پوست/ تخم كندنا را كوبيده و در سركه بريزيد براى رفع ترشى آن/ مضر: ريه، كليه و مثانه مصلح آن: عسل، تخم كراث شامى، روغن بادام، كنجد.
گز علفى‏
فوايد: هر روز 20 گرم از آن را در آبجوش حل كرده و بنوشيد جهت درمان زخم معده و اثناعشر/ هر روز صبح ناشتا آن را با گز خونسارى به اندازه مساوى بجوشانيد و بخوريد، اشتهاآور/ 40 روز هر روز صبح ناشتا آن را با آب جوشانده شيرين بيان مخلوط كرده و بخوريد جهت رفع قارچ داخل معده.
گزنه‏
فوايد: 30 گرم از آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و آب صاف كرده آن را به مرور بنوشيد، قابض، ضدّ انگل، معرق، ادرارآور، شيرآور، قاعده‏آور، رفع وجود خون در ادرار، التهاب كليه، زياد بودن خون عادت ماهيانه، ضعف و زردى، پاك‏كننده سينه و ريه و معده از اخلاط، علاج بيمارى قند، قطع خونريزى، تقويت نيروى جنسى، بازكننده‏دهانه رحم و گرفتگى‏هاى كبد/ قرقره و مزمزه شيره تازه آن براى رفع التهاب لثه، ورم لوزه/ استعمال خارجى از شيره تازه آن براى تحريك پوست، نرم كردن ورم‏هاى سفت/ درمان بى‏حسى اعضاى بدن و بى‏اختيارى اعضا كه ناشى از سكته ناقص ايجاد شده، شاخه‏هاى گزنه تازه را چيده و به محل روماتيسم‏هاى مزمن بزنيد تا خون را تحريك نموده و از قسمت‏هاى ديگر بدن به اين قسمت متمركز كند و باعث بهبودى آن شود؛ ضمناً كسى كه آن را به بدن مى‏زند بايد تحمل درد و سوزش و خارشى كه در اثر اين گياه عارض مى‏گردد را تحمل نمايد/ مضر: كليه و روده‏ها، اصراف در خوردن آن؛ خطرناك و موجب قطع ترشح ادرار مصلح آن: صمغ‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 69
عربى و كتيرا/ 20 تا 30 گرم از برگ آن را همراه با ساقه‏هايش خشك كنيد و در نيم ليتر آب سرد بريزيد و روى آتش ملايم سه تا پنج دقيقه بجوشانيد بعد 10 دقيقه دم كنيد سپس آب آن را صاف نموده و روزى سه تا چهار فنجان به نوبت بنوشيد، جهت ازدياد ادرار، معرّق، افزايش مقدار شير، باز كردن قاعدگى، صاف‏كننده خون، رفع كم‏خونى، درمان مرض قند يا ديابت، مفيد براى طحال، رفع اخلاط معده و شش‏ها، درمان ورم كبدى كه ناشى از سردى مزاج باشد/ برگ اين گياه را بكوبند و با مقدارى سكنجبين مخلوط كنند و ميل نمايند جهت تسكين درد پهلو و طحال/ آن را با ريشه پوست گرفته شيرين بيان به طور مساوى طبح نمايند و بعد آب آن را صاف نموده و مقدارى از آن را بنوشند و كمى از آن را هم با آب زردك صاف كرده مخلوط نموده وارد مثانه نمايند تا چرك مثانه و مجراى ادرار را پاك كند/ آن را با ماء الشعير بپزيد بعد آن را صاف نموده بنوشيد جهت درمان آسم يا تنگى نفس كه منشاء قلبى نداشته باشد/ آب جوشانده آن را در گلو قرقره كنيد براى درمان ورم زبان كوچك/ تازه آن را بكوبيد و با نمك مخلوط نموده وبه موضع بماليد جهت درمان قانقاريا يا مردگى اعضاء ناشى از عفونت‏هاى مزمن، زخم‏هاى عفونى، زخم جزام، زخم سرطان، ورم ساق پا/ روى محل زخم گازگرفتگى سگ هار گذارده شود به عنوان كارهاى مقدماتى قبل از رسيدن به پزشك مفيد است/ 20 يا 30 گرم از برگ و ساقه آن را با هم در نيم ليتر آب بجوشانيد بعد درب آن را ببنديد تا 10 دقيقه دم بكشد سپس صاف كنيد و آب آن را به وسيله پنبه بر پوست بماليد جهت درمان پوستى كه خارش دارد و زخم مى‏شود يا اگزما و خارش و گال/ آن را در روغن زيتون بپزيد و بر روى موضع بماليد و ببنديد براى درمان ورم بناگوش/ آن را بكوبيد و با عسل مخلوط نموده و به موضع بماليد براى درمان پيچيدگى عضلات، رفع زگيل، بازكننده‏سوزه، قطع خونريزى از بينى، رفع برآمدگى رحم، سر باز كننده و كاهش‏دهنده ورم/ مقدارى از عصاره تازه آن را با عسل مخلوط نموده و بر قضيب و اطراف آن بماليد بسيار محرك/ مقدارى از عصاره تازه آن را گرفته و در بينى بچكانيد و مقدارى از برگ تازه را هم بكوبيد و بر بينى بگذاريد مؤثر در قطع خون دماغ/ 2 گرم كوبيده آن را با 2 گرم مرمكى نرم شده مخلوط نموده و شياف كنيد، بسيار قاعده‏آور/ ماليدن خاكستر آن با نمك‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 70
براى التيام زخم/ خوردن تخم آن براى قطع سرفه، رفع تنگى نفس، استسقا، اخراج زردآب و بلغم لزج، رفع ناراحتى‏هاى طحال و كليه، تقويت نيروى جنسى/ آن را با سكنجبين مخلوط كنيد و بخوريد براى تسكين درد طحال و پهلو و كليه و رحم/ آن را با ريشه شيرين بيان پوست كنده مخلوط دم كنيد، بعد آب صاف كرده آن را بنوشيد براى پاك كردن مثانه از چرك/ آن را با تخم كرفس به طور مساوى با مقدارى شير گوسفند مخلوط كنيد و بخوريد، بسيار مهيّج و مقوى نيروى جنسى/ با سركه رقيق خورده شود، مسهل/ پاشيدن گَرد آن براى خشك كردن زخم‏هاى سرطان/ آن را بكوبيد و با كمى عسل مخلوط نموده و به موضع بماليد براى التيام زخم‏هاى، درمان زخم‏هاى سرطانى/ آب جوشانده آن براى شستشوى زخم‏هاى گانگرى/ مضر: خوردن بيش از حد مجاز آن ايجاد اسهال شديد و خطرناك/ گَرد ريشه آن را با ماءالشعير مخلوط نموده بخوريد و يا آن را در ماءالشعير بجوشانيد و صاف كرده آن را بنوشيد براى پاك كردن سينه و ريه/ 20 گرم از آن را نيم‏كوب كنيد و در دو ليوان آب بجوشانيد بعد آب صاف كرده آن را بنوشيد جهت ازدياد ادرار، بازكننده قاعدگى.
گزنه سفيد
فوايد: شيره تازه آن را بگيريد و بخوريد براى مقابله با ضعف و سستى به خصوص در موارد بيمارى كلروز دختران جوان و كم خون، قطع ترشحات و خونريزى‏هاى خارج از موعد عادت ماهيانه/ 30 گرم از گل آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و آب جوشانده آن را بنوشيد، قابض ملايم، صفرابر، مفرح، كمى مخدّر، بندآورنده خون به خصوص در خونريرى‏هاى ناشى از بواسير، قطع اخلاط خونى، بندآورنده اسهال، تصفيه خون، خواب‏آور، رفع ضعف، ادرارآور، رفع قطره‏قطره ادرار كردن و يا كم ادرار كردن، درمان بواسير و نارسايى كبد، توقف ترشحات سفيد زنان، جلوگيرى از خونريزى رحم، آسان‏كننده قاعدگى‏هاى سخت/ 20 گرم از ريشه آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و هر صبح و ظهر و شب هر بار يك فنجان از آب صاف كرده آن را بنوشيد، قابض، محلّل، براى التيام زخم.
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 71
گل گاوزبان‏
فوايد: 30 گرم برگ و ساقه آن را در نيم ليتر آب بپزيد بعد 10 دقيقه دم كرده و روزى چهار فنجان آب آن را به فاصله هر نيم ساعت بخوريد جهت تسكين درد مفاصل و نقرس، درمان خناق/ آشاميدن آب دم‏كرده آن جهت درمان سرسام، ماليخوليا، جنون، نيكويى رنگ صورت و حواس، قطع اسهال‏هاى رطوبتى، بهبود تنگى نفس، درمان سرخك، كهير، تبخال، زكام/ دم‏كرده آن با نبات و شكر رفع خشونت سينه، سرفه، درد گلو و سينه و خفقان، رفع ترس، وسواس، غم، يرقان و سنگ كليه و مثانه/ ساييدن خاكستر آن در دهان جهت سوزش دهان و سستى لثه/ به مدت 40 روز و هر روز 5 گرم از آن را با 5 گرم سنبل‏الطيب دم كرده و آب آن را با نبات شيرين كرده و بنوشيد جهت تقويت قلب، درمان امراض قلبى/ مضر: طحال مصلح آن: صندل سفيد.
گُلپر
فوايد: خوردن آن جهت كاهش باد و نفخ، سرفه ناشى از سرما، مقوى معده، هضم غذا، كشنده و خارج كننده اقسام كرم معده، رفع رطوبت معده، سده كبد، تشنگى، ادرارآور و عرق‏آور، بازكننده دوران جنسى و عادت ماهانه در زن‏ها/ آن را روى كباب برگ ريخته و بخوريد جهت دفع و متلاشى كردن لخته خون مانده در معده/ روزى 3 بار و هرمرتبه يك قاشق مرباخورى از آن را در يك فنجن آبجوش دم كره و بنوشيد، مقوى معده و ساير اندام‏هاى دستگاه گوارش، رفع نفخ و سوءهاضمه، درمان سوزاك، سقط جنين/ آن را هر روز صبح و شب به صورت بماليد جهت رفع جوش غرور/ مضر: گرم‏مزاجان، مثانه مصلح آن: خيسانيدن آن در سركه، رازيانه، تخم خيارين.
گلرنگ‏
فوايد: نوشيدن آب دم‏كرده آن، محرك، معرّق، تونيك، مسهل، قاعده‏آور، تسكين دردهاى قاعدگى، ضد ورم و تومور، درمان يرقان و فلج، نيكوكننده رنگ رخسار، بازكننده صدا، تقويت قدرت جنسى، دفع‏كننده نفخ دستگاه گوارش/ از آب خيس كرده آن براى شستشو و ضدعفونى كردن چشم/ آن را نرم بكوبيد و با ماست مخلوط نموده و روى مثانه بماليد جهت رفع حبس البول يا بندآمدگى ادرار/
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 72
آن را نرم بكوبيد و با سركه مخلوط نماييد و هر شب بماليد جهت لكه‏هاى سفيد و تبخال/ خوردن تخم گلرنگ، كاهش‏دهنده بادها و نفخ، درخشان‏كننده رنگ رخسار، مقوى باه، زيادكننده اسپرم، درمان استسقا و اغماء و فلج‏هاى ناگهانى حاصله از خونريزى مغزى يا آپوبلكس/ مغز آن را داخل آش يا آش نخود كرده و بخوريد براى اعتدال اخلاط، مسهل بلغم خام و مواد سوخته/ شيره آن را كه مغز فلوس كوبيده در آن حل شده باشد بخوريد براى كاهش تب بلغمى/ 20 گرم از آن را بكوبيد و شيره‏كش كنيد، بعد شكر سرخ در آن حل كنيد و بخوريد، مليّن، مسهل، مفيد براى استسقا/ شيره آن را بگيريد و با آبى كه در آن انجير خيسانده باشيد مخلوط كنيد بعد با شكر و عسل شيرين كنيد و بخوريد، پاك‏كننده سينه، صاف‏كننده آواز، درمان اكثر بيمارى سينه‏اى سرد/ مضر: معده. عصاره آن يا روغن حاصل از آن، بندآورنده شير مصلح آن: انيسون و شيرينى.
مازريون‏
فوايد: 5 گرم از آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و بعد كمى پودر عصاره شيرين‏بيان در آن حل كرده و در طول روز بنوشيد، محرك، ادرارآور، رفع عوارض سفيليس و اختلالات پوستى، معالجه رماتيسم/ مضمضه به آب جوشانده آن خصوصاً سياه آن مسكن درد دندان/ ماليدن آن با سركه جهت كاهش ورم طحال/ خوردن آن با نوشيدنى جهت گزيدن جانوران گزنده/ ماليدن برگ آن جهت درمان تبخال، زردزخم و كك‏ومك/ مضر: اطفال و ضعفا در فصل گرما و جگر و باعث غم.
ماميران (نوعى زردچوبه)
فوايد: 5 تا 10 گرم از برگ خشك آن را در يك ليتر آبجوش دم كرده و قبل از غذا يك فنجان بنوشيد جهت تسكين دردهاى سرطانى معده/ شب موقع خواب 2 گرم از آن را دم كرده و بنوشيد براى رفع ضعف قواى دماغى، رفع بى‏خوابى و اضطراب و تصلّب شرايين مغزى و يرقان/ 10 تا 20 گرم برگ آن را در يك ليتر آب بجوشانيد و آن را به چشم بكشيد جهت رفع التهاب چشم، تحريك غدد اشكى و غدد چربى‏ساز پلك‏ها، جلاى سفيدى چشم، تاريكى ديد، افزايش روشنايى چشم/ جويدن آن جهت درد دندان/ آن را نرم بكوبيد و با عسل يا سركه مخلوط كرده و هر شب به موضع‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 73
بماليد جهت رفع سفيدك ناخن، كك‏ومك صورت، لك‏هاى سفيد بدن/ شيره تازه آن را روزى 3 بار به موضع بماليد براى رفع ميخچه/ آب جوشانده آن را بخور كنيد و نيز مقدارى از آب جوشانده آن را با كمى عسل مخلوط كرده و در داخل بينى بكشيد براى درمان سينوزيت/ مضر: مصرف مداوم يا بيش از اندازه آن باعث بالا رفتن فشار خون، تشنج، فلج ماهيچه‏ها مصلح آن: عسل/ مزمزه با عصاره تازه آن يا با آب جوشانده آن براى تسكين درد دندان/ شسشتو با آب جوشانده آن يا نشستن در آب جوشانده آن براى رفع ناراحتى‏هاى رحمى/ ريشه آن را بكوبيد و هر شب به موضع بماليد براى رفع زگيل/ خوردن ريشه آن با نوشيدنى جهت درمان يرقان، كاهش باد/ ماليدن آن جهت ورم بواسير.
ماميشا (لاله كوهى)
فوايد: خشك آن را نرم بكوبيد و با عسل مخلوط كرده و بخوريد جهت قطع قى و اسهال/ سرشاخه‏هاى گلدار آن را دم كرده و بنوشيد مفيد براى بيمارى قند/ خوراندن آب دم‏كرده رقيق آن به بچه به عنوان خواب‏آور/ خوردن 5 گرم از تخم آن مسهل قوى اخلاط لزجه، رفع خفقان و اسهال/ ماليدن آن جهت درمان سردرد و مفاصل/ كشيدن آن به چشم جهت درمان آبريزش چشم، استرخاى پلك چشم و ضعف بينايى/ ماليدن عصاره آن جهت ورم‏هاى گرم، باد سرخ و سوختگى آتش/ نوشيدن آب دم‏كرده ريشه آن براى رفع سردى كبد و كنترل سياتيك/ مضر: طحال مصلح آن: بادام شيرين.
مُخلصه‏
فوايد: خوردن آن جهت رفع قولنج، تقويت معده و كبد و طحال و اعصاب، دفع درد مفاصل و ران/ خوردن يك تا دو درم جهت دفع سم مار شاخدار، عقرب و رتيل.
مُرّار
فوايد: 14 گرم از ساييده خشك آن را با آب بخوريد، اشتهاآور، قابض، لطيف‏كننده و بازكننده گرفتگى‏ها، رفع بيمارى‏هاى مجارى ادرار و عدم ترشح ادرار به ميزان كافى و عدم تخليه كامل مثانه/ ماليد آن به موضع براى التيام زخم‏ها و جراحت‏ها، كاهش ورم چشم/ تازه آن را كو بيده و بر سر
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 74
بگذاريد جهت تسكين سردرد/ خوردن برگ يا آب برگ آن جهت درد پهلوى مزمن، ضعف جگر، حرارت خون، تب‏هاى كهنه/ گَرد تخم آن را در سركه رقيق بريزيد و بخوريد براى معالجه سنگ كليه و مثانه/ مضر: سردرد مصلح آن: كتيرا.
مرزنجوش‏
فوايد: خوردن آن، رافع سردرد، ماليخوليا، لقوه، قطع زكام/ ماليدن آن با حنا در حمام جهت سردرد/ كشيدن آن به چشم جهت ضعف بينايى/ چكاندن جوشانده آن به گوش جهت درمان درد آن/ نوشيدن آب دم‏كرده آن جهت باز كردن ادرار، رفع سختى در ترشح ادرار و حيض، زايل كردن مستى ناشى از خمر، رفع ورم مخاط بينى، قطع زكام رطوبى، تسكين دل‏پيچه، رفع تشنگى، درمان درد سينه، سرفه، خفقان، كاهش باد طحال، رفع قولنج/ يك قاشق مرباخورى كوبيده‏آن را در يك ليوان آبجوش بريزيد و بخوريد، بادشكن/ آب جوشانده آن براى شستشوى زخم‏ها و ضدعفونى كننده زخم/ آن را بجوشانيد و هم بنوشيد و هم در بينى بكشيد جهت بهبود بيمارى لقوه و صرع/ پخته آن را به موضع بماليد براى رفع جاى زخم و جاى سالك روى پوست/ استنشاق آب جوشانده آن با نمك جهت باز كردن بينى/ ماليدن اسانس آن براى درمان فلج، امراض عصبى سرد مانند كزاز و ماليدن آن به چشم براى رفع ضعف باصره/ تازه آن را به موضع بماليد براى درمان عضو از جا دررفته و شكسته، درد دندان، بى‏حسى اعضا/ ريختن چند قطره اسانس آن داخل گوش يا گذاردن پنبه تر كرده به اسانس آن در گوش، بازكننده گوش، رفع صداى داخل گوش/ جويدن آن با نمك براى جلوگيرى از ترشح آب دهان/ مضر: كليه و مثانه مصلح آن: كاسنى، تخم خرفه/ روغن آن را به موضع بماليد براى رفع خستگى اعصاب، درمان تشنجات عصبى، نرم‏كننده عصب و عضلات.
مَرغ‏
فوايد: 20 گرم از آن را نيم‏كوب كرده و در يك ليتر آب بجوشانيد و در طول روز به مرور بنوشيد براى رفع دل‏پيچه، رفع سوزش ادرار و قطره‏قطره ادرار كردن، درمان زخم مثانه، خردكننده سنگ مثانه و كليه، دفع سم انواع مار/ خوردن عصاره آن براى درمان بيمارى قند/ ماليدن خاكستر آن براى قطع خون بواسير، كاهش ورم‏ها، خشك‏كننده جراحت‏ها/ بهترين علف براى اسب/ آشاميدن برگ و ساقه‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 75
نازك آن يا برنج سفيد شسته كه با هم نرم ساييده و با قدرى نبات جهت دفع استفراغ و به تنهايى جهت تسكين عطش و غلظت خون و سوزش اعضا.
مورد (آس)
فوايد: خوردن آن، مقوى قلب، تقويت روح، تسكين درد گوش، آمدن چرك آن، تسكين درد دندان، قطع خون حيض، قطع اسهال‏ها، مقوى معده، مفيد جهت شكستگى عضو/ 25 گرم از خشك آن را در يك ليتر آبجوش دم كرده و روزى 2 يا 3 بار و هر مرتبه يك فنجان بنوشيد، قابض، رفع سوءهاضمه و بيمارى‏هاى معده وكبد/ هر روز 2 گرم پودر آن را روى جگر بپاشيد و آن را نيم‏پز كرده و بخوريد جهت مداواى شب‏كورى/ خوردن اسانس روغنى آن، شادى‏آور، مقوى قلب، التيام زخم‏هاى داخلى/ ماليدن اسانس روغنى آن، ضدعفونى‏كننده، درمان رماتيسم/ نشستن در آب دم‏كرده آن براى رفع بيرون‏آمدگى مقعد/ آب جوشانده آن را نيم‏گرم در بينى بكشيد جهت باز كردن گرفتگى آن/ شيره تازه آن را صاف كرده و به چشم بچكانيد براى تسكين درد چشم و تقويت آن، جلوگيرى از آمدن چرك، التيام زخم چشم/ ميوه آن دفع‏كننده سموم/ چرب نمودن سر به روغن آن مفيد براى تب و غير تب/ ماليدن برگ تازه آن با سركه به پيشانى براى قطع خونريزى از بينى و گذاشتن آن بر سر براى خشك كردن زخم‏هاى سر/ چكاندن آب برگ آن در چشم جهت تسكين چشم درد و برآمدگى آن/ چكاندن آب برگ آن در گوش جهت تقويت آن و آمدن چرك از آن/ كمپرس آب دم‏كرده برگ آن براى تسكين درد مفاصل، درد استخوان شكسته، تسريع در ترميم و جوش خوردن آن، جلوگيرى از ريزش مو/ گَرد خشك برگ آن را به موضع بماليد براى رفع بدبويى زير بغل و كنج ران/ برگ آن را بپزيد بعد بكوبيد و با زيره كرمانى نرم شده مخلوط كرده سپس آن دو را با زرده تخم‏مرغ و روغن گلسرخ نيم‏گرم مخلوط كرده و روى كرباس آب نديده گذاشته و به كمر بچسبانيد براى رفع گرفتگى و ضربه و درد و سستى اعضا؛ ماليدن آن به موضع براى درمان بواسير، ورم بيضه، كاهش ورم‏هاى گرم و مخملك، رفع گرفتگى و درد پاشنه پا/ بوييدن آن و يا آب آن را به بدن ماليدن جهت تقويت قلب/ مضر: سردردهاى گرم، زكام مصلح آن: زنبق، گل بنفشه/ خوردن تخم آن، بادشكن، درمان اسهال‏هاى ساده و خونى، بندآورنده خونريزى، التيام زخم‏هاى داخلى، درمان‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 76
رماتيسم، تقويت معده، رفع سوزش مجراى ادرار و زخم مثانه/ نوشيدن آب دم‏كرده تخم آن براى درمان سرفه، خونريزى از سينه، قطع اسهال‏هاى مزمن/ تخم آن را با سركه رقيق بپزيد و به موضع بماليد براى رفع سستى مفاصل و سردردهاى بلغمى و صفراوى، درمان گزش عقرب/ پوست ريشه آن را نيم‏كوب كرده و بجوشانيد و آب آن را شيرين كرده و بنوشيد براى معالجه اسهال.
مورنجان‏
فوايد: خوردن آن جهت رفع يرقان، درمان طحال/ با صبر جهت عرق‏النسا و نقرس و با شير تازه و فانيذ بسيار محرك باه/ ماليدن آن با زعفران و تخم‏مرغ جهت تسكين درد استخوان و كاهش ورم‏ها/ حمول آن با روغن كهنه گوسفند يا گاو جهت رفع دانه بواسير و تسكين درد آن/ ساييدن آن به عضو جهت بهبود زخم‏هاى كهنه/ مضر: معده مصلح آن: كتيرا، شكر، زعفران.
ميخك‏
فوايد: خوردن آن، بادشكن، رفع حالت قى و استفراغ بعد از غذا، رفع سرفه سرد و تر و تنگى نفس كهنه و رطوبى و خفقان سرد/ نوشيدن آب دم‏كرده آن، تونيك، قاعده‏آور، فرح‏آور، مقوى دماغ و ذهن و فكر، بازكننده انسداد دماغى و ساير امراض سرد و تر سوداوى دماغى و اعصاب، رفع وحشت و خوف و وسواس، تب‏بر، ضدّ انگل، جلوگيرى از سكته‏هاى رطوبى، رفع سكسكه و استسقا عمومى، درمان فلج و بيمارى‏هاى شريانى، رفع اسهال و دل درد اطفال، مفيد براى افرادى كه به علت ضعف اعصاب و عضلات دفع ادرار و مثانه قطره قطره يا بريده بريده ادرار مى‏كنند يا نمى‏توانند ادرار خود را نگهدارند/ چند روزى و هر روز دو گرم آن را بكوبيد و با شير تازه مخلوط كنيد و بخوريد براى تقويت نيروى جنسى سردمزاج‏ها/ خوردن 4 گرم از آن به طور مرتب در دوران پاكى بعد از قاعدگى در زنان باعث گرم شدن و تقويت رحم و آبستن شدن/ خوردن يا شياف كردن آن در مهبل براى رفع بيمارى‏هاى سرد رحم/ آن را در دهان خوب بجويد و آب دهان را در موقع هم بسترى به قضيب بماليد موجب تلذذ طرفين/ ماليدن آن به موضع براى رفع سر درد رطوبى و سردمزاج/ مقدارى از آن را در يك ليمو فرو كنيد و آن را در كوره يا فر بپزيد تا خشك شود بعد نرم بساييد و با آن لثه‏ها را
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 77
بشوييد جهت تقويت لثه و رفع بوى بد دهان/ مقدارى پودر ميخك را به تركيبات سرمه اضافه كرده و به چشم بكشيد سبب تقويت چشم و بالا رفتن قدرت بينايى/ سرهاى ميخك را نرم بساييد و در چال دندان بريزيد جهت تسكين كردن دندان دردى كه از پوسيدگى و يا سردى و رطوبت باشد/ قرقره با آب جوشانده آن در دهان براى رفع بوى بد دهان/ اسانس آن را با روغن بادام يا روغن كنجد مخلوط كنيد و بر موضع بماليد براى درمان روماتيسم و بى‏حسى هاى موضعى، براى درمان بيماران مبتلا به برى‏برى آن را به ران‏هاى بيمار بماليد/ آن را در چاى بريزيد و بنوشيد براى تسكين درد كمر/ پنبه‏اى را در اسانس ميخك بزنيد و در حفره دندان بگذاريد جهت تسكين دندان دردى كه از پوسيدگى و يا سردى و رطوبت باشد/ نوشيدن عرق ميخك براى تقويت اعضاء داخلى معده و هاضمه و كبد، رفع بادها و سموم و تعديل اخلاط و بيمارى‏هاى سرد.
نى‏
فوايد: ماليدن سوخته آن مانع خونريزى لثه/ خوردن برگ ساييده شده آن با عسل جهت سرفه/ ماليدن سوخته آن جهت حكه و زخم‏هاى چركدار/ ماليدن برگ تازه آن با سركه، مسكّن درد كمر، عصب و ران/ ماليدن شكوفه آن جهت گزيدن عقرب، خارج كردن كرم گوش و معده/ ماليدن ريشه سوخته آن با پوست و هم وزن آن حنا جهت رويانيدن مو، دراز كردن آن و تقويت آن/ مضر: ريه مصلح آن: كتيرا، فندق.
نى بوريا (نى حصير)
فوايد: مغز ساقه آن را بخوريد، خردكننده سنگ، نرم‏كننده سينه، خنك‏كننده، ادرارآور، خونساز، مسكّن، آرام‏بخش، رفع بى‏خوابى، و نيز جهت التهاب گلو و حلق و سرفه، كمىِ ادرار، استسقا/ استعمال خارجى مغز آن براى بند آوردن خون.
نى جارو
فوايد: نوشيدن آب دم‏كرده‏آن براى قطع قى، معالجه وبا و برونشيت متعفن/ نوشيدن آب جوشانده ريشه آن جهت تسكين درد دندان و گوش، تب‏بر، كاهش تب حصبه و زكام، ادرارآور، خنك‏كننده،
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 78
تصفيه خون، درمان التهاب گلو، تب شديد، قى كردن، سرفه و وجود خون در ادرار، رفع آفتاب‏زدگى، تسريع در ظهور دانه‏هاى سرخك، رفع تهوع و التهاب معده، رفع اختلالات معده، تسكين سكسكه، رفع مسموميت حاصل از خوراكى‏هاى مانده دريايى، قطع شير مادران.
نيشكر (شكر سرخ)
فوايد: خوردن آن، رفع‏كننده خشونت سينه، ريه و سرفه، مغذى، لطيف‏كننده خون، قطع خونريزى، پاك‏كننده مثانه، پيشگيرى از پيرى زودرس، فرونشاننده التهاب معده، جلوگيرى از سفيد شدن بى‏موقع مو، محرك باه/ آن را با زعفران و گلاب شربت كرده و بنوشيد مقوى قلب و اعصاب، رفع كم‏خونى و ضعف عمومى بدن در افراد سردمزاج/ آن را با بيدمشك شربت كرده و بنوشيد جهت تقويت قلب و اعصاب افراد گرم‏مزاج/ با روغن بادام شيرين مخلوط كرده و بخوريد سبب بهبودى قولنج و دفع نفخ دستگاه گوارش/ آن را در آب حل كرده و به نوزاد بخورانيد براى رفع دل‏درد ناشى از گرمى/ آن را با آب خربزه مخلوط كرده و بخوريد، مقوى معده، رفع سوءهاضمه/ آن را به موضع بماليد براى التيام زخم‏ها، جراحت‏ها، جوش و كورك/ مضر: ريه پيران و بلغمى‏مزاجان مصلح آن: دو سه جوش خوردن هنگام پختن، خوردن انيسون بعد از آن/ نوشيدن آب جوشانده ساقه آن براى معالجه آبله، ناراحتى كمر و كليه، قطع استفراغ/ ساقه آن را بسوزانيد و خاكسترش را با روغن مخلوط كرده و به موضع بماليد جهت درمان زخم سر كودكان و رفع خارش/ ريشه آن را نرم بكوبيد و با كمى عسل مخلوط كرده و به موضع بماليد جهت بيرون آوردن استخوان يا خار يا ... فرو رفته در پوست.
هزارفشان (هزاركشان)
فوايد: خوردن روزى يك درم تا 5 گرم از خوشه آن جهت رفع سردرد و فلج و فراموشى/ ماليدن آن با عسل جهت خناق بلغمى، سرفه كهنه، درد پهلو/ خوردن پخته عصاره آن با گندم جهت غليظ و زياد كردن شير زنان/ خوردن پخته شده‏شاخه و برگ‏هاى تازه آن جهت تقويت معده و درد آن، قطع اسهال/ نشستن در عصاره پخته شده آن جهت بواسير و نواسير، دفع چرك زخم‏ها/ ماليدن ريشه آن با سركه جهت كاهش ورم‏ها و قطع زگيل و ماليدن ريشه آن به تنهايى جهت استحكام استخوان‏
                        فوائد و خواص گياهان، ص: 79
شكسته و با آرد كرسنه و حلبه جهت كاهش ورم‏هاى و باز كردن دُملها/ خوردن 5 گرم از ريشه آن جهت افعى گزيدگى و ساير جانوران گزنده/ ماليدن ميوه آن ضخيم كننده مو/ مضر: طحال مصلح آن: كتيرا.
هليله زرد
فوايد: هر روز صبح ناشتا يك قاشق ساييده آن را با قند ساييده مخلوط كرده و بخوريد براى تقويت معده، رفع سرگيجه، معالجه سردرد صفراوى، مقوى مغز و قواى فكرى، درمان يرقان، كهير و جوش‏هاى صفراوى، تصفيه خون/ پوست آن را بسيار نرم بساييد و كمى از آن را به چشم بكشيد براى رفع لك‏هاى سفيد چشم.
هليله سياه‏
فوايد: هر روز تازه آن را بجويد و تفاله آن را دور بريزيد جهت درمان فلج اعضا/ آن را بكوبيد و با روغن بادام شيرين مخلوط كرده و بخوريد براى رفع سوءهاضمه/ يك سال تا يكسال و نيم هر شب كمى از كوبيده آن را بخوريد، مقوى حواس و ذهن، تصفيه‏كننده خون، نافع براى ماليخوليا و وسواس، تقويت ديد چشم، جلوگيرى از سفيد شدن مو، تبديل موى سفيد به سياه/ 40 شب موقع خواب 15 گرم آن را نرم بكوبيد و با آب بخوريد براى رفع يبوست مزمن/ 40 گرم از آن را بكوبيد و شب موقع خواب با آب بخوريد يا ساييده آن را با دوغ يا ماست مخلوط كرده و بخوريد براى رفع يبوست معده ناشى از سردى/ بوداده آن جهت قطع اسهال/ مضر: جگر مصلح آن: عسل.
هليله كابلى (اهليج)
فوايد: در تابستان با رازيانج و شكر و در زمستان با مصطكى جهت تقويت معده و ذهن و حواس، رفع سردرد و فراموشى، ماليخوليا، تصفيه ارواح، وسواس، خوش رنگ كردن رخسار، استسقا، بواسير/ پاشيدن آن به بن دندان جهت تقويت لثه و قطع خونريزى از بن دندان و رويانيدن گوشت آن/ مصلح آن: عناب، سپستان، شكر و قند/ جويدن و خوردن يك عدد هليله كابلى هسته بيرون

فوائد و خواص گياهان‏

مطالب مشابه :

تحقیق آماده - برف

فوائدو خواص‏ منابع‏ مختلف‏

فوائد و خواص گياهان‏

فوائدوخواص انسان وحیوان

اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب

جنگل‌ها و مراتع

روان آب